Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2012 r. w Krakowie

sprawy z wniosku A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy A. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach Wydziału VI Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 27 grudnia 2011 r. sygn. akt VI U 1511/11

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 467/12

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 25 września 2012 roku.

Sąd Okręgowy w Kielcach, VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie A. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. z dnia 30 września 2011 roku oraz z dnia 27 października 2011 roku, w których organ rentowy odmówił wnioskodawcy zmiany wysokości wypłacanego świadczenia.

Sąd I instancji ustalił, że wnioskodawca, urodzony (...), w dniu 8 maja 2003 roku złożył wniosek o przeliczenie pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem zarobków jakie osiągał w okresie zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w N. od dnia 15 września 1979 roku do dnia 31 grudnia 1981 roku w charakterze kierownika i pracownika zakładu usługowego na zryczałtowanym rozrachunku, w oparciu o załączniki do umowy o pracę z zakładem usługowym. W dniu 11 lipca 2003 roku po raz kolejny wniósł o przeliczenie ww. świadczenia z uwzględnieniem kartoteki zarobkowej oraz zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku Rp-7 z dnia 31 lipca 2003 roku. Decyzją z dnia 13 czerwca 2003 roku organ rentowy odmówił wnioskodawcy przeliczenia podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem zarobków z lat 1979 – 1981, natomiast decyzją z dnia 12 września 2003 roku przeliczył świadczenie rentowe od 1 lipca 2003 roku z zastosowaniem korzystniejszego wskaźnika podstawy wymiaru w wysokości 122,67%, w oparciu o przedłożoną kartotekę zarobkową oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 31 lipca 2003 roku. Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2004 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt VI U 6671/03 Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił odwołania wnioskodawcy od wskazanych wyżej decyzji z dnia 13 czerwca 2003 roku oraz z dnia 12 września 2003 roku. Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 11 stycznia 2006 roku (sygn. akt III AUa 2201/04) zmienił powyższy wyrok oraz poprzedzające go decyzje organu rentowego w ten sposób, że wliczył wnioskodawcy do podstawy wymiaru świadczenia wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie po (...)zł. miesięcznie za okres od 15 września 1979 roku do 30 czerwca 1982 roku, za okres od 1 lipca 1982 roku do 31 lipca 1984 roku w kwocie odpowiadającej półtorakrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej, natomiast w pozostałym zakresie apelację wnioskodawcy oddalił.

Sąd Okręgowy stwierdził również, że decyzją z dnia 29 września 2004 roku organ rentowy przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia(...) (...)roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjął przeciętną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru wynoszącym 98,10 %, a następnie wykonując powołany wyżej wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 stycznia 2006 roku (sygn. akt III AUa 2201/04), decyzją z 3 marca 2006 roku doliczył do podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie (...)zł. miesięczne za okres od 15 września 1979 roku do 30 czerwca 1982 roku, natomiast a za okres od 1 lipca 1982 roku do 31 lipca 1984 roku w kwocie odpowiadającej półtorakrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej i w konsekwencji wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wzrósł do 105,03 %, a wysokość świadczenia wyniosła (...)zł. Wyrokiem z dnia 25 lipca 2007 roku w sprawie o sygn. akt VI U 3221/06 Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił odwołanie wnioskodawcy od ww. decyzji z dnia 3 marca 2006 roku, jak również od decyzji z dnia 29 września 2004 roku i z dnia 31 marca 2006 roku. Apelacja wnioskodawcy od powyższego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 maja 2008 roku (sygn. akt III AUa 1954/07). Decyzją z dnia 3 marca 2008 roku organ rentowy dokonał waloryzacji emerytury wnioskodawcy od dnia 1 marca 2008 roku, mnożąc świadczenie ustalone na dzień 29 lutego 2008 roku tj. kwotę(...)zł. przez wskaźnik waloryzacji 106,50 %, po czym wysokość emerytury od dnia 1 marca 2008 roku wyniosła (...)zł. Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem z dnia 20 marca 2009 roku (sygn. akt VI U 2790/08) oddalił odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji, a następnie Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 27 października 2009 roku (sygn. akt III AUa 1160/09) oddalił jego apelację. Decyzją z dnia 4 marca 2009 roku organ rentowy zwaloryzował emeryturę wnioskodawcy od dnia 1 marca 2009 roku, mnożąc świadczenie ustalone na dzień 28 lutego 2008 roku w kwocie (...)zł. przez wskaźnik waloryzacji 106,10 %, wskutek czego wysokość emerytury od dnia 1 marca 2009 roku wyniosła (...)zł. Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2010 roku (sygn. akt VI U 1657/09) oddalił wniesione od ww. decyzji odwołanie, zaś Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 9 grudnia 2010 roku (sygn. akt III AUa 1161/10) oddalił apelację wnioskodawcy od powyższego orzeczenia. Kolejną decyzją z dnia 4 marca 2010 roku organ rentowy dokonał waloryzacji emerytury wnioskodawcy od dnia 1 marca 2010 roku, mnożąc świadczenie przez wskaźnik waloryzacji wynoszący 104,62 %. Odwołanie od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 30 sierpnia 2010 roku (sygn. akt VI U 819/10), natomiast apelacja wnioskodawcy od ww. wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie wyrokiem z dnia 1 marca 2011 roku (sygn. akt III AUa 1702/10). Następnie decyzją z dnia 3 marca 2011 roku organ rentowy zwaloryzował emeryturę wnioskodawcy od dnia 1 marca 2011 roku, mnożąc kwotę świadczenia ustalonego na dzień 28 lutego 2011 roku przez wskaźnik waloryzacji wynoszący 103,1 %. Wyrokiem z dnia 3 czerwca 2011 roku (sygn. akt VI U 578/11) Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił odwołanie od tej decyzji.

Ponadto sąd I instancji ustalił, że w piśmie złożonym w organie rentowym w dniu 9 lutego 2010 roku wnioskodawca podniósł, iż organ rentowy dotychczas nie zajął stanowiska w sprawie dodatku funkcyjnego i współczynnika do obliczenia roboczogodziny, według których oblicza się zarobek prowadzącego zakład na zryczałtowanym rozrachunku, które to dane zostały wskazane w załącznikach wyliczających ryczałt przedłożonych przez niego w dniu 8 maja 2003 roku Przedmiotowe pismo organ rentowy potraktował jako wniosek o przeliczenie emerytury i konsekwencji wydał zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzję.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie wnioskodawcy jest bezzasadne. Odnosząc się do zgłoszonego przez wnioskodawcę żądania przeliczenia podstawy wymiaru pobieranej przez niego emerytury przy uwzględnieniu wyższego wynagrodzenia za okres zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w N. w okresie od 15 września 1979 roku do 31 grudnia 1981 roku sąd I instancji podniósł, iż kwestia związana z ustalaniem wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy, a następnie emerytury wnioskodawcy przy uwzględnieniu wynagrodzenia za okres zatrudnienia w ww. spółdzielni w powyższym okresie była już wielokrotnie przedmiotem postępowania sądowego. Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 11 stycznia 2006 roku (sygn. akt III AUa 2201/04), zmieniając wyrok sądu I instancji i poprzedzającą go decyzję organu rentowego, doliczył do podstawy wymiaru świadczenia wnioskodawcy wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie po (...)zł. miesięcznie za okres od 15 września 1979 roku do 30 czerwca 1982 roku, natomiast za okres od 1 lipca 1982 roku do 31 lipca 1984 roku w kwocie odpowiadającej półtorakrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej, a w pozostałym zakresie apelację wnioskodawcy oddalił. Rozstrzygnął zatem, jakie wynagrodzenie za sporny okres może i powinno być uwzględnione do ustalenia wysokości świadczenia wyjaśniając, iż do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia wnioskodawcy mogą być przyjęte tylko miesięczne zarobki, o jakich mowa w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 30 czerwca 1977 roku w sprawie obliczania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne oraz świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia w spółdzielczych zakładach usługowych (Dz.U. Nr 23, poz. 99 ze zm.) oraz w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 24 czerwca 1982 roku w sprawie obliczania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu zatrudnienia w spółdzielczych zakładach usługowych (Dz.U. Nr 18, poz. 144 ze zm.). Ponadto sąd II instancji stwierdził, że dla celów ustalenia podstawy wymiaru renty wysokość faktycznie uzyskiwanych zarobków nie ma znaczenia, gdyż z treści art. 15 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 ze zm.) wynika, iż tylko kwoty stanowiące podstawę wymiaru składki ubezpieczeniowej mogą zostać uwzględnione do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, a w przypadku osób zatrudnionych na zryczałtowanym rozrachunku przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 30 czerwca 1977 roku wyraźnie stanowił, że miesięczne zarobki z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, przyjmowane do obliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne oraz świadczeń pieniężnych z tego ubezpieczenia, ustala się w formie ryczałtów, których kwoty określa załącznik do rozporządzenia, w którym to załączniku wskazano ww. ryczałty uzależniając ich wysokość od rodzaju i miejsca wykonywania usług. Określoną w ten sposób kwotę ryczałtu, wynoszącą(...)zł. miesięcznie, przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru renty, a następnie emerytury wnioskodawcy za okres zatrudnienia przypadający od dnia 15 września 1979 roku do dnia 30 czerwca 1982 roku. Co się natomiast tyczy wynagrodzenia za okres przypadający od dnia 1 lipca 1982 roku, to na mocy § 2 ust. 1 obowiązującego wówczas rozporządzenia z dnia 26 czerwca 1982 roku miesięczne zarobki z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy przyjmowane do obliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne oraz świadczeń pieniężnych z tego ubezpieczenia ustalane w formie ryczałtów uzależnione były od kategorii osobistego zaszeregowania pracowników przez spółdzielnię i były określane w kwotach odpowiadających wielokrotności najniższego miesięcznego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej. Z kolei Sąd Apelacyjny w Krakowie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 maja 2008 roku (sygn. akt III AUa 1954/07) stwierdził, iż wnioskodawca będąc zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy na „jednym etacie” miał prawo do uwzględnienia tylko jednego ryczałtu. Zdaniem sądu I instancji do odmiennych wniosków nie może prowadzić powołana przez wnioskodawcę uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1986 roku (III PZP 42/86, OSNC 1987/8/106), która nie odnosi się do wynagrodzenia osób zatrudnionych na zryczałtowanym rozrachunku przyjmowanego za podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 stycznia 2006 roku korzysta z powagi rzeczy osądzonej i wiąże nie tylko sąd, który go wydał, lecz również inne sądy i organy państwowe, przy czym powaga rzeczy osądzonej dotyczy nie tylko rozstrzygnięcia w części zmieniającej wyrok sądu pierwszej instancji oraz poprzedzającej go decyzji organu rentowego, ale także w części oddalającej apelację. Powyższy wyrok został prawidłowo wykonany, a zasadność wydanej w tym przedmiocie decyzji była przedmiotem badania sądów obu instancji. Podnoszony przez wnioskodawcę zarzut dotyczący zaniżenia emerytury na skutek nieprawidłowego wykonania ww. orzeczenia oraz nieuwzględnienia do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia wyższego wynagrodzenia za okres zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w N. nie jest trafny. Wskazane przez wnioskodawcę w piśmie z dnia 9 lutego 2010 roku załączniki obliczające wysokość ryczałtu były już przedmiotem badania w sprawie prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Kielcach pod sygnaturą akt VI U 6671/03. Dokumentacja ta nie stanowi nowego dowodu.

Reasumując sąd I instancji przyjął, że nie zachodzą podstawy do ponownego ustalenia wysokości emerytury wnioskodawcy na podstawie art. 114 ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W rozpatrywanej sprawie wnioskodawca nie przedstawił żadnych nowych dowodów, ani też nie przytoczył nowych okoliczności mających wpływ na wysokość pobieranego przez niego świadczenia, w związku z czym złożone przez niego odwołanie podlega oddaleniu.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł wnioskodawca. Zakwestionował sposób ustalenia wynagrodzenia ryczałtowego z okresu zatrudnienia w latach 1979 – 1983 oraz wysokość podstawy wymiaru pobieranego przez niego świadczenia emerytalnego, wynikającą z wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 stycznia 2006 roku. Przedstawiając własną wersję obliczeń powołał się na przepis § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 30 czerwca 1977 roku w sprawie obliczania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne oraz świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia w spółdzielczych zakładach usługowych (Dz.U. Nr 23, poz. 99 ze zm.), stanowisko zaprezentowane w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1986 roku (III PZP 42/86), a także przedłożoną dotychczas organowi rentowemu dokumentację. W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i ponowne ustalenie wysokości pobieranego przez niego świadczenia z uwzględnieniem prawidłowo wyliczonych zarobków z okresu zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w N..

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje.

Apelacja nie jest uzasadniona.

Przedmiot sporu w niniejszej sprawie dotyczył ponownego ustalenia wysokości przysługującej wnioskodawcy emerytury.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że podstawa wymiaru pobieranego przez wnioskodawcę świadczenia emerytalnego została ustalona w decyzji organu rentowego z dnia 3 marca 2006 roku, wydanej w wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 stycznia 2006 roku (sygn. akt III AUa 2201/04), na mocy którego podstawa wymiaru emerytury została obliczona przy uwzględnieniu wynagrodzenia ryczałtowego w kwocie (...)złotych miesięcznie za okres od 15 września 1979 roku do 30 czerwca 1982 roku, a za okres od 1 lipca 1982 roku do 31 lipca 1984 roku w kwocie odpowiadającej półtorakrotnie wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 105,03%. Prawidłowość tej decyzji została potwierdzona wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 25 lipca 2007 roku (sygn. akt VI U 3221/06) oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 maja 2008 roku (sygn. akt III AUa 1954/07). Kolejne – szczegółowo omówione przez sąd I instancji - decyzje organu rentowego dotyczyły waloryzacji świadczenia i nie dokonywały weryfikacji podstawy jego wymiaru. Zasadność tych decyzji została poddana kontroli w inicjowanych przez wnioskodawcę postępowaniach odwoławczych. W konsekwencji należy stwierdzić, iż kwestia wysokości podstawy wymiaru pobieranej przez wnioskodawcę emerytury została rozstrzygnięta prawomocnym wyrokiem sądowym i wydaną na jego podstawie decyzją organu rentowego. Trafnie sąd I instancji wskazał na prawomocność ww. rozstrzygnięć sądowych i wynikającą z niej powagę rzeczy osądzonej, która wyklucza możliwość ich weryfikacji w niniejszym postępowaniu. Ponowne ustalenie wysokości przysługującej wnioskodawcy emerytury mogłoby nastąpić jedynie w trybie art.114 ust.1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten stanowi, iż prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Wnioskodawca, domagając się ponownego obliczenia emerytury w oparciu o wynagrodzenie ryczałtowe z okresu zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w N. z uwzględnieniem dodatku funkcyjnego i współczynnika właściwego do obliczenia roboczogodziny, powołał się na dane zawarte w załącznikach wyliczających ryczałt udostępnionych przez niego organowi rentowemu w dniu 8 maja 2003 roku. Nie przedłożył nowych dowodów uzasadniających przeliczenie przysługującej mu emerytury, ograniczając się do przedstawienia własnych obliczeń dotyczących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z okresu zatrudnienia w ww. spółdzielni. Wskazana przez wnioskodawcę dokumentacja nie stanowi nowego dowodu w sprawie, ani też nie ujawnia nieznanych dotąd okoliczności. Dostarczone w dniu 8 maja 2003 roku załączniki były znane nie tylko organowi rentowemu, ale także zostały poddane analizie w poprzednio toczących się postępowaniach sądowych, których przedmiotem była wysokość pobieranego przez wnioskodawcę świadczenia. Nie ma zatem racji skarżący wywodząc, iż kwestia wysokości wynagrodzenia ryczałtowego z okresu zatrudnienia w ww. spółdzielni i jego wpływu na podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a konsekwencji podstawę wymiaru emerytury, w dotychczasowych postępowaniach administracyjnych i sądowych została pominięta. W chwili obecnej z uwagi na prawomocność wydanych rozstrzygnięć, bez dostarczenia dodatkowych - nieuwzględnionych dotychczas - dowodów, kwestionowanie sposobu wyliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przyjętej do ustalenia wysokości emerytury nie jest uprawnione. Odmienne stanowisko apelującego nie jest zasadne.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia sąd I instancji i przyjął, że brak jest podstaw do ponownego ustalenia wysokości przysługującego wnioskodawcy świadczenia emerytalnego. Zaskarżony wyrok oraz poprzedzające go decyzje organu rentowego są prawidłowe.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art.385 kpc orzeczono, jak w sentencji.