Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 lipca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił J. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2014 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 30 czerwca 2014 r. stwierdziła,że J. M. nie jest niezdolny do pracy i tym samym brak jest podstaw do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2014 r.

/decyzja k.201 akt ZUS/

W dniu 30 lipca 2014 r. J. M. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika złożył odwołanie od powyższej decyzji organu rentowego, w którym wniósł o jej zmianę i ustalenie, że wnioskodawca spełnia warunki do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2014 roku. W uzasadnieniu podniesiono, że wnioskodawca posiadał prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1996 r., kiedy to uległ ciężkiemu wypadkowi i w efekcie, którego pozostaje pod opieką lekarza neurologa oraz lekarza psychiatry. Od czasu wydania poprzedniej decyzji przyznającej J. M. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy jego stan zdrowia nie uległ poprawie, która uzasadniałaby potraktowanie go, jako osoby zdrowej oraz zdolnej do powrotu do życia zawodowego. Schorzenia, na które cierpi J. M. uniemożliwiają mu pracę w wyuczonym lub poprzednio wykonywanym zawodzie, tj. ślusarza – mechanika lub stolarza. Wskazane zawody dla ich prawidłowego i bezpiecznego wykonywania wymagają od pracownika zachowania koncentracji oraz dobrej koordynacji ruchowej, co w przypadku skarżącego z przyczyn obiektywnych nie może mieć miejsca. Podsumowując wskazano, że zaskarżona decyzja, wydana przez organ rentowy na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS, która nie przeprowadziła żadnych dodatkowych badań, a także nie zainteresowała się przedstawioną prze niego dokumentacją lekarską oraz nie skierowała go na dodatkowe badania specjalistyczne nie może pozostać w mocy.

/odwołanie k.2-3/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 21 sierpnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, wskazując argumenty tożsame z powołanymi w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że wnioskodawca miał przyznaną rentę okresową z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 30 kwietnia 2014 roku.

/odpowiedź na odwołanie k.69-69 odwrót/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. M. urodził się w dniu (...), posiada wykształcenie zawodowe, pracował w zawodzie ślusarza – mechanika oraz stolarza – cieśli.

/bezsporne/

Od dnia 14 grudnia 1996 r. do 30 kwietnia 2014 r. wnioskodawca był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

/bezsporne, /

W dniu 25 kwietnia 2014 roku J. M. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy

/bezsporne, a nadto wniosek – k.185-186 akt ZUS /

Lekarz orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznał u ubezpieczonego: organiczne zaburzenia osobowości, stan po urazie głowy z krwiakiem podtwardówkowym okolicy skroniowej prawej leczony operacyjnie drogą kraniotomii w 1996 oraz torbiel pajęczynówki. Orzeczeniem z dnia 28 maja 2014 roku lekarz orzecznik ZUS ustalił, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/opinia lekarska k.32-33 dokumentacji orzeczniczo- lekarskiej ZUS, orzeczenie lekarza orzecznika k.191-192 akt ZUS/

W dniu 12 czerwca 2014 roku wnioskodawca złożył sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS.

/sprzeciw – k. 34 dokumentacji orzeczniczo- lekarskiej ZUS /

Komisja lekarska ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania ubezpieczonego oraz dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznała u niego: organiczne zaburzenia osobowości, uraz głowy z krwiakiem nadtwardówkowym prawej okolicy skroniowej leczony operacyjnie w 1996 r. oraz torbiel pajęczynówki. Komisja lekarska orzeczeniem z dnia
30 czerwca 2014 roku stwierdziła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/opinia lekarska k.40-41 dokumentacji orzeczniczo- lekarskiej ZUS, orzeczenie komisji lekarskiej k.199-200 akt ZUS/

W wyniku powyższego orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 30 czerwca 2014 roku decyzją z dnia 4 lipca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił J. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2014 r.

/decyzja k.201 akt ZUS/

W badaniu sądowo – neurologicznym rozpoznano u wnioskodawcy przebyty uraz głowy z krwiakiem nadtwardówkowym prawej okolicy skroniowej leczonym operacyjnie w dniu 19 marca 1996 roku. Wnioskodawca w dniu 19 marca 1996 roku przebył operację neurochirurgiczną z powodu urazów głowy. Miał ewakuowany krwiak nadtwardówkowy w okolicy skroniowej prawej. Po urazie leczył się i nadal leczy się w Poradni Neurologicznej i (...). Miał wykonane kontrolne TK głowy, które nie wykazało zmian ogniskowych ze strony mózgowia, tylko torbiel pajęczynówki. Badania EEG wykonane kilkakrotnie wykazywały zmiany patologiczne o charakterze lateralizacji prawostronnej, zwłaszcza w odprowadzeniach skroniowych z tendencją do napadowości. Badaniem neurologicznym nie stwierdzono objawów ogniskowego uszkodzenia układu nerwowego. Wnioskodawca jest zdolny do wykonywania pracy zarobkowej z powodu braku długotrwałej niezdolności do pracy. Wnioskodawca nie posiada stopnia niepełnosprawności, a ze względu na przebyty uraz głowy powinien się starać o ustalenie stopnia niepełnosprawności. Na rynku pracy jest osobą niepełnosprawną, ale zdolną do wykonywania pracy zarobkowej. Niepełnosprawność jest informacją dla pracodawcy o stanie zdrowia pracownika i możliwości wykonywania przez niego określonych prac. Wnioskodawca pracował jako ślusarz mechanik, stolarz cieśla. Posiada stopień kwalifikacji (drugi poziom kwalifikacji) i niekoniecznie musi pracować w tych zawodach. O przeciwskazaniach do ewentualnej pracy zarobkowej na określonym stanowisku ( w razie podjęcia pracy) wypowie się lekarz profilaktyk w momencie przyjmowania badanego do pracy.

/pisemne opinie biegłego sądowego specjalisty neurologa J. B. k.74-76, k.101/

W badaniu neuropsychologicznym stwierdzono u wnioskodawcy istotne obniżenie sprawności intelektualnej na skutek zmian organicznych w mózgu znacznie ograniczających możliwości przystosowawcze i samodzielną aktywność, na skutek powyższych zmian występują objawy zwiększonej labilności emocjonalnej z tendencjami do nastroju obniżonego, poczucia bezradności, szczególnie przy nasileniu dolegliwości somatycznych. W dniu badania odwołujący był w pełnym kontakcie słowno-logicznym, prawidłowo zorientowany auto- i allopsychicznie, spowolniały psychoruchowo, w nastroju obojętnym z tendencją do obniżonego. Wykonując zadania w (...)(PL) prezentował bardzo wolne tempo pracy oraz wzmożoną męczliwość. W teście "porządkowanie obrazków” wymagał powtarzania poleceń, układając obrazki stwierdzał: : „nie rozumiem tego;” trzy z czterech prawidłowo zrealizowanych zadań wykonał mieszcząc się w górnym limicie czasowym. W „układankach” pacjent dwukrotnie wykonał zadania w pełni prawidłowo po zakończonym czasie. W większości zadań wspomagał się monologiem. W teście „klocki” pacjent dwukrotnie popełnił błąd polegający na nieprawidłowym umieszczeniu klocka po lewej stronie. W jednym z tych przypadków w korekcie pomogła badanemu podpowiedź. Ostatnie z zadań, jakim było „rozumienie” pacjent wykonał na niskim poziomie, przy czym należy tu uwzględnić bardzo wysoki poziom deklarowanego i obserwowanego zmęczenia badanego. Badany uzyskał w (...)(PL) wyniki mieszczące się na pograniczu normy intelektualnej (IQ=71, IQ w Skali Słownej = 78 i IQ w Skali Bezsłownej = 73), jednak analiza profilu wyników, jak i dane z jakościowej interpretacji wykonania zadań pozwalają stwierdzić, że aktualny wynik jest efektem znacznego obniżenia się sprawności intelektualnej na skutek uszkodzenia mózgu. Uzyskał najwyższy w stosunku do innych wynik w podteście „wiadomości”, co może wskazywać na dobry poziom pamięci długotrwałej. Natomiast niższe wyniki w innych testach badających rozumienie werbalne mogą być wynikiem zmęczenia spowolnianego tempa myślenia oraz trudności z syntetyzowaniem i reprodukcją przyswojonej wiedzy (słownym wyrażaniem myśli), a także konkretyzacji myślenia. Podobnie niskie wyniki w skali bezsłownej mogą być nie tylko wyrazem osłabienia zdolności związanych z integracją wzrokowo - ruchowo - przestrzenną, ale do ich obniżenia przyczyniło się wolne tempo myślenia badanego, wysoka męczliwość i spadek wydajności oraz zainteresowania pewnymi treściami wskutek obniżenia nastroju. Wyniki uzyskane przez badanego w (...) (N = 6 sten, E = 1, P = 7, K=7) mogą wskazywać na jego umiarkowaną zdolność do zachowania spokoju w sytuacjach stresowych i umiarkowanie nasiloną tendencję do reagowania lękiem czy obniżeniem nastroju. Badany przejawia bardzo niski poziom towarzyskości i aktywności oraz wysokie poczucie ogólnego niezadowolenia, które może wtórnie obniżać poziom uczuciowości wyższej, zainteresowania emocjami i relacjami społecznymi.

/pisemna opinia biegłego sądowego specjalisty neuropsychologa L. S. k.79-80/

W badaniu sądowo – psychiatrycznym z dnia 16 listopada 2015 roku rozpoznano u skarżącego organiczne zaburzenia lękowo – depresyjne. Charakter schorzenia jest progresywny, nasilający się w czasie. Jest leczony w PZP od dnia 21 lipca 1999 roku farmakologicznie, w tym nieprzerwanie w latach 1999 – 2008, a następnie od 2013 roku do nadal. Poprawy w zakresie funkcjonowania psychicznego można było oczekiwać do 2 lat po doznanym urazie (...). Kolejne lata powodowały poza procesem starzenia się organizmu również przyspieszenie zmian degeneracyjnych (...). W kwietniu 2014 roku wnioskodawca był diagnozowany psychologicznie za pomocą testów: B., B., (...), (...), (...) 29. Wyniki wskazały na brak zaburzeń poznawczych, wystąpienie zaburzeń ostrzegania, które mogą mieć podłoże emocjonalne lub organiczne. Rodzaj oraz ilość błędów nie pozwalały jednoznacznie stwierdzić zmian organicznych w (...). Przeprowadzone badanie psychologiczne służy diagnostyce otępień i potwierdzeniu obecności nasilonych zmian organicznych w obrębie (...). Brak istotnych odchyleń w badaniu tymi testami nie przesądza o braku dysfunkcji w obszarze funkcjonowania poznawczego, co można wykazać i zostało wykazane w badaniu neuropsychologicznym, znacznie czulszym i bardziej swoistym. To badanie psychologiczne – dowód na brak zmian otępiennych i ciężkich dysfunkcji (...) stał się podstawą do nieuprawnionego orzeczenia pełnej zdolności do pracy. Ponadto konsultant ZUS pominął istnienie potwierdzonych wieloletnim leczeniem organicznych zaburzeń depresyjno – lękowych rozpoznając de novo organiczne zaburzenia osobowości, którego to rozpoznania brak w przedstawianej w sprawie wieloletniej dokumentacji medycznej. Z psychiatrycznego punktu widzenia wnioskodawca jest trwale częściowo niezdolny do pracy, rokowanie jest niepomyślne, niezdolność istnieje nieprzerwanie od dnia 14 grudnia 1996 roku. Podstawą takiej oceny jest badanie neuropsychologiczne, z którego wynika, że u odwołującego występuje: istotne obniżenie sprawności intelektualnej na skutek zmian organicznych w mózgu znacznie ograniczające możliwości przystosowawcze i samodzielną aktywność, na skutek powyższych zmian występują objawy zwiększonej labilności emocjonalnej z tendencjami do nastroju obniżonego, poczucia bezradności, szczególnie przy nasileniu dolegliwości somatycznych.

/pisemne opinie biegłego sądowego specjalisty psychiatry E. W. (1) – k.120-122, 147/

Nie można porównywać badania psychologicznego z neuropsychologicznym, ich wyniki rzadko pozostają zbieżne. Wynika to właśnie z różnic w czułości i swoistości testów. Testy zastosowane w badaniu psychologicznym są mało czułe, są to tzw. testy przesiewowe. Są one mierzone innymi metodami. Brak dysfunkcji mierzonej testem B. nie wyklucza możliwości wykazania istnienia dysfunkcji mierzonej, np. testem sortowania lub kreślenia. Te różnice w wynikach badań: psychologicznego i neuropsychologicznego mogą wynikać ze zmiany nastroju wnioskodawcy, który cierpi na organiczne zaburzenia adaptacyjne, zaburzenia nastroju. Charakter schorzenia – zmiany pourazowe (...) jest nieodwracalny i poddający się procesowi starzenia i dalszemu zwyrodnieniu. Wnioskodawca jest leczony farmakologicznie z powodu organicznych zaburzeń nastroju. Podłoże organiczne zaburzeń nastroju warunkuje konieczność nieprzerwanej farmakoterapii. Leczenie to jest udokumentowane dostępną dokumentacją medyczną. Częściowa niezdolność do pracy wnioskodawcy wynika z dysfunkcji poznawczej, która istnieje od kilkunastu lat. Zmiany w obszarze funkcjonowania poznawczego i wykonawczego zostały potwierdzone u wnioskodawcy badaniem neuropsychologicznym sporządzonym na potrzeby Sadu i nie ma konieczności jego powtarzania.

/pisemna opinia biegłego sądowego specjalisty psychiatry E. W. (1) – k.162, ustna opinia biegłego sądowego specjalisty psychiatry E. W. (1) – 00:03:03, 00:16:55 – płyta CD k.183 /

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o powołane dokumenty oraz opinie biegłych lekarzy specjalistów z zakresu: neuropsychologii, psychiatrii, neurologii. Sąd odmówił mocy dowodowej opinii biegłego specjalisty z zakresu psychiatrii K. K. z uwagi na jej lakoniczność oraz brak szczegółowego uzasadnienia wniosków orzeczniczych. Pomimo zgłoszenia przez organ rentowy szeregu zastrzeżeń do jej opinii, biegła nie odniosła się do nich w pisemnej uzupełniającej opinii, ograniczając się do podtrzymania swojego dotychczasowego stanowiska i powtórzenia wcześniejszej opinii.

Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał pozostałe opinie biegłych za wiarygodne, gdyż są rzetelne i sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Opinie zostały sporządzone w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej oraz wyniki badania bezpośredniego. Biegli zdiagnozowali schorzenia, ocenili ich wpływ na sprawność organizmu i zdolność wnioskodawczyni do wykonywania pracy, odnosząc swą ocenę do jego doświadczenia i kwalifikacji zawodowych. Opinie są pełne, nie zawierają sprzeczności ani braków, które pozbawiałyby ich mocy dowodowej, zostały przekonująco uzasadnione, a zawarty w nich końcowy wniosek orzeczniczy logicznie wynika z przeprowadzonych badań i analizy dokumentacji medycznej.

Opinie zostały doręczone zarówno pełnomocnikowi organu rentowego, jak i pełnomocnikowi wnioskodawcy z zobowiązaniem do ustosunkowania się do nich. Pełnomocnik wnioskodawcy zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłego neurologa, zarzucając sprzeczność wniosków orzeczniczych, gdyż z jednej strony biegła wskazała, że wnioskodawca jest zdolny do pracy, z drugiej strony wskazała, że z uwagi na przebyty uraz głowy powinien starać się o ustalenie stopnia niepełnosprawności. W uzupełniającej opinii biegła wyjaśniła, że odwołujący na rynku pracy jest osobą niepełnosprawną, ale zdolną do wykonywania pracy zarobkowej. Niepełnosprawność jest informacją dla pracodawcy o stanie zdrowia pracownika i możliwości wykonywania przez niego określonych prac. Wnioskodawca pracował jako ślusarz mechanik, stolarz cieśla. Posiada stopień kwalifikacji (drugi poziom kwalifikacji) i niekoniecznie musi pracować w tych zawodach. O przeciwskazaniach do ewentualnej pracy zarobkowej na określonym stanowisku (w razie podjęcia pracy) wypowie się lekarz profilaktyk w momencie przyjmowania badanego do pracy. Sąd nie uwzględnił wniosku pełnomocnika wnioskodawcy o zobowiązanie biegłego specjalisty z zakresu neuropsychologii do wydania opinii uzupełniającej, w której udzieli jednoznacznej odpowiedzi, czy wnioskodawca jest częściowo, czy też całkowicie niezdolny do pracy, czy niezdolność ma charakter stały, czy długotrwały, kiedy powstała i do kiedy będzie trwała. Opinia neuropsychologa polega bowiem wyłącznie na przeprowadzeniu badania neuropsychologicznego na potrzeby wydania opinii przez biegłego psychiatrę, który dokonuje oceny zdolności ubezpieczonego do pracy. Badanie neuropsychologiczne polega natomiast na ocenie przebiegu procesów poznawczych i zestawieniu wyników tego badania z innymi aspektami funkcjonowania człowieka, takimi jak: stan emocjonalny, wiek, wykształcenie, wykonywany zawód, codzienna aktywność i aktualna sytuacja życiowa. Badanie przeprowadza psycholog posiadający wiedzę na temat związku pomiędzy zmianami w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, a zachowaniem i dysponuje metodami pozwalającymi ocenić funkcjonowanie poszczególnych funkcji poznawczych u osoby badanej.

Pełnomocnik organu rentowego zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłego psychiatry K. K., a następnie po złożeniu uzupełniającej opinii wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego psychiatry, który to wniosek Sąd uwzględnił z przyczyn wskazanych powyżej. Po wydaniu opinii przez innego biegłego psychiatrę E. W. (1) pełnomocnik organu rentowego zgłosił zastrzeżenia, podnosząc, że biegła nie ustaliła poziomu kwalifikacji wnioskodawcy, nadto badanie psychologiczne przeprowadzone w PZP w kwietniu 2014 roku na zlecenie lekarza prowadzącego w teście (...) dowiodło brak zaburzeń poznawczych. Wynik tego badania powinien mieć natomiast dla biegłej szczególną wartość, gdyż było przeprowadzone dla potrzeb leczenia w PZP, przed rozpoczęciem rozpatrywania wniosku rentowego, który z założenia ma charakter roszczeniowy.

Biegła E. W. (1) ustosunkowała się do wszystkich zastrzeżeń zgłoszonych przez pełnomocnika organu rentowego w kolejnych pisemnych opiniach uzupełniających oraz w ustnej opinii uzupełniającej. Biegła wskazała, że przeprowadzone badanie psychologiczne służy diagnostyce otępień i potwierdzeniu obecności nasilonych zmian organicznych w obrębie (...). Brak istotnych odchyleń w badaniu tymi testami nie przesądza o braku dysfunkcji w obszarze funkcjonowania poznawczego, co można wykazać i zostało wykazane w badaniu neuropsychologicznym, znacznie czulszym i bardziej swoistym. To badanie psychologiczne – dowód na brak zmian otępiennych i ciężkich dysfunkcji (...) stał się podstawą do nieuprawnionego orzeczenia pełnej zdolności do pracy. Ponadto konsultant ZUS pominął istnienie potwierdzonych wieloletnim leczeniem organicznych zaburzeń depresyjno – lękowych rozpoznając de novo organiczne zaburzenia osobowości, którego to rozpoznania brak w przedstawianej w sprawie wieloletniej dokumentacji medycznej. Biegła wyjaśniła, że nie można porównywać badania psychologicznego z neuropsychologicznym, ich wyniki rzadko pozostają zbieżne. Wynika to właśnie z różnic w czułości i swoistości testów. Testy zastosowane w badaniu psychologicznym są mało czułe, są to tzw. testy przesiewowe. Są one mierzone innymi metodami. Brak dysfunkcji mierzonej testem B. nie wyklucza możliwości wykazania istnienia dysfunkcji mierzonej, np. testem sortowania lub kreślenia. Te różnice w wynikach badań: psychologicznego i neuropsychologicznego mogą wynikać ze zmiany nastroju wnioskodawcy, który cierpi na organiczne zaburzenia adaptacyjne, zaburzenia nastroju. Charakter schorzenia – zmiany pourazowe (...) jest nieodwracalny i poddający się procesowi starzenia i dalszemu zwyrodnieniu. Wnioskodawca jest leczony farmakologicznie z powodu organicznych zaburzeń nastroju. Podłoże organiczne zaburzeń nastroju warunkuje konieczność nieprzerwanej farmakoterapii. Leczenie to jest udokumentowane dostępną dokumentacją medyczną. Częściowa niezdolność do pracy wnioskodawcy wynika z dysfunkcji poznawczej, która istnieje od kilkunastu lat. Zmiany w obszarze funkcjonowania poznawczego i wykonawczego zostały potwierdzone u wnioskodawcy badaniem neuropsychologicznym sporządzonym na potrzeby Sadu i nie ma konieczności jego powtarzania.

Biorąc pod uwagę, że biegła odniosła się do wszystkich zastrzeżeń zgłoszonych przez pełnomocnika organu rentowego, tym samym Sąd nie znalazł podstaw do uwzględniania wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego specjalisty z zakresu psychiatrii i oraz z ponownej opinii biegłego specjalisty z zakresu psychologii.

Dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego
w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974r. II CR 817/73, nie publ).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku Nr 748) renta
z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W myśl art. 57 ust. 2 warunku, o którym mowa w przepisie ust. 1 pkt 3 art. 57, nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W myśl art. 12 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13
ust. 1).

Warunki wskazane w art. 57 w/w ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art. 59 ust. 1 w/w ustawy osobie, która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje:

1) renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.

Ust. 2 stanowi, że renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu rentowego.

Począwszy od dnia 1 listopada 2005 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia
1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która wprowadziła w art. 13 zmiany dotyczące ustalania przewidywanego okresu niezdolności do pracy, nadając wskazanej regulacji następujące brzmienie:

Art. 13 ust. 1. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

2. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

3a. Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.

4. Zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy. (...)

W stanie prawnym obowiązującym przed dniem 1 listopada 2005 r. kwestia oceny trwałości niezdolności do pracy sprowadzała się do ustalenia, czy istnieją rokowania odzyskania zdolności do pracy według stanu wiedzy medycznej w czasie orzekania. Brak takich rokowań skutkował orzeczeniem trwałej niezdolności do pracy, w przeciwnym wypadku orzekano niezdolność okresową. Powyższe kryterium stanowiło przesłankę prawa do renty stałej lub okresowej (art. 59).

W aktualnym stanie prawnym brzmienie cytowanego przepisu art. 13 ustawy emerytalnej prowadzi do tezy, że orzeczenie trwałej niezdolności do pracy zawsze wymaga od lekarzy biegłych sądowych oceny co do rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem 5 lat.

W toku niniejszego postępowania Sąd ustalił, że z neurologicznego punktu widzenia wnioskodawca jest zdolny do pracy. Odwołujący przebył uraz głowy z krwiakiem nadtwardówkowym prawej okolicy skroniowej leczonym operacyjnie w dniu 19 marca 1996 roku. Po urazie leczył się i nadal leczy się w Poradni Neurologicznej i (...). Miał wykonane kontrolne TK głowy, które nie wykazało zmian ogniskowych ze strony mózgowia, tylko torbiel pajęczynówki. Badania EEG wykonane kilkakrotnie wykazywały zmiany patologiczne o charakterze lateralizacji prawostronnej, zwłaszcza w odprowadzeniach skroniowych z tendencją do napadowości. Badaniem neurologicznym nie stwierdzono objawów ogniskowego uszkodzenia układu nerwowego. Wnioskodawca nie posiada stopnia niepełnosprawności, a ze względu na przebyty uraz głowy powinien się starać o ustalenie stopnia niepełnosprawności. Na rynku pracy jest osobą niepełnosprawną, ale zdolną do wykonywania pracy zarobkowej. Niepełnosprawność jest informacją dla pracodawcy o stanie zdrowia pracownika i możliwości wykonywania przez niego określonych prac. Wnioskodawca pracował jako ślusarz mechanik, stolarz cieśla. Posiada stopień kwalifikacji (drugi poziom kwalifikacji) i niekoniecznie musi pracować w tych zawodach. O przeciwskazaniach do ewentualnej pracy zarobkowej na określonym stanowisku ( w razie podjęcia pracy) wypowie się lekarz profilaktyk w momencie przyjmowania badanego do pracy.

Na podstawie pozostałego zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłej - lekarza specjalisty z zakresu psychiatrii E. W. (1), wydanej w oparciu o opinię biegłego psychologa, Sąd ustalił, że w odniesieniu do odwołującego się zostały spełnione warunki do nabycia prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Biegła jednoznacznie orzekła, ż rozpoznane u niego schorzenie skutkuje częściową niezdolnością wnioskodawcy do pracy. Niezdolność ta, według oceny biegłej, ma charakter trwały.

W badaniu neuropsychologicznym stwierdzono u wnioskodawcy istotne obniżenie sprawności intelektualnej na skutek zmian organicznych w mózgu znacznie ograniczające możliwości przystosowawcze i samodzielną aktywność, na skutek powyższych zmian występują objawy zwiększonej labilności emocjonalnej z tendencjami do nastroju obniżonego, poczucia bezradności, szczególnie przy nasileniu dolegliwości somatycznych.

W badaniu sądowo – psychiatrycznym z dnia 16 listopada 2015 roku rozpoznano u skarżącego organiczne zaburzenia lękowo – depresyjne. Charakter schorzenia jest progresywny, nasilający się w czasie. Jest leczony w PZP od dnia 21 lipca 1999 roku farmakologicznie, w tym nieprzerwanie w latach 1999 – 2008, a następnie od 2013 roku do nadal. Poprawy w zakresie funkcjonowania psychicznego można było oczekiwać do 2 lat po doznanym urazie (...). Kolejne lata powodowały poza procesem starzenia się organizmu również przyspieszenie zmian degeneracyjnych (...). W kwietniu 2014 roku wnioskodawca był diagnozowany psychologicznie za pomocą testów: B., B., (...), (...), (...) 29. Wyniki wskazały na brak zaburzeń poznawczych, wystąpienie zaburzeń ostrzegania, które mogą mieć podłoże emocjonalne lub organiczne. Rodzaj oraz ilość błędów nie pozwalały jednoznacznie stwierdzić zmian organicznych w (...). Przeprowadzone badanie psychologiczne służy diagnostyce otępień i potwierdzeniu obecności nasilonych zmian organicznych w obrębie (...). Brak istotnych odchyleń w badaniu tymi testami nie przesądza o braku dysfunkcji w obszarze funkcjonowania poznawczego, co można wykazać i zostało wykazane w badaniu neuropsychologicznym, znacznie czulszym i bardziej swoistym. To badanie psychologiczne – dowód na brak zmian otępiennych i ciężkich dysfunkcji (...) stał się podstawą do nieuprawnionego orzeczenia pełnej zdolności do pracy. Ponadto konsultant ZUS pominął istnienie potwierdzonych wieloletnim leczeniem organicznych zaburzeń depresyjno – lękowych rozpoznając de novo organiczne zaburzenia osobowości, którego to rozpoznania brak w przedstawianej w sprawie wieloletniej dokumentacji medycznej. Nie można porównywać badania psychologicznego z neuropsychologicznym, ich wyniki rzadko pozostają zbieżne. Wynika to właśnie z różnic w czułości i swoistości testów. Testy zastosowane w badaniu psychologicznym są mało czułe, są to tzw. testy przesiewowe. Są one mierzone innymi metodami. Brak dysfunkcji mierzonej testem B. nie wyklucza możliwości wykazania istnienia dysfunkcji mierzonej, np. testem sortowania lub kreślenia. Te różnice w wynikach badań: psychologicznego i neuropsychologicznego mogą wynikać ze zmiany nastroju wnioskodawcy, który cierpi na organiczne zaburzenia adaptacyjne, zaburzenia nastroju. Charakter schorzenia – zmiany pourazowe (...) jest nieodwracalny i poddający się procesowi starzenia i dalszemu zwyrodnieniu. Wnioskodawca jest leczony farmakologicznie z powodu organicznych zaburzeń nastroju. Podłoże organiczne zaburzeń nastroju warunkuje konieczność nieprzerwanej farmakoterapii. Leczenie to jest udokumentowane dostępną dokumentacją medyczną. Częściowa niezdolność do pracy wnioskodawcy wynika z dysfunkcji poznawczej, która istnieje od kilkunastu lat. Zmiany w obszarze funkcjonowania poznawczego i wykonawczego zostały potwierdzone u wnioskodawcy badaniem neuropsychologicznym sporządzonym na potrzeby Sadu i nie ma konieczności jego powtarzania. Z psychiatrycznego punktu widzenia wnioskodawca jest trwale częściowo niezdolny do pracy, rokowanie jest niepomyślne, niezdolność istnieje nieprzerwanie od dnia 14 grudnia 1996 roku. Podstawą takiej oceny jest badanie neuropsychologiczne, z którego wynika, że u odwołujące występuje: istotne obniżenie sprawności intelektualnej na skutek zmian organicznych w mózgu znacznie ograniczające możliwości przystosowawcze i samodzielną aktywność, na skutek powyższych zmian występują objawy zwiększonej labilności emocjonalnej z tendencjami do nastroju obniżonego, poczucia bezradności, szczególnie przy nasileniu dolegliwości somatycznych.

Jak zatem wynika z opinii biegłego z zakresu psychiatrii E. W. (1) charakter schorzenia wnioskodawcy jest nieodwracalny, są to zmiany pourazowe w zakresie (...), które cały czas są poddawane procesowi starzenia, rokowania co do odzyskania zdolności do pracą są niepomyślne.

Opinie biegłych zostały doręczone pełnomocnikom stron, którzy zgłosili zarzuty względem opinii.

W ocenie Sądu zarzuty te zostały w sposób dostateczny wyjaśnione w pisemnych uzupełniających opiniach biegłych i dodatkowo ustnej uzupełniającej opinii biegłej E. W.. Biegli odpowiedzieli na sformułowane przez pełnomocników stron pytania oraz odnieśli się do zarzutów zgłaszanych przez obie strony postępowania.

Sąd podzielił opinie biegłych specjalistów z zakresu neurologii, neuropsychologii i psychiatrii E.W. uznając, że są one pełne, jasne i dają wystarczający obraz stanu zdrowia ubezpieczonego. Opinia biegłego może być oceniona przez Sąd i podważona dowodem z innej opinii. Organ rentowy, jak każda strona w procesie, w myśl art. 6 k.c. winien dowodzić swoich racji, a nie tylko przedstawiać poglądy. W konsekwencji w sprawie nie pojawiły się argumenty, które mogłyby budzić wątpliwość Sądu, co do jednoznaczności wskazanych opinii.

Spełnienie pozostałych warunków nabycia prawa do renty nie było przedmiotem sporu pomiędzy stronami.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca złożył wniosek o ustalenie dalszego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w dniu 23 kwietnia 2014 roku, zaś stan częściowej niezdolności do pracy odwołującego zgodnie z opinią biegłego psychiatry trwa nadal od dnia 1 maja 2014 roku (data ustania uprawnień rentowych – 30 kwietnia 2014 roku) i ma charakter trwały.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na postawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

Natomiast na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 11 ust. 2 (w brzmieniu obowiązującym do spraw wszczętych do dnia 31 lipca 2015 roku), w związku z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 490), mając na uwadze, że zgodnie z § 21 obowiązującego od dnia 1 stycznia 2016 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z 2015 r, poz. 1804) - do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi oraz pełnomocnikowi wnioskodawcy

14.06.2016r.