Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:SSA Jacek Błaszczyk

Sędziowie:SA Paweł Misiak

SA Krzysztof Eichstaedt (spr.)

Protokolant:st. sekr. sąd. Małgorzata Kaniewska

przy udziale: Konrada Gardy, prokuratora Prokuratury Regionalnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2016 r.

sprawy T. S. (1)

oskarżonego z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw i art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk w zw. z art. 11 §2 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 65 §1 kki, art. 73a §1 kks i art. 54 §1 kks i art. 56 §1 kks oraz art. 76 §1 kks w zw. z art. 37 §1 i 2 kks w zw. z art. 7 §1 kks w zw. z art. 6 §2 kks i w zw. z art. 8 §1 kks

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 31 grudnia 2015 r., sygn. akt II K 43/14.

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  wymierza oskarżonemu opłatę za postępowanie odwoławcze w kwocie 2.280 (dwa tysiące dwieście osiemdziesiąt) złotych oraz zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 20 (dwadzieścia) złotych, tytułem poniesionych wydatków związanych z postępowaniem apelacyjnym.

SSA Jacek Błaszczyk

SSA Paweł Misiak SSA Krzysztof Eichstaedt

Sygn. akt II AKa 82/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 grudnia 2015r. Sąd Okręgowy w Sieradzu uznał oskarżonego T. S. (1) za winnego popełnienia przestępstwa oraz przestępstwa skarbowego będących w zbiegu idealnym, to jest wyczerpującego dyspozycję:

1)  art. 31 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, za co orzekł karę 1 rok pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 3 lata;

2)  art. 73a§1 k.k.s. w zw. z art. 6§2 k.k.s. w zw. z art. 8§1 k.k.s., za co orzekł karę 1 rok i 2 miesiące pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych; wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres próby 3 lata.

W związku z tym, iż doszło do wystąpienia idealnego zbiegu przestępstwa i przestępstwa skarbowego sąd meriti stwierdził, iż wykonaniu podlega kara orzeczona za przestępstwo skarbowe.

Wyrok sądu meriti w ustawowym terminie zaskarżył obrońca oskarżonego, który podnosząc zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych oraz naruszenia przepisów prawa materialnego, wnosił o uniewinnienie oskarżonego od dokonania zarzucanych mu czynów, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, a w przypadku uwzględnienia zarzutu przedawnienia, umorzenia postępowania w tym zakresie (zobacz szerzej zarzuty i wnioski apelacyjne k. 3242-3243).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie. W pierwszej kolejności należy podnieść, iż obraza prawa materialnego polega na jego wadliwym zastosowaniu, lub niezastosowaniu, w orzeczeniu, które jest oparte na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych. Nie można zaś mówić o naruszeniu przepisów prawa materialnego w sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ocen i ustaleń faktycznych przyjętych za jego podstawę, bądź też jest wynikiem obrazy przepisów prawa procesowego (postanowienie SN z dnia 15 lutego 2007r., IV KK 234/06, OSNwSK 2007, poz. 438). Innymi słowy podnoszenie zarzutu obrazy prawa materialnego jest możliwe tylko wówczas, gdy ustalenia faktyczne są niesporne (postanowienie SN z dnia 25 lipca 2005r., V KK 61/05, OSNwSK 2005r., poz. 1412).

Przechodząc bezpośrednio na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż obrońca oskarżonego połączył zarzut błędu w ustaleniach faktycznych z zarzutem naruszenia przepisów prawa materialnego, co jednak nie zwalnia sądu odwoławczego od dokonania kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku. Autor apelacji błąd w ustaleniach faktycznych upatrywał w przyjęciu, iż oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami z zamiarem wprowadzenia do obrotu paliw ciekłych niespełniających wymagań jakościowych i że przyjęte przez niego materiały zostały wprowadzone do sprzedaży jako pełnowartościowy olej napędowy z naruszeniem ustawy o akcyzie, podczas gdy w ocenie obrońcy oskarżonego brak było podstaw do przyjęcia, iż oskarżony dopuścił się tego rodzaju czynu. Natomiast obrazę przepisów prawa materialnego, to jest art. 31 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, obrońca oskarżonego upatrywał w tym, iż brak było podstaw do zakwalifikowania zachowania oskarżonego z w w/wym. przepisu, skoro oskarżony T. S. (1)magazynował przywieziony materiał paliwowy, nie dokonując w nim żadnych zmian jakościowych.

W ocenie sądu apelacyjnego brak jest racjonalnych podstaw do skutecznego podnoszenia zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, zwłaszcza iż autor apelacji nie przestawił żadnych rzeczowych argumentów, które skutecznie mogłyby podważyć zarówno ustalenia faktyczne, jak i ocenę materiału dowodowego dokonaną przez sąd meriti. Dla przeciwwagi należy podać, iż sąd meriti dokonał ustaleń faktycznych i oceny zgromadzonego materiału dowodowego zgodnie z jedną z podstawowych zasad polskiego procesu karnego, a mianowicie zasadą bezpośredniości. Do wniosku takiego niewątpliwie prowadzi uważna lektura pisemnych motywów wyroku, z których jednoznacznie wynika, jakim dowodom sąd dał wiarę a jakim odmówił waloru wiarygodności i dlaczego, kierując się przy tym wynikającymi z przepisu art. 7 k.p.k. dyrektywami zasady swobodnej oceny dowodów. Niewątpliwie dokonane ustalenia faktyczne zostały poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art.410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art.2 §2 k.p.k.). Stanowiły one wynik rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), a nadto wszystkie istotne kwestie zostały wyczerpująco i logicznie, z jednoczesnym uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art.424§1 pkt 1 k.p.k.) – zobacz podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990r., OSNKW 1991r., nr 7-9, poz. 41 oraz wyrok Sąd Najwyższy z dnia 3 września 1998r., Prok. i Pr. 1999r., nr 2, poz. 6.

W ocenie sądu apelacyjnego zestawienie następujących okoliczności w sposób, który nie może budzić najmniejszej wątpliwości wskazuje na to, iż sąd meriti prawidłowo przypisał oskarżonemu popełnienie przestępstwa oraz przestępstwa skarbowego będące jednocześnie w zbiegu idealnym (art. 8 k.k.s.):

1)  przede wszystkim dostrzec należy, iż oskarżony T. S. (1) od wielu lat pracował w branży paliwowej, a więc kwestie dotyczące obrotu paliwami, w tym także ewentualne możliwości związane z nielegalnym obrotem paliwami nie powinny być dla niego tajemnicą, zwłaszcza iż dosyć szeroko o procederze tym mówiono w środkach masowego przekazu;

2)  bardzo istotną kwestią jest to, co przemawia jednocześnie przeciwko wiarygodności wersji przedstawionej przez oskarżonego, iż oskarżony T. S. (1) nie tylko nie zawarł umowy na przechowanie produktów ropopochodnych, ale ponadto nie posiadał jakichkolwiek dokumentów potwierdzających wykonanie usługi przechowywania, w tym także nie została wystawiona faktura za przechowanie;

3)  znamienne jest także to, iż produkty ropopochodne były przechowywane w zbiorniku należącym do oskarżonego przez krótkie okresy czasu (kilka godzin, a najpóźniej następnego dnia przywiezione produkty ropopochodne były odbierane);

4)  kierowcy, którzy przywozili produkty ropopochodne nie okazywali oskarżonemu dokumentów ich dotyczących, ani też oskarżony nie domagał się ich okazania.

W ocenie sądu odwoławczego przedstawiona w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku argumentacja sądu meriti, co do sprawstwa oskarżonego w zakresie popełnienia przypisanych mu czynów będących w zbiegu idealnym (art. 8 k.k.s.), zasługuje na pełna aprobatę sądu apelacyjnego, a zatem nie ma potrzeby ponownie ją przytaczać w treści niniejszego uzasadnienia.

W pisemnym środku odwoławczym obrońca oskarżonego wskazał, iż sąd I instancji w uzasadnieniu uznał „za wiarygodną relację oskarżonego co do tego, że na jego stację dostarczono osiem dostaw, choć w całym postępowaniu oskarżony mówił o pięciu dostawach”. Odnosząc się do tej kwestii warto odnotować, iż na rozprawie w dniu 30 stycznia 2015r. (k. 2927) oskarżony T. S. (1) wyjaśnił „Ja nie pamiętam czy tych dostaw mogło być więcej niż 5. Na sto procent nie mogę wykluczyć, że mogło być 8 dostaw”. W tym stanie rzeczy nie można stwierdzić aby wyjaśnienia oskarżonego co do przedmiotowej kwestii pozostawały w sprzeczności z dokonanymi ustaleniami przez sąd I instancji.

Konstatując niniejsze rozważania stwierdzić należy, iż w kontekście argumentacji przestawionej przez sąd meriti, okoliczności podniesione przez obrońcę oskarżonego jawią się jako polemika z prawidłowymi ustaleniami oraz oceną materiału dowodowego dokonaną przez sąd meriti.

W ocenie sądu apelacyjnego nie ma także podstaw aby skutecznie podnosić zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, to jest art. 31 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o systemie monitorowania i kontroli paliw, albowiem jak jednoznacznie wynika z prawidłowych ustaleń dokonanych przez sąd okręgowy, oskarżony T. S. (1) miał pełną świadomość co do tego, iż działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami wziął udział we wprowadzeniu do obrotu jako pełnowartościowego oleju napędowego, paliw ciekłych niespełniających wymagań jakościowych określonych w ustawie dla oleju napędowego, przy czym przedmiotowe paliwa stanowiły mienie znacznej wartości.

Ostatni z zarzutów apelacyjnych dotyczył przedawnienia przestępstwa skarbowego, o którym mowa w art. 73a§1 k.k.s. W ocenie obrońcy oskarżonego przestępstwo niewłaściwego użycia wyrobu akcyzowego przedawniło się 26 sierpnia 2014r., co w efekcie skutkować powinno umorzenie postępowania w tym zakresie, po wcześniejszym uchyleniu zaskarżonego wyroku w tej części.

Odnosząc się do tego zarzutu należy w pierwszej kolejności odnotować, iż autor apelacji formułując ten zarzut zapewne nie dostrzegł treści art. 44§3 i 5 k.k.s. Wprawdzie z art. 44§1 k.k.s. wynika, iż karalność przestępstwa skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat, to jednak jeżeli w okresie tym wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność popełnionego przez niego przestępstwa skarbowego zagrożonego karą nieprzekraczającą 3 lata pozbawienia wolności ustaje z upływem pięciu lat od zakończenia podstawowego okresu przedawnienia (pięciu lat), o którym mowa jest w art. 44§1 pkt 1 k.k.s., to jest gdy upłynie 10 lat od popełnienia czynu zabronionego. W sytuacji natomiast przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej bieg przedawnienia rozpoczyna się z końcem roku, w którym upłynął termin płatności tej należności. Jeżeli sprawca przestępstwa skarbowego dopuścił się uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należności celnej, bieg jego przedawnienia rozpoczyna się z dniem, w którym powstał dług celny; jeżeli nie jest możliwe określenie dnia powstania długu celnego, bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego rozpoczyna się z dniem najwcześniejszym, w którym istnienie długu celnego zostało ustalone (art. 44§3 k.k.s.). Podkreślić należy jednak, że dwie przewidziane w art. 44 § 2 k.k.s. konstrukcje przedawnienia w prawie finansowym - zobowiązania podatkowego i długu celnego - przewidują zawieszenie biegu na czas od wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe do prawomocnego jego zakończenia (por. art. 70 § 6 pkt 1 i § 7 pkt 1 ordynacji podatkowej oraz art. 65 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 pkt 1 prawa celnego). W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, iż podnoszonych przez obrońcę oskarżonego zarzut przedawnienia jest chybiony, albowiem wbrew sugestii obrońcy oskarżonego nie nastąpiło jeszcze przedawnienie karalności przestępstwa skarbowego z art. 73a§1 k.k.s.

Zdaniem sądu apelacyjnego kara jaka została wymierzona oskarżonemu za przypisane mu przestępstwa będące w zbiegu idealnym w żadnym, wypadku nie posiadają cech kary rażąco niewspółmiernej w rozumieniu przepisu art. 438 pkt 4 k.p.k., co uzasadniałoby jej złagodzenia, zwłaszcza iż wykonanie orzeczonych kar warunkowo zawieszono. Zważywszy na to, iż w realiach niniejszej sprawy miał miejsce idealny zbieg przestępstwa i przestępstwa skarbowego, prawidłowo sąd meriti w oparciu o art. 8§2 i 3 k.k.s. wskazał, która z orzeczonych kar podlega wykonaniu.

Zważywszy na to, iż sąd apelacyjny nie uwzględnił apelacji wniesionej wyłącznie przez obrońcę oskarżonego, kosztami procesu za postępowanie odwoławcze należało obciążyć oskarżonego (argument wynikający bezpośrednio z treści przepisu art. 636§1 k.p.k.).

Wysokość opłaty za postępowanie odwoławcze ustalono na podstawie art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983r., Nr 49, poz. 223, ze zm.), natomiast wysokość ryczałtu za doręczenie wezwań orzeczono w oparciu o §1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2013r., poz. 663).