Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Koszalinie V Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia: SO Grzegorz Polewiak

Sędziowie: SO Sławomir Przykucki

SO Marek Mazur (spr.)

Protokolant: sekr. sąd. Jolanta Grosiak

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Małgorzaty Siwek-Sokólskiej

po rozpoznaniu w dniu 04 października 2013 r. sprawy

P. B.

oskarżonego z art. 278§1 kk w zw. z art. 64§1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora oraz obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie

z dnia 17 czerwca 2013 r. sygn. akt II K 1021/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uchyla rozstrzygnięcie co do pierwszego przypisanego oskarżonemu czynu z art. 119§1 kw i postępowanie o ten czyn - na podstawie
art. 17§1 pkt 6 kpk w zw. z art. 45§1 kw – umarza,

b)  w zakresie przypisanego oskarżonemu czynu z art. 278§1 kk w zw.
z art. 64§1 kk ustala, że oskarżony współdziałał w porozumieniu
z inną nieustaloną osobą,

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

3.  w zakresie czynu z art. 119§1 kw kosztami procesu obciążą Skarb Państwa, a w pozostałej części zwalnia oskarżonego od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze,

4.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. L. B. kwotę 516,60 (pięćset szesnaście 60/100) złotych tytułem obrony z urzędu oskarżonego w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt V Ka 575/13

UZASADNIENIE

P. B. został oskarżony o to, że:

1.  w dniu 13 kwietnia 2011 roku w miejscowości R., gmina M. z terenu sklepu (...) zabrał w celu przywłaszczenia artykuły chemiczne, drogeryjne i spożywcze o wartości łącznej 522,45 złotych, czym działał na szkodę P.P.H. Hurt (...).M. S.” Sp.J. z siedziba w K., przy czym, zarzucanego mu czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym wyrokiem Wojskowego Sądu Garnizonowego w Szczecinie z dnia 17 marca 2009 roku sygn. SG-5/09 za przestępstwo podobne z art. 280 § 1 kk na karę jednego roku pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 25 października 2008 roku do dnia 21 sierpnia 2009 roku,

tj. o czyn z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk,

2.  w dniu 07 sierpnia 2011 roku w K. w sklepie (...) przy ul. (...), działając wspólnie z dotychczas nieustaloną osobą, wykorzystując nieuwagę personelu z półek sklepowych zabrał w celu przywłaszczenia artykuły spożywcze w postaci oliwy i oleju, artykułów kosmetycznych w postaci pasty do zębów, różnych kremów, pianki do golenia, dezodorantów i żeli nawilżających o łącznej wartości 523,63 zł na szkodę M. S. (2), przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazanym prawomocnym wyrokiem Wojskowego Sądu Garnizonowego w Szczecinie z dnia 17 marca 2009 roku sygn. akt Sg 5/09 na karę roku pozbawienia wolności, którą odbył w okresach od dnia 25 października 2008 r. do dnia 25 października 2008 r. do dnia 26 października 2008 r. i od dnia 29 października 2008 r. do dnia 21 sierpnia 2009 r.,

tj. o czyn z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Koszalinie wyrokiem z dnia 17 czerwca 2013 roku w sprawie II K 1021/11:

I.  uznał oskarżonego P. B. za winnego tego, że w dniu 13 kwietnia 2011 roku w miejscowości R. w gminie M. zabrał w celu przywłaszczenia artykuły higieniczne i spożywcze o łącznej wartości 121,60 zł czym działał na szkodę M. S. (2), tj. popełnienia wykroczenia z art. 119 § 1 kw i za to na podstawie art. 119 § 1 kw w zw. z art. 19 kw wymierzył mu karę aresztu w wymiarze 7 dni,

II.  na podstawie art. 28 § 2 i 4 kw w zw. z art. 119 § 4 kw orzekł wobec oskarżonego P. B. obowiązek zapłaty na rzecz M. S. (2) równowartości ukradzionego mienia w kwocie 121,60 zł,

III.  uznał oskarżonego P. B. za winnego tego, że w dniu 07 sierpnia 2011 roku w K. w sklepie(...)przy ul. (...), działając wspólnie z nieustaloną osobą, wykorzystując nieuwagę personelu zabrał z półek sklepowych w celu przywłaszczenia artykuły spożywcze w postaci oliwy i oleju, artykułów kosmetycznych w postaci pasty do zębów, różnych kremów, pianki do golenia, dezodorantów i żeli nawilżających o łącznej wartości 523,63 złotych, czym działał na szkodę M. S. (2) przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazanym wyrokiem Wojskowego Sądu Garnizonowego w Szczecinie z dnia 17 marca 2009 r., sygn. akt Sg 5/09 za przestępstwo podobne z art. 280 § 1 kk na karę roku pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 29 października 2008 roku do dnia 21 sierpnia 2009 roku, tj. popełnienia przestępstwa z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 278 § 1 kk skazał go na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności,

IV.  na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego P. B. obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego M. S. (2) kwoty 523,63 złotych,

V.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej wobec oskarżonego P. B. kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w okresie od 09 sierpnia 2011 roku do 10 sierpnia 2011 roku,

VI.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. L. B. kwotę 925,88 złotych brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu,

VII.  zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów postępowania i nie wymierzył mu opłaty.

Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońca oskarżonego i prokurator.

Obrońca oskarżonego, na podstawie art. 425 § 1 kpk zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść oskarżonego P. B..

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1)  przedawnienie karalności czynu przypisanego oskarżonemu w pkt I zaskarżonego wyroku,

2)  brak ustaleń faktycznych co do wysokości szkody poniesionej przez pokrzywdzonego, do której naprawienia w całości został zobowiązany oskarżony,

ewentualnie

3)  rażącą surowość kary wymierzonej oskarżonemu P. B. za przypisane mu przestępstwo, podczas gdy prawidłowa ocena okoliczności wskazanych w przepisie art. 53 kk oraz prawidłowa kwalifikacja prawna czynu przypisanego oskarżonemu powinna skutkować orzeczeniem kary w znacznie niższym wymiarze.

Podnosząc powyższe zarzuty, wniósł o:

a)  uchylenie zaskarżonego wyroku w pkt I i II i umorzenie postępowania w tym zakresie oraz uchylenie zaskarżonego wyroku w pozostałej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

ewentualnie

b)  uchylenie zaskarżonego wyroku w pkt I i II i umorzenie postępowania w tym zakresie, zaś w pozostałym zakresie zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zakwalifikowanie czynu przypisanego oskarżonemu jako wypadku mniejszej wagi (art. 278 § 3 kk) i wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w dolnej granicy ustawowego zagrożenia w wymiarze 2 miesięcy pozbawienia wolności.

Wniósł także o zwolnienie oskarżonego z ponoszenia kosztów postępowania przed Sądem II instancji oraz o zasądzenie dla obrońcy kosztów obrony z urzędu oświadczając jednocześnie, iż koszty te nie zostały opłacone.

Prokurator na podstawie art. 425 § 1 i 2 kpk, art. 444 kpk, art. 103 § 1 kpsw oraz art. 109 § 1 kpsw w zw. z art. 427 § 1 kpk zaskarżył powyższy wyrok w punkcie I w całości na korzyść oskarżonego P. B., zaś w punkcie II w części na niekorzyść oskarżonego.

Na podstawie art. 427 § 1 i 2 kpk, art. 438 pkt 2 kpk, art. 104 pkt 7 kpsw wyrokowi temu zarzucił:

I.  rażącą obrazę przepisu prawa procesowego, a mianowicie art. 5 § 1 pkt 4 kpsw, polegającą na wydaniu wyroku skazującego wobec obwinionego P. B., pomimo zaistnienia negatywnej przesłanki procesowej w postaci przedawnienia orzekania, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą,

II.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia a mianowicie art. 413 § 2 pkt 1 kpk polegającą na niewskazaniu w opisie czynu punktu II wyroku wszystkich znamion współsprawstwa, a mianowicie tego, że sprawca działał w porozumieniu z inną ustaloną osobą, podczas gdy zgodnie z brzmieniem w/w przepisu wyrok skazujący powinien zawierać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu.

Na podstawie art. 427 § 1 i art. 437 § 1 i 2 kpk wniósł o:

I.  uchylenie rozstrzygnięcia z punktu I wyroku oraz o umorzenie postępowania w tym zakresie,

II.  zmianę rozstrzygnięcia z punktu II wyroku poprzez przytoczenie w opisie czynu, że sprawca działał wspólnie i w porozumieniu z inna nieustaloną osobą.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora oraz pierwszy zarzut apelacji obrońcy oskarżonego są oczywiście zasadne.

Zgodzić się należy ze skarżącymi wyrok, a i Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyznaje swe uchybienie, że w zakresie przypisanego oskarżonemu w punkcie I wyroku czynu z dnia 13 kwietnia 2011 r. wyrok ten zapadł przy zaistnieniu bezwzględnej przyczyny odwoławczej określonej w przepisie art. 439 § 1 pkt 9 kpk, a to na skutek zaistnienia okoliczności wyłączającej postępowanie, określonej w przepisie art. 17 § 1 pkt 6 kpk w postaci przedawnienia karalności tegoż czynu. Skoro bowiem słusznie czyn ten Sąd Rejonowy zakwalifikował jako wykroczenie, popełnione w dniu 13 kwietnia 2011 r., to z dniem 13 kwietnia 2013 r. – wobec upływu dwuletniego okresu, o którym mowa w art. 45 § 1 kw – nastąpiło przedawnienie karalności tego czynu. Powyższe uzasadniało zmianę tegoż wyroku, uchylenie orzeczenia co do tego czynu i umorzenie w tym zakresie postępowania i dlatego – na mocy art. 437 § 2 kpk – orzeczono jak w punkcie 1 ppkt a) wyroku.

Słusznie też podniósł w swej apelacji prokurator uchybienie przepisowi art. 413 § 2 pkt 1 kpk polegające na braku wskazania w zakresie drugiego czynu wszystkich ustawowych znamion współsprawstwa. Treść przepisu art. 18 § 1 kk nie pozostawia żadnych wątpliwości co do tego, że współsprawstwo, jak w tej sprawie, polega na wykonywaniu czynu z inna osobą nie tylko wspólnie, ale nadto i w porozumieniu z tą. Choć uchybienie to swój początek znajdują zapewne w wadliwym sformułowaniu przez prokuratora aktu oskarżenia, tym niemniej ma oczywisty charakter i przy prawidłowo podniesionym w apelacji zarzutem na niekorzyść oskarżonego może i powinno być naprawione w sposób wskazy w podpunkcie b) punktu 1 wyroku apelacyjnego, a to zgodnie z art. 437 § 2 kpk.

Pozostałe zarzuty podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego są chybione, przy czym zarzut dotyczący rzekomego braku ustaleń faktycznych co do wysokości szkody poniesionej przez pokrzywdzonego, do naprawienia której oskarżony w całości został zobowiązany, jest oczywiście chybiony. Owszem, z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika expressis verbis dlaczego taką, a nie inną, kwotę zasądzono tytułem naprawienia szkody, ale kwestia ta jest oczywista; stanowi ona dokładnie równowartość zabranego przez oskarżonego, a utraconego przez pokrzywdzonego w wyniku przestępstwa mienia. Skoro - jak wynika z dokumentu stanowiącego k. 6 akt – wartość zabranego mienia, wartość szkody, zostały ustalone przy uwzględnieniu wartości poszczególnych zabranych rzeczy, która to jednak nie zawierała ani podatku VAT ani marży, i była to szkoda, tzw. „netto”, to zarzut apelacji i jego uzasadnienie są w tej sprawie zupełnie chybione.

Chybiony jest wreszcie i zarzut dotyczący znamion czynu przypisanego oskarżonemu, oraz wymierzonej jemu kary. Oczywiście trzeba zgodzić się z twierdzeniem apelacji, że wartość przedmiotu kradzieży ma bardzo istotne znaczenie dla ustalenia czy przestępstwo to zostało popełnione w typie podstawowym określonym w art. 278 § 1 kk, czy w typie uprzywilejowanym (art. 283 kk). Nie jest to wszelako jedyne kryterium. Przyjęciu wypadku mniejszej wagi sprzeciwia się w sposób oczywisty rodzaj przypisanej oskarżonemu kradzieży, to jest: „kradzież sklepowa”, zaplanowany i przemyślany sposób działania sprawcy współdziałającego z innym sprawcą.

Wreszcie nie jest zasadnym zarzut dotyczącej surowości wymierzonej oskarżonemu kary. Jej uzasadnienie zawarte w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w pełni przekonuje, a podjęta z tym w apelacji obrońcy oskarżonego polemika ma dowolny charakter. Oczywistą rzeczą jest, że stosunkowo niewielka wartość przedmiotu przypisanego P. B. kradzieży w połączeniu z jego przyznaniem się do popełnienia tejże są istotnymi okolicznościami łagodzącymi, ale nie można nie dostrzegać przy tym niepoprawności oskarżonego, której przejawem jest m. in. jego działanie w warunkach powrotu do przestępstwa. W tej sytuacji wymierzenie kary 4 miesięcy pozbawienia wolności, a zatem kary zaledwie o miesiąc wyższej od minimalnej przewidzianej przepisem art. 278 § 1 kk, nie może uzasadniać twierdzenia o surowości tejże. Przy słusznie wyeksponowanej w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku niepoprawności sprawcy na pełną aprobatę zasługuje brak warunkowego zawieszenia jej wykonania. Kara ta jest kara sprawiedliwą i została ukształtowana zgodnie z zasadami; to znaczy najpierw określono jej rodzaj i wymiar, a następnie rozważono czy zachodzą warunki do orzeczenia jej w charakterze nieizolacyjnym.

Sprzeciwiać się należy bowiem praktyce, zgodnie z którą wymierzana jest zbyt surowa kara pozbawienia wolności z jednoczesnym warunkowym zawieszeniem jej wykonania i to często pomimo braku podstaw do owego zawieszenia. W tej sprawie wymiar kary został ustalony przez Sąd Rejonowy w pełni celnie.

Mając zatem powyższe na uwadze i nie dostrzegając z urzędu jakichkolwiek podstaw do dalej idących zmian zaskarżonego wyroku na korzyść oskarżonego, w pozostałej części wyrok ten – na mocy art.437§1 kpk – utrzymano w mocy.

Oczywistą konsekwencją wynikającą z przepisu art.632 pkt 2 kpk jest obciążenie Skarbu Państwa kosztami procesu w części, w której umorzono postępowanie, to jest co do czynu z art.119§1 kw, natomiast sytuacja materialna oskarżonego uzasadniająca przypuszczenie, że nie zapłaci on pozostałych kosztów, a ewentualna ich przymusowa egzekucja byłaby bezskuteczna, uzasadniała zwolnienie go od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, o których – na mocy art.624§1 kpk w zw. z art.634 kpk – postanowiono jak w punkcie 3 wyroku.

Ze względu na to, że w postępowaniu odwoławczym oskarżony reprezentowany był przez obrońcę z urzędu, przeto na mocy § 14 ust.2 pkt 4 w zw. z § 2 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1348 wraz ze zmianami) orzec należało jak w punkcie 4 wyroku.