KIO 51/16
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Paulina Zielenkiewicz
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt KIO 51/16
Sygn. akt: KIO 51/16
WYROK
z dnia 2 lutego 2016 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Renata Tubisz
Protokolant: Paulina Zielenkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 lutego 2016 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 18 stycznia 2016 r. przez odwołującego:
W.O. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą PHU ELEKTROTEL V W.O. ul.
Gałęzowskiego 3/1; 35-074 Rzeszów w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego:
Gmina Miasto Rzeszów – Miejski Zarząd Dróg w Rzeszowie ul. Targowa 1; 35-064 Rzeszów
przy udziale: przystępującego J.K. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą
JOMAKO – J.K. Niebylec 193; 38-114 Niebylec po stronie zamawiającego
orzeka
1. Uwzględnia odwołanie co do oferty przystępującego po stronie zamawiającego i
nakazuje zamawiającemu odrzucenie tej oferty. Oddala odwołanie co do oferty
odwołującego i nakazuje zamawiającemu utrzymanie w mocy odrzucenia tej oferty.
Nakazuje zamawiającemu unieważnienie wyboru najkorzystniejszej oferty oraz ponowne
badanie i ocenę pozostałej oferty celem wyboru najkorzystniejszej oferty.
2. kosztami postępowania obciąża Gminę Miasto Rzeszów – Miejski Zarząd Dróg w
Rzeszowie ul. Targowa 1; 35-064 Rzeszów i:
Sygn. akt KIO 51/16
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Włodzimierza
Olech prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą PHU ELEKTROTEL V
W.O. ul. Gałęzowskiego 3/1; 35-074 Rzeszów tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Gmina Miasto Rzeszów – Miejski Zarząd Dróg w Rzeszowie ul. Targowa
1; 35-064 Rzeszów na rzecz W.O. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą
PHU ELEKTROTEL V W.O. ul. Gałęzowskiego 3/1; 35-074 Rzeszów kwotę 18.600
zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą
koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania i
wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego .
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Rzeszowie.
Przewodniczący: ……………
Uzasadnienie
Sygn. akt KIO 51/16
Stan faktyczny sprawy
Odwołujący wniósł odwołanie od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, prowadzonym w trybie przetargu
nieograniczonego, na bieżące utrzymanie i konserwację ekranów akustycznych
zlokalizowanych w granicach administracyjnych miasta Rzeszowa.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
w dniu 31 października 2015 roku pod poz. 2015/S 212-386 123 z numerem referencyjnym
nadanym przez zamawiającego: ZP. 2311.128.2015.
Odwołujący zaskarżył: wybór najkorzystniejszej oferty J.K. JOMAKO, 38-144 Niebylec 193
zwanej dalej „wykonawcą wybranym” lub „przystępującym” oraz zaskarżył odrzucenie na
podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp oferty odwołującego ewentualnie
zaskarżył zaniechanie wezwania do udzielenia dodatkowych wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów, dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.
Zaskarżając powyższe czynności odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie
następujących przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. – Prawo zamówień publicznych
(j. t. Dz. U. 2015 rok poz. 2164) zwanej dalej „ustawą Pzp.”:
1. art. 90 ust. 1 poprzez uznanie, że cena oferty odwołującego jest rażąco niska w stosunku
do przedmiotu zamówienia w sytuacji kiedy nie powinna ona budzić wątpliwości
zamawiającego co do realności ceny i do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego,
2. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z art. 34 ust. 1 w zw. z art. 29 ust. 1 poprzez uznanie, że
cena ofertowa nasuwa wątpliwości w zakresie rażąco niskiej ceny przez pryzmat
szacunku cen jednostkowych zamawiającego, w sytuacji kiedy szacunek został
sporządzony niezgodnie z przepisami ustawy Pzp. i OPZ nie zawiera wszystkich
okoliczności mających wpływ na sporządzenie oferty,
3. naruszenie art. 90 ust. 1 poprzez uznanie, że przesłankę rażąco niskiej ceny oferty mogą
stanowić w danym przypadku poszczególne ceny jednostkowe oferty odwołującego,
4. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z ust. 2 poprzez nie uwzględnienie wszystkich wyjaśnień i
dowodów odwołującego,
5. naruszenie art. 7 ust. 1 poprzez przeprowadzenie przez zamawiającego postępowania o
udzielenie zamówienia w sposób nie zapewniający zachowania uczciwej konkurencji
oraz równego traktowania wykonawców a to wobec wybrania oferty J.K. JOMAKO jako
najkorzystniejszej w sytuacji kiedy po wezwaniu tego wykonawcy w trybie art. 90 ust. 1
Sygn. akt KIO 51/16
złożył on podobne wyjaśnienie jak odwołujący, które zdaniem zamawiającego są
wystarczające do uznania, że cena nie jest rażąco niska,
6. naruszenie art. 89 ust. 1 pkt. 4 w zw. z art. 90 ust. 3 poprzez bezpodstawne odrzucenie
oferty odwołującego pomimo braku podstaw do kwalifikacji ceny ofertowej odwołującego
jako rażąco niskiej,
7. naruszenie art. 91 ust. 1 pzp poprzez zaniechanie wyboru oferty odwołującego jako
najkorzystniejszej kiedy zawiera ona przymioty oferty najkorzystniejszej wobec
ustalonych przez zamawiającego kryteriów oceny ofert,
ewentualnie
8. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z ust. 3 poprzez zaniechanie wezwania odwołującego do
wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny w sytuacji
kiedy uznał, że „wyjaśnienia dotyczące pozycji 6, 7,9,10,11,
12,13,14,17,18,19,20,21,26,30 i 31 Formularza cenowego są zbyt ogólne, by uznać je za
wystarczające do przyjęcia, że wykonawca nie zaoferował rażąco niskiej ceny" i „nie
rozwiewają wątpliwości" zamawiającego.
Odwołujący wnosi o:
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty i unieważnienie czynności
odrzucenia oferty odwołującego oraz zobowiązanie zamawiającego do powtórzenia
czynności badania i oceny ofert oraz wyboru oferty najkorzystniejszej - z uwzględnieniem
oferty odwołującego
ewentualnie
o unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty i unieważnienie czynności
odrzucenia oferty odwołującego oraz zobowiązanie zamawiającego do czynności badania i
oceny ofert, powtórzenia wezwania odwołującego do wyjaśnień dotyczących elementów
oferty mających wpływ na wysokość ceny ofertowej oraz wyboru oferty najkorzystniejszej - z
uwzględnieniem oferty odwołującego,
oraz
zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego wg
obowiązujących przepisów.
W zakresie prawa odwołującego do wniesienia odwołania w związku z treścią art.179 ust.1
ustawy Pzp odwołujący podniósł jak poniżej.
Sygn. akt KIO 51/16
Odwołujący złożył ofertę w niniejszym przetargu. Oferta odwołującego zawiera najniższą
cenę i udziela korzystnego okresu co do rękojmi za wady. Gdyby zamawiający nie odrzucił
przedmiotowej oferty - zostałaby ona uznana za najkorzystniejszą i zamawiający zawarłby z
odwołującym umowę o wykonanie zamówienia publicznego. Odwołujący przedstawił
argumentację, która Izba rozpatrzyła rozpoznając odwołanie.
Zamawiający wniósł odpowiedź na odwołanie, wnosząc o jego oddalenie.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła
Izba ustaliła
Izba na podstawie przeprowadzonego na rozprawie postępowania dowodowego z
dokumentów przywołanych z dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego przekazanej do akt sprawy przez zamawiającego potwierdzonej za zgodność z
oryginałem oraz na podstawie dokumentów przedłożonych w poczet dowodów na rozprawie
przez strony i uczestnika ustaliła i zważyła jak poniżej.
Zamawiający Miejski Zarząd Dróg w Rzeszowie ul. Targowa 1; 35-064 Rzeszów zwany
dalej „zamawiającym” przetarg rozstrzygnął w dniu 08.01.2016 roku zawiadamiając o tym
wykonawców. Wybrana została oferta Pani J.K. prowadzącej działalność gospodarczą pod
nazwą JOMAKO –J.K.; 38-114 Niebylec 193, której oferta uzyskała 100,00 punktów, zwana
dalej „wykonawcą wybranym” lub „przystępującym”. W postępowaniu uczestniczyli także inni
wykonawcy wymienieni poniżej. M.G. BRUK – MAR F.H.U. ul. Sandomierska 6; 37-500
Jarosław, którego oferta została sklasyfikowana na drugiej pozycji z ilością 62,57 punktów.
W.O. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą PHU Elektrotel V ul. Gałęzowskiego
3/1; 35-074 Rzeszów zwany dalej „odwołującym”, którego oferta została odrzucona z
powodu rażąco niskiej ceny. Czwarty wykonawca uczestniczący w postępowaniu to VIA
Polonia S.A 61-366 Poznań ul. Bystra 7; który to wykonawca został wykluczony a jego
oferta odrzucona. Zamawiający uzasadniając odrzucenie oferty odwołującego wskazał na
obowiązek złożenia wraz z ofertą Formularza cenowego, w którym w poszczególnych
pozycjach określono rodzaje czynności w ramach usługi przedmiotowego zamówienia to jest
„Bieżące utrzymanie i konserwacja ekranów akustycznych zlokalizowanych w granicach
administracyjnych miasta Rzeszowa”. Zamawiający w toku badania i oceny oferty
zapoznając się z wyceną poszczególnych pozycji formularza cenowego powziął wątpliwość
Sygn. akt KIO 51/16
co do prawidłowości wyceny 22 pozycji na łączną ilość 31 pozycji . Wzywając w trybie art.90
ust.1 ustawy Pzp do wyjaśnień i dowodów dotyczących elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny przedstawił do każdej pozycji zestawienie ceny oferowanej z ceną
szacowaną przez zamawiającego wykazując między nimi różnice. Zamawiający
jednocześnie przyznał, że wykonawcy nie byli zobowiązani do podania ceny ofertowej za
cały przedmiot zamówienia i obowiązek podania ceny ofertowej sprowadzał się do podania
cen w poszczególnych pozycjach Formularza ofertowego. Zamawiający nadmienił, że na
wezwanie odwołujący złożył wyjaśnienie załączając do niego dokumenty takie jak:
uprawnienia budowlane Pana W.O.; ofertę Reklamex z dnia 2 grudnia 2015 roku; pismo
WWW Z. i W. S. sp.j. z dnia 18 grudnia 2015 roku; oświadczenie Pana W.B. z dnia
01.12.2015 roku z fakturą VAT nr 353/EZ/06/2015; zaświadczenie Pana W.B. z dnia
17.12.2015 roku; pismo Multifarb sp. z o.o. z dnia 18.12.2015 roku oraz zobowiązanie Pana
T.O. (bez daty). Na podstawie tych wyjaśnień zamawiający uznał, że nadal 16 pozycji budzi
jego zastrzeżenia, ponieważ wyjaśnienia są zbyt ogólnikowe i lakoniczne aby wyjaśniały
podejrzenie rażąco niskiej ceny.
Wezwanie odwołującego z dnia 16.12.205 roku do złożenia wyjaśnień i dowodów na
podstawie art.90 ust.1 ustawy Pzp. Według treści art.90 ust.1 ustawy Pzp. Zamawiający po
dosłownym zacytowaniu treści przepisu podsumowując wezwanie wskazał ”zamawiający
ma obowiązek zwrócić się do wykonawcy o złożenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów ,
dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.”Zacytowano również
treść art.90 ust.3 ustawy pzp. Podniesiono kwestię wskazania cen jednostkowych a nie ceny
całkowitej. Reasumując ”wzywa się Wykonawcę, aby w terminie do dnia 21 grudnia 2015
roku wykazał argumenty oraz złożył dowody uzasadniające realne rzetelne skalkulowanie
cen jednostkowych zaoferowanych w niżej wymienionych pozycjach Formularza cenowego”.
W dniu 21 grudnia 2015 roku odwołujący złożył wyjaśnienie oraz dowody na elementy
wyceny mające wpływ na jej wysokość. Podnosi kwestię, że oszacowanie sprowadza się do
oferty z ubiegłych lat wykonawcy wybranego, który realizował zamówienie. Ponadto co do
zasady twierdzi, że szacunki zamawiającego są nieprawidłowe i w związku z tym nie miał
prawa wzywać jego do wyjaśnień pod zarzutem rażąco niskiej ceny.
Notatka służbowa - szacunkowe wyliczenie wartości forma tabelaryczna zawierająca 31
pozycji w tym 5 pozycji tylko z roku 2014r. Dokument, który stanowił podstawę do szacunku
zamówienia opiera się na latach od 2012 do 2014 roku. Szacunek ten powinien być
udostępniony w formie protokołu. Niemniej jego nieudostępnienie nie było przedmiotem
zaskarżenia przez odwołującego ani przystępującego w sprawie. W aktach sprawy
przekazanych przez zamawiającego znajduje się ten dokument na stronie pierwszej.
Sygn. akt KIO 51/16
Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2014 dokument
nieprzydatny, ponieważ badanie oferty cenowej ma na celu ustalenie czy cena nie jest
rażąco niska a nie czy wykonawca ma środki na pokrycie strat dzięki dochodom za ubiegłe
lata. Wręcz należy stwierdzić, że jest to dowód świadczący o rażąco niskiej cenie skoro
wykonawca przewiduje możliwość finansowania wykonywanego zamówienia z zysku za
poprzednie lata.
Z kolei wyjaśnienia porównawcze do świadczeń dla GDDKiA są ogólnikowe i nie muszą być
adekwatne do niniejszego zamówienia.
Co do usług barterowych to też trzeba je wycenić. Barter obowiązuje między odwołującym i
Panem W.B.. W wyjaśnieniach mówi się o umowach przyszłych i niepewnych. Brak
kalkulacji na poz. 2; 15;16;28 naprawy ekranów jako dowód oferta Reklamex D.G. – są to
konkretne ceny ale brak kalkulacji pozycji na podstawie tychze cen. Poz. 6 zobowiązanie
T.O. bez kalkulacji usługi w pozycji 6 wymiana elementów Jest to forma podwykonawstwa,
powinna być sporządzona na datę nie później niż termin składania ofert lub z dokumentu
powinno wynikać, że uzgodnienie było dokonane przed datą złożenia oferty. Do poz. 10; 11;
14; 17; 18; usuwanie grafitti brak kalkulacji oświadczenie o rabatach bez wskazania cen czy
innych okoliczności. Do poz. 12 ;13 usuwanie grafitti multifarb wysokie rabaty bez ich
wysokości. brak wskazania jak wpływają na wysokość ceny. Do poz. 19 ;20;21 malowanie
ekranów podaje technologie brak kalkulacji poz. 19; 20;21metodologia bez podania cen i
wyliczeń. Poz.23 mycie wysokociśnieniowe ekranów akustycznych - brak wpływu na cenę
zaoferowaną.
Reasumując dostarczone dowody nie wskazują aby na dzień składania ofert odwołujący miał
ustalenia co do uzyskania rabatów na materiały oraz wykonawstwo Pana W.B.. Noszą datę
po terminie składania ofert a z ich treści nie wynika, że uzgodnienia co do rabatów oraz
wykonawstwa Pana W. B. było uzgodnione przed złożeniem oferty.
Co prawda odwołujący w pewnym zakresie wskazał zamawiającemu co spowodowało
obniżenie ceny ale nie wskazał w jakim stopniu wskazane przez niego elementy ceny
wpłynęły na jej obniżenie.
Izba zważyła
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie w części dotyczącej zarzutu naruszenia art.7 ust.1
ustawy Pzp. w związku z art.90 ust.3 ustawy Pzp w związku z uznaniem zamawiającego, że
Sygn. akt KIO 51/16
wyjaśnienia wykonawcy wybranego, co do podejrzenia rażąco niskiej ceny w jego ofercie, są
zadawalające.
Natomiast odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie w zakresie zarzutu naruszenia art.90
ust.3 ustawy Pzp. w związku z art.89 ust.1 pkt 4 ustawy Pzp. w związku z odrzuceniem
oferty odwołującego z powodu uznania przez zamawiającego rażąco niskiej ceny jego oferty.
Co do zarzutu skierowanego do oferty wykonawcy wybranego /przystępującego po
stronie zamawiającego.
W tym zakresie jak Izba już nadmieniła odwołanie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ
wykonawca wybrany udzielając wyjaśnienia pod zarzutem rażąco niskiej ceny nie udowodnił
postawionego zarzutu jego ofercie. Izba w wyniku przeprowadzonego postępowania
dowodowego na rozprawie jak i oceny dowodów uznała jego wyjaśnienia z dnia 21.12.2015
roku za niewystarczające do wykazania, że ceny nie noszą znamiona rażąco niskich.
Wykonawca wybrany poza nieudowodnionymi twierdzeniami nie przedstawił argumentów
wykazujących , że jego ceny, skalkulowane zresztą poniżej od 50% do 90% wyceny
zamawiającego, pokrywają koszty świadczenia usługi wraz z zyskiem. W tym miejscu należy
nadmienić, że zgodnie z obowiązującym SIWZ „cena podana w ofercie powinna zawierać
wszystkie koszty bezpośrednie, koszty pośrednie oraz zysk i powinna uwzględniać wszystkie
podatki, ubezpieczenia i opłaty itp. włącznie z podatkiem od towarów i usług (VAT) ( Cz.13
Opis sposobu obliczenia ceny. ppkt 13.2. ). Tak więc kalkulacja ceny powinna obejmować
nie tylko koszty bezpośrednie, pośrednie, obciążenia publicznoprawne ale także zysk.
Istotnym postanowieniem SIWZ jest także regulacja co do formy przedstawienia ceny
świadczenia usługi, przewidziana w formie odrębnego dokumentu Formularza cenowego,
znajdująca się w Części 13 ppkt 13.4 SIWZ. Zgodnie z nią „Podstawą obliczenia ceny
oferty jest formularz cenowy, który należy dołączyć do oferty. Należy podać ceny
jednostkowe netto i ceny jednostkowe brutto dla wszystkich pozycji formularza cenowego.
Formularz cenowy łącznie zawiera 31 pozycji czynności wchodzących w skład usług
utrzymania i konserwacji ekranów akustycznych na terenie miasta Rzeszowa. Zamawiający
oczekiwał wyceny wszystkich pozycji, co zresztą wykonawcy przestawili w swoich ofertach.
Zamawiający nie wymagał podania w Formularzu ofertowym jednolitej ceny usługi za
wszystkie czynności, które mogą być zlecane w ramach zamówienia utrzymania konserwacji
ekranów akustycznych. Należy również nadmienić, że zamawiający dokonał wyceny
poszczególnych pozycji usługi przed wszczęciem postępowania i na tę okoliczność w
Sygn. akt KIO 51/16
dokumentacji znajduje się wycena karta 1 dokumentacji postępowania przekazanej przez
zamawiającego do akt sprawy.
Natomiast w protokole postępowania prowadzonym przez zamawiającego znajduje się
jednolita kwota za całe zamówienie.
W ocenie Izby wobec nie żądania podania w formularzu ofertowym ceny jednolitej dla całej
usługi a żądania podania cen jednostkowych czynności wchodzących w skład usługi
dokument kalkulacji cen poszczególnych czynności sporządzony przez zamawiającego był
dokumentem, który powinien być udostępniany na żądanie każdego potencjalnego oferenta.
Wobec takiej regulacji SIWZ w zakresie ceny oferty (formularz cen jednostkowych) badanie
w kierunku rażąco niskiej ceny mogło odbywać się tylko w stosunku do cen jednostkowych
podanych w formularzu cenowym. Natomiast ani odwołujący, ani przystępujący na rozprawie
nie podnieśli okoliczności żądania dostępu do wyceny jednostkowej czynności sporządzonej
przez zamawiającego ani też związanej z nią ewentualnej odmowy.
Izba nie podziela kierowanych pod adresem zamawiającego w odwołaniu zarzutu braku
podstaw do badania cen jednostkowych pod kątem rażąco niskiej ceny w związku z treścią
art.90 ust.1 ustawy Pzp. Skoro zamawiający w SIWZ a konkretnie w Formularzu ofertowym
nie żądał ceny całkowitej (jednolitej) usługi utrzymania i konserwacji ekranów akustycznych
to nierzeczywistym wydaje się oczekiwanie żądania ceny całkowitej, która w ofercie
wykonawców nie jest podawana czyli nie istnieje. Argumentację o braku podstaw badania
cen jednostkowych przez zamawiającego przywoływano już na etapie wezwania do
wyjaśnienia rażąco niskiej ceny chociażby czynił to wykonawca wybrany. Niemniej żaden z
wykonawców żądania wyjaśnienia cen jednostkowych czynności wchodzących w skład
usługi pod kątem rażąco niskiej ceny nie zaskarżył na etapie wezwania do złożenia
wyjaśnień. Stąd argumentacja w tym zakresie przedstawiana w odwołaniu jest spóźniona.
Niemniej Izba powyżej przedstawiła swoje stanowisko w tym zakresie. W ocenie Izby żaden
przepis prawa nie zabrania zamawiającemu takiej konstrukcji podania ceny ofertowej a w
konsekwencji żądanie zamawiającego wyjaśnień poszczególnych cen jednostkowych
czynności wchodzących w zakres usługi nie narusza art.90 ust.1 ustawy Pzp. Tym samym
skoro zamawiający ma prawo badania cen jednostkowych czynności wchodzących w zakres
usługi to ma obowiązek podania ich wartości szacunkowej na etapie sporządzania oferty.
Reasumując zarzut odwołania sformułowany jako naruszenie art. 90 ust. 1 poprzez uznanie,
że przesłankę rażąco niskiej ceny oferty mogą stanowić w danym przypadku poszczególne
ceny jednostkowe oferty odwołującego nie został udowodniony. W ocenie Izby zamawiający
miał prawo badać i mógł jedynie badać ofertę pod kątem rażąco niskiej ceny przez badanie
cen jednostkowych czynności wchodzących w zakres usługi (31 czynności).
Sygn. akt KIO 51/16
Jak już wyżej Izba stwierdziła odwołanie zasługuje na uwzględnienie w zakresie zarzutu
dotyczącego oferty wykonawcy wybranego w związku z art.90 ust.3 ustawy Pzp. Odwołujący
zarzucił naruszenie art.7 ust.1 ustawy Pzp. co do zasady uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców w sytuacji udzielonych wyjaśnień na podejrzenie rażąco niskiej
ceny.
Izba dokonując ustaleń w zakresie zarzutu naruszenia art.7 ust.1 ustawy Pzp. w związku z
art.90 ust.1 i 3 ustawy Pzp. co do oceny wyjaśnień udzielonych przez wykonawcę
wybranego na wezwanie zamawiającego stwierdza nieprawidłową ocenę tych wyjaśnień
przez zamawiającego. Zamawiający otrzymane wyjaśnienia w dniu 21.12.2015 roku uznał za
wystarczające do oceny, że oferta wykonawcy wybranego nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Zamawiający tak jak odwołującego wezwał wykonawcę wybranego do złożenia wyjaśnień
poszczególnych pozycji Formularza cenowego co uczynił pismem z dnia 16 grudnia 2015
roku. Powodem wezwania było stwierdzenie przez zamawiającego w ofercie wykonawcy
wybranego tak jak zresztą w ofercie odwołującego niższych cen o co najmniej 30 % od
oszacowania zamawiającego . W wezwaniu zamawiający posłużył się tak jak w stosunku
do odwołującego pouczeniami wynikającymi z treści art.90 ust.1 ustawy Pzp. Nadto użył we
wszystkich wezwaniach formuły ”wzywa się Wykonawcę, aby w terminie do dnia 21 grudnia
2015 roku wykazał argumenty oraz złożył dowody uzasadniające realne rzetelne
skalkulowanie cen jednostkowych zaoferowanych w niżej wymienionych pozycjach
Formularza cenowego”. Tak jak do innych wykonawców zamieścił w wezwaniu Tabelę w
której wymienił budzące wątpliwość pozycje Formularza cenowego czynności składających
się na usługę utrzymania i konserwacji ekranów akustycznych na terenie Miasta Rzeszowa.
W kolumnach Tabeli od 3 do 5 podał cenę brutto oferowaną przez wykonawcę; cenę
szacowaną przez zamawiającego wartość brutto oraz różnice procentowe pomiędzy
obydwiema wycenami. Różnice w ofercie wykonawcy wybranego kształtują się na poziomie
od 50 prawie do 100% poniżej wyceny zamawiającego. Izba dokonując oceny udzielonych
wyjaśnień przez wykonawcę wybranego stwierdza, że wykonawca ten upatruje prawo do tak
niskich cen w stosunku do wyceny zamawiającego z uwagi na zapasy magazynowe
obejmujące materiały budowlane służące stricte do realizacji tego typy robót wymieniając je
a co znacznie wpłynęło na kalkulację ceny z poszczególnych pozycji formularza. Dalej
powołuje się na korzystne rabaty sięgające nawet do 50 procent. Przy czym zarówno w
wyjaśnieniach jak i w ofertach sprzedawców nie podaje się do jakich kwot te rabaty odnoszą
się i w efekcie nieznane są kwoty cen na poszczególne materiały. Wykonawca wybrany
powołuje się na ceny rynkowe jako podstawę udzielonych rabatów. Pojęcie ceny rynkowe
jest pojęciem niedookreślonym, jeżeli chodzi o konkretną cenę towaru i do tak określonej
przez przystępującego podstawy rabatów na materiały nawet do 50 % nie daje możliwości
Sygn. akt KIO 51/16
ustalenia końcowej ceny, którą przyjął wykonawca wybrany do kalkulacji poszczególnej
czynności usługi. Reasumując twierdzenie, że są to ceny rynkowe nie daje żadnej wiedzy co
do ich wysokości ceny w danym przypadku to jest przy konkretnym towarze. Dalej
wykonawca wybrany w wyjaśnieniach wskazuje na posiadanie zapasów magazynowych na
środki czyszczące Karcher oraz szczotki czyszczące i ściągaczki. Tę okoliczność jak w
przypadku materiałów budowlanych kwituje ”(…) w związku, z czym Wykonawca nie
poniesie dodatkowych kosztów ich zakupu co znacząco wpłynęło na wysokość
zaoferowanych cen(…)” . Dalej w wyjaśnieniach wykonawca wskazuje na kolejne materiały
zmagazynowane i niewykorzystane w bieżącej działalności obsługi zamawiającego w roku
2015 takich jak ekran z przezroczystej płyty akustycznej poli, siatki PEHD, ekrany typu
zielona ściana. Kolejno wskazuje na korzystną dla siebie umowę najmu sprzętu myjka
ciśnieniowa FALCH AQUA oraz KARCHER. Ponadto wskazuje na zakup samochodu,
koparko ładowarki co ma wpłynąć na sprzyjające warunki realizacji przedmiotu zamówienia.
Wymienia się również zaplecze magazynowe na terenie powiatu rzeszowskiego, nie
ponoszenie kosztów dojazdów, noclegów, i delegacji pracowników. Wymienia się również
pracowników, którzy są na stałe zatrudnieni przez co wykonują także inne zadania
ograniczając w ten sposób koszty. Dalej wykonawca wybrany w wyjaśnieniach stwierdza,
że”(…)Ogólna cena oferty złożonej przez Wykonawcę nie odbiega od cen rynkowych tego
samego rodzaju zamówienia, a przy ocenie ofert Zamawiający winien brać pod uwagę
ogólną cenę oferty, a nie opierać się na poszczególnych cenach jednostkowych (…)”. I dalej
takie ogólne twierdzenia jak (…)”Zaoferowana przez Wykonawcę cena, nie jest ceną
niewiarygodną czy nierealistyczną a tylko w takim przypadku uznać należy, że cena jest
rażąco niska”. Dalej wykonawca wybrany w wyjaśnieniach podnosi, że zamawiający nie ma
prawa oceniać poszczególnych cen za czynności opisane w Formularzu oferty zajmującym
31 pozycji a powinien ocenić cenę całkowitą odnosząc ją do całości przedmiotu zamówienia,
podając na tę okoliczność liczne orzecznictwo. Nadmienia również o marży, która generuje
zysk. Reasumując wykonawca wybrany stwierdza (…)”Przedstawione dowody,
jednoznacznie potwierdzają możliwość realizacji zamówienia zgodnie z jego treścią a tym
samym, potwierdzają fakt, iż zaoferowana cena nie jest cena rażąco niską. Tymi dowodami
są dokumenty załączone do wyjaśnień a mianowicie: stany magazynowe towarów;
porozumienie handlowe; umowa najmu sprzętu; umowa przyznania pomocy i aneks do
umowy.
Izba dokonując oceny złożonych wyjaśnień jak i dokumentów załączonych do tychże
wyjaśnień nie znajduje w nich argumentów wskazujących na skalkulowanie na odpowiednim
poziomie ceny poszczególnych czynności. Są to ogólne stwierdzenia nie poparte żadnymi
wyliczeniami matematycznymi to jest kalkulacjami, które uzasadniają podane w Formularzu
Sygn. akt KIO 51/16
ceny. Z przedstawionych wyjaśnień nie można wywieść jakiejkolwiek kalkulacji cen a
zamawiający w SIWZ wskazywał na konieczności kalkulacji obejmującej koszty
bezpośrednie, pośrednie, daniny publicznoprawne a także wymagał skalkulowania zysku. W
ocenie Izby twierdzenia zamawiającego, że posiada zapasy magazynowe, które zwalniają go
od zakupu materiałów czy sprzętu, czy też środków a w konsekwencji do nie ponoszenia
kosztów świadczą o nieprawidłowej kalkulacji. Wykonawca przyjmując taką konstrukcję
kosztów oferuje zamawiającemu świadczenia nieodpłatnie co stanowi podstawę do
postawienia zarzutu nieuczciwej konkurencji. Natomiast jest również dowód na zamiar
świadczenia usługi poniżej kosztów. Przecież wykonawca materiały te kupił poniósł pewne
koszty i ich nie sprzedał więc kalkulując cenę dla zamawiającego powinien uwzględnić koszt
tych materiałów skoro zamierza je wykorzystać przy wykonaniu zamówienia. Nie ma w tym
wypadku żadnego znaczenia, że kupił je wcześniej na inne zadanie czy w ogóle bez
potrzeby konkretnego wykorzystania. W każdym przypadku stan magazynowy to jest koszt
nie tylko zakupu ale jeszcze transportu, magazynowania itd. Pozostaje także kwestia
rachunkowości wykonawcy, który skoro nie sprzedał zakupionego towaru w usłudze to nadal
stanowi jego koszt, który powinien uwzględnić przy kalkulacji kosztów usługi. Z kolei
załączone do wyjaśnień dokumenty w postaci umów czy to na wynajem czy to na zakup
środków transportu same w sobie nie świadczą o nie wystąpienia rażąco niskiej ceny a mogą
co najwyżej stanowić dowód na kalkulacje kosztów, której wyjaśnienia w żadnym stopniu nie
zawierają. Owszem okoliczność bazy przedsiębiorstwa w miejscu świadczenia usługi ma
wpływ na koszty transportu czy tez noclegu ,czy tez delegacji pracowniczych ale powinno
wynikać to z kalkulacji usługi, gdzie te koszty nie zostają uwzględnione. Zamawiający nie
otrzymał od wykonawcy wybranego żadnego materiału, który mógłby stanowić dowód jak
wyliczono cenę usługi jakie wzięto do tego czynniki produkcji w postaci kosztów
bezpośrednich, pośrednich to jest np wyceny materiałów, pracy sprzętu, pracy ludzi,
narzutów, zysku. Reasumując wykonawca wybrany nie przedstawił oczekiwanych przez
zamawiającego argumentów świadczących o skalkulowaniu cen na poziomie powyżej rażąco
niskiej ceny o co wnosił w wezwaniu. Przepisy art.90 ust.1 ustawy Pzp. nie mówią wprost w
jakiej formie wykonawca ma złożyć wyjaśnienia ale nie oznacza to, że wystarczą
zapewnienia i oświadczenia jak to uczynił wykonawca wybrany a przystępujący w sprawie.
Izba nie znalazła także podstaw do konieczności wezwania zarówno przystępującego jak i
odwołującego do ponownych wyjaśnień, ponieważ w ocenie Izby wezwanie było
jednoznaczne i oparte o treść art.90 ust.1 ustawy Pzp. Reasumując należy stwierdzić, że
składając wyjaśnienia zamawiającemu nie tylko należy podać szczególne okoliczności
wykonawcy, które mają wpływ na kształtowanie jego cen ale należy wykazać ten wpływ na
wysokość zaproponowanej ceny to jest jego konkretny wymiar. Calem postępowania
Sygn. akt KIO 51/16
wyjaśniającego jest przekonanie zamawiającego o wiarygodności cen i możliwości
wykonania zamówienia w sposób opisany w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.
co do oferty odwołującego:
Izba uznaje za prawidłową ocenę dokumentów przez zamawiającego w związku z datą ich
sporządzenia po terminie składania ofert. Słusznym jest twierdzenie zamawiającego, że
wykonawca powinien posiadać czy to oferty na materiały, czy to na sprzedaż wody, czy też
na wykonanie usług w dacie kalkulowania ceny czyli przed datą złożenia oferty a nie po jej
dacie. Oferta została złożona w dniu 8 grudnia 2015 roku. Większość dokumentów
wystawiono po tej dacie i nie wynika z ich treści, że oferty te były aktualne co najmniej w
dacie złożenia oferty. Dowody mają wskazywać na prawidłowość ustalenia ceny w dacie
sporządzania oferty a nie na dzień wezwania do złożenia wyjaśnień co następuje po terminie
składania ofert. Wykonawca ma udowodnić, że ustalając cenę miał podstawy do jej
ustalenia na dzień jej skalkulowania. W związku z tym powinien mieć oferty w dniu
kalkulowania ceny a przynajmniej jeżeli dokumenty wystawiane są później to powinno z nich
wynikać, że ceny były ustalone na dzień kalkulowania ceny to jest przed datą składania
oferty. W innym wypadku wykonawca nie miał podstaw do kalkulacji skoro nie miał
aktualnych ofert zwłaszcza na „duże rabaty cenowe” . Poza tym określenie „duże rabaty
cenowe” nie stanowi dowodu świadczenia usługi na zaproponowanym poziomie skoro
nieznane są konkretne stawki cenowe. Skuteczność takiego dowodu na ceny jest podobna
jak w przypadku wyjaśnień wykonawcy wybranego, który posłużył się formułą „rabaty do
50% ceny rynkowej” przy nie podaniu konkretnej stawki ceny. Izba w tym zakresie
przedstawiła stanowisko powyżej. Tylko oferty sprzedawców określające konkretne stawki
cenowe za konkretne materiały mogą stanowić dowód na prawidłowość przyjętych stawek
do kalkulacji ceny.
Wyjaśnienia odwołującego są tak samo opisowe jak wyjaśnienia wykonawcy wybranego, nie
zawierają żadnych wyliczeń rachunkowych uwiarygodniających zaoferowane stawki cenowe.
Nie wystarczające są oświadczenia odwołującego , że cena generuje zysk, że przyjął
rozwiązania techniczne; wyjątkowo sprzyjające warunki wykonywania zamówienia i koszty
pracy. Są to tylko oświadczenia nie stanowiące dowodów. Poza tym nie mają charakteru
wymiernego potwierdzającego prawidłowość zastosowanych stawek cenowych w ofercie. Z
kolei z załączonego zaświadczenia wynika, że Pan W.B. będzie wykonawcą co z kolei nie
wynika z Formularza ofertowego odwołującego.
Izba odnosząc się do wywodów odwołującego, że podstawę do oceny oferty powinna
stanowić cena całkowita a nie cena jednostkowa przywołuje wywody Izby użyte przy ocenie
rażąco niskiej ceny oferty wykonawcy wybranego.
Sygn. akt KIO 51/16
Izba nie przyjmuje za przekonywującą argumentację, że fakt zamortyzowania środków
trwałych powoduje tylko po jego stronie koszty przeglądów bez udziału kosztów takich jak
naprawa, konserwacja, ubezpieczenia. Podobną argumentację Izba nie uznaje za
przekonywującą co do faktu posiadania własnej bazy jako nie powodującej kosztów.
Izba odnosząc się do argumentacji odwołującego wywodzi jak poniżej.
Co do: zminimalizowane koszty kadrowe wobec faktu, że usługa będzie wykonywana
osobiście przez właściciela firmy - emeryta oraz osoby, które wykonywały je będą w ramach
prowadzonej przez nie działalności oraz T.O. i A.N. - z którymi odwołujący rozlicza się w
ramach barteru za dotychczas wykonane przez niego usługi w administrowaniu ich
nieruchomościami.
Owszem mogą być to okoliczności szczególne ale odwołujący nie wykazał jaki mają
wymierny wpływ na skalkulowanie ceny.
Co do: posiada już zamortyzowany sprzęt do wykonania przedmiotowych usług. Nie ponosi
kosztów transportu, używana przy myciu ekranów, jak również w dużej mierze przy usuwaniu
i likwidowaniu graffiti, woda pobierana u W.B. jest mniej niż 2x tańsza niż gdziekolwiek
indziej, gdyż nie jest zobowiązany do płatności za odprowadzanie ścieków. Należy tu
podkreślić, że główna i podstawowa usługa przedmiotowego zamówienia opiera się właśnie
o ten czynnik.
Owszem mogą być to okoliczności szczególne ale odwołujący nie wykazał jaki mają
wymierny wpływ na skalkulowanie ceny.
Co do: „Należałoby zacząć od pierwotnego błędnego założenia zamawiającego.
Zamawiający dokonywał analizy cen jednostkowych przez pryzmat sporządzonego przez
siebie szacunku. W tym miejscu należy stwierdzić, że ceny oferowane przez odwołującego
nie odbiegają od cen rynkowych i to szacunek jest sporządzony nieprawidłowo. Niebagatelne
znaczenie miało nieprawidłowe zastosowanie art. 34 ust. 1(…)Jak wynika z wezwania
skierowanego do odwołującego w toku postępowania, zamawiający ustalił wartość
szacunkową zamówienia poprzez powielenie części cen stosowanych w poprzednim
przetargu ZP.2311.22.2014 przez firmę JOMAKO (opisu kolumny 4 pisma z dnia
16.12.2015r., przy wykazywaniu występujących różnic cenowych „Szacowana przez
Zamawiającego wartość brutto"). Abstrahując od faktu, że zamawiający jest zobowiązany do
oszacowania przedmiotu zamówienia z należytą starannością”.
Sygn. akt KIO 51/16
W ocenie Izby zarzut nieprawidłowego szacunku spóźniony. Szacunek co do zasady
sporządza zamawiający przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Podstawę nie stanowi art. 34 ustawy Pzp., który odnosi się do usług
powtarzających się okresowo. Do przedmiotowego postępowania zastosowanie ma art.32
ustawy Pzp.
Co do: „nieprawidłowego zastosowania art. 90 ust. 1 pzp”.
Wykonawcy w tym odwołujący nie zaskarżyli wezwania zamawiającego do wyjaśnień tylko
udzieli zamawiającemu wyjaśnień. Zarzut spóźniony.
Co do: „Błędem było zatem, że do wyceny doszło przez czyste przeniesienie niektórych cen
ubiegłorocznych jednej tylko firmy, i to bez użycia prognozowanego na dany rok
średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem”
Zarzut jak powyżej spóźniony. Sprawą zamawiającego jest metoda wyceny. Wykonawca w
stosownym czasie ma prawo zaskarżyć wycenę.
Co do: „Co znamienne, Odwołujący powoływał się na fakt nieprawidłowego ustalenia przez
Zamawiającego wartości szacunkowej zamówienia, w szczególności taka argumentacja
znalazła się w wyjaśnieniach składanych Zamawiającemu - jednak Zamawiający nie
zareagował w żaden sposób na tą okoliczność”
Jak powyżej argumentacja odwołującego na etapie wezwania do złożenia wyjaśnień jest
spóźniona.
Co do : „W przedmiotowym postępowaniu, zamawiający z ostrożności zawarł w opisie
przedmiotu zamówienia wykonywanie wszystkich możliwych do przewidzenia czynności -
kazał wycenić każde zdarzenie, które przewidział jako możliwe do zaistnienia w ramach
utrzymania i konserwacji ekranów i przyjął je wszystkie jako element oceny. Istotne jest
jednak, że nie wszystkie elementy w ramach realizacji występują czy występują w mających
znaczenie ilościach. Świadomość tą, z całą pewnością, ma Zamawiający itd.”
Zarzut spóźniony opis przedmiotu zamówienia (SIWZ) można zaskarżyć przed terminem
składania ofert.
Na koniec odnosząc się do wyspecyfikowanych zarzutów przez odwołującego Izba odnosi
się następująco co do ich rozpatrzenia
Sygn. akt KIO 51/16
1. art. 90 ust. 1 poprzez uznanie, że cena oferty odwołującego jest rażąco niska w stosunku
do przedmiotu zamówienia w sytuacji kiedy nie powinna ona budzić wątpliwości
zamawiającego co do realności ceny i do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego – zarzut nie zasługuje na
uwzględnienie.
2. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z art. 34 ust. 1 w zw. z art. 29 ust. 1 poprzez uznanie, że
cena ofertowa nasuwa wątpliwości w zakresie rażąco niskiej ceny przez pryzmat
szacunku cen jednostkowych zamawiającego, w sytuacji kiedy szacunek został
sporządzony niezgodnie z przepisami ustawy Pzp. i OPZ nie zawiera wszystkich
okoliczności mających wpływ na sporządzenie oferty– zarzut nie zasługuje na
uwzględnienie.
3. naruszenie art. 90 ust. 1 poprzez uznanie, że przesłankę rażąco niskiej ceny oferty mogą
stanowić w danym przypadku poszczególne ceny jednostkowe oferty odwołującego–
zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
4. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z ust. 2 poprzez nie uwzględnienie wszystkich wyjaśnień i
dowodów odwołującego– zarzut nie zasługuje na uwzględnienie,
5. naruszenie art. 7 ust. 1 poprzez przeprowadzenie przez zamawiającego postępowania o
udzielenie zamówienia w sposób nie zapewniający zachowania uczciwej konkurencji
oraz równego traktowania wykonawców a to wobec wybrania oferty J.K. JOMAKO jako
najkorzystniejszej w sytuacji kiedy po wezwaniu tego wykonawcy w trybie art. 90 ust. 1
złożył on podobne wyjaśnienie jak odwołujący, które zdaniem zamawiającego są
wystarczające do uznania, że cena nie jest rażąco niska – zarzut zasługuje na
uwzględnienie,
6. naruszenie art. 89 ust. 1 pkt. 4 w zw. z art. 90 ust. 3 poprzez bezpodstawne odrzucenie
oferty odwołującego pomimo braku podstaw do kwalifikacji ceny ofertowej odwołującego
jako rażąco niskie– zarzut nie zasługuje na uwzględnienie,
7. naruszenie art. 91 ust. 1 pzp poprzez zaniechanie wyboru oferty odwołującego jako
najkorzystniejszej kiedy zawiera ona przymioty oferty najkorzystniejszej wobec
ustalonych przez zamawiającego kryteriów oceny ofert– zarzut nie zasługuje na
uwzględnienie.
W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji wyroku, ponieważ stwierdzono
naruszenie przepisów ustawy art.7 ust.1 w związku z art.90 ust.3 i 89 ust.4 ustawy pzp w
stosunku do oferty wykonawcy wybranego co powoduje wpływ na wynik postępowania.
O kosztach orzeczono stosownie do wyniku sprawy zgodnie z art. 192 ust.9 i 10 ustawy oraz §
3 pkt 1) i 2) oraz § 5 ust.2 pkt 1) Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca
Sygn. akt KIO 51/16
2010r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. 2010r. nr 41 poz.238)
zaliczając uiszczony wpis przez odwołującego w kwocie 15.000,00 zł. w koszty postępowania
odwoławczego i zasądzając od zamawiającego na rzecz odwołującego koszty postępowania
obejmujące uiszczony przez odwołującego wpis od odwołania w kwocie 15.000,00 zł i
wynagrodzenie pełnomocnika odwołującego w łącznej kwocie 3.600 złotych. Co do zasady nie
zasądza się kosztów dla przystępującego poza wyjątkiem uwzględnienia odwołania i
wniesienia przez przystępującego sprzeciwu.
Przewodniczący: ……………
Sygn. akt: KIO 51/16
WYROK
z dnia 2 lutego 2016 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Renata Tubisz
Protokolant: Paulina Zielenkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 lutego 2016 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 18 stycznia 2016 r. przez odwołującego:
W.O. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą PHU ELEKTROTEL V W.O. ul.
Gałęzowskiego 3/1; 35-074 Rzeszów w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego:
Gmina Miasto Rzeszów – Miejski Zarząd Dróg w Rzeszowie ul. Targowa 1; 35-064 Rzeszów
przy udziale: przystępującego J.K. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą
JOMAKO – J.K. Niebylec 193; 38-114 Niebylec po stronie zamawiającego
orzeka
1. Uwzględnia odwołanie co do oferty przystępującego po stronie zamawiającego i
nakazuje zamawiającemu odrzucenie tej oferty. Oddala odwołanie co do oferty
odwołującego i nakazuje zamawiającemu utrzymanie w mocy odrzucenia tej oferty.
Nakazuje zamawiającemu unieważnienie wyboru najkorzystniejszej oferty oraz ponowne
badanie i ocenę pozostałej oferty celem wyboru najkorzystniejszej oferty.
2. kosztami postępowania obciąża Gminę Miasto Rzeszów – Miejski Zarząd Dróg w
Rzeszowie ul. Targowa 1; 35-064 Rzeszów i:
Sygn. akt KIO 51/16
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Włodzimierza
Olech prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą PHU ELEKTROTEL V
W.O. ul. Gałęzowskiego 3/1; 35-074 Rzeszów tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Gmina Miasto Rzeszów – Miejski Zarząd Dróg w Rzeszowie ul. Targowa
1; 35-064 Rzeszów na rzecz W.O. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą
PHU ELEKTROTEL V W.O. ul. Gałęzowskiego 3/1; 35-074 Rzeszów kwotę 18.600
zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą
koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania i
wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego .
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Rzeszowie.
Przewodniczący: ……………
Uzasadnienie
Sygn. akt KIO 51/16
Stan faktyczny sprawy
Odwołujący wniósł odwołanie od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, prowadzonym w trybie przetargu
nieograniczonego, na bieżące utrzymanie i konserwację ekranów akustycznych
zlokalizowanych w granicach administracyjnych miasta Rzeszowa.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
w dniu 31 października 2015 roku pod poz. 2015/S 212-386 123 z numerem referencyjnym
nadanym przez zamawiającego: ZP. 2311.128.2015.
Odwołujący zaskarżył: wybór najkorzystniejszej oferty J.K. JOMAKO, 38-144 Niebylec 193
zwanej dalej „wykonawcą wybranym” lub „przystępującym” oraz zaskarżył odrzucenie na
podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp oferty odwołującego ewentualnie
zaskarżył zaniechanie wezwania do udzielenia dodatkowych wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów, dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.
Zaskarżając powyższe czynności odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie
następujących przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. – Prawo zamówień publicznych
(j. t. Dz. U. 2015 rok poz. 2164) zwanej dalej „ustawą Pzp.”:
1. art. 90 ust. 1 poprzez uznanie, że cena oferty odwołującego jest rażąco niska w stosunku
do przedmiotu zamówienia w sytuacji kiedy nie powinna ona budzić wątpliwości
zamawiającego co do realności ceny i do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego,
2. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z art. 34 ust. 1 w zw. z art. 29 ust. 1 poprzez uznanie, że
cena ofertowa nasuwa wątpliwości w zakresie rażąco niskiej ceny przez pryzmat
szacunku cen jednostkowych zamawiającego, w sytuacji kiedy szacunek został
sporządzony niezgodnie z przepisami ustawy Pzp. i OPZ nie zawiera wszystkich
okoliczności mających wpływ na sporządzenie oferty,
3. naruszenie art. 90 ust. 1 poprzez uznanie, że przesłankę rażąco niskiej ceny oferty mogą
stanowić w danym przypadku poszczególne ceny jednostkowe oferty odwołującego,
4. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z ust. 2 poprzez nie uwzględnienie wszystkich wyjaśnień i
dowodów odwołującego,
5. naruszenie art. 7 ust. 1 poprzez przeprowadzenie przez zamawiającego postępowania o
udzielenie zamówienia w sposób nie zapewniający zachowania uczciwej konkurencji
oraz równego traktowania wykonawców a to wobec wybrania oferty J.K. JOMAKO jako
najkorzystniejszej w sytuacji kiedy po wezwaniu tego wykonawcy w trybie art. 90 ust. 1
Sygn. akt KIO 51/16
złożył on podobne wyjaśnienie jak odwołujący, które zdaniem zamawiającego są
wystarczające do uznania, że cena nie jest rażąco niska,
6. naruszenie art. 89 ust. 1 pkt. 4 w zw. z art. 90 ust. 3 poprzez bezpodstawne odrzucenie
oferty odwołującego pomimo braku podstaw do kwalifikacji ceny ofertowej odwołującego
jako rażąco niskiej,
7. naruszenie art. 91 ust. 1 pzp poprzez zaniechanie wyboru oferty odwołującego jako
najkorzystniejszej kiedy zawiera ona przymioty oferty najkorzystniejszej wobec
ustalonych przez zamawiającego kryteriów oceny ofert,
ewentualnie
8. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z ust. 3 poprzez zaniechanie wezwania odwołującego do
wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny w sytuacji
kiedy uznał, że „wyjaśnienia dotyczące pozycji 6, 7,9,10,11,
12,13,14,17,18,19,20,21,26,30 i 31 Formularza cenowego są zbyt ogólne, by uznać je za
wystarczające do przyjęcia, że wykonawca nie zaoferował rażąco niskiej ceny" i „nie
rozwiewają wątpliwości" zamawiającego.
Odwołujący wnosi o:
unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty i unieważnienie czynności
odrzucenia oferty odwołującego oraz zobowiązanie zamawiającego do powtórzenia
czynności badania i oceny ofert oraz wyboru oferty najkorzystniejszej - z uwzględnieniem
oferty odwołującego
ewentualnie
o unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty i unieważnienie czynności
odrzucenia oferty odwołującego oraz zobowiązanie zamawiającego do czynności badania i
oceny ofert, powtórzenia wezwania odwołującego do wyjaśnień dotyczących elementów
oferty mających wpływ na wysokość ceny ofertowej oraz wyboru oferty najkorzystniejszej - z
uwzględnieniem oferty odwołującego,
oraz
zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego wg
obowiązujących przepisów.
W zakresie prawa odwołującego do wniesienia odwołania w związku z treścią art.179 ust.1
ustawy Pzp odwołujący podniósł jak poniżej.
Sygn. akt KIO 51/16
Odwołujący złożył ofertę w niniejszym przetargu. Oferta odwołującego zawiera najniższą
cenę i udziela korzystnego okresu co do rękojmi za wady. Gdyby zamawiający nie odrzucił
przedmiotowej oferty - zostałaby ona uznana za najkorzystniejszą i zamawiający zawarłby z
odwołującym umowę o wykonanie zamówienia publicznego. Odwołujący przedstawił
argumentację, która Izba rozpatrzyła rozpoznając odwołanie.
Zamawiający wniósł odpowiedź na odwołanie, wnosząc o jego oddalenie.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła
Izba ustaliła
Izba na podstawie przeprowadzonego na rozprawie postępowania dowodowego z
dokumentów przywołanych z dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego przekazanej do akt sprawy przez zamawiającego potwierdzonej za zgodność z
oryginałem oraz na podstawie dokumentów przedłożonych w poczet dowodów na rozprawie
przez strony i uczestnika ustaliła i zważyła jak poniżej.
Zamawiający Miejski Zarząd Dróg w Rzeszowie ul. Targowa 1; 35-064 Rzeszów zwany
dalej „zamawiającym” przetarg rozstrzygnął w dniu 08.01.2016 roku zawiadamiając o tym
wykonawców. Wybrana została oferta Pani J.K. prowadzącej działalność gospodarczą pod
nazwą JOMAKO –J.K.; 38-114 Niebylec 193, której oferta uzyskała 100,00 punktów, zwana
dalej „wykonawcą wybranym” lub „przystępującym”. W postępowaniu uczestniczyli także inni
wykonawcy wymienieni poniżej. M.G. BRUK – MAR F.H.U. ul. Sandomierska 6; 37-500
Jarosław, którego oferta została sklasyfikowana na drugiej pozycji z ilością 62,57 punktów.
W.O. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą PHU Elektrotel V ul. Gałęzowskiego
3/1; 35-074 Rzeszów zwany dalej „odwołującym”, którego oferta została odrzucona z
powodu rażąco niskiej ceny. Czwarty wykonawca uczestniczący w postępowaniu to VIA
Polonia S.A 61-366 Poznań ul. Bystra 7; który to wykonawca został wykluczony a jego
oferta odrzucona. Zamawiający uzasadniając odrzucenie oferty odwołującego wskazał na
obowiązek złożenia wraz z ofertą Formularza cenowego, w którym w poszczególnych
pozycjach określono rodzaje czynności w ramach usługi przedmiotowego zamówienia to jest
„Bieżące utrzymanie i konserwacja ekranów akustycznych zlokalizowanych w granicach
administracyjnych miasta Rzeszowa”. Zamawiający w toku badania i oceny oferty
zapoznając się z wyceną poszczególnych pozycji formularza cenowego powziął wątpliwość
Sygn. akt KIO 51/16
co do prawidłowości wyceny 22 pozycji na łączną ilość 31 pozycji . Wzywając w trybie art.90
ust.1 ustawy Pzp do wyjaśnień i dowodów dotyczących elementów oferty mających wpływ na
wysokość ceny przedstawił do każdej pozycji zestawienie ceny oferowanej z ceną
szacowaną przez zamawiającego wykazując między nimi różnice. Zamawiający
jednocześnie przyznał, że wykonawcy nie byli zobowiązani do podania ceny ofertowej za
cały przedmiot zamówienia i obowiązek podania ceny ofertowej sprowadzał się do podania
cen w poszczególnych pozycjach Formularza ofertowego. Zamawiający nadmienił, że na
wezwanie odwołujący złożył wyjaśnienie załączając do niego dokumenty takie jak:
uprawnienia budowlane Pana W.O.; ofertę Reklamex z dnia 2 grudnia 2015 roku; pismo
WWW Z. i W. S. sp.j. z dnia 18 grudnia 2015 roku; oświadczenie Pana W.B. z dnia
01.12.2015 roku z fakturą VAT nr 353/EZ/06/2015; zaświadczenie Pana W.B. z dnia
17.12.2015 roku; pismo Multifarb sp. z o.o. z dnia 18.12.2015 roku oraz zobowiązanie Pana
T.O. (bez daty). Na podstawie tych wyjaśnień zamawiający uznał, że nadal 16 pozycji budzi
jego zastrzeżenia, ponieważ wyjaśnienia są zbyt ogólnikowe i lakoniczne aby wyjaśniały
podejrzenie rażąco niskiej ceny.
Wezwanie odwołującego z dnia 16.12.205 roku do złożenia wyjaśnień i dowodów na
podstawie art.90 ust.1 ustawy Pzp. Według treści art.90 ust.1 ustawy Pzp. Zamawiający po
dosłownym zacytowaniu treści przepisu podsumowując wezwanie wskazał ”zamawiający
ma obowiązek zwrócić się do wykonawcy o złożenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów ,
dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.”Zacytowano również
treść art.90 ust.3 ustawy pzp. Podniesiono kwestię wskazania cen jednostkowych a nie ceny
całkowitej. Reasumując ”wzywa się Wykonawcę, aby w terminie do dnia 21 grudnia 2015
roku wykazał argumenty oraz złożył dowody uzasadniające realne rzetelne skalkulowanie
cen jednostkowych zaoferowanych w niżej wymienionych pozycjach Formularza cenowego”.
W dniu 21 grudnia 2015 roku odwołujący złożył wyjaśnienie oraz dowody na elementy
wyceny mające wpływ na jej wysokość. Podnosi kwestię, że oszacowanie sprowadza się do
oferty z ubiegłych lat wykonawcy wybranego, który realizował zamówienie. Ponadto co do
zasady twierdzi, że szacunki zamawiającego są nieprawidłowe i w związku z tym nie miał
prawa wzywać jego do wyjaśnień pod zarzutem rażąco niskiej ceny.
Notatka służbowa - szacunkowe wyliczenie wartości forma tabelaryczna zawierająca 31
pozycji w tym 5 pozycji tylko z roku 2014r. Dokument, który stanowił podstawę do szacunku
zamówienia opiera się na latach od 2012 do 2014 roku. Szacunek ten powinien być
udostępniony w formie protokołu. Niemniej jego nieudostępnienie nie było przedmiotem
zaskarżenia przez odwołującego ani przystępującego w sprawie. W aktach sprawy
przekazanych przez zamawiającego znajduje się ten dokument na stronie pierwszej.
Sygn. akt KIO 51/16
Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2014 dokument
nieprzydatny, ponieważ badanie oferty cenowej ma na celu ustalenie czy cena nie jest
rażąco niska a nie czy wykonawca ma środki na pokrycie strat dzięki dochodom za ubiegłe
lata. Wręcz należy stwierdzić, że jest to dowód świadczący o rażąco niskiej cenie skoro
wykonawca przewiduje możliwość finansowania wykonywanego zamówienia z zysku za
poprzednie lata.
Z kolei wyjaśnienia porównawcze do świadczeń dla GDDKiA są ogólnikowe i nie muszą być
adekwatne do niniejszego zamówienia.
Co do usług barterowych to też trzeba je wycenić. Barter obowiązuje między odwołującym i
Panem W.B.. W wyjaśnieniach mówi się o umowach przyszłych i niepewnych. Brak
kalkulacji na poz. 2; 15;16;28 naprawy ekranów jako dowód oferta Reklamex D.G. – są to
konkretne ceny ale brak kalkulacji pozycji na podstawie tychze cen. Poz. 6 zobowiązanie
T.O. bez kalkulacji usługi w pozycji 6 wymiana elementów Jest to forma podwykonawstwa,
powinna być sporządzona na datę nie później niż termin składania ofert lub z dokumentu
powinno wynikać, że uzgodnienie było dokonane przed datą złożenia oferty. Do poz. 10; 11;
14; 17; 18; usuwanie grafitti brak kalkulacji oświadczenie o rabatach bez wskazania cen czy
innych okoliczności. Do poz. 12 ;13 usuwanie grafitti multifarb wysokie rabaty bez ich
wysokości. brak wskazania jak wpływają na wysokość ceny. Do poz. 19 ;20;21 malowanie
ekranów podaje technologie brak kalkulacji poz. 19; 20;21metodologia bez podania cen i
wyliczeń. Poz.23 mycie wysokociśnieniowe ekranów akustycznych - brak wpływu na cenę
zaoferowaną.
Reasumując dostarczone dowody nie wskazują aby na dzień składania ofert odwołujący miał
ustalenia co do uzyskania rabatów na materiały oraz wykonawstwo Pana W.B.. Noszą datę
po terminie składania ofert a z ich treści nie wynika, że uzgodnienia co do rabatów oraz
wykonawstwa Pana W. B. było uzgodnione przed złożeniem oferty.
Co prawda odwołujący w pewnym zakresie wskazał zamawiającemu co spowodowało
obniżenie ceny ale nie wskazał w jakim stopniu wskazane przez niego elementy ceny
wpłynęły na jej obniżenie.
Izba zważyła
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie w części dotyczącej zarzutu naruszenia art.7 ust.1
ustawy Pzp. w związku z art.90 ust.3 ustawy Pzp w związku z uznaniem zamawiającego, że
Sygn. akt KIO 51/16
wyjaśnienia wykonawcy wybranego, co do podejrzenia rażąco niskiej ceny w jego ofercie, są
zadawalające.
Natomiast odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie w zakresie zarzutu naruszenia art.90
ust.3 ustawy Pzp. w związku z art.89 ust.1 pkt 4 ustawy Pzp. w związku z odrzuceniem
oferty odwołującego z powodu uznania przez zamawiającego rażąco niskiej ceny jego oferty.
Co do zarzutu skierowanego do oferty wykonawcy wybranego /przystępującego po
stronie zamawiającego.
W tym zakresie jak Izba już nadmieniła odwołanie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ
wykonawca wybrany udzielając wyjaśnienia pod zarzutem rażąco niskiej ceny nie udowodnił
postawionego zarzutu jego ofercie. Izba w wyniku przeprowadzonego postępowania
dowodowego na rozprawie jak i oceny dowodów uznała jego wyjaśnienia z dnia 21.12.2015
roku za niewystarczające do wykazania, że ceny nie noszą znamiona rażąco niskich.
Wykonawca wybrany poza nieudowodnionymi twierdzeniami nie przedstawił argumentów
wykazujących , że jego ceny, skalkulowane zresztą poniżej od 50% do 90% wyceny
zamawiającego, pokrywają koszty świadczenia usługi wraz z zyskiem. W tym miejscu należy
nadmienić, że zgodnie z obowiązującym SIWZ „cena podana w ofercie powinna zawierać
wszystkie koszty bezpośrednie, koszty pośrednie oraz zysk i powinna uwzględniać wszystkie
podatki, ubezpieczenia i opłaty itp. włącznie z podatkiem od towarów i usług (VAT) ( Cz.13
Opis sposobu obliczenia ceny. ppkt 13.2. ). Tak więc kalkulacja ceny powinna obejmować
nie tylko koszty bezpośrednie, pośrednie, obciążenia publicznoprawne ale także zysk.
Istotnym postanowieniem SIWZ jest także regulacja co do formy przedstawienia ceny
świadczenia usługi, przewidziana w formie odrębnego dokumentu Formularza cenowego,
znajdująca się w Części 13 ppkt 13.4 SIWZ. Zgodnie z nią „Podstawą obliczenia ceny
oferty jest formularz cenowy, który należy dołączyć do oferty. Należy podać ceny
jednostkowe netto i ceny jednostkowe brutto dla wszystkich pozycji formularza cenowego.
Formularz cenowy łącznie zawiera 31 pozycji czynności wchodzących w skład usług
utrzymania i konserwacji ekranów akustycznych na terenie miasta Rzeszowa. Zamawiający
oczekiwał wyceny wszystkich pozycji, co zresztą wykonawcy przestawili w swoich ofertach.
Zamawiający nie wymagał podania w Formularzu ofertowym jednolitej ceny usługi za
wszystkie czynności, które mogą być zlecane w ramach zamówienia utrzymania konserwacji
ekranów akustycznych. Należy również nadmienić, że zamawiający dokonał wyceny
poszczególnych pozycji usługi przed wszczęciem postępowania i na tę okoliczność w
Sygn. akt KIO 51/16
dokumentacji znajduje się wycena karta 1 dokumentacji postępowania przekazanej przez
zamawiającego do akt sprawy.
Natomiast w protokole postępowania prowadzonym przez zamawiającego znajduje się
jednolita kwota za całe zamówienie.
W ocenie Izby wobec nie żądania podania w formularzu ofertowym ceny jednolitej dla całej
usługi a żądania podania cen jednostkowych czynności wchodzących w skład usługi
dokument kalkulacji cen poszczególnych czynności sporządzony przez zamawiającego był
dokumentem, który powinien być udostępniany na żądanie każdego potencjalnego oferenta.
Wobec takiej regulacji SIWZ w zakresie ceny oferty (formularz cen jednostkowych) badanie
w kierunku rażąco niskiej ceny mogło odbywać się tylko w stosunku do cen jednostkowych
podanych w formularzu cenowym. Natomiast ani odwołujący, ani przystępujący na rozprawie
nie podnieśli okoliczności żądania dostępu do wyceny jednostkowej czynności sporządzonej
przez zamawiającego ani też związanej z nią ewentualnej odmowy.
Izba nie podziela kierowanych pod adresem zamawiającego w odwołaniu zarzutu braku
podstaw do badania cen jednostkowych pod kątem rażąco niskiej ceny w związku z treścią
art.90 ust.1 ustawy Pzp. Skoro zamawiający w SIWZ a konkretnie w Formularzu ofertowym
nie żądał ceny całkowitej (jednolitej) usługi utrzymania i konserwacji ekranów akustycznych
to nierzeczywistym wydaje się oczekiwanie żądania ceny całkowitej, która w ofercie
wykonawców nie jest podawana czyli nie istnieje. Argumentację o braku podstaw badania
cen jednostkowych przez zamawiającego przywoływano już na etapie wezwania do
wyjaśnienia rażąco niskiej ceny chociażby czynił to wykonawca wybrany. Niemniej żaden z
wykonawców żądania wyjaśnienia cen jednostkowych czynności wchodzących w skład
usługi pod kątem rażąco niskiej ceny nie zaskarżył na etapie wezwania do złożenia
wyjaśnień. Stąd argumentacja w tym zakresie przedstawiana w odwołaniu jest spóźniona.
Niemniej Izba powyżej przedstawiła swoje stanowisko w tym zakresie. W ocenie Izby żaden
przepis prawa nie zabrania zamawiającemu takiej konstrukcji podania ceny ofertowej a w
konsekwencji żądanie zamawiającego wyjaśnień poszczególnych cen jednostkowych
czynności wchodzących w zakres usługi nie narusza art.90 ust.1 ustawy Pzp. Tym samym
skoro zamawiający ma prawo badania cen jednostkowych czynności wchodzących w zakres
usługi to ma obowiązek podania ich wartości szacunkowej na etapie sporządzania oferty.
Reasumując zarzut odwołania sformułowany jako naruszenie art. 90 ust. 1 poprzez uznanie,
że przesłankę rażąco niskiej ceny oferty mogą stanowić w danym przypadku poszczególne
ceny jednostkowe oferty odwołującego nie został udowodniony. W ocenie Izby zamawiający
miał prawo badać i mógł jedynie badać ofertę pod kątem rażąco niskiej ceny przez badanie
cen jednostkowych czynności wchodzących w zakres usługi (31 czynności).
Sygn. akt KIO 51/16
Jak już wyżej Izba stwierdziła odwołanie zasługuje na uwzględnienie w zakresie zarzutu
dotyczącego oferty wykonawcy wybranego w związku z art.90 ust.3 ustawy Pzp. Odwołujący
zarzucił naruszenie art.7 ust.1 ustawy Pzp. co do zasady uczciwej konkurencji i równego
traktowania wykonawców w sytuacji udzielonych wyjaśnień na podejrzenie rażąco niskiej
ceny.
Izba dokonując ustaleń w zakresie zarzutu naruszenia art.7 ust.1 ustawy Pzp. w związku z
art.90 ust.1 i 3 ustawy Pzp. co do oceny wyjaśnień udzielonych przez wykonawcę
wybranego na wezwanie zamawiającego stwierdza nieprawidłową ocenę tych wyjaśnień
przez zamawiającego. Zamawiający otrzymane wyjaśnienia w dniu 21.12.2015 roku uznał za
wystarczające do oceny, że oferta wykonawcy wybranego nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Zamawiający tak jak odwołującego wezwał wykonawcę wybranego do złożenia wyjaśnień
poszczególnych pozycji Formularza cenowego co uczynił pismem z dnia 16 grudnia 2015
roku. Powodem wezwania było stwierdzenie przez zamawiającego w ofercie wykonawcy
wybranego tak jak zresztą w ofercie odwołującego niższych cen o co najmniej 30 % od
oszacowania zamawiającego . W wezwaniu zamawiający posłużył się tak jak w stosunku
do odwołującego pouczeniami wynikającymi z treści art.90 ust.1 ustawy Pzp. Nadto użył we
wszystkich wezwaniach formuły ”wzywa się Wykonawcę, aby w terminie do dnia 21 grudnia
2015 roku wykazał argumenty oraz złożył dowody uzasadniające realne rzetelne
skalkulowanie cen jednostkowych zaoferowanych w niżej wymienionych pozycjach
Formularza cenowego”. Tak jak do innych wykonawców zamieścił w wezwaniu Tabelę w
której wymienił budzące wątpliwość pozycje Formularza cenowego czynności składających
się na usługę utrzymania i konserwacji ekranów akustycznych na terenie Miasta Rzeszowa.
W kolumnach Tabeli od 3 do 5 podał cenę brutto oferowaną przez wykonawcę; cenę
szacowaną przez zamawiającego wartość brutto oraz różnice procentowe pomiędzy
obydwiema wycenami. Różnice w ofercie wykonawcy wybranego kształtują się na poziomie
od 50 prawie do 100% poniżej wyceny zamawiającego. Izba dokonując oceny udzielonych
wyjaśnień przez wykonawcę wybranego stwierdza, że wykonawca ten upatruje prawo do tak
niskich cen w stosunku do wyceny zamawiającego z uwagi na zapasy magazynowe
obejmujące materiały budowlane służące stricte do realizacji tego typy robót wymieniając je
a co znacznie wpłynęło na kalkulację ceny z poszczególnych pozycji formularza. Dalej
powołuje się na korzystne rabaty sięgające nawet do 50 procent. Przy czym zarówno w
wyjaśnieniach jak i w ofertach sprzedawców nie podaje się do jakich kwot te rabaty odnoszą
się i w efekcie nieznane są kwoty cen na poszczególne materiały. Wykonawca wybrany
powołuje się na ceny rynkowe jako podstawę udzielonych rabatów. Pojęcie ceny rynkowe
jest pojęciem niedookreślonym, jeżeli chodzi o konkretną cenę towaru i do tak określonej
przez przystępującego podstawy rabatów na materiały nawet do 50 % nie daje możliwości
Sygn. akt KIO 51/16
ustalenia końcowej ceny, którą przyjął wykonawca wybrany do kalkulacji poszczególnej
czynności usługi. Reasumując twierdzenie, że są to ceny rynkowe nie daje żadnej wiedzy co
do ich wysokości ceny w danym przypadku to jest przy konkretnym towarze. Dalej
wykonawca wybrany w wyjaśnieniach wskazuje na posiadanie zapasów magazynowych na
środki czyszczące Karcher oraz szczotki czyszczące i ściągaczki. Tę okoliczność jak w
przypadku materiałów budowlanych kwituje ”(…) w związku, z czym Wykonawca nie
poniesie dodatkowych kosztów ich zakupu co znacząco wpłynęło na wysokość
zaoferowanych cen(…)” . Dalej w wyjaśnieniach wykonawca wskazuje na kolejne materiały
zmagazynowane i niewykorzystane w bieżącej działalności obsługi zamawiającego w roku
2015 takich jak ekran z przezroczystej płyty akustycznej poli, siatki PEHD, ekrany typu
zielona ściana. Kolejno wskazuje na korzystną dla siebie umowę najmu sprzętu myjka
ciśnieniowa FALCH AQUA oraz KARCHER. Ponadto wskazuje na zakup samochodu,
koparko ładowarki co ma wpłynąć na sprzyjające warunki realizacji przedmiotu zamówienia.
Wymienia się również zaplecze magazynowe na terenie powiatu rzeszowskiego, nie
ponoszenie kosztów dojazdów, noclegów, i delegacji pracowników. Wymienia się również
pracowników, którzy są na stałe zatrudnieni przez co wykonują także inne zadania
ograniczając w ten sposób koszty. Dalej wykonawca wybrany w wyjaśnieniach stwierdza,
że”(…)Ogólna cena oferty złożonej przez Wykonawcę nie odbiega od cen rynkowych tego
samego rodzaju zamówienia, a przy ocenie ofert Zamawiający winien brać pod uwagę
ogólną cenę oferty, a nie opierać się na poszczególnych cenach jednostkowych (…)”. I dalej
takie ogólne twierdzenia jak (…)”Zaoferowana przez Wykonawcę cena, nie jest ceną
niewiarygodną czy nierealistyczną a tylko w takim przypadku uznać należy, że cena jest
rażąco niska”. Dalej wykonawca wybrany w wyjaśnieniach podnosi, że zamawiający nie ma
prawa oceniać poszczególnych cen za czynności opisane w Formularzu oferty zajmującym
31 pozycji a powinien ocenić cenę całkowitą odnosząc ją do całości przedmiotu zamówienia,
podając na tę okoliczność liczne orzecznictwo. Nadmienia również o marży, która generuje
zysk. Reasumując wykonawca wybrany stwierdza (…)”Przedstawione dowody,
jednoznacznie potwierdzają możliwość realizacji zamówienia zgodnie z jego treścią a tym
samym, potwierdzają fakt, iż zaoferowana cena nie jest cena rażąco niską. Tymi dowodami
są dokumenty załączone do wyjaśnień a mianowicie: stany magazynowe towarów;
porozumienie handlowe; umowa najmu sprzętu; umowa przyznania pomocy i aneks do
umowy.
Izba dokonując oceny złożonych wyjaśnień jak i dokumentów załączonych do tychże
wyjaśnień nie znajduje w nich argumentów wskazujących na skalkulowanie na odpowiednim
poziomie ceny poszczególnych czynności. Są to ogólne stwierdzenia nie poparte żadnymi
wyliczeniami matematycznymi to jest kalkulacjami, które uzasadniają podane w Formularzu
Sygn. akt KIO 51/16
ceny. Z przedstawionych wyjaśnień nie można wywieść jakiejkolwiek kalkulacji cen a
zamawiający w SIWZ wskazywał na konieczności kalkulacji obejmującej koszty
bezpośrednie, pośrednie, daniny publicznoprawne a także wymagał skalkulowania zysku. W
ocenie Izby twierdzenia zamawiającego, że posiada zapasy magazynowe, które zwalniają go
od zakupu materiałów czy sprzętu, czy też środków a w konsekwencji do nie ponoszenia
kosztów świadczą o nieprawidłowej kalkulacji. Wykonawca przyjmując taką konstrukcję
kosztów oferuje zamawiającemu świadczenia nieodpłatnie co stanowi podstawę do
postawienia zarzutu nieuczciwej konkurencji. Natomiast jest również dowód na zamiar
świadczenia usługi poniżej kosztów. Przecież wykonawca materiały te kupił poniósł pewne
koszty i ich nie sprzedał więc kalkulując cenę dla zamawiającego powinien uwzględnić koszt
tych materiałów skoro zamierza je wykorzystać przy wykonaniu zamówienia. Nie ma w tym
wypadku żadnego znaczenia, że kupił je wcześniej na inne zadanie czy w ogóle bez
potrzeby konkretnego wykorzystania. W każdym przypadku stan magazynowy to jest koszt
nie tylko zakupu ale jeszcze transportu, magazynowania itd. Pozostaje także kwestia
rachunkowości wykonawcy, który skoro nie sprzedał zakupionego towaru w usłudze to nadal
stanowi jego koszt, który powinien uwzględnić przy kalkulacji kosztów usługi. Z kolei
załączone do wyjaśnień dokumenty w postaci umów czy to na wynajem czy to na zakup
środków transportu same w sobie nie świadczą o nie wystąpienia rażąco niskiej ceny a mogą
co najwyżej stanowić dowód na kalkulacje kosztów, której wyjaśnienia w żadnym stopniu nie
zawierają. Owszem okoliczność bazy przedsiębiorstwa w miejscu świadczenia usługi ma
wpływ na koszty transportu czy tez noclegu ,czy tez delegacji pracowniczych ale powinno
wynikać to z kalkulacji usługi, gdzie te koszty nie zostają uwzględnione. Zamawiający nie
otrzymał od wykonawcy wybranego żadnego materiału, który mógłby stanowić dowód jak
wyliczono cenę usługi jakie wzięto do tego czynniki produkcji w postaci kosztów
bezpośrednich, pośrednich to jest np wyceny materiałów, pracy sprzętu, pracy ludzi,
narzutów, zysku. Reasumując wykonawca wybrany nie przedstawił oczekiwanych przez
zamawiającego argumentów świadczących o skalkulowaniu cen na poziomie powyżej rażąco
niskiej ceny o co wnosił w wezwaniu. Przepisy art.90 ust.1 ustawy Pzp. nie mówią wprost w
jakiej formie wykonawca ma złożyć wyjaśnienia ale nie oznacza to, że wystarczą
zapewnienia i oświadczenia jak to uczynił wykonawca wybrany a przystępujący w sprawie.
Izba nie znalazła także podstaw do konieczności wezwania zarówno przystępującego jak i
odwołującego do ponownych wyjaśnień, ponieważ w ocenie Izby wezwanie było
jednoznaczne i oparte o treść art.90 ust.1 ustawy Pzp. Reasumując należy stwierdzić, że
składając wyjaśnienia zamawiającemu nie tylko należy podać szczególne okoliczności
wykonawcy, które mają wpływ na kształtowanie jego cen ale należy wykazać ten wpływ na
wysokość zaproponowanej ceny to jest jego konkretny wymiar. Calem postępowania
Sygn. akt KIO 51/16
wyjaśniającego jest przekonanie zamawiającego o wiarygodności cen i możliwości
wykonania zamówienia w sposób opisany w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.
co do oferty odwołującego:
Izba uznaje za prawidłową ocenę dokumentów przez zamawiającego w związku z datą ich
sporządzenia po terminie składania ofert. Słusznym jest twierdzenie zamawiającego, że
wykonawca powinien posiadać czy to oferty na materiały, czy to na sprzedaż wody, czy też
na wykonanie usług w dacie kalkulowania ceny czyli przed datą złożenia oferty a nie po jej
dacie. Oferta została złożona w dniu 8 grudnia 2015 roku. Większość dokumentów
wystawiono po tej dacie i nie wynika z ich treści, że oferty te były aktualne co najmniej w
dacie złożenia oferty. Dowody mają wskazywać na prawidłowość ustalenia ceny w dacie
sporządzania oferty a nie na dzień wezwania do złożenia wyjaśnień co następuje po terminie
składania ofert. Wykonawca ma udowodnić, że ustalając cenę miał podstawy do jej
ustalenia na dzień jej skalkulowania. W związku z tym powinien mieć oferty w dniu
kalkulowania ceny a przynajmniej jeżeli dokumenty wystawiane są później to powinno z nich
wynikać, że ceny były ustalone na dzień kalkulowania ceny to jest przed datą składania
oferty. W innym wypadku wykonawca nie miał podstaw do kalkulacji skoro nie miał
aktualnych ofert zwłaszcza na „duże rabaty cenowe” . Poza tym określenie „duże rabaty
cenowe” nie stanowi dowodu świadczenia usługi na zaproponowanym poziomie skoro
nieznane są konkretne stawki cenowe. Skuteczność takiego dowodu na ceny jest podobna
jak w przypadku wyjaśnień wykonawcy wybranego, który posłużył się formułą „rabaty do
50% ceny rynkowej” przy nie podaniu konkretnej stawki ceny. Izba w tym zakresie
przedstawiła stanowisko powyżej. Tylko oferty sprzedawców określające konkretne stawki
cenowe za konkretne materiały mogą stanowić dowód na prawidłowość przyjętych stawek
do kalkulacji ceny.
Wyjaśnienia odwołującego są tak samo opisowe jak wyjaśnienia wykonawcy wybranego, nie
zawierają żadnych wyliczeń rachunkowych uwiarygodniających zaoferowane stawki cenowe.
Nie wystarczające są oświadczenia odwołującego , że cena generuje zysk, że przyjął
rozwiązania techniczne; wyjątkowo sprzyjające warunki wykonywania zamówienia i koszty
pracy. Są to tylko oświadczenia nie stanowiące dowodów. Poza tym nie mają charakteru
wymiernego potwierdzającego prawidłowość zastosowanych stawek cenowych w ofercie. Z
kolei z załączonego zaświadczenia wynika, że Pan W.B. będzie wykonawcą co z kolei nie
wynika z Formularza ofertowego odwołującego.
Izba odnosząc się do wywodów odwołującego, że podstawę do oceny oferty powinna
stanowić cena całkowita a nie cena jednostkowa przywołuje wywody Izby użyte przy ocenie
rażąco niskiej ceny oferty wykonawcy wybranego.
Sygn. akt KIO 51/16
Izba nie przyjmuje za przekonywującą argumentację, że fakt zamortyzowania środków
trwałych powoduje tylko po jego stronie koszty przeglądów bez udziału kosztów takich jak
naprawa, konserwacja, ubezpieczenia. Podobną argumentację Izba nie uznaje za
przekonywującą co do faktu posiadania własnej bazy jako nie powodującej kosztów.
Izba odnosząc się do argumentacji odwołującego wywodzi jak poniżej.
Co do: zminimalizowane koszty kadrowe wobec faktu, że usługa będzie wykonywana
osobiście przez właściciela firmy - emeryta oraz osoby, które wykonywały je będą w ramach
prowadzonej przez nie działalności oraz T.O. i A.N. - z którymi odwołujący rozlicza się w
ramach barteru za dotychczas wykonane przez niego usługi w administrowaniu ich
nieruchomościami.
Owszem mogą być to okoliczności szczególne ale odwołujący nie wykazał jaki mają
wymierny wpływ na skalkulowanie ceny.
Co do: posiada już zamortyzowany sprzęt do wykonania przedmiotowych usług. Nie ponosi
kosztów transportu, używana przy myciu ekranów, jak również w dużej mierze przy usuwaniu
i likwidowaniu graffiti, woda pobierana u W.B. jest mniej niż 2x tańsza niż gdziekolwiek
indziej, gdyż nie jest zobowiązany do płatności za odprowadzanie ścieków. Należy tu
podkreślić, że główna i podstawowa usługa przedmiotowego zamówienia opiera się właśnie
o ten czynnik.
Owszem mogą być to okoliczności szczególne ale odwołujący nie wykazał jaki mają
wymierny wpływ na skalkulowanie ceny.
Co do: „Należałoby zacząć od pierwotnego błędnego założenia zamawiającego.
Zamawiający dokonywał analizy cen jednostkowych przez pryzmat sporządzonego przez
siebie szacunku. W tym miejscu należy stwierdzić, że ceny oferowane przez odwołującego
nie odbiegają od cen rynkowych i to szacunek jest sporządzony nieprawidłowo. Niebagatelne
znaczenie miało nieprawidłowe zastosowanie art. 34 ust. 1(…)Jak wynika z wezwania
skierowanego do odwołującego w toku postępowania, zamawiający ustalił wartość
szacunkową zamówienia poprzez powielenie części cen stosowanych w poprzednim
przetargu ZP.2311.22.2014 przez firmę JOMAKO (opisu kolumny 4 pisma z dnia
16.12.2015r., przy wykazywaniu występujących różnic cenowych „Szacowana przez
Zamawiającego wartość brutto"). Abstrahując od faktu, że zamawiający jest zobowiązany do
oszacowania przedmiotu zamówienia z należytą starannością”.
Sygn. akt KIO 51/16
W ocenie Izby zarzut nieprawidłowego szacunku spóźniony. Szacunek co do zasady
sporządza zamawiający przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Podstawę nie stanowi art. 34 ustawy Pzp., który odnosi się do usług
powtarzających się okresowo. Do przedmiotowego postępowania zastosowanie ma art.32
ustawy Pzp.
Co do: „nieprawidłowego zastosowania art. 90 ust. 1 pzp”.
Wykonawcy w tym odwołujący nie zaskarżyli wezwania zamawiającego do wyjaśnień tylko
udzieli zamawiającemu wyjaśnień. Zarzut spóźniony.
Co do: „Błędem było zatem, że do wyceny doszło przez czyste przeniesienie niektórych cen
ubiegłorocznych jednej tylko firmy, i to bez użycia prognozowanego na dany rok
średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem”
Zarzut jak powyżej spóźniony. Sprawą zamawiającego jest metoda wyceny. Wykonawca w
stosownym czasie ma prawo zaskarżyć wycenę.
Co do: „Co znamienne, Odwołujący powoływał się na fakt nieprawidłowego ustalenia przez
Zamawiającego wartości szacunkowej zamówienia, w szczególności taka argumentacja
znalazła się w wyjaśnieniach składanych Zamawiającemu - jednak Zamawiający nie
zareagował w żaden sposób na tą okoliczność”
Jak powyżej argumentacja odwołującego na etapie wezwania do złożenia wyjaśnień jest
spóźniona.
Co do : „W przedmiotowym postępowaniu, zamawiający z ostrożności zawarł w opisie
przedmiotu zamówienia wykonywanie wszystkich możliwych do przewidzenia czynności -
kazał wycenić każde zdarzenie, które przewidział jako możliwe do zaistnienia w ramach
utrzymania i konserwacji ekranów i przyjął je wszystkie jako element oceny. Istotne jest
jednak, że nie wszystkie elementy w ramach realizacji występują czy występują w mających
znaczenie ilościach. Świadomość tą, z całą pewnością, ma Zamawiający itd.”
Zarzut spóźniony opis przedmiotu zamówienia (SIWZ) można zaskarżyć przed terminem
składania ofert.
Na koniec odnosząc się do wyspecyfikowanych zarzutów przez odwołującego Izba odnosi
się następująco co do ich rozpatrzenia
Sygn. akt KIO 51/16
1. art. 90 ust. 1 poprzez uznanie, że cena oferty odwołującego jest rażąco niska w stosunku
do przedmiotu zamówienia w sytuacji kiedy nie powinna ona budzić wątpliwości
zamawiającego co do realności ceny i do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego – zarzut nie zasługuje na
uwzględnienie.
2. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z art. 34 ust. 1 w zw. z art. 29 ust. 1 poprzez uznanie, że
cena ofertowa nasuwa wątpliwości w zakresie rażąco niskiej ceny przez pryzmat
szacunku cen jednostkowych zamawiającego, w sytuacji kiedy szacunek został
sporządzony niezgodnie z przepisami ustawy Pzp. i OPZ nie zawiera wszystkich
okoliczności mających wpływ na sporządzenie oferty– zarzut nie zasługuje na
uwzględnienie.
3. naruszenie art. 90 ust. 1 poprzez uznanie, że przesłankę rażąco niskiej ceny oferty mogą
stanowić w danym przypadku poszczególne ceny jednostkowe oferty odwołującego–
zarzut nie zasługuje na uwzględnienie.
4. naruszenie art. 90 ust. 1 w zw. z ust. 2 poprzez nie uwzględnienie wszystkich wyjaśnień i
dowodów odwołującego– zarzut nie zasługuje na uwzględnienie,
5. naruszenie art. 7 ust. 1 poprzez przeprowadzenie przez zamawiającego postępowania o
udzielenie zamówienia w sposób nie zapewniający zachowania uczciwej konkurencji
oraz równego traktowania wykonawców a to wobec wybrania oferty J.K. JOMAKO jako
najkorzystniejszej w sytuacji kiedy po wezwaniu tego wykonawcy w trybie art. 90 ust. 1
złożył on podobne wyjaśnienie jak odwołujący, które zdaniem zamawiającego są
wystarczające do uznania, że cena nie jest rażąco niska – zarzut zasługuje na
uwzględnienie,
6. naruszenie art. 89 ust. 1 pkt. 4 w zw. z art. 90 ust. 3 poprzez bezpodstawne odrzucenie
oferty odwołującego pomimo braku podstaw do kwalifikacji ceny ofertowej odwołującego
jako rażąco niskie– zarzut nie zasługuje na uwzględnienie,
7. naruszenie art. 91 ust. 1 pzp poprzez zaniechanie wyboru oferty odwołującego jako
najkorzystniejszej kiedy zawiera ona przymioty oferty najkorzystniejszej wobec
ustalonych przez zamawiającego kryteriów oceny ofert– zarzut nie zasługuje na
uwzględnienie.
W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji wyroku, ponieważ stwierdzono
naruszenie przepisów ustawy art.7 ust.1 w związku z art.90 ust.3 i 89 ust.4 ustawy pzp w
stosunku do oferty wykonawcy wybranego co powoduje wpływ na wynik postępowania.
O kosztach orzeczono stosownie do wyniku sprawy zgodnie z art. 192 ust.9 i 10 ustawy oraz §
3 pkt 1) i 2) oraz § 5 ust.2 pkt 1) Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca
Sygn. akt KIO 51/16
2010r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. 2010r. nr 41 poz.238)
zaliczając uiszczony wpis przez odwołującego w kwocie 15.000,00 zł. w koszty postępowania
odwoławczego i zasądzając od zamawiającego na rzecz odwołującego koszty postępowania
obejmujące uiszczony przez odwołującego wpis od odwołania w kwocie 15.000,00 zł i
wynagrodzenie pełnomocnika odwołującego w łącznej kwocie 3.600 złotych. Co do zasady nie
zasądza się kosztów dla przystępującego poza wyjątkiem uwzględnienia odwołania i
wniesienia przez przystępującego sprzeciwu.
Przewodniczący: ……………