Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 maja 2016r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie - VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Jerzy Pukas

Protokolant : Renata Kozieł

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej: Dariusza Berezy

po rozpoznaniu w sprawie przeciwko M. C. (C.)

s. T. i O. z domu B., urodz. (...) w C.

skazanemu z art. 288 §1 k.k.

zażalenia wniesionego dnia 23 marca 2016r., przez skazanego oraz dnia 23 marca 2016r. przez obrońcę skazanego

na postanowienie Sądu Rejonowego w Częstochowie

z dnia 16 marca 2016r., sygn. akt III K 943/13 (Ko 583/16)

w przedmiocie zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności

na podstawie art. 437 §1 i §2 k.p.k. i art.440 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

zw. z art. 1 §

postanawia

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że obniża zasądzoną w pkt.3 postanowienia od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. K. kwotę 442,80 zł tytułem wynagrodzenia za obronę świadczoną skazanemu z urzędu w postępowaniu wykonawczym do kwoty 221,40 zł (dwieście dwadzieścia jeden złotych czterdzieści groszy), przy czym suma ta obejmuje już należny podatek VAT (23%) w kwocie 41,40 zł (czterdzieści jeden złotych czterdzieści groszy);

2.  w pozostałym zakresie zaskarżone postanowienie utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. K. – Kancelaria Adwokacka w C. kwotę 221,40 zł (dwieście dwadzieścia jeden złotych czterdzieści groszy) tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu skazanego M. C. w postępowaniu odwoławczym, przy czym suma ta obejmuje już należny podatek VAT (23%) w kwocie 41,40 zł (czterdzieści jeden złotych czterdzieści groszy);

4.  zwalnia skazanego M. C. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Częstochowie na podstawie art. 75 §2 k.k., art. 71 §2 k.k., art.624 §1 k.p.k., art.29 ust.1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze, §13 pkt.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie orzekł:

1)  zarządził wobec skazanego M. C. wykonanie kary 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 13 listopada 2013 roku, w sprawie o sygn. akt III K 943/13;

2)  nie wykonywać kary grzywny w wysokości 20 (dwudziestu) stawek dziennych, po ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięć) złotych, orzeczonej wobec skazanego na podstawie art.71 §1 k.k. i odpisać ją z karty dłużnika;

3)  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. K. kwotę 442,80 zł (czterysta czterdzieści dwa złote osiemdziesiąt groszy) tytułem wynagrodzenia za obronę świadczoną skazanemu z urzędu w postępowaniu wykonawczym, zawierającą stawkę podatku od towarów i usług (360 złotych + 82,60 złotych VAT);

4)  zwolnił skazanego od ponoszenia kosztów obrony z urzędu, obciążając nimi Skarb Państwa.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył skazany M. C. i obrońca skazanego.
Skazany w uzasadnieniu środka zaskarżenia podniósł, że po opuszczeniu zakładu karnego jego zachowanie jest poprawne, pomaga matce w gospodarstwie domowym. Z treści zażalenia wynika, że skazany oczekuje zmiany zaskarżonego postanowienia i niezarządzania wykonania wobec niego kary pozbawienia wolności w sprawie III K 943/13 Sądu Rejonowego w Częstochowie.

Obrońca skazanego zaskarżył postanowienie w całości, zarzucając mu:

- obrazę prawa procesowego – art.7 k.p.k. polegającą na zupełnie dowolnej ocenie materiału dowodowego sprzecznej z doświadczeniem życiowym, a to na skutek pominięcia okoliczności obiektywnych, utrudniających skazanemu codzienne funkcjonowanie czyli zdiagnozowanego ADHD, a także nie uwzględnieniu znacznej poprawy postępowania skazanego po opuszczeniu zakładu karnego i poprzez to:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść poprzez błędne przyjęcie, że skazany M. C. w okresie próby rażąco narusza porządek prawny w sytuacji, gdy rzeczywiście liczne skazania skazanego w tym okresie związane są wyłącznie z jego chorobą, a ponadto po opuszczeniu zakładu karnego w zachowaniu skazanego nastąpiła znaczna poprawa i obecnie jego postawa, choć nadal nie wzorowa, ale co najmniej poprawna, nie pozwala na uznanie, że rażąco narusza on porządek prawny.

W konkluzji obrońca skazanego wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uchylenie zarządzenia o wykonaniu kary pozbawienia wolności, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu
w Częstochowie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenie skazanego okazało się niezasadne.

Stosownie do art. 75 § 2 k.k. Sąd może zarządzić wykonanie kary pozbawienia wolności, jeżeli skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż określone w art. 75 § 1 k.k. (umyślne, podobne, za które prawomocnie orzeczono karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania), albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku.

Ustalenia poczynione przez Sąd I instancji wskazują, iż zachowanie M. C.
w okresie próby wyznaczonym wyrokiem zaocznym z dnia 13 listopada 2013r. należało ocenić właśnie w kategoriach rażącego naruszenia porządku prawnego, o którym mowa w cytowanym wyżej przepisie.

W tym czasie M. C. dopuścił się trzech przestępstw umyślnych o wysokiej społecznej szkodliwości, za które został prawomocnie skazany prze Sąd na kary pozbawienia wolności oraz sześciokrotnie został ukarany za popełnienie wykroczeń.

Z dokumentów znajdujących się w teczce dozoru skazanego oraz informacji nadesłanej przez Komisariat IV Policji w C. wynika, że skazany pochodzi z rodziny patologicznej, w której występuje problem alkoholowy, dotyczący jego rodziców, a jego bracia również byli karani. Skazany nie pracuje i nie poszukuje pracy, przejawiając lekceważący stosunek do pracy i kontynuowania nauki, nadużywając alkoholu, awanturuje się. Ponadto M. C. nie uiścił orzeczonych wobec niego należności sądowych i nie zrealizował obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem.

Suma tych zachowań potwierdza zaprezentowany wcześniej wniosek, iż zachowanie skazanego stanowi rażące naruszenie porządku prawnego.

Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że skazany w okresie próby podejmował zachowania, które ocenianie łącznie należało uznać za rażące naruszenie porządku prawnego w rozumieniu art. 75 §2 k.k.

Już samo popełnienie każdego z trzech przestępstw w dniu 12 stycznia 2014r., 22 marca 2014r. oraz 23 września 2014r. za które został prawomocnie skazany na kary pozbawienia wolności ( w dwóch przypadkach z warunkowym zawieszeniem ich wykonania,
a w jednym bez zastosowania instytucji z art.69 §1 k.k.) wyczerpywało znamiona rażącego naruszenia porządku prawnego.

Wszystkie wyżej przytoczone okoliczności jednoznacznie wskazują, że pozytywna prognoza kryminologiczna przyjęta wobec skazanego okazała się nietrafna. Jego resocjalizacja w warunkach wolnościowych nie przyniosła pożądanego efektu. Skazany nie poprawił swojego postępowania, nie podjął próby życia zgodnie z określonymi normami prawnymi. Z tego też względu należy uznać, iż tylko odbycie przez niego orzeczonej kary pozbawienia wolności może zrealizować cele, dla których kara ta została mu wymierzona.

Zasadności rozstrzygnięcia wydanego w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy nie były w stanie podważyć zarzuty podniesione w środkach zaskarżenia zarówno przez skazanego, jak i jego obrońcę.

Chybione są argumenty dotyczące poprawy zachowania skazanego po opuszczeniu zakładu karnego, w którym przebywał w okresie od 16 lutego 2015 roku do 18 grudnia 2015 roku, odbywając karę pozbawienia wolności w sprawie o sygn. akt III K 412/14. Poprawne zachowanie skazanego w okresie ostatnich miesięcy pozostaje bez wpływu na ogólną ocenę jego postawy w całym okresie próby, w którym niewątpliwie w sposób rażący naruszał porządek prawny.

Bezzasadny jest także zarzut sformułowany w zażaleniu obrońcy skazanego, w którym wskazuje on na pominięcie przez Sąd I instancji obiektywnej okoliczności w postaci choroby na którą cierpi skazany, czyli ADHD, utrudniającej mu kontrolowanie swojego postępowania, co powoduje, że popada on w konflikty z prawem. Skazany jest pod okresową kontrolą lekarza psychiatry, zaś ewentualny wpływ przypadłości skazanego na stopień jego poczytalności w czasie popełniania czynów objętych prawomocnymi skazaniami pozostaje poza oceną sądu w postępowaniu wykonawczym.

Kontrola instancyjna dokonana przez Sąd Okręgowy potwierdziła wyłącznie stanowisko Sądu Rejonowego, że zebrany w sprawie materiał dowodowy dostarczył podstaw do zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec M. C..

W związku z powyższym zaskarżone postanowienie należało w zakresie pkt.1,2 i 4 utrzymać w mocy.

Natomiast w zakresie pkt.3 postanowienia Sąd Okręgowy dokonał zmiany polegającej na obniżeniu zasądzonej od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. K. kwoty 442,80 zł tytułem wynagrodzenia za obronę świadczoną skazanemu z urzędu w postępowaniu wykonawczym do kwoty 221,40 zł (dwieście dwadzieścia jeden złotych czterdzieści groszy), albowiem Sąd I instancji orzeczenie w tym zakresie w sposób błędny oparł na §13 pkt.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie zamiast na mającym zastosowanie do obrońcy z urzędu §19 pkt.2 w zw. z §4 ust.1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Z uzasadnienia postanowienia Sądu I instancji nie wynika, aby intencją Sądu było przyznanie opłaty za czynności adwokata w wysokości wyższej niż minimalna. Zarazem w ocenie Sadu Okręgowego brak jest podstaw do podwyższenia wynagrodzenia w oparciu o §4 ust.2 Rozporządzenia.

Dopuszczalność obniżenia wynagrodzenia obrońcy ustanowionemu z urzędu za udzieloną skazanemu pomoc prawną, w zakresie przyznanego mu bezpodstawnie wynagrodzenia, w sytuacji wniesienia środka zaskarżenia na korzyść skazanego, przesądził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 lipca 2013r., II K 133/12, którego wymowę sąd odwoławczy w całości podziela. Taka modyfikacja orzeczenia pozostaje bowiem obojętna dla skazanego, a zatem dopuszczalna na gruncie art.440 k.p.k., który pozwala na orzekanie przez sąd odwoławczy niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, jeżeli utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe. Rozstrzygnięcie w przedmiocie wynagrodzenia przyznanego obrońcy było niewątpliwie rażąco niekorzystne dla wymiaru sprawiedliwości, gdyż obciążało Skarb Państwa nienależnym obrońcy wynagrodzeniem.

Podstawę prawną orzeczenia Sądu Okręgowego stanowią przepisy art. 437 §1 i §2 k.p.k.
i art.440 k.p.k. w zw. z art. 1 §2 k.k.w. O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze oraz
§4 ust. 3 i §19 pkt.2 w zw. z §4 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu oraz art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. przy zast. art. 1 § 2 k.k.w. Uwzględniając aktualną sytuację majątkową i rodzinną skazanego, wynikającą z wywiadu kuratora, Sąd Okręgowy zwolnił M. C. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie w II instancji, obciążając nimi Skarb Państwa.