Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 sierpnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 sierpnia 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. O.

przeciwko (...) Spółka z o.o. w B.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 18 marca 2013 r. sygn. akt XI C 153/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powód J. O. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwoty 4 516 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 1 679 zł od dnia 16 września 2012 roku do dnia zapłaty; 1 678 zł od dnia 16 listopada 2012 roku do dnia zapłaty; 579 zł od dnia 16 września 2012 roku do dnia zapłaty oraz 580 zł od dnia 16 listopada 2012 roku do dnia zapłaty. Powód domagał się również zasądzenia na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 9 stycznia 2013 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku uwzględnił powództwo w całości.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 18 marca 2013 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Z poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń wynikało, że w dniu 23 listopada 2006 roku strony zawarły umowę najmu nieruchomości położonej w B. przy ulicy (...), składającej się z działek oznaczonych numerami (...). W § 8 umowy strony postanowiły, że najemca zobowiązany jest do uiszczania obciążeń publicznoprawnych z przedmiotu najmu, w szczególności podatku od nieruchomości w wysokości ustalonej przez Urząd Miejski na podstawie wydanych decyzji. Z dalszych ustaleń Sądu I instancji wynikało, że w czasie trwania umowy ustalono praktykę, zgodnie z którą pozwany miał płacić podatek od nieruchomości bezpośrednio na rachunek bankowy Urzędu Miejskiego w B., po uprzednim przedstawieniu blankietu decyzji ze wskazaniem nr rachunku Urzędu Miejskiego. Przedłożone dowody zapłaty podatku z kilku ostatnich lat potwierdzały, że podatek był płacony przez najemcę bezpośrednio do Urzędu Miejskiego, na podstawie wydanych przez niego decyzji. Następnie Sąd Rejonowy wskazał, że w dniu 6 lipca 2012 roku Urząd Miejski w B. ustalił wartość podatku za 2011 i 2012 rok decyzją: (...).3120.1. (...).2012 i (...). – IV. 3120. (...).2012 w sprawie ustalenia wysokości podatku od tej nieruchomości. Pismem z dnia 18 lipca 2012 roku powód wezwał pozwanego do uiszczenia podatku od nieruchomości za rok 2011 w kwocie 4 333 zł oraz I i II raty podatku za rok 2012 w kwocie 4 516 zł oraz terminowych wpłat III i IV raty podatku za rok 2012. Pozwany wniósł o przedłużenie terminu zapłaty do dnia 31 sierpnia 2012 roku, ale powód w dniu 31 lipca 2013 roku wystąpił przeciwko pozwanemu do Sądu Rejonowego w Białymstoku o zasądzenie kwoty 8 849 zł wraz z kosztami procesu. Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 14 sierpnia 2012 roku Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w całości. Sąd wskazał, że pozwany uregulował zaległość wynikającą z nakazu zapłaty, a w dniu 17 września 2012 roku wpłacił na rachunek bankowy Urzędu Miejskiego w B. kwoty 579 zł i 1 679 zł tytułem III raty podatku od nieruchomości za 2012 rok, a w dniu 15 listopada 2012 roku kwotę 580 zł i 1 678 zł tytułem IV raty podatku za rok 2012.

Dokonując oceny zgłoszonego przez powoda żądania Sąd Rejonowy wyjaśnił, że akcentowany przez niego obowiązek regulowania podatku bezpośrednio do rąk wynajmującego nie ma odzwierciedlenia w umowie najmu ani w praktyce współpracy wynajmującego i najemcy. Strony nie dokonały również zmiany umowy w tym przedmiocie, przy czym dla jej dokonania zastrzeżona została forma pisemna pod rygorem nieważności. Odnosząc się do pisma powoda z dnia 18 lipca 2012 roku wzywającego pozwanego do zapłaty I i II raty podatku za 2012 rok na rachunek bankowy powoda, Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że nie odnosiło się ono do III i IV raty podatku, ale do rat zaległych. Powód napisał w nim, że wymagalne wówczas raty podatku należy wpłacić w terminie 5 dni na jego rachunek bankowy. W ocenie Sądu I instancji, w tej dacie, a więc w dniu 18 lipca 2012 roku III i IV rata podatku nie były jeszcze wymagalne, a przy tym nie można uznać jednostronnego oświadczenia za zmianę treści § 8 łączącej strony umowy najmu, która nie była również przedmiotem negocjacji stron. Sąd zaznaczył, że termin zapłaty III i IV raty podatku za rok 2012 przypadał na dzień 15 września 2012 roku i 15 listopada 2012 roku, a z przedłożonych dowodów zapłaty wynikało, że obowiązek zapłaty podatku został przez wynajmującego wykonany w dniu 15 listopada 2012 roku - co do IV raty i w dniu 17 września 2012 roku - co do III raty. Powołując się na przepis art. 115 k.c. Sąd Rejonowy stwierdził, że dokonanie zapłaty w dniu 17 września 2012 roku nastąpiło ze zwłoką 2 dni, a ewentualnych odsetek za zwłokę może domagać się jedynie wierzyciel, którym w okolicznościach sprawy nie był jednak powód. W tych okolicznościach, żądanie powoda zapłaty przez pozwanego III i IV raty podatku Sąd uznał za nieuzasadnione z uwagi na brak podstaw prawnych. Wyjaśnił, że przesłuchiwanie świadków na okoliczność praktyki stron w zakresie realizacji obowiązku podatkowego w sytuacji, gdy wynikała ona z umowy i praktyki było bezprzedmiotowe. Sąd nie dostrzegł przy tym przesłanek do niedopuszczenia K. S. do udziału w sprawie jako pełnomocnika pozwanego, skoro pełnomocnictwo zostało jej udzielone przez osobę upoważnioną na datę zamknięcia rozprawy.

Wobec powyższego, Sąd I instancji oddalił powództwo jako bezzasadne.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., ustalając wysokość kosztów zastępstwa procesowego w oparciu o § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Sąd wyjaśnił, że pełnomocnik został ustanowiony dla spółki, a nie dla obojga małżonków jako pozwanych, a sprawa nie była skomplikowana i nie wymagała znacznego nakładu pracy.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości. Orzeczeniu zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu Rejonowego z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego stanowiącą konsekwencję naruszenia przepisów prawa procesowego, to jest art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

- ustalenie związania stron umową w przedmiocie § 8 umowy z dnia 23 listopada 2006 roku, co powoduje wątpliwość o czym w istocie rozstrzygnął Sąd Rejonowy;

- ustalenia, że powód nie jest wierzycielem a contrario dłużnikiem, zaprzeczenie w postaci tytułu wykonawczego wystawionego przez Prezydenta Miasta B. z tytułu nieopłacenia podatku od nieruchomości, gdzie jednoznacznie został oznaczony jako strona;

- błędne ustalenie, iż nie zostało wystosowane wezwanie do zapłaty za podatek od nieruchomości za ratę III i IV roku 2012;

- ustalenie błędnej praktyki pomiędzy stronami w przedmiocie płatności za podatek od nieruchomości;

- niedopuszczenie środków dowodowych wnioskowanych przez powoda;

- brak doręczenia powodowi przedmiotowego wyroku wraz z uzasadnieniem pomimo złożonego wniosku;

- błędne ustalenie, iż podatek od nieruchomości ma być regulowany do rąk wynajmującego;

- dopuszczenie pełnomocnika pozwanej do udziału w postępowaniu pomimo braku legitymacji procesowej.

Wskazując na powyższe, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty odsetek za dwa dni zwłoki oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa przez adwokata przed Sądem Rejonowym w Białymstoku.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego pod kątem podniesionych w apelacji zarzutów prowadzi do wniosku, że Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

Z niewadliwych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że pozwany zawarł z E. O. umowę najmu nieruchomości położonej w B. przy ulicy (...). W czasie trwania przedmiotowej umowy - na skutek umowy darowizny - właścicielem wynajmowanych nieruchomości został J. O..

Dla rozstrzygnięcia sporu, jaki wyłonił się na tle wykonywania umowy najmu, zasadnicze znaczenie ma § 8 umowy, w którym strony postanowiły, że najemca zobowiązany jest do płacenia, m.in. obciążeń publicznoprawnych z przedmiotu najmu, a w szczególności podatku gruntowego, podatku od nieruchomości w wysokości ustalonej przez Urząd Miejski na podstawie wydanych decyzji. W ocenie Sądu Okręgowego, prawidłowa wykładnia tego zapisu umowy prowadzi do wniosku, że obowiązek zapłaty tej należności mógł zostać zrealizowany dopiero po przedstawieniu decyzji podatkowej ustalającej jej wysokość. Na aprobatę zasługuje przy tym wywiedziony przez Sąd I instancji wniosek, że w toku wykonywania umowy - zawartej w dniu 23 listopada 2006 roku – wykształciła się i utrwaliła między stronami ( to jest najemcą a wynajmującym E. O. ) praktyka polegająca na tym, iż po uprzednim przedstawieniu decyzji ze wskazaniem numeru rachunku Urzędu Miejskiego w B., pozwany dokonywał zapłaty podatku od nieruchomości bezpośrednio na ten rachunek bankowy. Jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, na powyższe wskazują przedłożone wyciągi z rachunku bankowego pozwanego za okres lat 2006 – 2010, z wyszczególnieniem dokonanych z tego tytułu wpłat. Znamiennym pozostaje przy tym fakt, że jak dotąd kwestia ta nie była przedmiotem sporu między stronami, a zasady regulowania podatku były akceptowane przez poprzednika powoda E. O. . Forsowane w apelacji stanowisko skarżącego, że obowiązkiem pozwanego jest zapłata należnego podatku bezpośrednio do rąk powoda okazało się pozbawione jakichkolwiek podstaw. Podkreślenia wymaga, że aby taki pogląd mógł zostać uznany za słuszny, konieczna była zmiana łączącej strony umowy w zakresie zapisu § 8 oraz ustalenia w sposób dorozumiany sposobu uiszczania należności, do czego zgodnie z dalszymi postanowieniami umowy konieczne było zachowanie formy pisemnej. W okolicznościach sprawy o powyższym nie było jednak mowy. Takiego wymogu nie spełnia bowiem oświadczenie woli powoda zawarte w piśmie z dnia 18 lipca 2012 roku, w którym wzywał on pozwanego do uiszczenia podatku od nieruchomości za rok 2011 oraz I i II raty podatku za rok 2012 oraz terminowych wpłat III i IV raty podatku za rok 2012. Wezwanie bowiem do zapłaty na rachunek powoda dotyczyło wyłącznie należności wymagalnych na datę 18 lipca 2012 roku bezpośrednio na wskazany numer konta bankowego będącego jego własnością oraz zobowiązanie do terminowych wpłat rat podatku ale nie wskazywało już rachunku bankowego ( k-9 ).

Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że jako oświadczenie woli w zakresie wymagalnych rat w żadnym razie nie mogło ono skutkować zmianą postanowień umowy najmu w analizowanym zakresie to jest rat niewymagalnych. Jednocześnie, Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że zgłoszone przez powoda wnioski dowodowe były zbędne dla rozstrzygnięcia sprawy, której istotne okoliczności zostały już dostatecznie wyjaśnione. Podniesiony w tym przedmiocie zarzut apelacji jest zatem całkowicie chybiony.

Nie sposób również podzielić zarzutów pozwanego związanych z dopuszczeniem pełnomocnika pozwanego do udziału w postępowaniu pomimo braku legitymacji procesowej. Dalsza lektura apelacji wskazuje, że powód kwestionuje umocowanie pełnomocnika strony pozwanej w związku z wadliwą, w jego ocenie, reprezentacją pozwanego udzielającą pełnomocnictwa. Pozwany mylnie jednak utożsamia tę kwestię z legitymacją procesową. Tymczasem, nie może budzić wątpliwości, że tylko ze stosunku określonego przez prawo materialne płynie uprawnienie konkretnego podmiotu do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi. To szczególne uprawnienie, oceniane z punktu widzenia prawa materialnego, nazywane jest właśnie legitymacją procesową. Na gruncie przedmiotowej sprawy oczywistym jest, że strony są związane prawnomaterialnie z przedmiotem procesu, co potwierdza istnienie legitymacji procesowej pozwanego. Na aprobatę zasługuje przy tym wywiedziony przez Sąd I instancji wniosek, że pełnomocnik pozwanego został należycie umocowany, przez uprawnione do tego osoby. Podnoszona przez skarżącego okoliczność związana z kwestionowaniem uchwały zgromadzenia wspólników pozwanej spółki o odwołaniu z zarządu P. R. i powołaniu do zarządu U. S. z powołaniem się na postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 30 listopada 2012 roku, w sprawie BI. XII Ns-Rej. KRS (...), nie mogła przynieść oczekiwanego rezultatu. Wyjaśnienia wymaga, że do czasu prawomocnego uchylenia tej uchwały pozostaje ona wiążąca. Tymczasem, postępowanie w tym przedmiocie nie zostało prawomocnie zakończone. Powyższe, potwierdza skuteczność pełnomocnictwa, jako udzielonego przez uprawnione do tego osoby, w tym U. S..

Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika procesowego co uczynił powód w przedmiotowej sprawie, doręczenia uzasadnienia wyroku należało dokonać pełnomocnikowi na podstawie art. 133 § 3 k.p.c.

Odnosząc się końcowo do wniosku apelacji, w którym powód zgłosił żądanie zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty odsetek za dwa dni zwłoki stwierdzić należy, że nie mógł być on przedmiotem oceny Sądu Odwoławczego. Zgodnie z art. 383 k.p.c. stanowi on bowiem nieuprawnione nowe roszczenie zgłoszone dopiero w postępowaniu apelacyjnym. Tymczasem, wnikliwa analiza stanowiska powoda prowadzi do wniosku, że w postępowaniu przez Sądem I instancji nigdy tej kwestii nie podnosił domagając się wyłącznie zasądzenia od pozwanego na jego rzecz nieuiszczonych rat podatku od nieruchomości.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na mocy art. 385 k.p.c., uznając zarzuty apelacji za bezzasadne, orzekł jak w sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, Nr 490). Wyjaśnienia przy tym wymaga, że przyjmując podstawę prawną do ustalenia wysokości należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym Sąd Okręgowy uwzględnił wniosek apelacji o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty odsetek za dwa dni zwłoki.