Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Łaciak

Protokolant: st. sekr. sąd. Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 lutego 2016 r. w W.

sprawy z odwołania B. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek odwołania B. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 22 kwietnia 2015 r., znak: (...)-2007

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zalicza do ustalenia kapitału początkowego okres zatrudnienia odwołującej B. S. w S. (...) w W. od dnia 14 października 1995 r. do dnia 4 czerwca 1996 r. oraz od dnia 1 lipca 1996 r. do dnia 13 listopada 1996 r.;

2.  w pozostałym zakresie oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

B. S. w dniu 22 maja 2015 r. za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. złożyła odwołanie do Sądu Okręgowego od decyzji ww. organu rentowego z dnia 22 kwietnia 2015 r., znak: (...)-2007. Odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w części ustalenia okresów składkowych
i zaliczenie całego okresu zatrudnienia zgodnie z przedstawionymi świadectwami pracy. Ubezpieczona podniosła, że zgodnie z potwierdzoną dokumentacją jej okres składkowy wynosi 19 lat i jeden miesiąc. Odwołująca wskazała również, że okres korzystania z urlopu bezpłatnego od dnia 18 listopada 1991 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. wynikający z druku RP-7 wystawionego przez szkołę nr 161, nie został wykazany w świadectwie pracy, które jest zgodne ze stanem faktycznym ( k. 2 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 24 czerwca 2015 r. wniósł o jego oddalenie. Organ rentowy wskazał, że odwołująca była zatrudniona w Szkole Podstawowej nr (...) w W. od dnia 1 września 1987 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. i w czasie trwania stosunku pracy przebywała na urlopach bezpłatnych w okresach od dnia 18 listopada 1991 r. do dnia 31 sierpnia 1992 r. oraz od dnia 1 września 1993 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. Oddział stwierdził, że odwołująca była zatrudniona również w S. (...) z siedzibą w W. od dnia 1 lipca
1992 r. do dnia 13 listopada 1996 r. Organ rentowy wskazał, że z potwierdzenia okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu z dnia 28 listopada 2011 r. oraz z dnia 12 grudnia 2011 r. wynika, iż ubezpieczona była zatrudniona w ww. firmie od dnia 1 lipca 1992 r. do dnia 13 października 1995 r. oraz od dnia 5 czerwca 1996 r. do dnia 30 czerwca 1996 r. Do stażu pracy organ rentowy nie uwzględnił okresu urlopu bezpłatnego od dnia 18 listopada 1991 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. oraz okresu zatrudnienia w S. (...)
z siedzibą w W. od dnia 14 października 1995 r. do dnia 4 czerwca 1996 r. oraz od dnia 1 lipca 1996 r. do dnia 13 listopada 1996 r., ponieważ zgodnie z potwierdzeniami z dnia 28 listopada 2011 r. i z dnia 12 grudnia 2011 r. odwołująca nie podlegała ubezpieczeniu społecznemu ( k. 13 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. S. w dniu 23 listopada 2007 r. złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego ( k. 1 a. k. p. ).

W dniu 11 lutego 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...)-2007 o ustaleniu kapitału początkowego
( k. 87 a. k. p. ).

Organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 22 kwietnia 2015 r., znak: (...)-2007 ponownie ustalił kapitał początkowy odwołującej. Podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 1221,74 złotych. Oddział zaliczył 15 lat i 29 dni do okresów składkowych oraz 4 lata do okresów nieskładkowych. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 101206,16 złotych. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresu od dnia 18 listopada 1991 r. do dnia 30 czerwca
1992 r., ponieważ odwołująca przebywała na urlopie bezpłatnym ( k. 129 a. k. p. ).

Na podstawie świadectwa pracy wystawionego w dniu 11 lutego 1997 r. przez Szkołę Podstawową Nr (...) im. Dąbrowszczaków ubezpieczona była zatrudniona od dnia 1 września 1987 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. w ramach pełnego wymiaru czasu pracy na stanowisku nauczyciela chemii. ( k. 9 a. k. p. )

Z wystawionego przez GIMNAZJUM Nr (...) zaświadczenia o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu wynika, że ubezpieczona korzystała z urlopu bezpłatnego udzielonego
w okresach od dnia 18 listopada 1991 r. do dnia 31 sierpnia 1992 r. oraz od dnia 1 września 1993 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. ( k. 11 a. k. p. ).

Z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonej wynika, że ubezpieczona w dniu 14 listopada 1991 r. zwróciła się z prośbą o udzielenie urlopu bezpłatnego z powodu ważnych spraw rodzinnych w okresie od dnia 18 listopada 1991 r. do dnia 31 stycznia 1992 r. ( k. 44 a. o.).

Zgodnie z wnioskiem ubezpieczona otrzymała urlop bezpłatny z dniem 18 listopada 1991 r. wraz z informacją, że nie zostanie on wliczony do stażu pracy ( k. 45 a. o.).

Następnie odwołująca wniosła w dniu 23 stycznia 1992 r. o przedłużenie urlopu bezpłatnego od dnia 1 lutego 1992 r. do dnia 30 czerwca 1992 r., który uzyskała od dnia
1 lutego 1992 r. do dnia 30 czerwca 1992 r. zgodnie z pismem z dnia 23 stycznia 1992 r. wystawionym przez Szkołę Podstawową Nr (...) ( k. 47-48 a. o.).

Odwołująca korzystała także z urlopu bezpłatnego w okresie od dnia 1 września
1993 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. w związku z jej uzasadnioną prośbą, który również podlegał odliczeniu od stażu pracy przy ustalaniu uprawnień pracowniczych ( k. 50 a. o.).

Zgodnie ze świadectwem pracy wystawionym przez (...) Sp. z o.o. (...) B. S. była zatrudniona w okresie od dnia
1 lipca 1972 r. do dnia 13 listopada 1996 r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku prezesa zarządu spółki oraz od dnia 6 lutego 1996 r. jako członek zarządu i dyrektor handlowy
( k. 13 a. k. p., zeznania odwołującej – k. 48-49 a. s.).

Odwołująca podlegała ubezpieczeniu społecznemu do dnia 31 grudnia 1998 r. z tytułu zatrudnienia w S. (...) z siedzibą w W. w okresach od dnia 1 lipca 1992 r. do dnia 13 października 1995 r. oraz od dnia 5 czerwca 1996 r. do dnia 30 czerwca 1996 r. ( k. 61 a. k. p. ).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz w aktach organu rentowego, gdyż ich autentyczność nie była kwestionowana przez strony niniejszego postępowania.

Jedynym dokumentem zakwestionowanym w niniejszej sprawie było wystawione przez płatnika składek zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu odwołującej. Sąd ustalił, że powyższy dokument zasługuje na zaliczenie go do materiału dowodowego i uznał za wiarygodny w zakresie korzystania przez ubezpieczoną z bezpłatnych urlopów. Dane wskazujące na udzielenie urlopu przez pracodawcę w okresach od dnia 18 listopada 1991 r. do dnia 31 sierpnia 1992 r. oraz od dnia 1 listopada 1993 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. mają bezpośrednie potwierdzenie w dokumentacji osobowej pracownika, którą Sąd zgromadził
w toku postępowania sądowego. Dokumenty w postaci wniosków odwołującej dotyczących udzielenia jej urlopów bezpłatnych w spornych okresach czasu, a także pozytywne rozpatrzenie wniosków przez pracodawcę pozwalają na ustalenie, że odwołująca faktycznie nie świadczyła pracy. W związku z tym należało uznać za niewiarygodne zeznania świadka U. D.. Świadek zeznała z całą stanowczością, że jest pewna, iż ubezpieczona nie korzystała w spornych okresach z urlopów bezpłatnych, gdyż Dyrektor placówki byłby zmuszony do zatrudnienia innego nauczyciela na zastępstwo. Zdaniem Sądu 15-letni okres, który upłynął od analizowanych wydarzeń, nie daje podstaw do przyjęcia, aby świadek pamiętał z wielką dokładnością wszystkie szczegóły i zdarzenia związane ze świadczeniem pracy innych pracowników w placówce. Sąd stoi na stanowisku, że szkoła podstawowa, w której pracowała świadek, zatrudniała z pewnością dużo pracowników rady pedagogicznej. W związku z tym zgodnie z doświadczeniem życiowym należy uznać, że
w spornych latach zatrudnienia odwołującej w szkole, zdarzały się okresy urlopów lub zwolnień pracowników szkoły. Sąd uznał, że świadek nie jest w stanie zapamiętać wszystkich absencji współpracowników, które niewątpliwie miały miejsce, jak w każdym miejscu zatrudnienia. Również odnosząc się do kwestii korzystania z urlopów bezpłatnych w szkole, Sąd nie dał wiary treści wynikającej z przesłuchania B. S., gdyż pozostają one
w opozycji i w sprzeczności do zebranych dokumentów w toku postępowania sądowego
i administracyjnego, którym Sąd nadał wysoki walor dowodowy. Sąd uznał za wiarygodne zeznania odwołującej jedynie w sferze pozostawania w stosunku pracy i świadczenia przez nią pracy w okresach niespornych w szkole podstawowej w charakterze nauczyciela oraz zatrudnienia w S. (...) z siedzibą w W..

Sąd dodatkowo pominął zeznania świadka S. N., ponieważ nie wynikały z nich istotne fakty mogące mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie B. S. od decyzji organu rentowego z dnia 22 kwietnia 2015 r., znak: (...)-2007 jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w części.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie ubezpieczonej dotyczyło niezaliczenia do kapitału początkowego okresów pracy zatrudnienia w Szkole Podstawowej nr (...) w W. od dnia 18 listopada 1991 r. do dnia 31 sierpnia 1992 r. oraz od dnia 1 września 1993 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. i w S. (...) z siedzibą w W. od dnia
14 października 1995 r. do dnia 4 czerwca 1996 r. oraz od dnia 1 lipca 1996 r. do dnia
13 listopada 1996 r.

Sąd stwierdza, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – zwanej dalej „ustawą”
( Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j. t.) - kapitał początkowy ma być odtworzeniem kwoty składek na ubezpieczenie społeczne, opłaconych przed dniem 1 stycznia 1999 r. Zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury zostały określone w art. 15 ustawy emerytalnej, a wysokość kapitału początkowego, zależy od udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych, podstawy wymiaru świadczenia, współczynnika określonego przez proporcję wieku ubezpieczonego i ustawowo określonego wieku emerytalnego oraz stażu. Natomiast do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia uwzględnia się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z okresu ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok zgłoszenia wniosku o emeryturę lub z dowolnych 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku. W przypadku nieudowodnienia okresów składkowych i nieskładkowych, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzenia jest zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu, wystawione przez pracodawcę lub prawnego następcę pracodawcy na druku ZUS RP-7, ale również legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca odpowiednie wpisy
o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia dokonane przez pracodawcę lub następcę prawnego. Ustalenie kapitału początkowego następuje poprzez obliczenie hipotetycznej emerytury, jaką ubezpieczony otrzymałby w dniu 1 stycznia 1999 r., tj. w dniu wejścia
w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a następnie pomnożenie tej kwoty przez średnie dalsze trwanie życia osób ustalone na dzień 1 stycznia 1999 r.

Zgodnie z art. 175 ust. 1 ustawy, postępowanie w sprawie ustalenia kapitału początkowego przebiega według zasad dotyczących ustalenia prawa do świadczeń przewidzianych w tej ustawie, co w szczególności dotyczy katalogu środków dowodowych, jakie służą ubezpieczonemu w postępowaniu przed organem rentowym do wykazania zarówno stażu ubezpieczonego, jak i wysokości przychodów. Sąd zważył, że niektórzy ubezpieczeni mają problemy z dostarczeniem dokumentacji spełniającej rygorystyczne wymogi formalne i w konsekwencji nie są w stanie udowodnić okoliczności faktycznego polegania ubezpieczaniu, czy też wysokości przychodów. W dacie wydania przez organ rentowy spornej decyzji możliwość dowodzenia była ograniczona rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania
o świadczenia emerytalno-rentowe ( Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1412 – które zmieniło rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania
o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń - Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.). Zgodnie z obowiązującym § 22 ust 1 i ust.2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe ( Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz.1412), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: legitymacja ubezpieczeniowa; legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Wyjątek od tej powyższej zasady przewidziany został w § 28 ust. 1 rozporządzenia,
w myśl którego środkiem dowodowym w postępowaniu przed organem rentowym mogą być również poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów stwierdzających stan zdrowia oraz dotyczących okresów składkowych i nieskładkowych, a także wysokości wynagrodzenia, przychodu, dochodu i uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, wydawane przez jednostki upoważnione do przechowywania dokumentacji zlikwidowanych lub przekształconych zakładów pracy.

Sąd zważył, że w razie wszczęcia postępowania sądowego toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia.

Sąd w pierwszej kolejności doszedł do przekonania, że odwołująca faktycznie korzystała z urlopów bezpłatnych w Szkole Podstawowej nr (...) w W. w czasie trwania stosunku pracy od dnia 1 września 1987 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. w okresach od dnia 18 listopada 1991 r. do dnia 31 sierpnia 1992 r. oraz od dnia 1 września 1993 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. Powyższe wynika w sposób jednoznaczny z szeregu dokumentów zgromadzonych w materiale dowodowym. Sąd uznał treść wynikającą z dokumentacji
w postaci zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za rzetelną oraz pokrywającą się
i korespondującą z treścią pism znajdujących się w aktach osobowych odwołującej. Sąd nie dał wiary jednocześnie osobowym źródłom dowodowym w postaci zeznań świadka U. D. i przesłuchania odwołującej, gdyż nie odpowiadały i nie zbiegały się
z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy. Dlatego też Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴
§ 1 k.p.c., Sąd orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

Odnosząc się do okresu zatrudnienia ubezpieczonej w S. (...)
z siedzibą w W. Sąd zważył, że należy zaliczyć go do ustalenia kapitału początkowego od dnia 14 października 1995 r. do dnia 4 czerwca 1996 r. oraz od dnia 1 lipca 1996 r. do dnia 13 listopada 1996 r., pomimo że istniał obowiązek ubezpieczeniowy. Sąd zauważył, że w aktach rentowych znajduje się świadectwo pracy wystawione przez (...) Sp. z o.o. (...), zgodnie z którym odwołująca B. S. była zatrudniona w okresie od dnia 1 lipca 1972 r. do dnia 13 listopada
1996 r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku prezesa zarządu spółki oraz od dnia 6 lutego 1996 r. jako członek zarządu i dyrektor handlowy. Na tle powyższych ustaleń Sąd doszedł do przekonania, że nie doszło do naruszenia przepisów w zakresie dowolnej oceny materiału dowodowego i błędnych ustaleń będących podstawą faktyczną tegoż rozstrzygnięcia. Analiza materiału dowodowego, w szczególności świadectwo pracy, wskazuje bezpośrednio na fakt, że ubezpieczona była zatrudniona w spółce przez cały okres. Z tego względu na pracodawcy ciążył obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego przez cały okres zatrudnienia swojego pracownika. Obowiązek opłacania składek na rzecz pracownika i zgłoszenie go do ubezpieczeń społecznych należy bezspornie do płatnika składek. Uchybienie powyższemu nie może powodować negatywnych skutków, które powodowałyby bezpośrednio uszczupleniem wysokości kapitału początkowego, którego obliczenie ma bezpośredni wpływ na wysokość świadczenia emerytalnego. Sąd doszedł do przekonania, że organ rentowy winien stwierdzić, że odwołująca podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w spornym okresie a płatnik miał obowiązek opłacania składek za pracownika w związku z pozostawaniem w stosunku zatrudnienia i świadczeniem pracy na jego rzecz ( poruszone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 15 maja 2014 r., sygn. akt III AUa 936/13)

Z tych właśnie przyczyn Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Zarządzenie: (...)

MK