Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2013 r. w Szczecinie

sprawy S. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o waloryzację świadczenia emerytalnego

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 6 września 2012 r. sygn. akt VI U 477/11

oddala apelację.

SSA Urszula Iwanowska SSA Barbara Białecka SSA Zofia Rybicka – Szkibiel

Sygn. akt III AUa 837/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 marca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w S. dokonał waloryzacji przysługującej S. B. emerytury, począwszy od dnia 1 marca 2011 r. Wysokość zwaloryzowanej emerytury ustalono przez pomnożenie kwoty świadczenia ustalonego na dzień 28 lutego 2011 r. tj. kwoty 1.970,98 zł przez wskaźnik waloryzacji 103,10%. Emerytura po waloryzacji od dnia 1 marca 2011 r. wyniosła 2.032,08 zł. W punkcie IV decyzji wskazano, że podstawa wymiaru emerytury po podwyższeniu wskaźnikiem waloryzacji 103,10% od 01 marca 2011 r. - wyniosła 3.407,06 zł.

S. B., zaskarżył powyższą decyzję w całości powołując się na treść pism z dnia 22 listopada 2006 r. oraz 31 stycznia 2007 r. Precyzując swoje stanowisko ubezpieczony wskazał, iż według niego podstawy użyte do waloryzacji nie są prawidłowe bo nawet rok 1981 r. nie został uwzględniony. Ubezpieczony wskazał także, iż podstawy wymiaru świadczenia winny być zwaloryzowane od 22 grudnia 2006 r. (nie zaś od 03 listopada 2008 r.), ponadto z decyzji nie wynika czy otrzymał zaległe procenty i dlaczego wyrównanie nastąpiło od 03 listopada 2008 r.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie podnosząc argumentację, jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 6 września 2012 r., sygn. akt VI U 477/11 Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie. W ustaleniach faktycznych podał, iż S. B. ur. (...) decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 października 2008 r. nabył prawo do emerytury od 03 listopada 2008 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 124,98% przez kwotę bazową w wysokości 2.275,37 zł i wyniosła 2.843,76 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 31 lat i 6 miesięcy okresów składkowych tj. 378 miesiące oraz 6 miesięcy okresów nieskładkowych. Świadczenie należne ubezpieczonemu było waloryzowane decyzjami ZUS z dnia 15 marca 2009 r., oraz z dnia 15 marca 2010 r.

Decyzją z dnia 14 marca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał waloryzacji przysługującej S. B. emerytury, począwszy od dnia 1 marca 2011 r. Wysokość zwaloryzowanej emerytury ustalono przez pomnożenie kwoty świadczenia ustalonego na dzień 28 lutego 2011 r. tj. kwoty 1.970,98 zł przez wskaźnik waloryzacji 103,10%. Emerytura po waloryzacji od dnia 1 marca 2011 r. wyniosła 2.032,08 zł. W punkcie IV decyzji wskazano, że podstawa wymiaru emerytury po podwyższeniu wskaźnikiem waloryzacji 103,10% od 01 marca 2011 r. wyniosła 3.407,06 zł.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie. Uzasadniając powyższe wskazał, że zgodnie z art. 194a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) emerytury i renty przysługujące na podstawie ustawy, które zostały obliczone od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100% przeciętnego wynagrodzenia, podlegają przeliczeniu. Przeliczenie emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy polega na ponownym obliczeniu świadczenia od kwoty bazowej określonej w ust. 4 i 5 (art. 194a ust. 2). Dla świadczeń przysługujących emerytom i rencistom urodzonym po dniu 31 grudnia 1929 r. podwyższa się kwotę bazową do 100% przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia wysokości świadczenia w dniu jego przyznania - od dnia 01 marca 2008 r. (art. 194a ust. 5) Przeliczona emerytura i renta podlega podwyższeniu w ramach waloryzacji przypadających do dnia, od którego przysługuje prawo do świadczenia w przeliczonej wysokości, a jeżeli wypłata była wstrzymana - z uwzględnieniem waloryzacji przypadających w okresie do dnia jej wznowienia (art. 194a ust. 6). Emerytury i renty przelicza się z urzędu, a jeżeli wypłata świadczenia jest wstrzymana - po jej wznowieniu (art. 194a ust. 7).

Stosownie do brzmienia art. 88 wyżej cytowanej ustawy emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 01 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Waloryzacji podlega kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, obejmuje ona emerytury i renty przyznane przed terminem waloryzacji.

Zgodnie z treścią art. 89 ust 1 wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych, o którym mowa w ust. 1, jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów (art. 89 ust. 2). Zwiększenie o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno - (...) (art. 89 ust. 3). Jeżeli Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno - (...) w terminie 5 dni od dnia ogłoszenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” komunikatu, o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 i 2, uzgodni, w drodze uchwały, wysokość zwiększenia, o którym mowa w ust. 3, wskaźnik waloryzacji podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze komunikatu ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (art. 89 ust. 4). Jeżeli nie nastąpi uzgodnienie stanowiska Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno - (...) w trybie określonym w ust. 3 i 4, Rada Ministrów określi w terminie 2 dni od zakończenia negocjacji, w drodze rozporządzenia, wskaźnik waloryzacji, biorąc pod uwagę wskaźniki, o których mowa w ust. 1 i 2 (art. 89 ust. 5).

W myśl art. 94 ust. 1 Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”:

1) w terminie do końca stycznia:

a) średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem,

b) średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów

- w poprzednim roku kalendarzowym;

2) w terminie do 7 roboczego dnia lutego realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

Zgodnie natomiast z ust 2 Prezes Zakładu ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji:

1) należne od terminu waloryzacji kwoty:

a) najniższej emerytury i renty,

b) dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych;

2) obowiązujące od terminu waloryzacji kwoty maksymalnych zmniejszeń, obliczonych zgodnie z art. 104 ust. 9.

Ustalony w komunikacie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 09 lutego 2011 r. w sprawie wskaźników waloryzacji emerytury i rent w 2011 r. ( M.P. Nr 12, poz. 134) wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2011 r. wynosi 103,10%.

W niniejszym postępowaniu pod rozwagę Sądu poddana została ocena prawidłowości decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dokonująca waloryzacji emerytury S. B.. Po dokonaniu analizy akt rentowych ubezpieczonego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż organ rentowy w prawidłowy sposób ustalił wysokość zwaloryzowanej emerytury przez pomnożenie kwoty świadczenie ustalonego na dzień 28 lutego 2011 r. tj. 1.970,98 zł przez wskaźnik waloryzacji 103,10%. Wysokość tak ustalonej emerytury po waloryzacji wyniosła od 01 marca 2011 r. - 2.032,08 zł.

Nie uszło uwadze Sądu pierwszej instancji, iż de facto ubezpieczony nie kwestionował sposobu waloryzacji dokonanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżoną decyzją z dnia 14 marca 2011 r. Za merytoryczne zarzuty odnośnie dokonanej waloryzacji nie mogą bowiem zostać podniesione przez ubezpieczonego twierdzenia, iż podstawy użyte do waloryzacji nie są prawidłowe, winny być zwaloryzowane od 22 grudnia 2006 r. (nie zaś od 03 listopada 2008 r.).

Jednocześnie Sąd Okręgowy zauważył, że w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Treść decyzji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a także zakres wniesionego od niej odwołania wyznacza przedmiot sporu i jeżeli decyzja nie zawiera w sensie pozytywnym lub negatywnym stanowiska w przedmiocie dochodzonego roszczenia, to strona nie może domagać się w postępowaniu sądowym merytorycznego rozstrzygnięcia o wskazanym przez nią roszczeniu (porównaj wyrok z dnia 10 listopada 2004 r. Sądu Apelacyjnego w Warszawie sygn. III AUa 430/2004, publ. Apel.-W-wa 2005/2/7, OSA 2005/10/27 oraz postanowienie z dnia 13 maja 1999r. Sądu Najwyższego sygn. II UZ 52/1999, publ. OSNP 2000/15/601).

W świetle powyższego rzeczą Sądu Okręgowego było w istocie jedynie ustalenie prawidłowości decyzji ZUS w kwestii dokonanej waloryzacji świadczenia.

Na koniec sąd pierwszej instancji wskazał, iż poszczególne decyzje organu rentowego odnośnie wysokości podstawy wymiaru i wysokości świadczenia, niejednokrotnie były przedmiotem postępowania sądowego. Jak bowiem wynika z akt rentowych ubezpieczonego, S. B. wielokrotnie odwoływał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które były wnikliwie badane, a następnie zatwierdzane wyrokami sądów.

Mając na uwadze powyższe, nie znajdując podstaw do uwzględnienia odwołania w przedmiocie waloryzacji świadczenia, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił je jako bezzasadne.

Od powyższego wyroku apelacje wniósł ubezpieczony, który wskazał, iż w uzasadnieniu decyzji z dnia 24 stycznia 2007 r. wskazano, iż wnioskodawca nie przedłożył nowych dokumentów z uwzględnieniem wynagrodzenia za okres pracy w Iraku, w sytuacji gdy dysponował kompletem dokumentów. W uzupełnieniu apelacji podniósł, iż wartość wynagrodzenia za okres 12 miesięcy wynosi 73.172 złotych i jest to średnia rocznych zarobków za lata 1973-1977, co stanowi współczynnik 162 % - czyli stosunku podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia.

Tak podnosząc, apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i zobowiązanie pozwanego do ponownego przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia od dnia 13 listopada 2006 r. lub przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

Organ rentowy w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie, podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie zaznaczyć należy, że analiza apelacji oraz pisma uzupełniającego złożonego przez S. B. jednoznacznie wskazują, że ubezpieczony nie kwestionuje ani waloryzacji świadczenia emerytalnego, ani terminu czy sposobu waloryzacji. Ubezpieczony w istocie zgodził się z treścią decyzji, słusznie godząc się na wyższe, zwaloryzowane świadczenie. Również Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw dla przyjęcia, że dokonana waloryzacja była wadliwa.

Obowiązujące zasady waloryzacji zostały ściśle określone przez ustawodawcę w art. 88-94 ustawy emerytalnej i te aktualne unormowania przewidują coroczną (od dnia 01 marca), cenowo-płacową waloryzację automatyczną emerytur i rent przyznanych przed terminem waloryzacji.

Prawidłowo zatem na podstawie art. 88 i art. 89 ustawy emerytalnej, zwaloryzowano ubezpieczonemu poczynając od 1 marca 2011r. emeryturę z uwzględnieniem wskaźnika waloryzacji wynoszącego 103, 10 %, dzięki czemu z dotychczasowej emerytury w kwocie 1.970,98 zł, po waloryzacji, otrzymał świadczenie w kwocie 2.032,08 zł brutto.

Odnosząc się do apelacji, wskazać należy, że apelujący nie kwestionując samej decyzji o waloryzacji, ma oczywiście prawo podważać ją w zakresie wyliczonej podstawy emerytury. Jednocześnie aby osiągnąć pożądany skutek, ubezpieczony po pierwsze musi przedłożyć dokumenty, które będą potwierdzały podstawy do zmiany, przeliczenia świadczenia, a po drugie podnoszone kwestie nie mogą być przedmiotem innych postępowań.

Apelujący nie przedstawił natomiast żadnych nowych dowodów, z których wynikałaby podstawa do ponownego przeliczenia przysługującego mu świadczenia. Poza tym, wszystkie podnoszone obecnie przez ubezpieczonego kwestie - odnośnie wysokości podstawy wymiaru i wysokości świadczenia - niejednokrotnie były przedmiotem postępowania sądowego, ostatnio procedował o tym Sąd Apelacyjny w sprawie o sygn. akt III AUa 572/11, rozpatrując apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 11 maja 2011 r., sygn. akt VI U 36/11.

I tak decyzją z dnia 22.11.2010r. organ rentowy, wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 23.09.2010r., którym Sąd zmienił zaskarżone decyzje organu rentowego z dnia 12.09.2008r., z dnia16.10.2008r. i 15.03.2009 r. w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy prawo do przeliczenia świadczenia przy uwzględnieniu do jego wyliczenia zarobków zastępczych z lat 1978 - 1981 na stanowisku mechanika remontowego przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 130,84% - przeliczył wnioskodawcy od dnia 03.11.2008r. tj. od dnia przyznania prawa do emerytury wysokość świadczenia na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm). Jednocześnie do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1966 -1980, 1982 - 1983, 1986, 1990 - 1991. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 130,84%.

Zaś decyzją z dnia 23.11.2010r. organ rentowy wykonując wyrok, przeliczył wnioskodawcy wysokość renty z tyt. częściowej trwałej niezdolności do pracy od dnia 01.08.2008r. tj. od daty od której przeliczono świadczenie decyzją z dnia 12.09.2008r. Do ustalenia podstawy wymiaru przyjęto wynagrodzenie z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. z łat 1966 - 1980, 1982 - 1983, 1986, 1990 - 1991. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 130,84%. Należność za okres od 01.08.2008r. do 30.11.2010r. (w tym wyrównanie renty w kwocie 90,76zł) organ rentowy przekazał na rachunek bankowy wnioskodawcy.

Z kolei decyzją z dnia 24.11.2010r. organ rentowy, wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie dokonał waloryzacji świadczenia wnioskodawcy od dnia 01.03.2009r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Skoro zatem Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 5 stycznia 2012 r., sygn. akt AUa III 572/11 zajmował się wszystkimi decyzjami dotyczącymi przeliczenia świadczenia i obecnie nie naprowadzono żadnych nowych dokumentów, które dotychczasowe ustalenia mogły podważyć, to brak było podstaw do zajmowania się tą kwestią na nowo.

Reasumując, zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy.

Mając na uwadze przedstawioną argumentację Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

SSA Urszula Iwanowska SSA Barbara Białecka SSA Zofia Rybicka – Szkibiel