Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2016 r. w Gliwicach

sprawy B. F. (F.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 18 czerwca 2015 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2015 r.;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz odwołującego kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Jolanta Łanowy

Sygn. akt. VIII U 1188/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 czerwca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu B. F. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat. Powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wskazał, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał jedynie 13 lat, 5 miesięcy i 11 dni pracy w szczególnych warunkach, wobec wymaganego 15 – letniego okresu takiej pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do spornego świadczenia. Podniósł, iż posiada wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w T. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w warunkach szczególnych: w okresie od 26 marca 1976r. do 30 listopada 1976r. na stanowisku monter konserwator sieci wodociągowej, od 1 października 1982r. do 31 lipca 1983r. na stanowisku monter konserwator sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków - brygadzista, od 1 marca 1988r. do 31 sierpnia 1988r. oraz od 1 września 1998r. do 31 października 1999r. na stanowisku starszy mistrz Oddziału Eksploatacji Sieci Wodociągowo-Kanalizacyjnej. Taki charakter zatrudnienia może potwierdzić zeznaniami świadków.

Ostatecznie, po sprecyzowaniu odwołania na rozprawie w dniu 20 listopada 2015r. odwołujący domagał się uwzględnienia do okresów pracy w szczególnych warunkach okresów: od 26 marca 1976r. do 30 listopada 1976r., od 1 października 1982r. do 31 lipca 1983r. oraz 1 marca 1998r. do 31 grudnia 1998r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

ZUS wskazał, że do pracy w szczególnych warunkach zaliczył następujące okres pracy: od 26 stycznia 1973r. do 25 marca 1976r., od 10 grudnia 1976r. do 31 marca 1981r., od 1 września 1981r. do 30 września 1982r., od 1 sierpnia 1983r. do 1 czerwca 1986r. oraz od 1 lutego 1996r. do 28 lutego 1998r. Natomiast do okresu pracy w szczególnych warunkach ZUS nie zaliczył ubezpieczonemu okresów zatrudnienia: od 26 marca 1976r. do 30 listopada 1976r. na stanowisku monter konserwator sieci wodociągowej, od 1 października 1982r. do 31 lipca 1983r. na stanowisku monter konserwator sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków - brygadzista, od 1 marca 1988r. do 31 sierpnia 1988r. oraz od 1 września 1998r. do 31 października 1999r. na stanowisku starszy mistrz Oddziału Eksploatacji Sieci Wodociągowo-Kanalizacyjnej. ZUS wskazał, że pracodawca ubezpieczonego nie potwierdził mu w okresach spornych pracy w warunkach szczególnych, natomiast z uwagi na fakt, iż pracodawca istnieje brak podstaw by wykazać taką pracę za pomocą zeznań świadków.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił:

Ubezpieczony B. F. urodził się (...) Wiek 60 lat osiągnął (...)

W dniu 28 maja 2015r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zaskarżoną decyzją z dnia 18 czerwca 2015r. (...) Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat, z uwagi na brak wymaganego 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych.

ZUS przyjął, iż ubezpieczony na dzień 31 grudnia 1998r. posiada 28 lat, 3 miesiące i 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu 13 lat, 5 miesięcy i 11 dni.

Do pracy w warunkach szczególnych ZUS zaliczył następujące okres pracy: od 26 stycznia 1973r. do 25 marca 1976r., od 10 grudnia 1976r. do 31 marca 1981r., od 1 września 1981r. do 30 września 1982r., od 1 sierpnia 1983r. do 1 czerwca 1986r. oraz od 1 lutego 1996r. do 28 lutego 1998r.

Do pracy w warunkach szczególnych ZUS nie uwzględnił ubezpieczonemu spornych okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w T.: od 26 marca 1976r. do 30 listopada 1976r., od 1 października 1982r. do 31 lipca 1983r. oraz 1 marca 1998r. do 31 grudnia 1998r.

Sąd ustalił, iż w okresie od 26 stycznia 1973r. do 30 listopada 1976r. oraz 1 września 1981r. do nadal ubezpieczony B. F. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w T..

Ubezpieczony od 26 stycznia 1973r. podjął pracę jako monter konserwator sieci wodociągowej w oddziale sieci wodociągowej w T.. Był monterem sieci wodociągowej, pracował w brygadzie która zajmował się usuwaniem awarii sieci wodociągowej. Praca polegała na wykonaniu wykopu do miejsca awarii, usunięciu awarii i zasypaniu wykopu. Usunięcie awarii polegało na zakładaniu na rurę tzw. opaski naprawczej, albo wstawieniu nowej rury w miejsce uszkodzonej. Praca była wykonywana w zmiennych warunkach atmosferycznych, w upale i na mrozie, często w wodzie lub błocie. Na początku nie było sprzętu, więc większość prac wykonywana była ręcznie.

Taką pracę wykonywał odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez cały okres zatrudnienia w tym również w okresie od 26 marca 1976r. do 30 listopada 1976r. do czasu powołania go do wojska.

Od 1 września 1981r. ubezpieczony ponownie podjął pracę w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w T. w oddziale oczyszczania ścieków na stanowisku monter konserwator sieci kanalizacyjnej - brygadzista. Na tym stanowisku pracował do czerwca 1986r. Ubezpieczony pracował jako brygadzista brygady remontowej i wykonywał pracę razem z brygadą, która liczyła około 3-4 osoby. W tym okresie ubezpieczony zajmował się remontem i konserwacją wszystkich osadników, na wszystkich oczyszczalniach ścieków. Praca polegała na czyszczeniu osadników. Było pięć oczyszczalni ścieków i brygada przenosiła się z oczyszczalni na oczyszczalnię. Praca wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w trudnych warunkach w narażeniu na zagrożenie biologiczne, uciążliwy odór. Podczas konserwacji i renowacji były stosowane silne środki chemiczne. Zanim zaczęto pracę trzeba było chlorować, aby zneutralizować ścieki. Pracownicy brygady dostawali mleko i dodatek szkodliwy

Z dniem 2 czerwca 1986r. ubezpieczony przeszedł na stanowisko mistrza. Jego praca polegała na sprawowaniu dozoru nad pracownikami wykonującymi przyłącza do budynków. Dokonywał podziału pracy i kierował brygady do określonych miejsc, zaś w ciągu dnia osobiście jeździł w te miejsca sprawdzić czy praca jest dobrze wykonywana. Dodatkowo pełnił funkcję Kierownika D. (...)Usługowego. Do obowiązków kierownika w tym okresie należało ponad to sprawowanie nadzoru nad personelem całego działu. W tym okresie nadzorował pracę monterów i konserwatorów sieci wodociągowych. Natomiast bezpośrednim przełożonym tych pracowników był brygadzista.

W 1995r. oddział ten został zlikwidowany a ubezpieczony z dniem 1 lutego 1996r. został przeniesiony na stanowisko starszego mistrza działu eksploatacji sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, na którym pracuje do dzisiaj. Oddział zajmował się usuwaniem awarii wodociągowych oraz montażem nowych wodociągów, bowiem dysponował specjalistycznym sprzętem budowlanym. Do obowiązków mistrza należał dozór nad pracami, które wykonywały poszczególne brygady. Ubezpieczony prowadził dozór nad pracami monterów konserwacji i eksploatacji sieci. Sprawował nadzór bezpośredni nad pracami 3 lub 4 brygad, składających się z monterów. Nadzór taki sprawował stale przez całe 8 godzin, a czasami nawet dłużej, jeśli praca się przedłużała.

W spornych okresach zatrudnienia wraz z ubezpieczonym pracowali świadkowie: A. F., J. G., J. K., J. M., R. M. i E. R.. Świadek A. F., monter sieci wodociągowej, pracuje z ubezpieczonym od 1991r. pracował w brygadzie, którą ubezpieczony nadzorował jako mistrz. Świadek J. G. pracował z ubezpieczonym od 1989r., w tym od 1995r. na jednym oddziale tj. dziale eksploatacji sieci wodociągowo – kanalizacyjnej – pracował na stanowisku mistrza sieci eksploatacji wod.kan., tak jak ubezpieczony. Świadek J. K. pracował z ubezpieczonym w latach 1973 – 1976, w tym w 1976r. jednej brygadzie, na stanowisku montera konserwatora sieci wodociągowej. Świadek J. M. był przełożonym ubezpieczonego w 1976r. Świadek R. M. pracował w latach 1972 – 2005. W latach 1982-1983 pracował razem z ubezpieczonym, w tym czasie miał stanowisko starszego mistrza oddziału oczyszczalni ścieków. Świadek R. M. otrzymał emeryturę z uwagi na pracę w warunkach szkodliwych. Świadek E. R. pracował w latach 1970-1997, w tym w latach 1982-1983 razem z ubezpieczonym.

W świadectwie pracy w warunkach szczególnych z dnia 27 stycznia 2015r., obejmującym okres od 26 stycznia 1973r. do 30 listopada 1976r., pracodawca wskazał, iż ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy :

- od 26 stycznia 1973r. do 14 lutego 1975r. na stanowisku monter sieci wodociągowej wymienionym w Wykazie A, Dział V, poz. 1 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

- od 15 lutego 1975r. do 25 marca 1976r. na stanowisku majster oczyszczalni wymienionym w Wykazie A, Dział XIV, poz. 24 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

Pracodawca nie potwierdził ubezpieczonemu wykonywania pracy w warunkach szczególnych w okresie od 26 marca 1976r. do 30 listopada 1976r.

W kolejnym świadectwie pracy w warunkach szczególnych z dnia 27 stycznia 2015r., obejmującym okres od 1 września 1981r. do nadal, pracodawca wskazał, iż ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy:

- od 1 września 1981r. do 30 kwietnia 1982r. na stanowisku monter konserwator sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków wymienionym w Wykazie A, Dział IX, poz. 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

- od 1 maja 1982r. do 30 września 1982r. na stanowisku monter konserwator sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków – brygadzista wymienionym w Wykazie A, Dział XIV, poz. 24 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

- od 1 sierpnia 1983r. do 1 czerwca 1986r. na stanowisku monter konserwator sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków – brygadzista wymienionym w Wykazie A, Dział XIV, poz. 24 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

- od 1 lutego 1996r. do 28 lutego 1998r. na stanowisku starszy mistrz w Oddziale Eksploatacji Sieci W..K.. wymienionym w Wykazie A, Dział XIV, poz. 24 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

Pracodawca nie potwierdził ubezpieczonemu wykonywania pracy w warunkach szczególnych w okresie spornym tj. od 1 października 1982r. do 31 lipca 1983r. oraz od 1 marca 1998r. do 31 grudnia 1998r.

W zaświadczeniu z dnia 22 maja 2015r. pracodawca wskazał, iż w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. od 1 września 1981r. do nadal ubezpieczony zajmował następujące stanowiska:

- od 1 września 1981r. do 30 kwietnia 1982r. - monter konserwator sieci kanalizacyjnej i oczyszczani ścieków,

- od 1 maja 1982r. do 30 września 1982r. - monter konserwator sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków + brygadzista,

- od 1 października 1982r. do 31 lipca 1983r. - monter konserwator - brygadzista - pracował na oczyszczalni ścieków w T.,

- od 1 sierpnia 1983r. do 1 czerwca 1986r. - monter konserwator sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków – brygadzista,

- od 2 czerwca 1986r. do 14 kwietnia 1986r. - starszy mistrz Oddziału Usług dla Ludności,

- od 15 kwietnia 1987r. do 28 lutego 1994r. kierownik Oddziału Remontów Kapitalnych i Usług,

- od 1 marca 1994r. do 1 stycznia 1995r. - Kierownik Oddziału (...),

- od 2 stycznia 1995r. 31 stycznia 1996r. - Kierownik Oddziału Serwis (...),

- od 1 lutego 1996r. do 28 lutego 1998r. - starszy mistrz Oddziału Eksploatacji Sieci Wodociągowo – Kanalizacyjnego,

- od 1 marca 1998r. do 31 sierpnia 1998r. - technik urządzeń sanitarnych sieci kanalizacyjnej,

- od 1 września 1998r. do 31 października 1999r. - technik urządzeń sanitarnych sieci wodociągowej,

- od 1 listopada 1999r. do 31 lipca 2005r. - zastępca kierownika D. Eksploatacji Sieci Wodociągowo - Kanalizacyjnej,

- od 1 sierpnia 2005r. do nadal – mistrz.

Nadto Sąd ustalił, iż ubezpieczony legitymuje na dzień 1 stycznia 1999r. okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 28 lat, 3 miesięcy i 10 dni.

Bezsporne było, że ubezpieczony ukończył 60 lat życia z dniem (...). i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, akt osobowych ubezpieczonego z Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w T., pisma Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w T. z dnia 18 stycznia 2016r. (k.68), zeznań świadków A. F. (nagranie z rozprawy z dnia 20 listopada 2015r. min. 37.40 i n. k.52), J. G. (nagranie z rozprawy z dnia 20 listopada 2015r. min. 48.44 i n. k.52), J. K. (nagranie z rozprawy z dnia 20 listopada 2015r. min. 01.00.56 i n. k.52), J. M. (nagranie z rozprawy z dnia 20 listopada 2015r. min. 01.10.13 i n. k.52), R. M. (nagranie z rozprawy z dnia 20 listopada 2015r. min. 01.16.29 i n. k.52), E. R. (nagranie z rozprawy z dnia 20 listopada 2015r. min. 01.25.42 i n. k.52) oraz przesłuchania ubezpieczonego (nagranie z rozprawy z dnia 24 marca 2016r. min. 08.31 i n. k.73).

Odnośnie rodzaju pracy wykonywanej przez ubezpieczonego Sąd dał wiarę jego twierdzeniom, które zostały potwierdzone przez zeznania świadków. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym w spornych okresach zatrudnienia, regularnie stykali się z ubezpieczonym, pracowali w jednej brygadzie, posiadają zatem szczegółową wiedzę na temat miejsca i charakteru wykonywanej przez odwołującego pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2015r., poz. 748 ze zm.) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym

co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie zaś z § 8 ust 1 rozporządzenia pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w dziale IV wykazu B, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 10 lat wykonywał prace wymienione w dziale IV wykazu B.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art. 184 ust. 2 ustawy – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013r. tj. w dacie złożenia wniosku oraz wydania zaskarżonej decyzji – emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem organ rentowy uwzględnił mu jedynie 13 lat, 5 miesięcy i 11 dni takiej pracy.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony legitymuje się wymaganym 15 – letnim okresem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem do takiej pracy należało zaliczyć mu sporne okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w T. od 26 marca 1976r. do 30 listopada 1976r., od 1 października 1982r. do 31 lipca 1983r. oraz 1 marca 1998r. do 31 grudnia 1998r.

Uwzględnienia powyższych okresów zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych domagał się ubezpieczony po ostatecznym sprecyzowaniu odwołania na rozprawie w dniu 20 listopada 2015r.

Jak wykazało postępowanie dowodowe ubezpieczony dwukrotnie podejmował zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w T..

Po raz pierwszy podjął pracę od 26 stycznia 1973r. jako monter konserwator sieci wodociągowej w oddziale sieci wodociągowej w T. i pracował do 30 listopada 1976r.

Odwołujący był monterem sieci wodociągowej w brygadzie, która zajmował się usuwaniem awarii sieci wodociągowej. Praca polegała na wykonaniu wykopu do miejsca awarii, usunięciu awarii i zasypaniu wykopu. Usunięcie awarii polegało na zakładaniu na rurę tzw. opaski naprawczej, albo wstawieniu nowej rury w miejsce uszkodzonej. Praca była wykonywana ręcznie w zmiennych warunkach atmosferycznych, w upale i na mrozie, często w wodzie lub błocie. Taką pracę wykonywał ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy również w okresie spornym od 26 marca 1976r. do 30 listopada 1976r. Wprawdzie ze świadectwa pracy w warunkach szczególnych wynika, że bezpośrednio przed tym okresem ubezpieczony przez okres roku był majstrem na oczyszczalni ścieków, jednak z akt osobowych wynika, iż z dniem 26 marca 1976r. został przeniesiony z powrotem na stanowisko montera sieci wodociągowej.

Wykonywane przez ubezpieczonego w tym okresie prace należy określić jako roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach, które są wymienione pod poz. 1, Działu V, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.), zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Od 1 września 1981r. B. F. ponownie podjął pracę w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w T. w oddziale oczyszczania ścieków na stanowisku monter konserwator sieci kanalizacyjnej - brygadzista. Na tym stanowisku pracował do czerwca 1986r. – w tym w okresie spornym od 1 października 1982r. do 31 lipca 1983r. Ubezpieczony pracował na oczyszczalniach ścieków jako brygadzista brygady remontowej i wykonywał pracę razem z brygadą. Praca polegała na czyszczeniu osadników na oczyszczalni. W tym okresie ubezpieczony zajmował się remontem i konserwacją wszystkich osadników, na wszystkich oczyszczalniach ścieków. Pracę taką wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w trudnych warunkach, w narażeniu na niekorzystne czynniki biologiczne, uciążliwy odór, kontakt z silnymi środkami chemicznymi.

Wykonywane przez ubezpieczonego w tym okresie prace przy oczyszczaniu ścieków i filtrów otwartych są wymienione pod poz. 2, Działu IX, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.), zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W okresie od 2 czerwca 1986r. do stycznia 1995r. ubezpieczony pracował jako mistrz oraz Kierownik D. (...)Usługowego. W tym czasie rozdysponowywał pracę i sprawował dozór nad pracownikami wykonującymi przyłącza do budynków oraz sprawował nadzór nad personelem całego działu.

Z dniem 1 lutego 1996r. ubezpieczony został przeniesiony na stanowisko starszego mistrza do D. Eksploatacji Sieci Wodociągowo-Kanalizacyjnej, gdzie pracuje do dziś. Oddział zajmuje się usuwaniem awarii wodociągowych oraz montażem nowych wodociągów. Do obowiązków mistrza należy dozór nad pracami, które wykonują poszczególne brygady. Od 1996r. do obowiązków ubezpieczonego należy dozór nad pracami monterów konserwacji i eksploatacji sieci. Sprawował on nadzór bezpośredni nad pracami brygad, składających się z monterów. Nadzór taki sprawował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – przez 8 godzin, a nawet dłużej, jeśli praca się przedłużała.

Wykonywane przez ubezpieczonego w tym okresie prace stanowiące dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, są wymienione pod poz. 24, Działu XIV, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.), zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Fakt wykonywania powyższych prac w spornych okresach zatrudnienia został wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą wskazanych wyżej dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków potwierdzającym taki charakter jego pracy, uznając te dowody za spójne logiczne i wzajemnie się uzupełniające.

Bez znaczenia pozostaje, iż pracodawca odmówił wystawienia świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za sporne okresy. Jak wynika z pisma z dnia 18 stycznia 2016r. pracodawca ubezpieczonego nie posiada dokumentacji umożliwiającej sporządzenie charakterystyki stanowisk pracy zajmowanych przez ubezpieczonego. W ocenie Sądu fakt ten nie wyklucza wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zaś charakter pracy został potwierdzony zeznaniami świadków oraz dokumentacją z akt osobowych ubezpieczonego.

Mając zatem powyższe na uwadze należało uznać, że ubezpieczony, po doliczeniu okresów spornych do okresów uznanych przez ZUS, legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999r. wymaganym 15 –letnim okresem pracy w warunkach szczególnych wskazanym w Wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.

Kwestia posiadania przez ubezpieczonego ponad 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego nie była przedmiotem sporu. Nie było także sporne, iż odwołujący nie jest członkiem OFE i ukończył 60 lat.

Należy wyjaśnić, że wprawdzie na dzień wydania zaskarżonej decyzji ubezpieczony nie spełnił wymogu ukończenia 60 lat życia, jednak przesłanka ta została spełniona w dniu 30 czerwca 2015r. a zatem na krótko po wydaniu decyzji przez ZUS.

W postępowaniu w sprawach z odwołania od decyzji ZUS, regułą obowiązującą jest zasada legalizmu oznaczająca, że Sąd bada legalność zaskarżonej decyzji na datę jej wydania. Reguła ta dopuszcza jednak wyjątki. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1998r., (II UKN 555/97, OSNP 1999/5/181) „sąd ocenia legalność decyzji rentowej według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. Sąd jednakże może przyznać ubezpieczonemu świadczenie, jeżeli warunki je uzasadniające zostały spełnione po wydaniu zaskarżonej decyzji (art. 316 § 1 KPC)”.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2015r.

W punkcie 2 wyroku Sąd orzekł o kosztach zastępstwa procesowego – na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 12 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 461 ze zm.) – zasądzając od ZUS na rzecz odwołującego kwotę 180 zł.

(-) SSO Jolanta Łanowy