Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2016 r. w Katowicach

sprawy z odwołania R. K. (R. K. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 27 stycznia 2015 r. sygn. akt VIII U 2247/13

oddala apelację.

/-/SSO del. M.Pierzycka-Pająk /-/SSA M.Małek-Bujak /-/SSA J.Ansion

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 649/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. zaskarżoną decyzją z dnia 19 sierpnia 2013r., odmówił ubezpieczonej R. K. prawa do kontynuacji renty
z tytułu niezdolności do pracy, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń, ponieważ zarówno lekarz orzecznik, jak i komisja lekarska ZUS uznali ją za zdolną do pracy.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczona domagała się jej zmiany przez przyznanie prawa do kontynuacji renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ponieważ jej stan zdrowia nie uległ poprawie i nie pozwala na podjęcie pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 stycznia 2015r., sygn. akt
VIII U 2247/13, Sąd Okręgowy w Gliwicach zmienił decyzję organu rentowego
z dnia 19 sierpnia 2013r. w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na dalszy okres od 1 lipca 2013r.
do 30 września 2016r.

Sąd I instancji ustalił, że ubezpieczona R. K. do dnia 30 czerwca 2013r. pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W dniu 6 czerwca 2013r. wystąpiła z wnioskiem o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy
na dalszy okres i przedłożyła zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia. Lekarz orzecznik ZUS i komisja lekarska ZUS orzeczeniami z dnia: 1 lipca 2013r. i 1 sierpnia 2013r. uznali ją za zdolną do pracy, skutkiem czego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wydał zaskarżoną decyzję.

Powołując treść regulacji art. 57 ust. 1, art. 12 ust. 1-3 oraz art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd Okręgowy wskazał, że sporną kwestią do ustalenia pozostaje,
czy ubezpieczona jest nadal co najmniej częściowo niezdolna do pracy i czy nastąpiła istotna poprawa jej stanu zdrowia od daty ostatniego badania z dnia 1 czerwca 2012r.

Dla wyjaśnienia spornej kwestii, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: psychologa klinicznego, specjalisty chorób zakaźnych, onkologa
i hematologa, pulmonologa i psychiatry i uznał, że odwołanie R. K. zasługuje na uwzględnienie, bowiem nie jest zdolna do wykonywania pracy. Z opinii biegłych sądowych: lek. med. M. J. - specjalisty psychiatry oraz mgr A. S. - psychologa klinicznego jednoznacznie wynika, że ubezpieczona R. K. z uwagi na rozpoznane zaburzenia depresyjne związane z przebytymi długotrwałymi schorzeniami somatycznymi takimi, jak operacja onkologiczna, kilkuletnia terapia Interferonem, gruźlica, jest obecnie częściowo niezdolna do pracy na okres dwóch lat od daty badania. Z uwagi na stwierdzenie przez biegłych przyczyny niezdolności do pracy Sąd uznał, że niezdolność ta istnieje od daty wstrzymania ubezpieczonej prawa do renty, czyli od dnia1 lipca 2013r.

W świetle opinii sądowo-psychiatrycznej oraz psychologicznej, Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska biegłych sądowych powołanych w niniejszej sprawie
do oceny aktualnego stanu zdrowia ubezpieczonej - dowód: k. 18-23, 45-46, 68-71,
98 oraz 106 akt sądowych. Sąd w pełni podzielił opinie biegłych sądowych: psychiatry oraz psychologa klinicznego, wydane w dniu 22 września 2014r. na podstawie szczegółowej analizy dokumentacji medycznej przedstawionej przez ubezpieczoną, badania podmiotowego i przedmiotowego oraz wywiadu. Sąd uznał, że opinie te są rzeczowe, specjalistyczne, w pełni odzwierciedlają stan zdrowia ubezpieczonej
i nie budzą żadnych wątpliwości, a zatem brak podstaw do uwzględnienia zastrzeżeń organu rentowego, które nie wnoszą do sprawy istotnych kwestii, powodujących zmianę orzeczenia.

Wniosek organu rentowego o przekazanie sprawy organowi rentowemu
do ponownego rozpoznania w związku z nową okolicznością w sprawie (schorzenie psychiatryczne), zdaniem Sądu, nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem stwierdzone objawy zaburzeń depresyjnych związanych z przebytymi długotrwałymi schorzeniami somatycznymi powodują u ubezpieczonej R. K. częściową niezdolność
do pracy na okres dwóch lat od daty badania. Z powyższego wynika jednoznacznie,
że schorzenie psychiatryczne nie jest nową okolicznością, a toczący się
wieloletni proces chorobowy, a nie, jak błędnie przyjął organ rentowy „przebieg dotychczasowego postępowania sądowego”, w znacznym stopniu upośledza prawidłowe funkcjonowanie społeczne i zawodowe ubezpieczonej.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy w Gliwicach w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł o zmianie zaskarżonej decyzji.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy.

Apelujący, zaskarżając wyrok w części dotyczącej przyznania prawa do renty po dniu 1 lipca 2013r. do dnia badania przez biegłych, czyli do dnia 21 września 2014r., zarzucił:

- naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów przez niesłuszne przyjęcie,
że odwołująca jest niezdolna częściowo do pracy od dnia 1 lipca 2013r., pomimo, że lekarz biegły sądowy specjalista psychiatra i biegły psycholog wypowiedzieli się w swych opiniach, że ubezpieczona jest niezdolna do pracy na okres dwóch lat od daty badania;

- naruszenie prawa materialnego, a to art. 57 ust. 1 ustawy o rentach
i emeryturach z FUS przez przyznanie odwołującej prawa do renty za okres od 1 lipca 2013r. do 30 września 2016r.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, a ewentualnie - uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz przyznanie kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Skarżący zarzucił, że pięciu lekarzy biegłych sądowych różnych specjalności nie stwierdziło niezdolności ubezpieczonej do pracy, natomiast niezdolność do pracy potwierdzili psychiatra i psycholog przyznając, że wcześniej ubezpieczona nie leczyła się z tych przyczyn. Natomiast Sąd przyznał świadczenie od dnia 1 lipca 2013r., czyli 14 miesięcy wcześniej. Zatem ustalenia Sądu I instancji przekraczają granicę swobodnej oceny dowodów i uzasadniają zarzuty i wnioski niniejszego pisma.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczona, podzielając stanowisko Sądu
I instancji, wniosła o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dowodowe i dopuścił dowód
z uzupełniającej opinii biegłych z zakresu psychologii i psychiatrii na okoliczność, czy przed dniem 18 września 2014r., czyli przed datą badania przez biegłych, można przyjąć z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, że ubezpieczona była osobą częściowo niezdolną do pracy z powodu zaburzeń depresyjnych związanych
z przebytymi długotrwałymi schorzeniami somatycznymi, mając na uwadze zachowaną szczątkową dokumentację na karcie 190, 194 i 101 akt sądowych
oraz kliniczny rozwój schorzenia.

W opinii uzupełniającej z dnia 22 lutego 2016r. (k. 205 a.s.) biegli z zakresu psychologii i psychiatrii podtrzymali wnioski swojej opinii z dnia 22 września 2014r. W ocenie biegłych, po ponownej analizie akt sprawy oraz zachowanej dokumentacji medycznej, można przyjąć z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością,
że opiniowana przed datą 18 września 2014r. również była osobą częściowo niezdolną do pracy z przyczyn psychiatrycznych. Poważne schorzenia somatyczne badanej
na czele z chorobą nowotworową, głęboko destabilizowały jej obraz siebie, zaburzyły poczucie własnej wartości, co w konsekwencji przyczyniło się do rozwoju zespołu depresyjnego, obserwowanego w dacie badania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest bezzasadna.

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zakwestionowania orzeczenia Sądu
I instancji, który przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe i na jego podstawie wywiódł trafne wnioski.

Zgodnie z treścią art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2015r., poz. 748 j.t.), zwanej ustawą emerytalną, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje tylko takiemu ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  jego niezdolność do pracy powstała w jednym z okresów wymienionych
w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy albo nie później, niż w ciągu 18 miesięcy
od ustania tych okresów.

Z kolei stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy, osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy
po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest przy tym osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2 ustawy),
zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 ustawy). Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania
co do odzyskania zdolności, na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy należy zaś uwzględniać między innymi możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcie innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj
i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek
i predyspozycje psychofizyczne.

W przedmiotowej sprawie sporny był stan zdrowia ubezpieczonej,
jako przesłanka do stwierdzenia jej niezdolności do pracy i w konsekwencji przyznania prawa do renty z tego tytułu na dalszy okres po wstrzymaniu prawa
do renty, czyli od 1 lipca 2013r.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy
w dacie wyrokowania przez Sąd I instancji pozwala na niebudzące wątpliwości ustalenie, że aktualny stan zdrowia powoduje u ubezpieczonej częściową niezdolność do pracy.

Sąd I instancji w sposób prawidłowy zastosował art. 278 § 1 k.p.c., gdyż wydanie rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie wymagało zasięgnięcia wiadomości specjalnych.

W rozpoznawanej sprawie stan zdrowia ubezpieczonej w postępowaniu przed Sądem I instancji był przedmiotem oceny biegłych sądowych z zakresu chorób zakaźnych, onkologii, chorób wewnętrznych i hematologii, neurologii, którzy
w zakresie swoich specjalności stwierdzili, że ubezpieczona jest zdolna do pracy.
Z kolei biegli z zakresu psychologii i psychiatrii rozpoznali u ubezpieczonej zaburzenia depresyjne związane z przebytymi długotrwałymi schorzeniami somatycznymi. Biegli ci stwierdzili, że z przyczyn psychologicznych
i psychiatrycznych ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy na okres dwóch lat od daty badania.

Ponieważ apelujący zarzucił, że Sąd I instancji przyznał ubezpieczonej prawo do renty od dnia 1 lipca 2013r., podczas, gdy biegli z zakresu psychologii i psychiatrii stwierdzili, że ubezpieczona jest niezdolna do pracy od daty badania, tj. od dnia
22 września 2014r., Sąd Apelacyjny dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłych
z zakresu psychologii i psychiatrii, którzy podtrzymali wnioski wynikające
z poprzedniej opinii z dnia 22 września 2014r. i kategorycznie stwierdzili, że można przyjąć z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, że ubezpieczona również przed datą 18 września 2014 r. była osobą częściowo niezdolną do pracy z przyczyn psychiatrycznych. A skoro podkreślili, że schorzenie to ma związek z wcześniejszymi schorzeniami somatycznymi, w tym z chorobą nowotworową oraz leczeniem Interferonem, to oczywiste jest, że w dacie wstrzymania prawa do renty ubezpieczona nadal była osobą częściowo niezdolną do pracy, z tym, że z innych przyczyn.
Sąd Apelacyjny zapoznał się z opinią biegłego z zakresu chorób zakaźnych
E. S. (vide: k. 132 a.r.), który stwierdził już w 2009r., że „Leczenie p/wirusowe bardzo często daje objawy uboczne niepożądane, które czynią pacjenta niezdolnym do pracy. W tym przypadku biorąc pod uwagę przebyte schorzenie nowotworowe, tego typu ostrożność jest jak najbardziej wskazana i zalecana.”
A biegli potwierdzili dolegliwości, o których pisała ubezpieczona w odwołaniu.

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zakwestionowania wydanych w sprawie opinii biegłych z zakresu psychologii i psychiatrii, które, jako spójne, logiczne, rzeczowe, w całości zasługują na walor wiarygodności. Poprzedził je dokładny wywiad, badania i opis stanu zdrowia ubezpieczonej. W konsekwencji mogły stanowić podstawę do stanowczego rozstrzygnięcia, że ubezpieczona jest częściowo okresowo niezdolna do pracy. Stąd, zarzuty organu rentowego nie mogły zostać uwzględnione.

Mając na względzie powyższe okoliczności i treść art. 61 oraz 12 ust. 1 i ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

/-/SSO del. M.Pierzycka-Pająk /-/SSA M.Małek-Bujak /-/SSA J.Ansion

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JR