Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Emilia Racięcka

Protokolant: staż. Ewa Jarzębska

po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2016 roku w Łodzi

sprawy z powództwa Miasta Ł. – Prezydenta Miasta Ł.

przeciwko Central (...) of I. Sp. Z o,.o. w Ł.

o zapłatę:

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 25.450,15 złotych (dwadzieścia pięć tysięcy czterysta pięćdziesiąt 15/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 sierpnia 2008 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 3.673 złote (trzy tysiące sześćset siedemdziesiąt trzy) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.400 złotych (dwa tysiące czterysta) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  nakazuje zwrócić powodowi kwotę 1.024 złotych (tysiąc dwadzieścia cztery) z wpłaty zaksięgowanej pod pozycją 7202 01 w dniu 29 czerwca 2011 roku.

Sygn. akt. I C 665/11

UZASADNIENIE

W dniu 8 września 2011 r. powód – Miasto Ł., w imieniu którego działa Prezydent Miasta Ł. - reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł przeciwko pozwanemu Central (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. pozew, w którym zażądał zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 25.455,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi co do kwoty 25.450,15 zł od dnia 31 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty, a co do kwoty 5,65 zł – od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł.

W uzasadnieniu podano, iż pozwana spółka, jako użytkownik wieczysty gruntów gminy M. Ł. położonych w Ł. przy ul. (...), nie uiściła w całości opłaty rocznej za rok 2011 z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości. Na skutek wezwania do dobrowolnej spłaty zadłużenia, pozwany uiścił tylko część należnej opłaty rocznej. Wobec częściowego uregulowania zobowiązania wystąpienie z powództwem stało się konieczne.

(pozew k. 2-5)

W dniu 15 września 2011 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniający powództwo w całości.

(nakaz zapłaty k. 13)

Pozwany w dniu 28 września 2011 r. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty
w postępowaniu upominawczym, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Pozwany podniósł zarzut przedwczesności powództwa, gdyż przed tut. Sądem toczy się w sprawie o sygn. akt 150/11 postępowanie zmierzające do określenia wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości. Podniósł on również zarzut naruszenia art. 73 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez niezastosowanie wskazanej w treści tegoż przepisu obligatoryjnej 50% bonifikaty w opłacie rocznej za użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości, w zakresie części gruntu wpisanego do rejestru zabytków. Pozwany wskazał, iż wywiązał się ze spoczywającego na nim zobowiązania regulując ustaloną opłatę roczną za użytkowanie wieczyste obniżoną o 50%. Wpłacona przez niego kwota wynikała z uwzględnienia przysługującej mu 50% bonifikaty związanej z wpisaniem przedmiotowej nieruchomości do rejestru zabytków województwa (...), przy czym zgodnie z treścią zaświadczenia wydanego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Ł., wpis ten obejmuje nie tylko budynek, ale i grunt usytuowany pod budynkiem znajdującym się na tej nieruchomości. W opinii pozwanego, powód niesłusznie obciążył go opłatą w pełnej wysokości w związku z czym, pozwany wniósł powództwo o ustalenie wysokości należnej powodowi opłaty za użytkowanie wieczyste. Mając to na uwadze, pozwany wniósł o zawieszenie przedmiotowego postępowania do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o sygn. akt I C 150/11, jako że od jego wyniku zależy wysokość roszczenia dochodzonego przez powoda w niniejszej sprawie.

(sprzeciw k.14-17)

W odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie wniosku o zawieszenie postępowania wobec obowiązywania wysokości opłaty aktualnie ustalonej.

(pismo procesowe k. 55)

W piśmie procesowym z dnia 28 listopada 2011 r. (data prezentaty Sądu) pozwany potrzymał w całości swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Podkreślił on, iż wniosek o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy o sygn. akt I C 150/11 jest w pełni uzasadniony, gdyż zmierza ona do ustalenia wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości, w tym również za okres objęty żądaniem powoda.

(pismo procesowe k. 59-60)

Na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2012 r. ustanowiony w sprawie pełnomocnik pozwanego w osobie radcy prawnego poparł powództwo i oświadczył, iż aktualnie toczy się postępowanie administracyjne dotyczące interpretacji decyzji administracyjnej o wpisie do rejestru zabytków, gdyż między stronami jest konflikt co do tego, czy wpisowi podlega tylko budynek czy też grunt. W związku z tym, wniósł o zawieszenie postępowania, ale nie na podstawie art. 177 § 1 pkt. 1 k.p.c., lecz na podstawie punktu 3 tegoż przepisu, z uwagi na oczekiwanie na wydanie decyzji administracyjnej w przedmiocie wskazanej interpretacji. Natomiast, pełnomocnik powoda wniósł o nieuwzględnienie powyższego wniosku wskazując, iż dla Sądu winny być wiążące orzeczenia, w których sądy wypowiedziały się już, że w sytuacji dotyczącej pozwanego - bonifikata nie przysługuje.

(protokół rozprawy k. 87-88)

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2012 r. Sąd przychylił się do wniosku pełnomocnika pozwanego i zawiesił postępowanie w niniejszej sprawie do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia postępowania administracyjnego wszczętego w dniu 19 stycznia 2012 r. dotyczącego interpretacji decyzji administracyjnej dotyczącej wpisu przedmiotowej nieruchomości do rejestru zabytków.

(postanowienie k. 89-91)

Pismem z dnia 24 sierpnia 2015 r. (data prezentaty Sądu) pełnomocnik powoda wniósł o podjęcie zawieszonego postępowania. Wskazał on, iż postanowienie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Ł. w dostateczny sposób wyjaśnia sprawę, a wniesienie zażalenia przez pozwanego jest w jego ocenie wyłącznie nakierowane na opóźnienie rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

(pismo powoda k. 149)

Postanowieniem z dnia 15 września 2015 r. Sąd odmówił podjęcia zawieszonego postępowania uzasadniając, że sprawa administracyjna, której zawisłość stanowiła przyczynę zawieszenia postępowania, nie została jeszcze prawomocnie zakończona. Wskazano również, że wniesienie przez pozwanego zażalenia na postanowienie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Ł., które nie zostało jeszcze rozpoznane, nie może być uznane za działanie w celu przedłużenia postępowania, skoro pozwany wykorzystuje jedynie przysługujące mu prawo.

(postanowienie k. 150)

Pismem z dnia 18 września 2015 r. (data prezentaty Sądu) pełnomocnik powoda wniósł o podjęcie zawieszonego postępowania w związku z informacją z Ministerstwa Kultury o utrzymaniu w mocy postanowienia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Ł. w dniu 8 września 2015 r. w postępowaniu o sygn. (...).

(pismo powoda k. 151)

W odpowiedzi na wniosek strony powodowej w piśmie z dnia 5 października 2015 r. pełnomocnik pozwanego oświadczył, iż do tego dnia nie otrzymał decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, na którą powołuje się pełnomocnik powoda oraz że po jej otrzymaniu i zapoznaniu się z jej treścią zostanie podjęta decyzja o ewentualnym wniesieniu skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, o czym zawiadomi Sąd odrębnym pismem.

(pismo pozwanego k. 165-166)

Postanowieniem z dnia 12 października 2015 r. Sąd odmówił podjęcia zawieszonego postępowania wskazując, iż nie ustała przyczyna zawieszenia postępowania. Postępowanie w sprawie interpretacji decyzji administracyjnej dotyczącej wpisu przedmiotowej nieruchomości do rejestru zabytków, z powodu którego zawieszono postępowanie w niniejszej sprawie, nie zostało jeszcze prawomocnie zakończone. Pozwanemu służy bowiem skarga do sądu administracyjnego na postanowienie o utrzymaniu w mocy postanowienia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Ł., a termin do jej wniesienia nie zaczął jeszcze biec, albowiem pozwany nie otrzymał odpisu powyższego postanowienia.

(postanowienie k. 169)

W dniu 26 października 2015 r. powód wniósł zażalenie na postanowienie tut. Sądu z dnia 12 października 2015 r., skarżąc je w całości i wnosząc o jego uchylenie. W uzasadnieniu wskazano, iż przyczyną zawieszenia postępowania było toczące się postępowanie administracyjne, które zostało zakończone w chwili wydania postanowienia przez Ministra Kultury działającego jako organ drugiej instancji. Natomiast, możliwość skarżenia orzeczenia w drodze skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego należy do postępowania sądowo-administracyjnego, czyli innego niż postępowania administracyjne, o którym mowa w art. 177 § 1 pkt. 3 k.p.c.

(zażalenie k. 173-175)

Postanowieniem z dnia 17 listopada 2015 r. Sąd przychylił się do stanowiska powoda, uchylił postanowienie z dnia 12 października 2015 r. i podjął postępowanie w sprawie.

(postanowienie k. 180)

Na rozprawie w dniu 23 marca 2016 r. pełnomocnik pozwanego ponownie wniósł o zawieszenie postępowania podnosząc, iż w dniu następnym pozwanemu upływa termin na wniesienie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 lutego 2016 r. dotyczącego sprostowania pouczenia zawartego w wydanym przez niego postanowieniu z dnia 8 września 2015 r., a pozwany zamierza skorzystać z tego uprawnienia. Pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie tego wniosku. Sąd przychylił się do stanowiska powoda i postanowieniem wydanym na tej rozprawie oddalił wniosek pozwanego o zawieszenie postępowania. W związku z tym, pełnomocnik pozwanego wniósł o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia toczącego się przed tut. Sądem postępowania w sprawie o sygn. akt I C 150/11. Pełnomocnik powoda również w przydatku tego wniosku wniósł o jego oddalenie, do czego przychylił się Sąd wydając na rozprawie postanowienie o oddaleniu również tego wniosku pozwanego.

(protokół rozprawy k. 190-192)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana spółka Central (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. nabyła na mocy aktu notarialnego z dnia 31 maja 2008 r., Rep. A nr 9211/2008 prawo użytkowania wieczystego działki gruntu oznaczonej nr 301 położonej w obrębie S-1 przy ul. (...) w Ł., dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...) oraz własności stanowiących odrębną nieruchomość budynków. Sposób korzystania z tej działki został określony jako „plac miejski”. Łączna powierzchnia przedmiotowej działki wynosi 0,0938 ha (938 m ²) i jest ona częściowo zabudowana, powierzchnia zabudowań wynosi 616 m ².

(okoliczność bezsporna; odpis księgi wieczystej k. 25-28; wypis z kartoteki budynków k. 36-37; wypis z rejestru gruntów k. 38)

W związku z przysługującym pozwanemu prawem, jest on zobowiązany do uiszczania opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości. Opłata ta płatna jest w terminie ustawowym do dnia 31 marca każdego roku i została ustalona przez Wydział Geodezji, Katastru i Inwentaryzacji Urzędu Miasta Ł. pismem z dnia 17 października 2008 r.

(okoliczność bezsporna)

Monitem z dnia 21 kwietnia 2011 r. powód Miasto Ł. wezwało pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni od dnia doręczenia kwoty 46.276,16 zł tytułem należności dotyczącej użytkowania wieczystego gruntu przy (...) za 2011 r. Na kwotę tę złożyły się kwoty: 45.927 zł tytułem należności głównej, 345,31 zł tytułem odsetek za opóźnienie oraz 5,65 zł tytułem wystawienia monitu.

(monit k. 10)

W dniu 30 sierpnia 2011 r. pozwana spółka dokonała wpłaty kwoty 22.963,20 zł tytułem użytkowania wieczystego przedmiotowego gruntu za 2011 r. Wpłata ta została zaksięgowana w następujący sposób: kwota 2.486,35 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie oraz kwota 20.476,85 zł tytułem należność głównej. W związku z tym, do zapłaty pozostało: kwota 25.450,15 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienia do dnia zapłaty oraz kwota 5,65 zł tytułem kosztów monitu.

(pismo z Departamentu Finansów Publicznych Urzędu Miasta Ł. z dnia 31.08.2011 r. k.7)

Decyzją (...) Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 20 stycznia 1971 r. do rejestru zabytków pod numerem A/9 został wpisany stary zajazd – obecnie dom mieszkalny ul. (...).

(decyzja (...) Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – k. 76)

W zaświadczeniu z dnia 21 sierpnia 2008 r. (...) Konserwator Zabytków wyjaśnił, że powyższy wpis dotyczący budynku usytuowanego w Ł. przy ul. (...)/ (...) obejmuje budynek narożny, dwufrontowy, założony na rzucie zbliżonym do litery (...), dwukondygnacyjny z mieszkalnym poddaszem. W treści decyzji brak jest natomiast adnotacji dotyczącej numeru działki geodezyjnej, na której zlokalizowany jest przedmiotowy budynek. W związku z tym, należy wnioskować, iż wpis dotyczy wyłącznie budynku w obrysie murów i gruntu pod tym budynkiem, nie zaś całej nieruchomości, na której jest on usytuowany.

(zaświadczenie k. 77)

Wnioskiem z dnia 18 stycznia 2012 r. skierowanym do (...) Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pozwany wszczął postępowanie administracyjne zmierzające do wyjaśnienia treści decyzji z dnia 20 stycznia 1971 r. o wpisaniu do rejestru zabytków budynku posadowionego na przedmiotowej nieruchomości, czy obejmuje ona swoim zakresem tylko ten budynek wraz z gruntem na którym jest on bezpośrednio położony, czy też całą działkę gruntu stanowiącego wewnętrzny dziedziniec zabudowy miejskiej, które zostało zakończone postanowieniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 lutego 2013 r.

Od powyższego postanowienia pozwany wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W., który wyrokiem z dnia 4 października 2013 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VII SA/Wa989/13, uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie organu pierwszej instancji. Stwierdził on naruszenie art. 113 § 2 k.p.a skutkujące tym, że wyjaśnienie treści decyzji było faktycznie nieuprawnioną zmianą rozstrzygnięcia, natomiast organ odwoławczy w sposób nieuprawniony rozstrzygnął co do meritum sprawy.

W związku z treścią powyższego wyroku, po ponownym przeanalizowaniu sprawy (...) Konserwator Zabytków wydał postanowienie z dnia 30 lipca 2014 r., utrzymane w mocy postanowieniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 września 2015 r. Oba wypowiadające się organy stanęły na stanowisku, iż decyzja (...) Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 20 stycznia 1971 r. nie odnosi się w żaden sposób do wpisu do rejestru zabytków gruntu położonego przy ul. (...) w Ł., w związku z tym, złożony przez pozwanego wniosek o wyjaśnienie decyzji dotyczy kwestii nie zawartych w treści tego aktu. Natomiast, postanowieniem z dnia 10 lutego 2016 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego sprostował pouczenie zawarte we wcześniejszym swoim postanowieniu.

(wniosek o wyjaśnienie treści decyzji k. 69-73; postanowienie (...) Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 30 marca 2012 r. k. 109-110; postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 lutego 2013 r. k. 118-119; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 4 października 2013 r. k. 125-129; postanowienie (...) Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 30 lipca 2014 r. k. 137-138; postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 września 2015 r. k. 156-163; postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 lutego 2016 r. k. 187-188)

W dniu 22 listopada 2010 r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie
o sygn. akt III Ca 1134/10 wydał wyrok, w którym zmienił wyrok Sąd Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z dnia 19 lipca 2010 r., wydany w sprawie o sygn. akt I C 181/10, zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 27.085, 61 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 stycznia 2010 r. tytułem opłaty za użytkowanie wieczystej przedmiotowej nieruchomości za rok 2009. W uzasadnieniu sąd odwoławczy wskazał, że podstawą oddalenia przez Sąd I instancji powództwa było niewłaściwe ustalenie charakteru przedmiotowej nieruchomości oraz nieprawidłowe uznanie, że ma ona w całości status zabytku, w związku z czym, przyjęto że z tytułu jej użytkowania pozwanemu należy się bonifikata, liczona dla całości jej powierzchni. Wskazano, że w swoich ustaleniach faktycznych Sąd I instancji nie rozdzielił stanu prawnego nieruchomości z zakresie budynku i placu. Tymczasem, grunt zajęty pod budynkiem i grunt, na którym zabytek stoi, stanowią w obrębie jednej nieruchomości, grunty różnej kategorii. Ponadto wskazano, że dla zmiany stawki procentowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste właściwa jest ścieżka postępowania administracyjnego. Dopiero, na skutek wydania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze negatywnego orzeczenia z punktu widzenia użytkowania wieczystego możliwe jest przeniesienie sprawy do rozpoznania przez sąd powszechny. Tym samym, wobec braku uruchomianie przez niego wskazanej procedury administracyjnej Sąd nie może sam przesłankowo ustalić, czy zasadnie pozwany obniżył ustaloną wcześniej opłatę. Natomiast zauważono, że pozwany tego nie uczynił.

(wyrok Sąd Okręgowy w Łodzi z dnia 22 listopada 2010 r. k. 39-45)

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dowodów
z dokumentów. Pozostaje on między stronami bezsporny, a spór sprowadzał się przede wszystkim do ustalenia „zabytkowego” charakteru przedmiotowej nieruchomości, uprawniającego do obniżenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód domaga się od pozwanego zapłaty zaległości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego za rok 2011 wraz z odsetkami oraz zapłaty kosztów monitu. W ocenie Sądu powództwo to jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w przeważającej części.

Zgodnie z art. 73 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774 ze zm., dalej „u.g.n.”), ustalone opłaty roczne z tytułu użytkowania wieczystego obniża się o 50%, jeżeli nieruchomość gruntowa została wpisana do rejestru zabytków. Właściwy organ może, za zgodą odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, podwyższyć lub obniżyć tę bonifikatę. Wysokość pierwszej opłaty i opłat rocznych oraz udzielanych bonifikat i sposób zapłaty tych opłat ustala się w umowie (art. 73 ust. 5 u.g.n.).

Z powyższego jasno wynika, że w przypadku wpisania nieruchomości gruntowej do rejestru zabytków, opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego ulega obligatoryjnemu obniżeniu, co winno znaleźć odzwierciedlenie w umowie użytkowania wieczystego, gdyż stanowi jej essentialia negotii. Ustalenie wysokość pierwszej opłaty, opłat rocznych oraz udzielenie bonifikaty należy do organu będącego stroną umowy o użytkowanie wieczyste, a wszelkie spory wynikłe na tym tle podlegają jurysdykcji sądów powszechnych (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. z dnia 17 listopada 2004 r., w sprawie o sygn. akt II SA/Gd 4327/01, LEX nr 672668).

Dla udzielenia 50% bonifikaty należy ustalić znaczenie pojęć użytych w art. 73 ust 4 u.g.n. Jednakże, ustawa o gospodarce nieruchomościami nie zawiera własnej definicji „zabytku” w związku z tym, należy odwołać się do ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tj. Dz. U. z 2014 poz. 1446 ze zm., dalej „u.o.z.”). Zgodnie z art. 3 pkt. 1 u.o.z. zabytek to nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Ustawodawca wyróżnił dwie kategorie zabytków: nieruchome - będące nieruchomością, jej częścią lub zespołem nieruchomości, o których mowa w pkt 1 - oraz ruchome – będące rzeczą ruchomą, jej częścią lub zespółem rzeczy ruchomych, o których mowa w pkt 1 (art. 3 pkt. 2 i 3 u.o.z.). Zawężając obszar analizy obowiązujących przepisów do przedmiotu niniejszej sprawy należy wskazać, że zgodnie z art. 9 ust. 1 u.o.z. w zw. z art. 8 u.o.z. do rejestru zabytków, prowadzonego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, właściwego ze względu znajdowane się zabytku na terenie województwa, wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. Wpisanie zabytku nieruchomego do rejestru ujawnia się w księdze wieczystej danej nieruchomości na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, na podstawie decyzji o wpisie do rejestru tego zabytku (art. 9 ust. 4 u.o.z.).

W tym miejscu należy zauważyć, że zarówno pojęcie „nieruchomości”, jakim operuje u.o.z., jak i pojęcie „nieruchomości gruntowej”, zawarte w u.g.n., mają charakter normatywny. Ustawodawca w art. 46 § 1 k.c. wyróżnia nieruchomości gruntowe, będące częścią powierzchni ziemskiej stanowiącej odrębny przedmiot własności, oraz nieruchomości budynkowe i obejmujące części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębną od gruntu przedmiot własności. W podobny sposób została zdefiniowana nieruchomość gruntowa w art. 4 pkt. 1 u.g.n. jako grunt wraz z częściami składowymi, z wyłączeniem budynków i lokali, jeżeli stanowią odrębny przedmiot własności. Zaważywszy na to, posadowione na gruncie budynki mogą stanowić nie tylko, zgodnie z zasadą superficies solo cedit (art. 48 k.c.), część składową gruntu, a więc część składową samej nieruchomości (art. 47 § 2 k.c.), nie stanowiąc tym samym odrębnego od gruntu przedmiotu własności (art. 47 § 1 k.c.), lecz również, odrębną własność, jeżeli taki charakter nadaje im szczególny przepis (art. 46 § 1 k.c.). W orzecznictwie podnosi się, że użyte sformułowanie „nieruchomość gruntowa wpisana do rejestru zabytków” świadczy o tym, że dyspozycja przepisu art. 73 ust 4 u.g.n. obejmuje swoim zakresem przedmioty jednostkowe, zindywidualizowane, co wyklucza możliwość objęcia nim zbiorów rzeczy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.12.2002 r., w sprawie sygn. akt I CKN 1268/00, Legalis nr 56456).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy wskazać, że pozwany kwestionował roszczenie powoda w zakresie żądanej kwoty powołując się na nieuwzględnianie przy ustalaniu opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości położonej przy ul. (...) w Ł. bonifikaty wynikającej z decyzji (...) Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 20 stycznia 1971 r. Pozwany jest użytkownikiem wieczystym działki gruntu oznaczonej nr 301 położonej w obrębie S-1 przy ul. (...) w Ł., dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...). Zgodnie z treścią prowadzonej księgi wieczystej sposób korzystania z tej działki został określony jako „plac miejski”. Natomiast, na tej działce posadowiony jest budynek, stanowiący odrębną nieruchomość budynkową, którego właścicielem jest pozwany. Mamy więc do czynienia z dwiema odrębnymi nieruchomościami – gruntową, stanowiącą przedmiot użytkowania wieczystego (której de facto dotyczy przedmiotowe postępowanie) oraz budynkową.

Zgodnie z decyzją, na którą powoływał się pozwany, wpis do rejestru zabytków dotyczy „dawnego zajazdu – obecnie domu mieszkalnego ul. (...)”. W przedmiotowej sprawie nie było wątpliwości, że chodzi o budynek posadowiony na działce znajdującej się przy ul. (...) w Ł.. Natomiast, kwestią sporną był zakres przedmiotowy powołanej decyzji. Literalne brzmienie tej decyzji przemawia za tym, że wpisem do rejestru zabytków jest objęty sam budynek. Jednakże, pozwany opierając się na zaświadczeniu wydanym przez (...) Konserwatora Zabytków w roku 2008 r. stanowiącym, że decyzja z 1971 r. dotyczy wskazanego w niej budynku w obrysie murów oraz gruntu pod tym budynkiem, nie zaś całej nieruchomości, na której jest on usytuowany, konstatował, że przysługuje mu bonifikata z art. 73 ust 4 u.g.n. przynajmniej w zakresie gruntu pod tym budynkiem. Wyjaśnienia treści tej decyzji w trybie art. 113 § 2 k.p.a. stanowiło przedmiot toczącego się równolegle postępowania administracyjnego, w wyniku którego, wskazano, że decyzja ta nie odnosi się w żaden sposób do wpisania do rejestru zabytków gruntu, na którym znajduje się wskazany w niej budynek, czy całej nieruchomości gruntowej, na której jest on posadowiony. Jednocześnie podkreślono, że decyzja z 1971 r. nie zawiera żadnych informacji o nieruchomości gruntowej, na której położony jest budynek. W związku z tym, nie ma możliwości odpowiedzenia na pytanie, czy decyzja o wpisie do rejestru zabytków budynku z ul. (...) obejmuje swoim zakresem również grunt, na którym jest on położony, czy też całą nieruchomość gruntową w trybie rektyfikacyjnym, gdyż prowadziłoby to do sformułowania decyzji o nowej treści. Oznacza to, że decyzja, na którą powołuje się pozwany nie odnosi się z żadnym zakresie do nieruchomości gruntowej, której jest użytkownikiem wieczystym, w związku z czym, na jej podstawie nie przysługuje mu bonifikata z art. 73 ust 4 u.g.n.

Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że Sąd jest związany ostateczną decyzją administracyjną (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2007 r., w sprawie o sygn. akt III CZP 46/07, Legalis nr 88624), z którą mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Nie uzasadnione są twierdzenia pozwanego, że postępowanie administracyjne dotyczące wyjaśnienia treści decyzji z 1971 r. nie zostało jeszcze zakończone, skoro przysługuje mu prawo do wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

Na gruncie rozpatrywanej sprawy należy wskazać, że kwestia dotycząca wyjaśnienia decyzji z 1971 r. była przedmiotem zarówno postępowania administracyjnego, jak i sądowo-administracyjnego. Przyczyną przeniesienia sprawy przed sąd administracyjny było naruszenie przepisów procesowych przez organ I instancji, jak i przez organ odwoławczy, skutkujące uchyleniem ich postanowień oraz ponownym rozpatrzeniem sprawy. W ponownym postępowaniu administracyjnym prowadzonym w wyniku wyroku sądu administracyjnego oba orzekające organy zastosowały się do wniosków płynących z tego wyroku. Choć pozwanemu przysługuje droga sądowo-administracyjna również od tych postanowień, w ocenie Sądu nie ma podstaw do dalszego przewlekania niniejszego postępowania, gdyż kwestia będąca przyczyną jego zawieszania została rozstrzygnięta i była przedmiotem zainteresowania zarówno organów administracyjnych w toku instancyjnym, jak i sądu administracyjnego. Nadto, z załączonych do akt sprawy dokumentów nie wynika, aby postanowienie organu odwoławczego miałoby zostać wzruszone w postępowaniu sądowo—administracyjnym.

Powyższa konstatacja płynnie prowadzi do przekonania, że również nieuzasadnionym byłoby zawieszenie niniejszego postępowania do czasu rozstrzygnięcia przez tut. Sąd powództwa o ustalenia wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości. Należy podkreślić, że również w tej sprawie użytkownik wieczysty powołuje się na decyzję z 1971 r., która jak zostało już wykazane, nie dotyczy nieruchomości objętej powództwem.

Wobec powyższego, należy stwierdzić, iż powództwo w zakresie uzupełnienia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste obciążającej pozwanego jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w kwocie jakiej pozwany ją samowolnie obniżył stosując 50% bonifikatę, tj. w kwocie 25.450,15 zł, o czym Sąd orzekł w punkcie 1. sentencji wyroku.

Natomiast, Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia powództwa w zakresie obciążenia pozwanego zwrotem kosztów wystawienia monitu. W ocenie Sądu konieczność wniesienia opłaty za użytkowanie wieczyste w pełnej wysokości w sposób jasny wynikła z łączącej strony umowy użytkowania wieczystego. W związku z tym, poniesienie przez powoda kosztów wystawienia monitu nie było uzasadnione dążeniem do uzyskania należnego świadczenia. Mając to na uwadze, nie można nimi obciążać pozwanego. Wobec tego Sąd orzekł jak w punkcie 2. sentencji wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o art. 481 k.c. Opłata roczna winna być zapłacona do dnia 31 marca 2011 roku, a zatem od dnia 1 kwietnia 2011 roku pozwany pozostaje w zwłoce z zapłatą pozostałej części opłaty za użytkowanie wieczyste. Jako że, powód żądał odsetek od daty późniejszej, orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie 1. sentencji wyroku, na podstawie art. 98 par. 1 k.p.c. Powód wygrał proces w całości, a zatem pozwany zobowiązany jest do zwrotu na jego rzecz kosztów procesu w wysokości 3.673 zł. Na koszty poniesione przez powoda złożyły się następujące kwoty: opłata sądowa od pozwu w wysokości 1.273 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 2.400 zł.

W toku postępowania strona powodowa uiściła kwotę 2.297 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu zaksięgowaną pod pozycją 7202 01 w dniu 29 czerwca 2011 r. Jednakże opłata została określona w kwocie 1.273 zł. Tym samym na rachunku sum depozytowych pozostała nadpłacona kwota. Z tego też powodu należy zwrócić powodowi kwotę 1.024 zł (2.297 zł – 1.273 zł) ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w punkcie 3. sentencji wyroku.