Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz

Protokolant: protokolant sądowy-stażysta Piotr Hołyś

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) S.A. z/s w L.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 6 lipca 2012 r. znak (...)

oddala odwołanie.

SSO Witold Rękosiewicz .

Sygn. akt XVII AmE 116/12

UZASADNIENIE

Decyzją Nr (...) z dnia 6 lipca 2012 roku Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) uznał, że (...) S.A. z siedzibą w L. ( (...), powód) posiadający koncesję na dystrybucję energii elektrycznej, nie wywiązał się z określonego w art. 56 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. nr 89, poz. 626 z późn. zm. – dalej Pe) obowiązku utrzymywania w należytym stanie technicznym obiektów, instalacji i urządzeń oraz naruszył warunek 2.2.1. koncesji na dystrybucję energii elektrycznej udzielonej decyzją Prezesa URE w ten sposób, że nie utrzymywał obiektów, instalacji i urządzeń w należytym stanie technicznym umożliwiającym przesyłanie energii w sposób ciągły i niezawodny, za co wymierzył powodowi karę pieniężną w wysokości (...) % przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego w 2011 roku, to jest w kwocie 100.000 zł.

(...) S.A. z/s w L. w złożonym odwołaniu zaskarżył decyzję Prezesa URE w całości.

Powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, a w przypadku nieuwzględnienia przez Sąd tego żądania o redukcję ustalonej kary poprzez ustalenie podstawy jej wymiaru od przychodów przedsiębiorstwa, z którego działalnością związane są poczynione przez organ ustalenia ( przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o., następnie działającego jako (...) S.A. Oddział B.), tj ustalenie jej wysokości z zachowaniem zaprezentowanej w uzasadnieniu skarżonej decyzji metodologii jej ustalenia tj. w kwocie – co najwyżej – 11 709, 05 zł. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżonej decyzji powód zarzucił naruszenie:

A. przepisów prawa formalnego:

1. art. 104, art. 105 w zw. z art. 28 kpa oraz art. 56 ust.. 3 Pe poprzez skierowanie decyzji do podmiotu, który winien nie posiadać przymiotu strony w postępowaniu zakończonym wydaniem zaskarżonej decyzji;

2. art. 6 kpa poprzez naruszenie zasady legalizmu, w szczególności poprzez wydanie zaskarżonej decyzji w oparciu o stan faktyczny i przepisy nieobowiązujące w dacie jej wydania, tj. koncesję z dnia 30 maja 2007r. Nr (...), której wygaśnięcie zostało stwierdzone decyzją Prezesa URE z dnia 31.08.2010r. Nr (...) (w załączeniu);

3. art. 7, w zw. z art. 77 kpa – poprzez naruszenie zasady dążenia do ustalenia prawdy obiektywnej oraz interpretowanie i uznawanie za wykazane tylko cząstkowo ustalonego stanu faktycznego, w szczególności poprzez niepodjęcie działań niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu technicznego, tj. nie ustalenie czy przyczyną awarii w grudniu 2009r. i styczniu 2010r. był nienależyty stan urządzeń energetycznych linii, czy też wyłącznie zaistnienie ekstremalnych warunków atmosferycznych, których wystąpienie nawet przy zastosowaniu najwyższego standardu technicznego i najwyższej staranności, nie pozwoliłoby uniknąć awarii , oraz :

a) braki w ustaleniu stanu faktycznego w postaci przyjęcia subiektywnie złej oceny stanu technicznego sieci, na podstawie jedynie tolerowania przez określony czas istnienia drzew w bliskości sieci wraz z brakiem dowiedzenia wpływu tegoż zbliżenia na stan techniczny;

b) dokonania przez organ ustaleń w stanie faktycznym sprawy oraz przyjętym wnioskowaniu z pominięciem powołania dowodu z opinii biegłego, mimo, że poczynienie jakichkolwiek ustaleń w tym przedmiocie wymagało posiadania wiadomości specjalnych,

c) brak ustalenia, czy poszerzenie pasa wycinki drzew faktycznie doprowadziłoby do wyeliminowania awarii spowodowanych upadkiem drzew na linie;

d) brak ustalenia, czy obiektywnie można było uniknąć wystąpienia awarii, przy przyjęciu racjonalności zachowania przedsiębiorcy, przede wszystkim w aspektach ochrony środowiska i zgody na prowadzenie robót niweczących poziom drzewostanu pozostającego w zarządzie Lasów Państwowych;

4. art. 80 kpa – poprzez dowolną ocenę dowodów, w szczególności przyjęcie, że wszystkie awarie w grudniu 2009r. i styczniu 2010r. w liczbie 1443 były spowodowane złym stanem technicznym urządzeń w związku z tolerowaniem zadrzewienia w pobliżu linii, podczas gdy tylko 34 spośród awarii zostało spowodowanych przez upadające na linie drzewa;

5. art. 107 ust. 1 i 3 kpa – poprzez braki uzasadnienia rozstrzygnięcia tak faktycznego, jak i prawnego, w szczególności w zakresie przyjmowania miary staranności, treści obowiązku utrzymywania urządzeń w należytym stanie technicznym;

B. przepisów prawa materialnego, w postaci:

6. art. 56 ust. 1 pkt 10 i 12 Pe, w zw. z art. 4 ust. 1 Pe i pkt 2.2.1. Koncesji na dystrybucję energii elektrycznej z dnia z dnia 30 maja 2007r. Nr (...) – poprzez uznanie, że powód nie utrzymuje w należytym stanie technicznym obiektów, instalacji i urządzeń, a w konsekwencji nie spełnia wynikającego z Pe oraz koncesji obowiązku przesyłania energii w sposób ciągły i niezawodny, w sytuacji gdy stan techniczny tych urządzeń był zgodny z obowiązującymi przepisami i zapewniał ciągłe przesyłanie energii elektrycznej,

7. art. 56 ust. 6 Pe w związku z zaistnieniem „siły wyższej” – poprzez przyjęcie przy wymiarze kary znacznego stopnia szkodliwości społecznej czynu z powołaniem ilości przypadków ograniczeń w dostawie energii elektrycznej w grudniu 2009r. i styczniu 2010r., bez badania okoliczności, przyczyn i zakresu tych ograniczeń oraz stopnia zawinienia bez wykazania na czym – prócz skutku – to zawinienie w ocenie organu polega, a w szczególności bez ustalenia, czy w ogóle było możliwe uniknięcie stwierdzonych awarii, jak też nieuwzględnienie dyrektyw wymiaru kary zawartych w tym przepisie;

8. art. 56 ust. 6a Pe – poprzez nałożenie na powoda kary pomimo, iż powód zaprzestał naruszania prawa a stopień szkodliwości czynu w omawianym przypadku (34 awarie bez przekroczenia czasu trwania przerw normatywnych) był znikomy;

9. art. 9c ust. 1 pkt 2 i art. 9c ust. 3 pkt 1 w zw. z art. 46 Pe – poprzez nieuwzględnienie przy rozstrzyganiu przedmiotowej sprawy, że przedsiębiorstwo zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej jest odpowiedzialne za prowadzenie ruchu sieciowego w sposób efektywny, a nadto że swe urządzenia powódka utrzymywała w należytym stanie technicznym;

10. art. 51 Pe – poprzez nieodwołanie się do wymogów zawartych w tym przepisie przy rozstrzyganiu kwestii utrzymywania przez powoda w należytym stanie obiektów, instalacji i urządzeń elektroenergetycznych oraz brak odwołania do względów ochrony środowiska naturalnego;

11. art. 429 k.c. – poprzez jego niezastosowanie jako kontratypu odpowiedzialności po stronie powoda za nieprawidłowo wykonaną wycinkę;

12. art. 355 k.c. – poprzez dokonanie błędnej wykładni sformułowania „należyta staranność”, która to wykładnia wykracza poza ramy wskazane w niniejszym przepisie;

13. § 40 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego - poprzez brak ustalenia charakteru przerw w odniesieniu do indywidualnie ustalonych odbiorców.

Prezes URE w odpowiedzi wniósł o oddalenie odwołania. Po analizie zarzutów odwołania stwierdził, iż brak podstaw do jego uwzględnienia.

Podczas rozprawy w dniu 27 marca 2014r. powód podtrzymał stanowisko wyrażone w odwołaniu i wskazał na nieprawidłowość zarzutu niedochowania należytej staranności przy utrzymaniu linii. Zaznaczył, że przedsiębiorca w swojej działalności musi liczyć się z ograniczeniami wynikającymi z przepisów dotyczących ochrony środowiska, prawidłowej gospodarki leśnej oraz z zasadą minimalizacji kosztów związanych z utrzymaniem urządzeń przesyłowych w należytym stanie a także niejednokrotnie spotyka się ze sprzeciwem ze strony właścicieli terenu, co uniemożliwia mu podejmowanie czynności w celu utrzymania prawidłowego stanu urządzeń. Stwierdził, iż w jego ocenie urządzenia były utrzymywane w należytym stanie, ponieważ zostały spełnione wymogi art. 51 Prawa energetycznego. Przedsiębiorca stosował się do obowiązujących norm, wykonywał terminowo przeglądy stanu technicznego urządzeń. Podkreślił też, że na ogólną liczbę 1443 wyłączeń prądu, wyłączenia spowodowane upadkiem lub nachyleniem drzew dotyczyły 34 przypadków.

Pełnomocnik pozwanego podtrzymał stanowisko zaprezentowane w decyzji i odpowiedzi na odwołanie. Podkreślił, że nałożona decyzją kara wynika z faktu, iż powód swoim zaniechaniem w dochowaniu należytej staranności przyczynił się do zwiększenia zakresu awarii, które wystąpiły w tym okresie. Podkreślił, iż przy wymierzaniu decyzją kary nie brał pod uwagę wszystkich 1443 przypadków wyłączeń, a zaledwie 6, które zostały przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Decyzja nie wynikała też z faktu, że powód dokonywał wycinki w sposób dalej idący niż określony w normie. Wskazał, że w wymienionych w decyzji przypadkach przedsiębiorca sam uznał, że stan sieci jest zły lub bardzo zły, a wycinka gałęzi drzew jest pilna lub bardzo pilna a mimo to prac tych nie wykonał. Nałożona decyzją kara uwzględnia tylko wymienione w decyzji przypadki i okoliczność przyczynienia się powoda do zaistnienia awarii.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił, co następuje:

Powód – (...) S.A. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na dystrybucji energii elektrycznej na podstawie koncesji na dystrybucję energii elektrycznej udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 30 maja 2007r. Nr (...) z późn. zm. na okres do dnia 31 grudnia 2025r. (k. 59 - 89 akt sąd.).

W trakcie postępowania administracyjnego stwierdzono, iż w okresie od grudnia 2009r. do stycznia 2010r. na terenie działania (...) Sp. z o.o. nastąpiło łącznie 1443 wyłączeń dostaw energii elektrycznej spowodowanych w większości uszkodzeniami napowietrznych linii średniego i niskiego napięcia. Przyczynami uszkodzenia linii były obciążenia spowodowane oblodzeniem przewodów, śniegiem i szadzią, upadek na przewody gałęzi i drzew, osłabienie izolacji wskutek uszkodzeń spowodowanych przez osoby trzecie oraz starzenie/zmęczenie materiału spowodowane oddziaływaniem niskich temperatur, śniegu i szadzi, wychyleniem oraz upadkiem drzew i gałęzi. Postępowanie administracyjne wykazało również, iż wykonawca wycinki drzew, działający na zlecenie powoda, nie dokonał wycinki wszystkich wskazanych w zleceniu miejsc, w niektórych miejscach pominął wycinkę pojedynczych drzew i gałęzi, nie zachował właściwej szerokości pasa wycinki lub przyciął jedynie czubki drzew. W związku z powyższym, pomimo faktu, że w okresie wystąpienia awarii sieci stwierdzono panowanie bardzo trudnych warunków pogodowych, to jednak postępowanie administracyjne wykazało, iż zachowanie powoda miało wpływ na zakres i liczbę zaistniałych uszkodzeń sieci dystrybucyjnej. Wycinki drzew i gałęzi w miejscach, gdzie wystąpiła awaria, nie zawsze były bowiem prowadzone w sposób, który eliminował możliwość uszkodzenia przez nie napowietrznych linii elektroenergetycznych. Ponadto, w szeregu wypadków, pomimo stwierdzenia w kartach oględzin bardzo złego stanu linii z uwagi na zadrzewienie w ogóle nie dochodziło do ich przycinki, lub też dochodziło do niej z prawie rocznym opóźnieniem. I tak:

1)  w odniesieniu do linii 15 kV (...) z przedstawionych przez przedsiębiorcę kart oględzin/ przeglądu wynika, że w wyniku oględzin przeprowadzonych w dniu 19 stycznia 2010r. w dziewięciu przypadkach stwierdzono, że stan linii z uwagi na zadrzewienie był zły. Z kart wynika też, że w przypadku stwierdzenia takiego stanu, wycinkę należy przeprowadzić w terminie do 6 miesięcy. Natomiast przedsiębiorca dokonał wycinki w dniu 31 stycznia 2011r. a zatem prawie rok od przeprowadzenia oględzin.

2)  w odniesieniu do linii 15 kV K. z przedstawionych przez przedsiębiorcę kart oględzin//przeglądu wynika, że w wyniku oględzin przeprowadzonych w dniu 18 stycznia 2010r. w siedmiu przypadkach stwierdzono, że stan linii z uwagi na zadrzewienie był bardzo zły, w tym w dwóch przypadkach stwierdzono, że wycinka jest pilna (wpis na karcie „wycinka pilne!!”. Z kart wynika też, że w przypadku stwierdzenia takiego stanu, wycinkę należy przeprowadzić natychmiast. W 24 przypadkach stan linii uznano za zły – w takich przypadkach wycinka winna być wykonana do 6 miesięcy. Zgodnie z twierdzeniami przedsiębiorcy wycinka została przeprowadzona, jednakże ani z kart ani z wyjaśnień przedsiębiorcy nie wynika kiedy ją przeprowadzono. Zgodnie z kartami oględzin w dniu 16 czerwca 2010r. przeprowadzono przegląd tej linii.

3)  w odniesieniu do linii 15 kV S. z przedstawionych przez przedsiębiorcę kart oględzin/przeglądu wynika, że w wyniku oględzin przeprowadzonych w dniu 17 i 18 marca 2010r,. w sześciu przypadkach stwierdzono, że stan linii z uwagi na zadrzewienie był bardzo zły. Z kart wynika też, że w przypadku stwierdzenia takiego stanu, wycinkę należy przeprowadzić natychmiast. W 15 przypadkach stan linii uznano za zły – w takich przypadkach wycinka winna być wykonana do sześciu miesięcy. Zgodnie z twierdzeniami przedsiębiorcy wycinka została przeprowadzona, jednakże z akt nie wynika, kiedy ją przeprowadzono.

4)  w odniesieniu do linii 15 kV C. z przedstawionych przez przedsiębiorcę kart oględzin/przeglądu wynika, że w wyniku oględzin przeprowadzonych w dniu 10 marca 2009r. w siedemnastu przypadkach stwierdzono, że stan linii z uwagi na zadrzewienie był bardzo zły. Z kart wynika też, że w przypadku stwierdzenia takiego stanu, wycinkę należy przeprowadzić natychmiast. W 23 przypadkach stan linii uznano za zły – w takich przypadkach wycinka winna być wykonana do sześciu miesięcy. Natomiast przedsiębiorca dokonał wycinki w sezonie 2010/2011, czyli prawie rok od przeprowadzenia oględzin.

5)  w odniesieniu do linii 15 kV T. z przedstawionych przez przedsiębiorcę kart oględzin/przeglądu wynika, że w wyniku oględzin przeprowadzonych w dniach 8 lutego 2010r. oraz 12 lutego 2010r. w 91 przypadkach stwierdzono, że stan linii z uwagi na zadrzewienie był bardzo zły. Z kart wynika też, że w przypadku stwierdzenia takiego stanu, wycinkę należy przeprowadzić natychmiast. Wycinkę drzew i gałęzi w pobliżu tej linii zlecono firmie zewnętrznej (zgodnie z umową nr (...) z dnia 5.12.2009r.), która przystąpiła do wycinki w marcu 2010r. Jednocześnie przedsiębiorca uznał, że wycinka została przeprowadzona w sposób nieprawidłowy. Nie wskazał jednak, czy podjął działania mające na celu przeprowadzenie prawidłowej wycinki.

6)  w odniesieniu do linii 15 kV (...) z przedstawionych przez przedsiębiorcę kart oględzin/przeglądu wynika, że w wyniku przeglądu przeprowadzonego w dniu 16 lutego 2010r. w 125 przypadkach stwierdzono, że stan linii z uwagi na zadrzewienie był bardzo zły. Z kart wynika też, że w przypadku stwierdzenia takiego stanu, wycinkę należy przeprowadzić natychmiast. Wycinkę drzew i gałęzi w pobliżu tej linii zlecono firmie zewnętrznej (zgodnie z umową nr (...) z dnia 5.12.2009r.), która przystąpiła do wycinki w marcu 2010r. Jednocześnie przedsiębiorca uznał, że wycinka została przeprowadzona w sposób nieprawidłowy. Nie wskazał jednak, czy podjął działania mające na celu przeprowadzenie prawidłowej wycinki.

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie materiału dowodowego zebranego w postępowaniu administracyjnym, w tym raportu sporządzonego przez (...) Oddział Terenowy z siedzibą w L., pisma (...) Sp. z o.o. z dnia 8 lutego 2010r. znak: (...) i uzupełniającego je pisma z dnia 19 kwietnia 2010r. (...) ( k. 4 - 8 akt adm.), pisma przedsiębiorcy z dnia 25 kwietnia 2012r. (k. 771 akt adm.), protokołu nr (...) z dnia 26 czerwca 2010r. oraz kart oględzin/przeglądu linii napowietrznych SN załączonych do pism z 14 października 2011r. i 23 grudnia 210r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Zarzuty powoda dotyczące skierowania decyzji do podmiotu nie posiadającego przymiotu strony w przedmiotowym postępowaniu i wydania przedmiotowej decyzji w oparciu o stan faktyczny i przepisy nieobowiązujące w dacie jej wydania tj. koncesję z dnia 30 maja 2007r. Nr (...), której wygaśnięcie zostało stwierdzone decyzją Prezesa URE z dnia 31.08.2010r. Nr (...) należy ocenić jako chybione.

Z akt niniejszego postępowania wynika bowiem, iż w trakcie prowadzonego postępowania (w dniu 31 sierpnia 2010r.) spółka (...) Sp. z o.o. została przejęta przez (...) S.A. w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ksh (Dz. U. z 2000 Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). Zatem, z dniem połączenia na (...) S.A. przeniesiony został majątek przejmowanej spółki a ona sama stała się następcą prawnym (...) sp. z o.o. Jak słusznie zauważył pozwany, w myśl art. 494 § 2 ksh na spółkę przejmującą albo spółkę nowo zawiązaną przechodzą z dniem połączenia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki. Przy czym zgodnie z art. 618 w/w ustawy przepisy art. 494 § 2 ksh stosuje się do koncesji, zezwoleń i ulg przyznanych po dniu wejścia w życie ustawy, tj. po 1 stycznia 2001r., chyba, że przepisy dotychczasowe przewidywały przejście takich uprawnień na spółkę przejmującą lub na spółkę nowo zawiązaną. Mając powyższe na uwadze należy w pełni podzielić pogląd Prezesa URE i uznać, że z dniem połączenia koncesja udzielona (...) sp. z o.o. przeszła z mocy prawa na spółkę przejmującą tj. (...) S.A.

Przechodząc do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy należy wskazać, że pozwany przyjął w zaskarżonej Decyzji jako podstawę prawną nałożonej kary, przepisy art. 56 ust. l pkt 10 oraz pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz. U. Nr 153 z 2003 r., póz. 1504 z późn. zm.). Przepisy te stanowią, że karze pieniężnej podlega ten, kto nie utrzymuje w należytym stanie technicznym obiektów, instalacji i urządzeń ( pkt 10) lub nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji (pkt 12). Oznacza to, że nakładając karę pieniężną na (...) S.A., pozwany obowiązany był wykazać, że ukarany podmiot nie utrzymuje w należytym stanie technicznym obiektów, instalacji i urządzeń i nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji.

Oczywistym jest w ocenie Sądu, że okoliczność wystąpienia awarii skutkującej przerwą w dostawie energii elektrycznej nie stanowi samoistnej przesłanki stwierdzenia, że ukarany podmiot nie utrzymuje w należytym stanie technicznym obiektów, instalacji i urządzeń i nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Przyczynami „zdarzeń sieciowych" mogą być bowiem zarówno zdarzenia zawinione przez stronę trzecią (np.: zerwania mechaniczne kabli przez firmy wykonujące prace ziemne, zdarzenia spowodowane przez działanie niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, którym nie można było zapobiec poprzez utrzymywanie w należytym stanie technicznym instalacji, tzw „siła wyższa”), jak i zdarzenia spowodowane uszkodzeniami urządzeń należących do (...) S.A. Oznacza to, że przynajmniej w części z tych przypadków awaria może wystąpić z przyczyn całkowicie niezależnych od przedsiębiorstwa energetycznego. Sytuacja taka ma niewątpliwie miejsce, gdy uszkodzenie elementów instalacji spowodowane zostanie przez podmioty trzecie, czy też w sytuacji, gdy z przyczyn niezależnych od przedsiębiorstwa energetycznego następuje uszkodzenie prawidłowo użytkowanego i zabezpieczonego urządzenia. Awarie spowodowane w ten sposób nie pozostają w związku ze stanem utrzymania technicznego infrastruktury energetycznej. Przepis art. 56 ust. 1 pkt 10 ustawy Prawo energetyczne odnosi się bowiem nie do skutku, ale do staranności działania przedsiębiorstwa energetycznego, w zakresie wykonywania obowiązku utrzymywania w należytym stanie technicznym obiektów, instalacji i urządzeń.

Z uwagi na powyższe, przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu jest odpowiedź na pytanie, czy powód wywiązał się z obowiązku utrzymania w należytym stanie technicznym obiektów, instalacji i urządzeń. Przy czym pod pojęciem obiektów należy rozumieć nie tylko instalacje i urządzenia ale również otaczającą je infrastrukturę w postaci drzew, które mogą zagrażać prawidłowemu funkcjonowaniu tych instalacji i urządzeń w określonych warunkach przyrodniczych występujących na danym terenie.

Wystąpienie awarii nie stanowi samoistnej przesłanki stwierdzenia, że powód nie wypełnił ciążących na nim obowiązków. Przesłanką takiego stwierdzenia będzie natomiast ustalenie, że powód nie dochował należytej staranności na etapie poprzedzającym wystąpienie awarii i nie zapobiegł jej wystąpieniu, mimo, że miał świadomość zagrożenia awarią i realną możliwość zapobieżenia jej wystąpieniu.

Z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym wynika, iż w/w awarie miały miejsce na obszarze działania powodowego przedsiębiorstwa, a bezpośrednią przyczyną znacznej części awarii sieci były drzewa i ich części (m in. gałęzie), które pod obciążeniem wynikającym z opisanych wcześniej warunków atmosferycznych, powodowały uszkodzenia sieci dystrybucyjnej.

Powyższa ocena bezpośredniej przyczyny awarii dokonana została na podstawie m.in. wyjaśnień powoda czy zestawienia awarii sieci SN. W odniesieniu do linii 15 kV i 20 kV ustalono przypadki uszkodzeń spowodowane bezpośrednio upadaniem na nie gałęzi drzew. Na podstawie przesłanych przez powoda kart oględzin/przeglądów linii napowietrznych Prezes URE ustalił, że stan linii 15 kV (...), 15 kV K., 15 kV S., 15 kV C., 15 kV T., 15 kV (...) z uwagi na zadrzewnie był w 246 przypadkach bardzo zły, zaś w 71 przypadkach zły. Ponadto, jak wynika z protokołu odbioru technicznego wycinki, również w niektórych przypadkach sposób jej wykonywania nie eliminował możliwości uszkodzeń napowietrznych linii elektroenergetycznych.

W ocenie Sądu nie ma podstaw do kwestionowania rzetelności kart oględzin, protokołu odbioru technicznego i ustaleń będących ich przedmiotem.

Mając na uwadze, iż w przedmiotowej sprawie bezpośrednią przyczyną części awarii sieci były drzewa i ich części (m.in. gałęzie), które pod obciążeniem wynikającym z opisanych wcześniej warunków atmosferycznych, powodowały uszkodzenia sieci dystrybucyjnej, zachodzi konieczność dokonania oceny, czy zaniechanie ich wycinki skutkować mogło nienależytym stanem technicznym urządzeń (...) SA.

Sąd podzielił stanowisko Prezesa URE, wyrażone w zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym zaniechanie przedsiębiorcy polegające na braku odpowiedniej wycinki drzew i gałęzi, stanowi uchybienie w dochowaniu należytej staranności przy utrzymaniu obiektów, instalacji i urządzeń co wypełnia dyspozycję art. 56 ust. 1 pkt 10 oraz 12 ustawy Prawo Energetyczne. Zdaniem Sądu, pozwany w sposób prawidłowy wykazał, że awarie te były następstwem uchybień (...) S.A. w zakresie obowiązku utrzymywania w należytym stanie technicznym infrastruktury, a nie jak chce powód wynikiem oddziaływania tzw „siły wyższej”. Siła wyższa mogłaby stanowić w niniejszej sprawie okoliczność wyłączającą winę powoda dopiero w sytuacji, gdy łącznie: stan utrzymywanej przez niego infrastruktury byłby prawidłowy, i wystąpiłyby nieprzewidywalne i katastrofalne w skutkach warunki atmosferyczne, których działaniu nie można było zapobiec.

W ocenie Sądu powodowa spółka zlekceważyła szereg istotnych przesłanek, które przemawiały za koniecznością dokonania wycinki drzew i gałęzi zagrażających w bezpośredni sposób instalacji powoda jak też częstokroć podejmowała te działania z około rocznym opóźnieniem w stosunku do wyników przeprowadzonych oględzin.

Powód miał a przynajmniej powinien mieć jako profesjonalista świadomość ryzyka związanego z potencjalnym uszkodzeniem linii elektroenergetycznych wskutek upadających pod naporem sadzi i śniegu linii elektroenergetycznych, zwłaszcza, iż teren jego działania jest terenem leśnym. Ponadto, jak wynika z załączonej przez przedsiębiorcę do pisma z dnia 14 października 2011r. karty oględzin stan, w którym znaczna część linii ze względu na zadrzewienie kwalifikowana jest na poziomie 1 w skali od w do 4 tzn jako „bardzo zły” uznać należy za niedopuszczalny. Przedsiębiorca winien w takim wypadku zadbać o częstsze przeprowadzanie przeglądów lub weryfikację przyjmowanych przez przedsiębiorców wielkości „przyrostów rocznych” czy tez poprawą koordynacji obu tych wielkości (tzn wielkości dopuszczalnego przyrostu pomiędzy przeglądami oraz częstotliwości samych przeglądów i wycinek). Zdaniem Sądu, powód zlekceważył wyniki w/w karty oględzin. Przemawia to za przyjęciem, że (...) SA nie dołożył należytej staranności w zakresie obowiązku utrzymywania infrastruktury w należytym stanie technicznym.

W ocenie Sądu, powód jako profesjonalista zobligowany jest do zachowania szczególnej staranności w rozumieniu art. 355 § 2 kc i ostrożności w zakresie eksploatacji urządzeń technicznych, którymi posługuje się przy wykonywaniu działalności gospodarczej. Powód powinien w takim przypadku w sposób szczególny brać pod uwagę stan wiedzy na temat linii energetycznych i posiadane doświadczenie w zakresie ich eksploatacji (zwłaszcza w okresach oraz w terenie podwyższonego ryzyka związanego z warunkami atmosferycznymi). Dodatkowo, w świetle wykazanego w kartach poglądowych bardzo złego stanu, działanie powoda uznać należało za lekkomyślne i świadczące o lekceważeniu problemu, którego istnienia powodowa spółka miała świadomość.

Na uwagę nie zasługiwał również zarzut naruszenia art. 429 kc, stanowiący w ocenie Sądu próbę zwolnienia się z odpowiedzialności za naruszenie zapisów koncesji. Przedsiębiorca wskazał bowiem, iż zatrudnił firmę zewnętrzną trudniącą się profesjonalnie wycinką drzew, wykonując przy jej pomocy własne zobowiązanie koncesyjne, podczas gdy obowiązujące przepisy prawa nie przewidują takiej możliwości. W związku z powyższym należy stwierdzić, że powód jako zobowiązany z tytułu koncesji i powszechnie obowiązujących przepisów prawa powinien dbać o to, by spełnić wynikające z prowadzenia tego typu działalności warunki i to w jego interesie leży sprawdzenie, czy podmiot, z którego pomocy korzysta przy wykonywaniu poszczególnych prac, wykonał je w sposób odpowiedni.

Podniesiony przez powoda zarzut, co prawda mógłby być skuteczny w postępowaniu cywilnym, jednak nie może znaleźć zastosowania w postępowaniu dotyczącym nienależytego wykonania wynikającego z koncesji obowiązku o charakterze publicznoprawnym.

Podobnie należało ocenić zarzut naruszenia § 40 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego – poprzez brak ustalenia charakteru przerw w odniesieniu do indywidualnie ustalonych odbiorców jako nie mający znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy w sytuacji ustalenia szeregu uchybień skutkujących przerwami w dostawie energii elektrycznej do odbiorców.

Odnośnie zarzutów odwołania dotyczących naruszenia przez Prezesa URE przepisów postępowania administracyjnego wskazać należy, że z uwagi na charakter postępowania sądowego prowadzonego na skutek odwołania przed Sądem OKiK w postępowaniu tym brak podstaw do ich uwzględnienia.

Zgodnie bowiem z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem ( vide Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r. sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 r. Nr 5, poz. 87; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 roku sygn. akt I CKN 265/98 OSP 2000 Nr 5 poz. 68; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999r. sygn. akt 351/99 OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r. sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 527/08; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312) Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może ograniczyć rozpoznania sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowanie sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, w tym wypadku Urzędu Regulacji Energetyki, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego. Nie jest więc sądem legalności decyzji administracyjnej i nie prowadzi jedynie postępowania kontrolnego, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy.

Należy wskazać, że nawet gdyby w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to nie mogą one być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązków stron w postępowaniu dowodowym.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, iż stwierdzone uchybienia proceduralne nie mogą stanowić podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji, a nawet jej zmiany, ponieważ nie mają wpływu na obiektywny fakt naruszenia przez powoda postanowienia 2.2.1. koncesji oraz ocenę wydanej na tej podstawie decyzji administracyjnej.

W świetle powyższego podnoszone zarzuty dotyczące naruszenia zasad postępowania administracyjnego nie stanowią podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji. Ewentualne uchybienia w postępowaniu administracyjnym mogą być naprawione w postępowaniu odwoławczym przed Sądem rozpoznającym sprawę od nowa.

Odnosząc się do wysokości kary pieniężnej Sąd zważył, że została ona ustalona prawidłowo, z uwzględnieniem przesłanek określonych w przepisach art. 56 ust. 3 i 56 ust. 6 Prawa energetycznego. Sąd wziął bowiem pod uwagę okoliczności łagodzące, jak wystąpienie złych warunków atmosferycznych ale również fakt, iż powód swoim zachowaniem przyczynił się do zwiększenia zakresu awarii (sześć przypadków wyłączeń), podczas gdy teren objęty awariami jest obszarem leśnym w związku z czym staranność przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego tego typu działalność winna być szczególna. W ocenie Sądu kara jest adekwatna do stopnia szkodliwości czynu, stopnia zawinienia oraz możliwości finansowych powoda, gdyż stanowi zaledwie (...) % jego przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego w 2011r.

W sprawie brak było podstaw do zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia na przedsiębiorcę kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 6a Pe. Powód nie wykonał bowiem w sposób należyty ciążących na nim obowiązków ustawowych a społeczna szkodliwość stwierdzonego naruszenia z całą pewnością nie jest znikoma.

Sąd oddalił złożony przez powoda wniosek dowodowy uznając, iż pozostaje on bez wpływu na ocenę faktów stanowiących podstawę wydania wyroku w sprawie a ponadto przedstawiona przez pracownika (...) subiektywna ocena okoliczności i charakteru zdarzeń katastroficznych będących przyczyną awarii oraz utrzymywania urządzeń w należytym stanie może nie stanowić miarodajnego dowodu w sprawie.

Odnosząc się do pozostałych podniesionych przez powoda zarzutów, jak m in. zarzutów naruszenia art. 9c ust. 1 pkt 2 etc. Należy wskazać, iż Prezes URE nie ma obowiązku powoływać wszystkich przepisów, których naruszenia dopuścił się przedsiębiorca, a jedynie udowodnić, iż naruszył on przepisy będące podstawą wydania konkretnej decyzji, w tym warunki udzielonej mu koncesji, co w niniejszej decyzji zostało wykazane.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia, oddalił odwołanie na zasadzie art. 479 ⁵³ § 1 kpc jako bezzasadne.

SSO Witold Rękosiewicz