Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2016 r. w Lublinie

sprawy W. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wypłatę emerytury

na skutek apelacji W. Ż.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 4 grudnia 2015 r. sygn. akt VIII U 1049/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i ustala W. Ż. prawo do wypłaty emerytury od dnia(...)roku;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz W. Ż. kwotę 30 (trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Jolanta Węs Elżbieta Gawda Barbara Hejwowska

III AUa 115/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił odwołanie wnioskodawcy W. Ż. od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. podejmującej wypłatę emerytury od dnia 1 sierpnia 2014 r.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach
i rozważaniach prawnych:

Prawomocnym wyrokiem z dnia 30 marca 2015 r., wydanym w sprawie VIII U 2323/14, Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił decyzję organu rentowego z dnia
28 sierpnia 2013 r. i ustalił W. Ż. prawo do emerytury od dnia(...)r. (od ukończenia 60 lat). W wykonaniu tego wyroku decyzją
z dnia 18 maja 2015 r. pozwany przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia (...)r. , tj. od daty wskazanej w wyroku i jednocześnie zawiesił jej wypłatę z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

W międzyczasie tj. w dniu 14 sierpnia 2014 r. wnioskodawca złożył do organu rentowego wniosek o świadczenie przedemerytalne, dołączając do tego wniosku świadectwo pracy z dnia 31 stycznia 2014 r. wystawione przez pracodawcę (...), z którego wynika, że stosunek pracy został rozwiązany w dniu 31 stycznia 2014 r. Wnioskodawca nie składał tego dokumentu wcześniej - ani do akt sprawy toczącej się przed Sądem Okręgowym ani do organu rentowego.

W dniu 1 czerwca 2015 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, którą ustalił wysokość emerytury i podjął jej wypłatę od dnia 1 sierpnia 2014 r. tj. od miesiąca, w którym skarżący złożył świadectwo pracy.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o zgromadzone dowody z dokumentów zawarte w aktach organu rentowego oraz aktach sprawy
VIII U 2323/13. Dowody te Sąd obdarzył walorem wiarygodności, gdyż nie budziły wątpliwości odnośnie formy, treści jak również nie były kwestionowane przez strony.

W oparciu o poczynione ustalenia Sąd Okręgowy nie uwzględnił odwołania, przywołując przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.). Zgodnie z treścią art.134 ust. 1 pkt 1 tej ustawy wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli powstaną okoliczności uzasadniające zawieszenie prawa do świadczeń lub ustanie tego prawa. Z treści zaś art.103a cyt. ustawy wynika, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy
z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Wnioskodawca do dnia 31 stycznia 2014 r. kontynuował zatrudnienie, dlatego też prawo do emerytury, przyznane mu wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie
z dnia 30 marca 2015 r., począwszy od dnia (...)r. (tj. od ukończenia 60 lat życia), podlegało zawieszeniu z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia. W ocenie Sądu Okręgowego nie ma racji skarżący podnosząc w odwołaniu, że świadectwo pracy, z którego wynika fakt ustania stosunku pracy, złożył w toku toczącego się postępowania w sprawie o prawo do emerytury, zaraz po jego wydaniu (do sprawy VIII U 2323/14). W aktach tych nie znajduje się takie świadectwo pracy. Wnioskodawca złożył je w dniu 14 sierpnia 2014 r., wraz z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne. Nie zmógł złożyć wniosku o wznowienie wypłaty emerytury , gdyż w tym czasie toczyło się jeszcze postępowanie w przedmiocie ustalenia prawa do tego świadczenia. W ocenie Sądu Okręgowego organ rentowy prawidłowo potraktował złożenie tego świadectwa pracy jako wniosek o wznowienie wypłaty świadczenia
i podjął wypłatę emerytury od daty złożenia wniosku czyli od dnia 1 sierpnia 2014 r.

W świetle art. 135 ust. 1 cyt. ustawy, w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek
o wznowienie wypłaty lub wydano z urzędu decyzję o jej wznowieniu. Natomiast przepis art. 129 ust.1 ustawy wskazuje, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Sąd Okręgowy zważył, że generalną zasadą postępowania w sprawie świadczeń jest wypłata świadczenia na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Reguła powyższa wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń - przed złożeniem wniosku. W przypadku wnioskodawcy nie wystąpiły podstawy do wypłaty emerytury od dnia (...)r.

Z tych względów i na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku złożył wnioskodawca zaskarżając wyrok
w całości i zarzucając:

1)  naruszenie art. 129 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez błędną wykładnię, polegająca na przyjęciu, że wnioskodawca nie złożył wniosku o wznowienie wypłaty emerytury;

2)  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na ustaleniu, że skarżący nie złożył wniosku o wznowienie wypłaty emerytury, gdyż w aktach nie znajduje się świadectwo pracy a nadto, że organ rentowy nie miał wiedzy o ustaniu stosunku pracy w dacie wcześniejszej.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i, jak należy wywieść z treści apelacji, o ustalenie prawa do wypłaty świadczenia od dnia(...)r., oraz o zasądzenie kosztów postępowania za drugą instancję.

Apelujący wywodził, że w toku postępowania o emeryturę wskazywał na fakt zakończenia stosunku pracy, zatem organ rentowy posiadał wiedzę w tym przedmiocie. Nadto był on zarejestrowany jako bezrobotny, o czym urząd pracy przesłał stosowną informację.

Z tych względów skarżący uznawał apelację za uzasadnioną.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wnosił o jej oddalenie, podnosząc, że fakt rozwiązania stosunku pracy został udokumentowany w dniu 14 sierpnia 2014 r. poprzez złożenie świadectwa pracy, toteż pozwany prawidłowo podjął wypłatę emerytury od dnia 1 sierpnia 2014 r. Wyrok Sądu Okręgowego jest tym samym trafny i odpowiada prawu.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy jest uzasadniona. Rację ma skarżący wywodząc, że
w toku postępowania o emeryturę organ rentowy powziął wiadomość o rozwiązaniu stosunku pracy, gdyż na rozprawie w dniu 30 marca 2015 r. (k. 69v akt sprawy VIII U 2323/13 skarżący zeznał, że nie pracuje od(...)r.

Niezależnie od powyższego, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy dopuścił się naruszenia prawa materialnego wskazanego w apelacji tj. art. 129 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten ustanawia zasadę wypłaty świadczeń od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek (…).

Błędem organu rentowego było wydanie decyzji podejmującej wypłatę emerytury dopiero od daty złożenia świadectwa pracy a nie od rozwiązania stosunku pracy, skoro wniosek o przyznanie emerytury został zgłoszony w dniu 6 sierpnia 2013 roku. Wniosek o emeryturę zawiera w sobie nie tylko żądanie ustalenia prawa do świadczenia ale również żądnie jego wypłaty. Ustalenie wnioskodawcy prawa do emerytury wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie oznacza, że wykonując ten wyrok organ rentowy winien przyznać emeryturę jak również dokonać jej wypłaty o ile nie wystąpiły przeszkody w realizacji świadczenia, wymienione w treści art. 103a cyt. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Składając wniosek o emeryturę W. Ż. wskazał, że pozostaje w stosunku pracy. W dniu wydania wyroku ustalającego prawo do emerytury tj. 30 marca 2015 r. wnioskodawca nie pozostawał już w stosunku pracy, który został rozwiązany jeszcze w toku postępowania sądowego tj. w dniu 31 stycznia 2014 roku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego odmowa przyznania prawa do emerytury
i trwające przez dłuższy czas postępowanie sądowe nie może wpływać ujemnie na realizację prawa do świadczenia. Dodać należy, że pozwany wykonując wyrok po ok. dwóch latach od złożenia wniosku, winien zbadać czy skarżący spełnił wszystkie przesłanki warunkujące wypłatę świadczenia, gdyż powinien rozstrzygnąć o zwartym we wniosku o emeryturę żądaniu jej wypłaty. Obowiązek ten ciąży na organie rentowym z mocy art. 9 k.p.a. Zgodnie z jego treścią organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Wydając decyzję wykonującą wyrok pozwany nie podjął żadnych działań w celu zbadania czy wnioskodawca nadal pozostaje w stosunku pracy czy też zaistniały warunki do wypłaty emerytury.

W sprawie niniejszej prawo do wypłaty świadczenia powstało w dniu
(...)r. a zatem po złożeniu wniosku o emeryturę a przed wydaniem decyzji wykonującej wyrok. Tym samym fakt rozwiązania stosunku pracy, udokumentowany nawet po wydaniu decyzji wykonującej wyrok sądu, wywołuje skutek od daty rozwiązania stosunku pracy a nie od daty złożenia świadectwa pracy czy też ponowienia wniosku o wypłatę świadczenia.

Wniosek o ustalenia prawa i o wypłatę emerytury złożony został w dniu
6 sierpnia 2013 r. Nie można zatem przyjąć, że złożenie przez wnioskodawcę świadectwa pracy jest wnioskiem inicjującym postępowanie o wypłatę emerytury
o jakim stanowi art. 135 ust. 1 cyt. ustawy. Warunki do realizacji świadczenia spełnione zostały w dniu (...)r., zatem od tej daty przysługuje skarżącemu wypłata emerytury. Wyrok wydany przez Sąd Okręgowy nie jest zatem trafny
i zgodny z obowiązującymi przepisami, toteż podlega zmianie.

Z tych względów i na mocy art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak
w sentencji wyroku.

Wnioskodawca jest stroną wygrywającą sprawę zatem pozwany na mocy art. 98 § 1 k.p.c. winien zwrócić mu poniesione koszty postępowania apelacyjnego tj. kwotę 30 zł tytułem poniesionej opłaty od apelacji.