Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie V Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący SSR Piotr Grzędziński

Protokolant: Tomasz Janiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2016 r. sprawy M. M. (1) , s. J. i T., ur. (...) w O.

obwinionego o to że:

w dniu 03.06.2015 r. w siedzibie Wojewódzkiego Inspektoratu (...) w R., w Oddziale w W.- W., ul. (...) ujawniono, że kierowca M. M. (1) w okresie od godziny 14:05 do godziny 21:37 dnia 17.12.2014 r. przekroczył maksymalny czas prowadzenia pojazdu bez przerwy o 40 minut, tj. za wykroczenie z art. 92 ust. 1 i ust. 2 w zw. z lp. 4.2 załącznika nr 1 do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 1414) w zw. z art. 31b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U.2012.1155 j.t.)

orzeka

I.  Obwinionego M. M. (1) uznaje za winnego tego, że w okresie od godziny 14:05 do godziny 21:37 dnia 17.12.2014 r. jako kierowca autobusu przekroczył maksymalny czas prowadzenia pojazdu bez przerwy o 40 minut, tj. wykroczenia z art. 92 ust. 1 i ust. 2 w zw. z lp. 4.2 załącznika nr 1 do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym w zw. z art. 31b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, zaś na podstawie art. 92 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym w związku z art. 39 § 1 kw odstępuje od wymierzenia kary.

II.  Zwalnia obwinionego z opłaty i kosztów postępowania.

Sygn. akt V W 931/16

UZASADNIENIE

Na podstawie zgromadzonego i ujawnionego w toku rozprawy głównej materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 grudnia 2014 roku M. M. (1), kierowca autobusu zatrudniony w Miejskich Zakładach (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., prowadził autobus z przekroczeniem dopuszczalnego czasu prowadzenia pojazdu w tym dniu, od godziny 14.05 do godziny 21.37, wykonując kursy (...)linii (...). Łączny czas przekroczenia czasu wyniósł 40 minut. Powyższe wykroczenie, które jest stypizowane w art. 92 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym, zostało ujawnione w toku kontroli prowadzonej przez (...) Wojewódzkiego Inspektora (...) w R. w dniu 3 czerwca 2015 roku.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

1.  częściowych wyjaśnień obwinionego k. 43, 87

2.  protokołu kontroli k. 1-40.

Obwiniony M. M. (2) nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Wskazał m.in., że do przekroczenia czasu jazdy doszło wskutek trudnych warunków atmosferycznych i drogowych – w wielu miejscach tego dnia występowały zatory drogowe oraz opady śniegu, co doprowadziło do opóźnień i konieczności poświęcenia przerw na nadrabianie opóźnień powstałych z wyżej wymienionych powodów.

Sąd zważył, co następuje:

Uwzględniając przeprowadzone i ujawnione w sprawie dowody, Sąd uznał, iż potwierdziły one ponad wszelką wątpliwość sprawstwo i winę M. M. (2) w odniesieniu do przypisanego mu czynu.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom obwinionego w części, w której potwierdził on fakt prowadzenia autobusu linii (...) z przekroczeniem dopuszczalnego czasu pracy kierowcy w dniu 17 grudnia 2014 roku. Są one potwierdzone innymi dowodami zgromadzonymi w sprawie, tj. ujawnionymi w toku przewodu sądowego dokumentami.

Sąd odmówił przyznania waloru wiarygodności wyjaśnieniom obwinionego
w części, w której wskazywał na okoliczności niezależne od obwinionego, które miały uniemożliwić odbycie 15 minutowej przerwy w trakcie 6 godzin ciągłej jazdy.

Przeprowadzone na rozprawie głównej dowody w postaci dokumentów, ze względu na swój charakter i rzeczowy walor, nie budziły wątpliwości co do ich wiarygodności oraz faktu, na którego okoliczność zostały sporządzone oraz ze względu na okoliczności, które same stwierdzały. Żadna ze stron nie kwestionowała przy tym ich zgodności ze stanem faktycznym, zaś Sąd nie znalazł powodów, które podważałyby ich wiarygodność. W związku z powyższym uczynił je podstawą dokonanych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych.

Należy na wstępie podkreślić, że w niniejszym postępowaniu niewątpliwe jest, iż w dniu 3 czerwca 2015 roku w toku kontroli ujawniono, że obwiniony M. M. (2) w dniu 17 grudnia 2014 roku prowadził autobus z przekroczeniem dopuszczalnego czasu prowadzenia pojazdu w tym dniu, od godziny 14.05 do godziny 21.37, wykonując kursy linią nr (...)

Stanowisko obwinionego sprowadza się do twierdzenia, że obwiniony nie ponosi winy za naruszenie przepisów o czasie jazdy kierowcy, gdyż spowodowały to czynniki zewnętrzne.

W ocenie Sądu nie ma wątpliwości, że twierdzenia obwinionego stanowią wyłącznie przyjętą przez niego linię obrony i obliczone są na uniknięcie odpowiedzialności za zarzucony czyn.

Zgodnie z treścią art. 92 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym, kierujący wykonujący przewóz drogowy z naruszeniem obowiązków lub warunków przewozu drogowego, podlega karze grzywny w wysokości do 2.000 złotych, które to naruszenia znajdują się w załączniku 1 do ustawy. W załączniku do ustawy pod pozycją 4.2 znajduje się naruszenie opisane w następujący sposób: przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy o czas powyżej 15 minut do 30 minut oraz za każde następne rozpoczęte 30 minut, zagrożone karą w wysokości 150 złotych.

Zgodnie z art. 31b ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o czasie pracy kierowców, kierowcy przysługuje przerwa przeznaczona na odpoczynek w wymiarze nie krótszym niż 30 minut, w przypadku gdy łączny dzienny czas prowadzenia pojazdu wynosi od 6 do 8 godzin, oraz w wymiarze nie krótszym niż 45 minut w przypadku, gdy łączny dzienny czas prowadzenia pojazdu przekracza 8 godzin. Przerwa ta przysługuje kierowcy przed upływem 6 godzin łącznego dziennego czasu prowadzenia pojazdu. W ustępie 2 tego samego artykułu wskazano, że przerwy, o których mowa w ust. 1, mogą być dzielone na okresy krótsze, które są wykorzystywane w czasie prowadzenia pojazdu zgodnie z obowiązującym kierowcę rozkładem jazdy, pod warunkiem, że jedna z przerw trwa co najmniej 15 minut.

Jak wynika z uzasadnienia do projektu nowelizacji ustawy o transporcie drogowym, wprowadzającej aktualnie obowiązujące, tj. od dnia 1 stycznia 2012 r., zasady karania kierowców i zarządzających transportem, „odpowiedzialność kierowców i innych osób ma być odpowiedzialnością ponoszoną wyłącznie za czyny zawinione (wina umyślna lub nieumyślna) w odróżnieniu od dotychczasowej odpowiedzialności przedsiębiorców ponoszonej na podstawie tzw. winy obiektywnej, gdzie dla nałożenia sankcji wystarczyło w zasadzie samo stwierdzenie naruszenia bez badania związku pomiędzy naruszeniem a zachowaniem przedsiębiorcy. Tym samym kierowcy i inne osoby otrzymują odpowiednie gwarancje prawnomaterialne i procesowe, uniemożliwiające ukaranie ich za czyny niezawinione, leżące po stronie pracodawcy lub innych osób. Do tych gwarancji należy m.in. «prawo do sądu», który zbada sprawę nie tylko pod kątem zgodności z prawem (tak, jak ma to miejsce w postępowaniu przed sądem administracyjnym), ale także pod kątem weryfikacji i ustalenia okoliczności faktycznych stanowiących przesłanki do ukarania lub uniewinnienia osoby obwinionej”.

W niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości Sądu oraz stron postępowania, że doszło do naruszenia przepisów dot. czasu pracy kierowcy w trakcie południowych kursów brygady nr(...)na linii (...), gdzie łączny czas przekroczenia wynosił 40 minut. Jednak obwiniony przez cały tok postępowania wskazywał na okoliczności zewnętrzne, które miały wpłynąć na przekroczenie czasu pracy – zatory drogowe i opady atmosferyczne.

Sąd nie miał wątpliwości co do wypełnienia znamion czynu zabronionego, gdyż kierujący w sposób zawiniony, prowadząc przewóz drogowy autobusem (...) Sp. z o.o. w W., naruszył warunki przewozu poprzez przekroczenie czasu pracy kierowców bez przerwy o 40 min., co jest naruszeniem wymienionym pod poz. 4.2 w załączniku nr 1 do ustawy.

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości wina obwinionego. M. M. (2) jest zawodowym kierowcą, który posiada niezbędne kwalifikacje do wykonywania tego zawodu. Ma także dostateczną wiedzę dotyczącą czasu pracy kierowców – wiedzę tę musiał zdobyć w toku szkolenia kierowców zawodowych oraz szkoleń w Miejskich Zakładach (...) Sp. z o.o. w W.. Tak więc obwiniony miał świadomość, jaki czas pracy obowiązuje kierujących pojazdami i że ten czas przekroczył, co wynika z wyjaśnień złożonych w postępowaniu wyjaśniającym i na rozprawie głównej. W związku z powyższym w pełni można zarzucić obwinionemu naruszenie wymienionych przepisów. W ocenie Sądu w zakresie sprawstwa obwinionego M. M. nie ma wątpliwości, że zasłanianie się przez obwinionego okolicznościami zewnętrznymi, nie wpływa na fakt jego zawinienia i wypełnienia znamion czynu ujętego w art. 92 ust 1 ustawy o transporcie drogowym. Trzeba wyraźnie podkreślić, że nie było żadnej fizycznej przeszkody do zachowania wymaganej przerwy (co potwierdził obwiniony w wyjaśnieniach złożonych na rozprawie głównej) – nie było przecież tak, że obwiniony nie mógł zatrzymać pojazdu na pętli czy w innym właściwym miejscu i odpocząć zgodnie z przepisami, zaś jego decyzja o kontynuowaniu jazdy bez wymaganej przerwy pozostawała w pełni w jego gestii. Oczywiście decydując się na przerwę w jeździe wymaganą przez ustawodawcę być może miałby trudności ze sprostaniem reżimowi rozkładu jazdy, lecz akurat rozkład jazdy nie może mieć prymatu nad czasem pracy kierowcy i obowiązkowymi przerwami, które są przecież po to, aby zagwarantować pasażerom, kierowcy oraz wszystkim uczestnikom ruchu drogowego bezpieczeństwo, eliminując z ruchu kierowców niespełniających standardów dot. kondycji psychofizycznej. Inna interpretacja omawianych przepisów ustawy o transporcie drogowym spowodowałaby, że w przypadku kierowców autobusów miejskich przedmiotowe regulacje stałyby się martwe i ignorowane przez kierujących oraz przewoźników, narażając na niebezpieczeństwo wszystkich uczestników transportu zbiorowego i osoby trzecie.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu należało uznać obwinionego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, albowiem jego zachowanie wyczerpuje znamiona wykroczenia przewidzianego w art. 92 ust. 1 i 2 ustawy o transporcie drogowym. W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości w zakresie winy, która została udowodniona. Naruszenie jest niewątpliwe, zaś ono samo stanowi jednak potencjalne sprowadzenie niebezpieczeństwa dla pasażerów oraz innych uczestników ruchu drogowego.

Pomimo dojścia do uzasadnionego przekonania co do wypełnienia znamion czynu zabronionego, sprawstwa i winy obwinionego, Sąd na podstawie art. 39 § 1 k.w. odstąpił od wymierzenia kary. Zgodnie z treścią powołanego przepisu, w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie można - biorąc pod uwagę charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy - zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić od wymierzenia kary lub środka karne.

Jak wskazuje T. G., podstawowym warunkiem stosowania tej instytucji łagodzącej konsekwencje odpowiedzialności za popełnione jest - stosownie do treści § 1 art. 39 k.w. - zaistnienie tzw. wypadku zasługującego na szczególne uwzględnienie. Ocena, czy sytuacja taka zaistniała, należy do Sądu, a ustawa zakłada tu dwa alternatywne kryteria - przedmiotowe i podmiotowe - pozwalające na ustalenie, czy wypadek taki zachodzi. Pierwsze kryterium to "charakter i okoliczności czynu", a więc elementy związane z samym czynem, choć nie tylko te, które wchodzą w zakres jego znamion (jak rodzaj naruszonego dobra, rozmiar szkody czy sposób działania sprawcy), a więc i np. przypadkowość zachowania, waga naruszonych reguł ostrożności czy reagowanie na krzywdzące zachowanie innej osoby itd. Drugie kryterium stanowią "właściwości i warunki osobiste" sprawcy, a więc okoliczności związane z jego osobowością, poziomem intelektualnym, warunkami bytowymi, socjalnymi, itd. Za nadzwyczajnym złagodzeniem kary lub odstąpieniem od jej (lub środka karnego) wymierzenia mogą więc przemawiać np. okoliczności łagodzące z art. 33 kw, czy przekroczenie granic obrony koniecznej lub stanu wyższej konieczności (za T. Grzegorczyk, Komentarz do art. 39 kodeksu wykroczeń, wyd. Lex/el. 2013).

Mając powyższe poglądy na uwadze Sąd uznał, że zachodzą przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary. Sąd wziął pod uwagę w tym zakresie podnoszone przez obwinionego okoliczności – zatory drogowe i warunki atmosferyczne, co bez wątpienia jest okolicznością niezależną od obwinionego. Następnie należy wskazać, że rozkład jazdy nie jest zależny od obwinionego, co wpływa na ocenę popełnionego czynu. Należy także podnieść, że przekroczenie nie było aż tak znaczne, aby oceniać szczególnie negatywnie zachowanie sprawcy. Mając powyższe na uwadze Sąd odstąpił od wymierzenia kary obwinionemu M. M..

Sąd zwolnił obwinionego od ponoszenia kosztów postępowania na podstawie
art. 119 k.p.w. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k., uznając, że za zwolnieniem obwinionego z opłaty i kosztów postępowania przemawiają względy słuszności.