Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 stycznia 2015 roku w sprawie numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił M. C. prawa do renty socjalnej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że komisja lekarska orzeczeniem z dnia 9 stycznia 2015 r. ustaliła, że M. C. jest całkowicie niezdolny do pracy do 31 grudnia 2015 r. oraz że niezdolność powstała w dniu 23 lutego 2009 r. i nie pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

W odwołaniu od powyższej decyzji M. C. wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do renty socjalnej. Podał, że pomimo zdiagnozowania u niego w 2009 r. choroby psychicznej już od 1999 r. (tj. podczas nauki w szkole średniej) występowały u niego zaburzenia psychiczne. Wnioskodawca wskazał, że orzeczeniem nr PK 18889/02 z 20 listopada 2002 r. rozpoznano u niego encefalopatię okołopłodową z napadami padaczki z płata czołowego z powodu, którego utracił uprawnienia do kierowania pojazdami.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca urodził się (...). 21 czerwca 2000 roku wnioskodawca ukończył 18 lat. W dniu 7 listopada 2014 roku wnioskodawca M. C. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych II Oddziale w Ł. wniosek o rentę socjalną. (wniosek – k.1-8 plik III akt ZUS)

W roku szkolnym 1997/1998 r. M. C. był (...) Liceum (...) w Zespole Szkół (...) w Ł.. (zaświadczenie k.5 plik I akt ZUS)

W okresie od 10 września 1998 r. do 23 kwietnia 2002 r. wnioskodawca uczęszczał do IX Liceum Ogólnokształcącego im J. D. w Ł. (egzamin dojrzałości zdał w dniu 6 czerwca 2002 r.). (zaświadczenie k.7 plik I akt ZUS)

W dniu 17 listopada 2000 r. wnioskodawca został zarejestrowany w poradni zdrowia psychicznego. (historia choroby k.9)

W okresie od 1 października 2002 r. do 9 kwietnia 2003 r. M. C. był (...) Politechniki (...) Wydziału Chemicznego. (zaświadczenie k.9 plik I akt ZUS)

Orzeczeniem z dnia 20 listopada 2002 r. NR (...) (wydanym przez lekarza uprawnionego do badań lekarskich osób kierujących pojazdami) rozpoznano u wnioskodawcy encefalopatię okołoporodową z napadami padaczki z płata czołowego, które to schorzenie pozbawiło wnioskodawcę możliwości prowadzenia pojazdów silnikowych. (orzeczenie k.6)

W okresie od 1 października 2003 r. do 6 maja 2007 r. wnioskodawca był studentem Akademii (...) w Ł. (w dniu 6 maja 2007 r.) uzyskał dyplom licencjata. (zaświadczenie k.11 plik I akt ZUS)

W dniu 23 lutego 2009 r. rozpoznano u wnioskodawcy schizofrenię paranoidalną.

(historia choroby k.34 dokumentacji medycznej wnioskodawcy w aktach ZUS)

Lekarz orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznał u ubezpieczonego: schizofrenię paranoidalną, cukrzycę typu II oraz nadciśnienie tętnicze. Orzeczeniem z dnia 9 grudnia 2014 roku lekarz orzecznik ZUS ustalił, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy do 31 grudnia 2015 r., a ustalona data powstania u wnioskodawcy całkowitej niezdolności do pracy to 23 luty 2009 r. (opinia lekarska k.61-62 dokumentacji medycznej wnioskodawcy w aktach ZUS orzeczenie lekarza orzecznika k.9 plik III akt ZUS)

Komisja lekarska ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania ubezpieczonego oraz po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznała u ubezpieczonego: schizofrenię paranoidalną, cukrzycę typu II oraz nadciśnienie tętnicze poddające się leczeniu. Komisja lekarska orzeczeniem z dnia 9 stycznia 2015 roku, po rozpoznaniu sprzeciwu wnioskodawcy, wydała orzeczenie zbieżne z orzeczeniem lekarza orzecznika i stwierdziła, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy do 31 grudnia 2015 r., a ustalona data powstania u wnioskodawcy całkowitej niezdolności do pracy to 23 luty 2009 r. (opinia lekarska k.73-74 dokumentacji medycznej wnioskodawcy w aktach ZUS, orzeczenie komisji lekarskiej k.9 plik III akt ZUS)

W badaniu testem B. wnioskodawca wykonał prawidłowo 4 zadania oraz popełnił 7 błędów (w czasie badania widoczne były trudności z koncentracją uwagi i pamięcią bezpośrednią). W teście kreślenia drogi w części A uzyskał wynik 71 s., część B – 1 min., 35 s. (widoczne trudności z przestawianiem się z jednego ciągu logicznego na drugi, co świadczy o osłabionej plastyczności procesów intelektualnych). W uczeniu się 10 – ciu słów opanował 9 w ostatnich próbach (czynnik zakłócający obniżył wynik do 2 powtórzeń). W badaniu neuropsychologicznym stwierdzono: osłabienie koordynacji wzrokowo – ruchowej, osłabienie bezpośredniej i trwałej pamięci, zmniejszone tempo pracy, cechy obniżonego krytycyzmu oraz wzmożone napięcie emocjonalne. W badaniu testem (...) wnioskodawca uzyskał profil: 46” (...)’3-95 przy średniej profilu 67,38 i wskaźniku F-K= 14. Układ skal kontrolnych oraz wartość wskaźnika F-K wskazują na tendencje do nasilania wyników patologicznych. W profilu skal klinicznych występują wysokie wartości w skalach psychopatii ( Pd-86) i paranoi (Pa-86). Podwyższone wartości w skalach: depresji (D-71), hipochondrii (Hd-79), psychastenii (Pt – 78), schizofrenii ( Sc -74) i introwersji społecznej ( Si-70).

U wnioskodawcy występują cechy osobowości paranoicznej z objawami wzmożonej nieufności wobec innych osób, koncentracji na sobie z tendencjami do zachowań impulsywnych w sytuacjach trudnych. Nadto u M. C. występuje osłabienie sprawności procesów poznawczych na skutek działania leków oraz zmiany typowe dla przebiegu choroby zasadniczej. Aktualnie u wnioskodawcy nie występują objawy wytwórcze.

Objawy choroby wystąpiły u wnioskodawcy w okresie pobierania nauki w liceum, o czym świadczy gwałtowne obniżenie wyników w nauce, zmiany w zachowaniu oraz podejmowane próby samobójcze (pierwszą próbę przebył w 1999 r., kiedy to zatruł się lekami babci).

U wnioskodawcy rozpoznano schizofrenię paranoidalną, a za datę początku choroby należy przyjąć datę 17 listopada 2000 r., kiedy to wnioskodawca podjął leczenie psychiatryczne. M. C. jest całkowicie niezdolny do pracy, a niezdolność ta powstała w wyniku naruszenia sprawności w trakcie nauki w szkole. (opinia biegłego sądowego neuropsychologa L. S. k.41-42, opinia biegłego sądowego psychiatry K. K. k.47-50, k.81)

W przypadku schizofrenii należy liczyć się ewentualną poprawą zdrowia lub z osiągnięciem pod wpływem leczenia zadawalającej remisji. Niezdolność do pracy będzie trwała 3 lata od daty złożenia wniosku. (opinia uzupełniająca biegłego sądowego psychiatry K. K. k.76)

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie zgromadzonych dokumentów w aktach sprawy, aktach rentowych oraz na podstawie opinii biegłych sądowych: neuropsychologa oraz psychiatry. Opinie te są jasne, zostały sporządzone przez biegłych o specjalnościach właściwych z punktu widzenia schorzeń, na jakie cierpi wnioskodawca, w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i bezpośrednie badanie wnioskodawcy. Biegli zgodzili się z opinią zarówno lekarza orzecznika ZUS jak i komisji lekarskiej ZUS, że wnioskodawca jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, ale jednocześnie wskazali, że momentem powstania u wnioskodawcy całkowitej niezdolności do pracy był okres pobierania przez niego nauki w szkole średniej. Odnosząc się do zarzutów organu rentowego biegła psychiatra podała, iż w początkowej fazie choroby objawy zaburzeń zachowania i schizofrenii mogą być trudne do odróżnienia. W przypadku wątpliwości diagnostycznych początkowo stawiane jest rozpoznanie mniej stygmatyzujące. U wnioskodawcy doszło jednak do załamania linii życiowej, a analiza historii choroby pozwala stwierdzić, że wnioskodawca cierpiał na zaburzenia psychotyczne. Prawidłowe rozpoznanie u wnioskodawcy można było postawić dopiero po rozwinięciu się objawów choroby. Biegła podała, iż wnioskodawca od początku cierpiał na zaburzenia psychotyczne. Po złożeniu opinii uzupełniającej żadna ze stron postępowania nie zgłaszała dalszych zastrzeżeń do opinii ani nie składała wniosków dowodowych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art.4 ust.1 i 2 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r. poz. 982 z późn. zm.) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1)przed ukończeniem 18 roku życia;

2)w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia;

3)w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej,

przy czym osobie, która spełnia powyższe warunki przysługuje renta socjalna stała - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała albo renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Stosownie do treści art.5 ww. ustawy ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu (…), na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.748 z późn. zm.)

W myśl art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1).

Stosownie do art. 14 ust. 1 i 2a ww. ustawy o emeryturach i rentach oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia m. in. daty powstania niezdolności do pracy, trwałości niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami dokonuje lekarz orzecznik ZUS, od którego orzeczenia osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia.

W niniejszym postępowaniu istota sporu sprowadziła się do rozstrzygnięcia kiedy u wnioskodawcy M. C. powstała całkowita niezdolność do pracy. Lekarz orzecznik ZUS jak i komisja lekarska ZUS w wydanych orzeczeniach jednoznacznie wskazali, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy. Niemniej jednak wobec ustalenia, że całkowita niezdolność do pracy powstała u wnioskodawcy w dniu 23 lutego 2009 r. nie spełnił on wszystkich wymaganych prawem przesłanek warunkujących przyznanie prawa do renty socjalnej.

Zebrany w niniejszym postępowaniu materiał dowodowy potwierdził, że wnioskodawca jest osobą całkowicie niezdolną do pracy oraz że niezdolność ta nie powstała w dacie wskazanej w orzeczeniu lekarza orzecznik ZUS jak i orzeczeniu komisji lekarskiej ZUS. Wnioskodawca choruje na schizofrenię paranoidalną i to właśnie schorzenie jest przyczyną jego całkowitej niezdolności do pracy. Jednocześnie objawy tej choroby ujawniły się u wnioskodawcy już podczas nauki w szkole średniej. O początku objawów choroby świadczyło gwałtowne obniżenie wyników w nauce, zmiany w zachowaniu, przebycie w 1999 r. próby samobójczej, a także podjęcie leczenia psychiatrycznego od dnia 17 listopada 2000 r. Ponadto schorzenie, na które cierpi wnioskodawca, jak wskazał biegły psychiatra, w początkowej fazie mogło być trudne do odróżnienia od zaburzeń zachowania, a fakt, że schizofrenię paranoidalną rozpoznano u wnioskodawcy w dniu 23 lutego 2009 r. nie przesądza o tym, że schorzenie to powstało u niego dopiero w tej dacie. Z ustaleń Sądu wynika, iż za początek choroby należy uznać datę początku leczenia psychiatrycznego – 17 listopada 2000 roku. W tym okresie wnioskodawca cierpiał już na zaburzenia psychotyczne, doszło do załamania linii życiowej, a w dalszym okresie pojawiły się inne objawy schizofrenii. W listopadzie 2000 roku wnioskodawca był uczniem liceum ogólnokształcącego. Zatem naruszenie sprawności organizmu powodujące obecnie niezdolność do pracy powstało w trakcie nauki w szkole.

Reasumując, z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż wnioskodawca M. C. spełnia wszystkie warunki do przyznania prawa do renty socjalnej określone w art.4 ust.1 ww. ustawy:

-

jest osobą pełnoletnią – 18 lat ukończył 21 czerwca 2000 roku

-

jest całkowicie niezdolny do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które to naruszenie nastąpiło w trakcie nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia.

W odniesieniu zaś do określenia okresu, na jaki zostało przyznane wnioskodawcy prawo do renty socjalnej wskazać należy, że ustaleń Sądu poczynionych w oparciu o opinię biegłego psychiatry, wynika, że w przypadku schizofrenii należy liczyć się ewentualną poprawą zdrowia lub z osiągnięciem pod wpływem leczenia zadawalającej remisji i wobec takich ustaleń niezdolność wnioskodawcy do pracy winno się orzec na okres 3 lat.

Podkreślić w tym miejscu należy, że przy ocenie opinii biegłych lekarzy Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości w sprawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...)). Jednakże opinię innego biegłego sądowego Sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy opinia, która została już złożona do sprawy zawiera istotne braki, względnie nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku, II CR 817/73, niepubl).

Rentę socjalną wypłaca się zgodnie z treścią art.129 ww. ustawy o emeryturach i rentach w zw. z art.15 punk1 ww. ustawy o rencie socjalnej od dnia powstania prawa do świadczenia, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie prawa do renty socjalnej w dniu 7 listopada 2014 r

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do renty socjalnej od dnia 1 listopada 2014 roku do dnia 31 października 2017 roku.

Na podstawie art.98 k.p.c. Sąd zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. na rzecz M. C. kwotę 73,80 zł (siedemdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, ustalając kwotę kosztów w oparciu o treść przepisu § 11 ust.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst Dz.U. 2013 r. poz.490 z późń. zm.). Zgodnie z §2 ust.3 powyższego rozporządzenia przyznana kwota została zwiększona o stawkę podatku od towarów i usług. Sąd ustalając ww. kwotę wziął pod uwagę §2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2015 roku, poz.1078) oraz treść §22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. (Dz. U. z 2015 roku, poz.1804).

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

16 maja 2016 r.