Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XVI Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Cezary Skwara

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Rozen

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W.

o zapłatę

I.  Powództwo oddala.

II.  Zasądza od powoda M. K. na rzecz pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. kwotę (...) (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Cezary Skwara

Sygn. akt: XVI GC 725/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 stycznia 2016 roku

Powód M. K. wniósł pozew przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W. domagając się zasądzenia kwoty łącznie 599 000 zł, na którą to kwotę składały się:

- odszkodowanie w kwocie 349 000 zł tytułem obniżenia wartości nieruchomości powoda położonej przy ul. (...) w W.

- odszkodowanie w kwocie 250 000 zł z tytułu konieczności zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynku posadowionym na wskazanej nieruchomości powoda.

Ponadto powód wnosił o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości w zakresie ubytku wartości nieruchomości powoda oraz kosztów nakładów na rewitalizację akustyczną budynku posadowionego na nieruchomości powoda.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że jest właścicielem zabudowanej nieruchomości gruntowej położonej przy ul. (...) w W.. Przedmiotowa nieruchomość położona jest w granicach obszaru ograniczonego z użytkowania dla lotniska im. F. C. w W. – poza strefą Z1 i Z2. Zdaniem powoda wprowadzenie (...) spowodowało powstanie po jego stronie szkody w postaci ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, które wyraża się w konieczności znoszenia oddziaływania działalności pozwanego. W szczególności doszło do obniżenia wartości nieruchomości powoda, ponadto powstała konieczność dokonania nakładów w celu zabezpieczenia w budynku właściwego klimatu akustycznego.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego. Pozwany wskazał, iż powód nie wykazał swojej legitymacji czynnej do występowania z powództwem w niniejszej sprawie. Zdaniem pozwanego powód w żaden sposób nie udowodnił, iż przysługiwało mu prawo do nieruchomości w chwili wejścia w życie rozporządzenia powodującego ograniczenie z korzystania z nieruchomości, co stanowi warunek konieczny do dochodzenia roszczeń przewidzianych w art. 129 p.o.ś. Ponadto strona pozwana wskazała, że powód nie zgłosił roszczeń w terminie zawitym wynikającym z art. 129 p.o.ś. Pozwany podnosił, iż powód nie wykazał, iż jego oświadczenie woli, stanowiące zgłoszenie roszczeń pozwanemu dotarło do pozwanego przed upływem terminu zawitego. Dodatkowo pozwany w odpowiedzi na pozew, podnosił, iż powód nie wykazał żadnej z przestanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, nie wykazał wartości szkody ani adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem wywołującym szkodę a powstaniem tej szkody.

Sąd ustalił, co następuje:

Powodowi M. K. przysługuje prawo własności do nieruchomości położonej przy ul. (...) w W., dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Przedmiotową nieruchomość powód nabył w 1977 roku.

/dowód: wydruk internetowy treści księgi wieczystej (k. 7-11)/

Nieruchomość powoda w całości została objęta strefą obszaru ograniczonego użytkowania utworzoną na podstawie uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.

/okoliczności bezsporne/

Pismem z dnia 2 sierpnia 2013 r. powód wystąpił z roszczeniem o odszkodowanie do pozwanego, poprzez wysłanie listem poleconym przesądowego wezwania do zapłaty w dniu 03 sierpnia 2013 roku.

/okoliczności bezsporne, ponadto dowód: wezwanie do zapłaty z dowodem nadania (k. 14-16)/

W dniu 03 sierpnia 2013 roku powód także skierował do Sądu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej dla pozwanego. Posiedzenie pojednawcze odbyło się w dniu 20 grudnia 2013 roku. Nie doszło wówczas do zawarcia ugody.

/okoliczności bezsporne, ponadto dowód: wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z dowodem nadania (k. 17-19), protokół posiedzenia pojednawczego (k. 20)/

Powyższy stan faktyczny był w zasadniczo bezsporny między stronami (z wyjątkiem daty nabycia nieruchomości przez powoda), dodatkowo potwierdzają go ww. dowody z dokumentów, które w ocenie Sądu należy uznać za wiarygodne jako jednoznaczne i niekwestionowane przez strony postępowania. Pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach sprawy nie miały decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie powoda i dopuszczenie dowodu z opinii biegłych, albowiem materiał dowodowy był wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w sprawie. W szczególności przeprowadzenie zawnioskowanych dowodów byłoby niecelowe z uwagi na uznanie, iż roszczenie zgłoszone w pozwie nie może zostać uwzględnione z uwagi na upływ terminu zawitego do zgłoszenia roszczenia.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotowe powództwo M. K. podlega oddaleniu.

Wskazać należy, iż jako podstawę prawną dochodzonego przez powoda roszczenia o odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości uznać należy art. 129 ust. 1 - 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U.2013.1232), zgodnie z którym jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części (ust.1). W związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości (ust. 2). Roszczenie, o którym mowa w ust. 1 i 2, przysługuje również użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, a roszczenie, o którym mowa w ust. 2, także osobie, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości. (ust.3). Z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1-3, można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości (ust.4).

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż wbrew twierdzeniom pozwanego, powód w sposób należyty wykazał swoją legitymację do dochodzenia roszczenia będącego przedmiotem niniejszego postępowania. Jak wynika z ww. uregulowania p.o.ś. odszkodowania za poniesioną szkodę w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości może żądać osoba, której przysługuje prawo własności do nieruchomości. Jak wynika z przedłożonych przed powoda dokumentów (k. 7-11), to jest wydruku internetowego z treści księgi wieczystej (...), powodowi przysługuje prawo własności nieruchomości położonej przy ul. (...) w W. i prawo to nabył jeszcze w 1977 roku, a więc przed ustanowieniem (...). Tym samym przysługuje mu także legitymacja do żądania przedmiotowego odszkodowania.

W dalszej kolejności należy wskazać, iż przedmiotowe roszczenie o odszkodowanie podlega poważnym ograniczeniom, w szczególności zaś z mocy art. 129 ust. 4 p.o.ś. można wystąpić z nim w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. W związku z powyższym zatem należało rozważyć, czy powód wystąpiła z roszczeniem przeciwko pozwanemu w 2- letnim terminie wynikającym z art. 129 ust. 4 p.o.ś.

W ocenie Sądu termin do zgłoszenia roszczeń, o których mowa w art. 129 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska, jest terminem zawitym. Termin ten ma charakter terminu zawitego (prekluzyjnego), co oznacza, iż jego niedochowanie powoduje wygaśnięcie roszczenia, a fakt upływu tego terminu sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu.

Wskazać należy, że art. 129 ust. 4 w związku z art. 136 ust. 1 p.o.ś., należy interpretować w ten sposób, że - w przypadku ograniczeń korzystania z nieruchomości będących następstwem utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania (art. 135 ustawy) - roszczenia, o których mowa w tym przepisie należy zgłosić w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego do obowiązanego do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości, o którym mowa w art. 136 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Skoro bowiem ustawodawca z jednej strony zakreślił krótki (2-letni) termin do zgłoszenia żądań, o których mowa w art. 129 ust. 1-3 ustawy, z drugiej zaś określił obowiązek ich zgłoszenia określonemu podmiotowi zobowiązanemu do ich realizacji, o których mowa w art. 136 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, przed wystąpieniem z tymi roszczeniami na drogę sądową, to termin, o którym mowa w art. 129 ust. 4 należy uznać za termin zawity do zgłoszenia tych żądań obowiązanemu do ich realizacji w celu zachowania prawa dochodzenia tych roszczeń przed sądem. Wniosek ten jest tym bardziej uzasadniony, jeżeli uwzględni się, że ustawodawca nie określił terminu, w ciągu którego obowiązany do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości, o którym mowa w art. 136 ust. 2 tej ustawy, jest zobowiązany zająć stanowisko co do zasadności żądań zgłoszonych przez poszkodowanego. Taką interpretację charakteru terminu, o którym mowa w art. 129 ust. 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska wzmacnia także wykładnia językowa tego przepisu, w którym jest mowa o wystąpieniu z roszczeniami, co znaczeniowo jest terminem szerszym od terminu dochodzenia roszczeń i mieści w sobie także zgłoszenie przez poszkodowanego w związku ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości żądań, o których mowa w art. 129 ust. 1-3 ustawy Prawo ochrony środowiska, obowiązanemu do ich wykonania (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2008 r. w sprawie IV CSK 216/08)

Podnieść należy, iż okolicznością bezsporną w niniejszym postępowaniu było, iż nieruchomość powoda została objęta strefą ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.. Mając na uwadze treść art. 129 ust. 4 p.o.ś. dwuletni termin, w którym powód mógł wystąpić do pozwanego z roszczeniem wynikającym z art. 129 ust. 1-3 tej ustawy należy liczyć od dnia wejścia w życie ww. uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) tj. od dnia 3 sierpnia 2011 r. W związku z powyższym termin na zgłoszenie dochodzonego pozwem roszczenia upłynął w dniu 3 sierpnia 2013 r. Tymczasem mając na uwadze dowody zgromadzone w sprawie należy, wskazać, iż powód nie wykazał, iż zgłosił pozwanemu swoje roszczenie do dnia 3 sierpnia 2014 r.

W omawianym w zakresie wskazać należy, iż jak wynika ze zgromadzonych dowodów, powód po raz pierwszy wystąpił z roszczeniem o odszkodowanie poprzez wysłanie listem poleconym pozwanemu przesądowego wezwania do zapłaty w dniu 03 sierpnia 2013 roku. Nie jest zatem możliwe, aby pozwany otrzymał w tym dniu przedmiotowe wezwanie do zapłaty. W każdym razie powód nie wykazał, aby to faktycznie nastąpiło, a to na nim w tym zakresie ciążył ciężar dowodu.

Bieg terminu zawitego nie podlega żadnym zahamowaniom, w tym zawieszeniu (art. 121 pkt 1-4 k.p.c). Do terminu zawitego nie ma zastosowania instytucja przerwania biegu przedawnienia. W postanowieniu z 13 grudnia 2012 roku (sygn. akt V CSK 18/12, LEX nr 1293843) Sąd Najwyższy wskazał, iż terminu zawitego (w tym przypadku dotyczyło to terminu zawitego z art. 1015 § 1 k.p.c.) nie mogą znaleźć zastosowania przepisy kodeksu cywilnego regulujące przedawnienie roszczeń, w tym te związane z zawieszeniem (art. 121 k.c.), z wstrzymaniem (art. 122 k.c.) oraz z przerwaniem (art. 123 k.c.) biegu terminu, gdyż jest to instytucja odmienna od terminu przedawnienia.

W tej sytuacji wystąpienie przez powoda z zawezwaniem do próby ugodowej nie mogło skutkować przerwaniem biegu terminu zawitego, a taki wydaje się był cel działania powoda. Powód zawezwanie do próby ugodowej skierował do Sądu także w dniu 03 sierpnia 2013 roku (k. 17-19). Posiedzenie pojednawcze odbyło się w dniu 20 grudnia 2013 roku. Powód nie przedstawił żadnych dowodów w jakiej dacie, pozwanemu został doręczony wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Nie sposób jednak przyjąć, iż nastąpiło to w dniu 03 sierpnia 2013 roku, w sytuacji, gdy wniosek ten został w tym dniu dopiero przesłany przez powoda do Sądu.

Należy wskazać, iż w przypadku gdy podmiot decyduje się na zgłoszenie roszczenia na drodze sądowej, datą zgłoszenia takiego roszczenia nie jest data wpływu do sądu pozwu zawierającego to roszczenie czy też data złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, ale faktyczna data, w której pozwany dowiedział się o zgłoszonym roszczeniu tj. najczęściej data doręczenia odpisu pozwu lub zawezwania do próby ugodowej. W przepisie art. 129 ust. 4 p.o.ś. chodzi bowiem o to, aby przed upływem terminu roszczenie zostało zgłoszone samemu obowiązanemu do zaspokojenia roszczenia, niewystarczające jest zatem aby przed upływem terminu powód wystąpił z pozwem o wymienione roszczenie lub zawezwaniem do próby ugodowej, w chwili bowiem wniesienia pozwu lub złożenia wniosku, pozwany nie ma jeszcze wiedzy o zgłaszanym roszczeniu, jego rodzaju i rozmiarze. Jak wskazano w wyroku SN z dn. 2 października 2015 r. (sygn. II CSK 720/14) oświadczenie skierowane do obowiązanego, którego treścią jest roszczenie o zapłatę odszkodowania, musi przed upływem terminu wskazanego w art. 129 ust. 4 p.o.ś. dojść do obowiązanego w taki sposób, aby mógł się z nimi zapoznać (art. 61 k.c.). W razie zaś gdy nośnikiem oświadczenia jest pozew lub inne pismo procesowe, dla dochowania termu, o którym mowa w art. 129 ust. 4 p.o.ś. konieczne jest, aby przed jego upływem pozew lub to pismo zostały doręczone pozwanemu, nie wystarcza zaś to, że przed jego upływem powództwo zostanie wytoczone lub pismo zostanie wniesione do sądu.

Mając na względzie zatem, iż z roszczeniami związanymi z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr 76/11 należało wystąpić do dnia 3 sierpnia 2013 r., przedmiotowe roszczenie o odszkodowanie zostało zgłoszone po upływie terminu zawitego i jako takie nie może zostać uwzględnione. Z tej przyczyny orzeczono jak w pkt. 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Mając na uwadze, iż stroną przegrywającą sprawę jest powód, zasadnym jest zasądzenie od niego na rzecz pozwanego kosztów postępowania w kwocie 3617 zł, na które to koszty składają się: koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3600 zł (zgodnie z § 6 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu /Dz.U. 2013, Nr 490/) oraz opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.