Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy we Włocławku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2015 r. we Włocławku

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej Rafineria w G.

przeciwko P. K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego P. K. na rzecz powódki Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej Rafineria w G. odsetki od kwoty 201.740,89 zł (dwieście jeden tysięcy siedemset czterdzieści złotych osiemdziesiąt dziewięć groszy) w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego (...), lecz nie więcej niż 24% w skali roku, od dnia 2 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego do prawa własności nieruchomości położonej w miejscowości N. przy ul. (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki(...)dla której Sąd Rejonowy w Aleksandrowie Kujawskim IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...)

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 17.305 zł (siedemnaście tysięcy trzysta pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 7.217 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Powódka, Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa Rafineria w G. domagała się orzeczenia nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, aby pozwany P. K. zapłacił na jej rzecz kwotę 201 740 zł 89 gr wraz z odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, lecz nie więcej niż 24 % w skali roku, od dnia 2 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty, z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego do prawa własności nieruchomości położonej w miejscowości N. przy ulicy (...) oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) dla której Sąd Rejonowy w Aleksandrowie Kujawskim, IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...)

Uzasadniając powódka twierdziła, że pozwany jest właścicielem nieruchomości położonej w miejscowości N. przy ulicy (...) Powyższa nieruchomość została obciążona hipoteką umowną kaucyjną do wysokości 449.232 zł 27 gr na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej przy Parafii O. Bożej z siedzibą w G., której następcą prawnym jest powódka. Hipoteka została ustanowiona przez uprzednich właścicieli nieruchomości, M. K. i E. K., na zabezpieczenie udzielonego M. K. kredytu. Po uzyskaniu przez powódkę tytułu wykonawczego przeciwko właścicielom nieruchomości w postaci postanowienia Sądu Rejonowego w Aleksandrowie Kujawskim z dnia 1 grudnia 2011 roku w sprawie o sygn. akt I Co 1391/11 powódka wszczęła przeciwko nim postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym w Aleksandrowie Kujawskim. Do dnia sporządzenia niniejszego pozwu dłużnicy nie zaspokoili roszczenia w jakiejkolwiek części.

W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko dłużnikom osobistym przez Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Aleksandrowie Kujawskim w sprawie o sygnaturze akt KM 1295/14 poinformowano powódkę, że nieruchomość obciążona powyższą hipoteką, na podstawie umowy darowizny z dnia 29 września 2011 roku zawartej w formie aktu notarialnego, została przez właścicieli darowana na rzecz syna P. K., pozwanego w niniejszym postępowaniu.

W dniu 5 września 2014 roku powódka wezwała pozwanego pisemnie, jako dłużnika rzeczowego, do zapłaty. Wezwanie pozostało bez odpowiedzi. Na wartość przedmiotu sporu składa się kwota główna wierzytelności przysługującej powódce w wysokości 195 693 zł 17 gr oraz odsetki maksymalne od tej kwoty liczone od dnia 16 listopada 2011 roku, skapitalizowane na dzień 1 stycznia 2012 roku, to jest łącznie 201 740 zł 89 gr.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 13 lutego 2015 roku Referendarz Sądu Rejonowego delegowana do Sądu Okręgowego we Włocławku wydała nakaz zapłaty, którym orzekła zgodnie z żądaniem pozwu.

Sprzeciw od powyższego nakazu w terminie wniósł pozwany. Jak wynika z treści sprzeciwu zaskarżył nakaz zapłaty części, co do wysokości odsetek i kosztów postępowania. Wskazał, że nie zgadza się z wysokością odsetek, albowiem maksymalne odsetki wynoszą czterokrotność stopy kredytu lombardowego. Koszty postępowania są rażąco wysokie, powinny być zasądzone od kredytobiorców. Powinny być zasądzone również z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego do nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powódka jest następcą prawnym Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej przy Parafii O. Bożej w G..

(niesporne, odpis pełny z rejestru przedsiębiorców, k. 10)

Pozwany jest właścicielem nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) Wpisu jego prawa dokonano na podstawie umowy darowizny, zawartej przez pozwanego ze swoimi rodzicami, poprzednimi właścicielami nieruchomości, w formie aktu notarialnego nr rep A 4203/2011, w dniu 29 września 2011 r. w kancelarii notarialnej notariusza M. P. w A..

Na nieruchomości tej ustanowiona jest hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 449.232 zł 27 gr, na cele ogólne, na okres 180 miesięcy oraz na warunkach określonych w umowie kredytu z dnia 29 lutego 2008 roku, nr (...). Wierzycielem hipotecznym była Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa przy Parafii O. Bożej w G.. Hipoteka powyższa została wpisana na wniosek rodziców pozwanego, M. K. i E. K. złożony w formie aktu notarialnego w dniu 29 lutego 2008 roku.

Postanowieniem z 1 grudnia 2011 roku Sąd Rejonowy w Aleksandrowie Kujawskim w sprawie I Co 1391/11 nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 29 lutego 2008 roku, w którym M. K. i E. K. poddali się egzekucji do kwoty 449.232 zł 27 gr w zakresie zapłaty przez nich solidarnie, na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej Rafineria w G. kwoty 195 693 zł 17 gr z odsetkami umownymi w wysokości 24 % w skali roku od dnia 16 listopada 2011 roku do dnia zapłaty. Orzeczenie to jest prawomocne, tytuł wykonawczy został wydany powodowi.

(niesporne, odpis zwykły księgi wieczystej k. 11 i n., wypis z aktu notarialnego k. 14 i n., postanowienie, k. 17)

W dniu 23 września 2014 roku powódka złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji celem wyegzekwowania należności wynikającej z powyższego tytułu. W dniu 31 października 2014 roku Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Aleksandrowie Kujawskim Ł. B. poinformował wierzycielkę, że istnieją przeszkody w realizacji wniosku w części dotyczącej nieruchomości oznaczonej numerem księgi wieczystej (...) bowiem, jak wynika z treści tej księgi wieczystej, jej właścicielem jest P. K..

W dniu 5 września 2014 roku powódka wezwała P. K. do zapłaty wymagalnych należności wynikających ze hipoteki ustanowionej przez rodziców powoda celem zabezpieczenia spłaty kredytu przeznaczonego na cele ogólne, udzielonego umową numer (...) z dnia 29 lutego 2008 roku. W wezwaniu tym wskazano, że należności na dzień 5 września 2014 roku wynoszą łącznie 277 244 zł 22 gr, w tym należność główna w kwocie 195 693 zł 17 gr i odsetki 81 551 zł 5 gr. Wskazano również, że wymienione zadłużenie zwiększy się do dnia wpłaty o dalsze odsetki naliczane w oparciu o stopę procentową równą 24% w skali roku, zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Aleksandrowie Kujawskim Wydział I Cywilny z 1 grudnia 2011 roku, nadającego klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu. (...) wezwała do zapłaty wymienionej kwoty w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. P. K. wezwanie odebrał w dniu 15 września 2014 roku.

(niesporne, wniosek k. 18, informacja komornika k. 19, wezwanie k. 21, dowód odbioru k. 22)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie był niesporny, wynikał z dołączonych do akt niekwestionowanych przez pozwanego dokumentów.

Pozwany sprzeciwem nakaz zapłaty zaskarżył w części, kwestionował wysokość odsetek. Wskazał, że maksymalne odsetki powinny być określone w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego. Twierdził też, że koszty postępowania, które zostały zasądzone od niego są rażąco zawyżone, nie powinny być zasądzone od niego w ogóle, gdyż jest on wyłącznie dłużnikiem rzeczowym. Ponadto odpowiedzialność i w tym zakresie powinna być ograniczona do nieruchomości, na której ustanowiono hipotekę.

Pozwany jako dłużnik rzeczowy odpowiada na podstawie art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.

Jest bezsporne w sprawie, że pozwany jest obecnie jedynym właścicielem nieruchomości obciążonej hipoteką na rzecz powódki, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr. (...). Tym samym pozwany odpowiada rzeczowo za dług. Hipoteka zabezpieczająca wierzytelność powoda jest hipoteką kaucyjną i obejmuje spłatę wierzytelności wynikającej z umowy z dnia 29 lutego 2008, numer 3K/ (...) r. Powód uzyskał klauzulę wykonalności nadaną aktowi notarialnemu, w którym M. i E. K. podali się egzekucji do kwoty określonej hipoteką. W umowie kredytowej określono odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, lecz nie więcej niż 24 % w skali roku. Hipoteka ustanowiona na nieruchomości powoda zabezpiecza wszystkie należności wynikające z umowy kredytu, w tym odsetki. O odsetkach w takiej wysokości orzeczono w nakazie zapłaty z dnia 13 lutego 2015 r.

Jak wynika z treści pozwu, powódka domagała się również zasądzenia dalszych odsetek od odsetek skapitalizowanych. Zakaz anatocyzmu nie odnosi się do pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe (art. 482 § 1 k.c.). Strony umowy kredytowej mogą umówić się, i to jeszcze przed powstaniem zaległości, na przykład w umowie kredytowej, o zapłatę odsetek od odsetek zaległych i skapitalizowanych, zaległości w zapłacie których dopuści się w przyszłości kredytobiorca (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2001 roku, sygn. V CKN 603/00) Taki obowiązek, wynikający z umowy zawartej przez rodziców powoda ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową, obciąża również P. K., jako dłużnika rzeczowego.

Powód, jako właściciel nieruchomości nie będący dłużnikiem osobistym nie podniósł w sprawie innych zarzutów (art. 73 u.k.w.h.).

Hipoteka, jako ograniczone prawo rzeczowe, korzysta z domniemania, że została wpisana zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym (art. 3 u.k.w.h.).

Odpowiedzialność dłużnika hipotecznego ogranicza się do przedmiotu hipoteki. Tak więc jeżeli właściciel nieruchomości nie jest dłużnikiem osobistym, zasądzając od niego na rzecz wierzyciela należność hipoteczną, sąd z urzędu powinien w wyroku zastrzec właścicielowi nieruchomości prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności, zgodnie z art. 319 k.p.c., o czym w kwestionowanym nakazie zapłaty również orzeczono.

Wobec powyższego orzeczono jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z wynikiem postępowania. Na koszty te składają się: opłata od pozwu w kwocie 10 088 zł, koszty zastępstwa radcy prawnego w wysokości 7 200 zł określone na podstawie stawki minimalnej określonej w § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu oraz koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Konieczność wytoczenia powództwa w sprawie wynika z charakteru roszczenia. Dla prowadzenia egzekucji przeciwko pozwanemu i z jego nieruchomości powód musi posiadać tytuł wykonawczy. Pozwany był wezwany do zapłaty kwoty długu przez powódkę i nie zareagował na to wezwanie. Na skutek wniesienia przez niego sprzeciwu koszty postępowania powiększyły się o ¾ wysokości opłaty sądowej od pozwu. Sąd zwraca bowiem z urzędu ¾ opłaty od pozwu w postępowaniu upominawczym tylko w sytuacji, gdy nakaz zapłaty uprawomocnił się bez wniesienia sprzeciwu (art. 79.1 pkt 2. ppkt c).

Koszty wywołane postępowaniem w sprawie o zapłatę skierowanego wobec dłużnika rzeczowego nie są kosztami związanymi z tym długiem. Powstały na skutek działania stron postępowania, koszty te obciążają pozwanego w sprawie jako dłużnika osobistego powódki, nie podlegają ograniczeniu odpowiedzialności o jakim mowa w art. 319 k.c.

Wobec powyższego orzeczono jak w pkt 2 wyroku.