Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim w Wydziale III Rodzinnym i Nieletnich,

w składzie:

Przewodniczący SSR Grażyna Brzezińska- Pawlik

Protokolant st.sekr.sądowy Andrzej Borzęcki

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2016 r. w Tomaszowie Mazowieckim

przy udziale

sprawy z powództwa: małoletniej N. S. reprezentowanego przez M. S. oraz E. S.

przeciwko: W. S.

o alimenty

1.  zasądza alimenty od W. S. na rzecz małoletniej N. S. w kwocie po 200 (dwieście) złotych miesięcznie płatne poczynając od 02 grudnia 2015 roku, płatne z góry do 15-go każdego miesiąca do rąk matki małoletniej M. S., z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat;

2.  zasądza alimenty od W. S. na rzecz E. S. w kwocie po 200 (dwieście) złotych miesięcznie, płatne poczynając od 02 grudnia 2015 roku, płatne z góry do 15-go każdego, z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego W. S. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem nie uiszczonej opłaty stosunkowej

5.  znosi wzajemnie koszty pomiędzy stronami;

6.  wyrokowi w punkcie jeden i dwa nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sędzia Sądu Rejonowego (-) G. P.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13 października 2015 r małoletnie E. S. i N. S. reprezentowane przez matkę M. S. wniosły o zasądzenie od W. S. alimentów w kwocie po 400 zł miesięcznie na rzecz N. S. oraz w kwocie po 500 zł miesięcznie na rzecz E. S. płatnych do rąk matki do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat.

W toku postępowania E. S. stała się pełnoletnia i poparła powództwo w części jej dotyczącej w powyższym kształcie

Pozwany W. S. wnosił o oddalenie powództwa w całości

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

E. S. i N. S. są dziećmi P. S. (1) i M. S.. Pozwany W. S. jest ojcem P. S. (1) czyli dziadkiem powodów.

/dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa k 8, odpisy skrócone aktów urodzenia k 9, 10/

Wyrokiem z dnia 9 września 2014 r. w sprawie IC 123/14 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim rozwiązał przez rozwód związek małżeński P. S. (1) i M. S. i punkcie drugim zasądził od P. S. (1) na rzecz E. S. alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie oraz na rzecz N. S. w kwocie po 400 zł miesięcznie.

M. S. ma 40 lat i zatrudniona jest w ZUS w T. z wynagrodzeniem w wysokości około 1.900 zł miesięcznie plus kwartalne premie uznaniowe. Za pierwszy kwartał 2016 r otrzymała 600 zł. Pod koniec grudnia 2014 r. zaciągnęła kredyt hipoteczny na zakup mieszkania przy ul (...) w T. na 30 lat z ratą miesięczną w wysokości 420 zł miesięcznie. Oprócz samochodu osobowego S. z 2003 r. o wartości około 2.500 zł innego majątku nie posiada. W utrzymaniu pomaga jej matka która utrzymuje się z emerytury w wysokości 1.374 zł miesięcznie w ten sposób, że kupuje coś do domu, przygotowuje obiady. Gdy zachodzi potrzeba zostaje także z dziećmi. Na koszty utrzymania domu składają się czynsz w wysokości 379 zł miesięcznie, gaz - 80 zł miesięcznie, prąd- 80 zł miesięcznie, Internet- 100 zł miesięcznie. Koszt utrzymania samochodu to około 200 zł miesięcznie. Od października 2015 r. nie otrzymuje świadczeń alimentacyjnych. Fundusz Alimentacyjny odmówił wypłaty z uwagi na przekroczenie określonego przepisami wysokości dochodu na jednego członka rodziny. Należnych jej na rzecz córek alimentów od ojca dzieci nie otrzymywała. Dopiero w 2016 r. dostała 200 zł, 300 zł w marcu i 400 zł w kwietniu 2016 r. Egzekucja komornicza jest nieskuteczna. Zadłużenie P. S. (1) wobec Funduszu Alimentacyjnego wynosi 16.823 zł wobec wierzyciela alimentacyjnego 5.803 zł.

Pozwany W. S. daje dzieciom prezenty okazjonalnie, na imieniny, urodziny i święta

Małoletnia N. S. ma 9 lat. Jest uczennicą Szkoły Podstawowej. Z uwagi na trudną sytuację finansową nie uczestniczy w płatnych zajęciach pozalekcyjnych. na przykład nie chodzi na basen. Jest uzdolniona muzycznie ale matki nie stać aby posłać ją do szkoły muzycznej. Matka nie organizuje jej żadnych uroczystości. Nie może kupić kurtki czy butów na zimę

/dowód: decyzja k 7, zaświadczenie k 12, przesłuchanie M. S. k 49-49 odwrót, 94 odwrót- 95, przesłuchanie G. M. k 57 odwrót- 58, faktury rachunki k 75-85, zaświadczenie k 87, potwierdzenia przelewu k 88, 89, umowa kredytowa k 90-91/

E. S. ma 18 lat. Jest uczennicą II klasy Technikum o profilu hotelarskim. Około jednego roku temu mieszkała u ojca przez 4 miesiące. Do 16 stycznia 2016 r. mieszkała z matką natomiast aktualnie mieszka u kuzynki swojej mamy. Od matki wyprowadziła się z uwagi na to że nie są w stanie się porozumieć. Obecnie z matką zaczyna się dogadywać, z ojcem natomiast ma nienajlepszy kontakt. Kuzynka u której mieszka pomaga jej w utrzymaniu w ten sposób, że ma co jeść i może korzystać z wody i światła. Od matki ani od ojca pieniędzy na utrzymanie do otrzymuje. Chciała by uczęszczać na kurs tańca towarzyskiego który kosztuje około 220 zł. Wcześniej chodziła do studia tańca ale przestała 3 lata temu. Lubi malować. Przygotowanie jednego obrazu to koszt około 50 zł. Nie kontynuuje tego hobby bo jej nie stać. Przed rozwodem rodziców malowała przynajmniej jeden obraz w miesiącu. Chciałaby chodzić na korepetycje z j. angielskiego i matematyki. W ubiegłym roku na gwiazdkę dostała od dziadka laptopa. W styczniu gdy mieszkała u niego dostała szynkę i chleb oraz 100 zł na buty a także 50 zł na bilet miesięczny. Na 18 urodziny od ojca otrzymała złoty pierścionek

/dowód: przesłuchanie E. S. k 58 odwrót- 59, 95, zaświadczenie k 86/

W. S. ma 66 lat i wykształcenia jest mechanikiem samochodowym. Utrzymuje się z emerytury w wysokości około 1.700 zł miesięcznie. Na emeryturze jest od trzech lat. Oprócz tego prowadzi działalność gospodarczą- bar oraz wynajem przyczep-domków nad Zalewem S. od roku 1982. Prowadzi smażalnię ryb. Bar zbudowany jest z blachy w ten sposób, że czynności gospodarcze robi się w budynku a konsumenci siedzą na zewnątrz. Sprzedaje ryby, hamburgery, pizze i zapiekanki. Pizza i zapiekanki są odgrzewane, natomiast hamburgery i ryby robią i smażą sami. W działalności pomaga mu siostra, która zatrudniona jest na ½ etatu. W soboty i w niedziele pomaga mu rodzina oraz pani B.. Pozwany ma w miejscowości A. działkę na której znajdują się cztery przyczepy –domki oraz cztery przyczepy „niewiadowskie”, które może wynajmować. Działalność czynna jest w okresie letnim, około 4, 5 miesięcy w roku. Pozwany jest po operacji oka prawego na które widzi około 30 %. Co trzy miesiące jeździ na kontrole. Z konsultacji urologicznych korzysta co trzy miesiące. Ma mieć operację na woreczek żółciowy. Na leczenie wydaje około 800 zł co trzy miesiące. Aktualnie nie mieszka z inną kobietą. W. S. od 2001 r. jeździ na wycieczki. Był na około 4-5 wycieczkach między innymi w Meksyku, w Indiach w Kenii. Pozwany mieszka z ojcem powódek w domu. Na koszt jego utrzymania składają się – 4, 5 ton węgla, prąd około 300 zł. Ma samochód osobowy M. z 2006 r. o wartości około 30.000 zł. Orzeczeniem z dnia 8 marca 2016 r. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności zaliczony został stopnia lekkiego

/dowód: zaświadczenia lekarskie k 17- 25, karta informacyjna k 27- 28, paragon k28, zeznanie podatkowe k 44-47, przesłuchanie W. S. k 49 odwrót-50, 95- 96 odwrót przesłuchanie D. B. k 57-57 odwrót, orzeczenie k 68/

P. S. (1) jest aktualnie zatrudniony w K.. Alimentów nie płaci. Ma zaległości alimentacyjne. Prowadzone jest postępowanie egzekucyjne z nieruchomości- działki rekreacyjnej położonej w S.

/dowód: zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych k 6/

Sąd dokonując ustaleń faktycznych oparł się w całości na zebranym w sprawie materiale dowodowym który uznał za bezsporny i obiektywny.

Sąd zważył co następuje

Zgodnie z art. 133 krio rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 135 krio zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego. Przez „usprawiedliwione potrzeby” należy rozumieć bieżące potrzeby uprawnionego do alimentów w zakresie jego utrzymania a także w miarę potrzeby jego wychowania. Usprawiedliwione potrzeby nie mogą być rozumiane jako najbardziej elementarne potrzeby, sprowadzające się do zapewnienia uprawnionemu minimum egzystencji. Zgodnie z treścią art. 135 KRiO drugą przesłanką wyznaczającą zakres świadczeń alimentacyjnych są możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Zgodnie z orzeczeniem SN z dn. 16.12.1987 r. przez „możliwości zarobkowe i majątkowe” należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskane z majątku zobowiązanego ale i te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

Jak wynika natomiast z § 2 cytowanego przepisu poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Opisywany wyżej przepis dotyczy wyłącznie alimentów należnych dziecku od jego rodziców. Zgodnie z art. 132 krio obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. A zatem obowiązek alimentacyjny innych krewnych niż rodzice powstaje z chwilą, gdy wskutek przyczyn wskazanych w art. 132 krio uprawniony nie może w ogóle uzyskać albo nie może uzyskać na czas środków utrzymania od zobowiązanego w bliższej kolejności. Jeżeli w bliższej kolejności jest kilku zobowiązanych, obowiązek zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje wtedy, gdy uprawniony nie może uzyskać środków utrzymania od żadnego z zobowiązanych w bliższej kolejności, np. od żadnego z rodziców (por. wyr. SN z 16.3.1967 r., II CR 88/67, OSN 1967, Nr 9, poz. 168). Jeżeli kilku krewnych w tym samym stopniu jest zobowiązanych w dalszej kolejności, obowiązek alimentacyjny obciąża ich w częściach określonych w art. 129 § 2 krio.

W przedmiotowej sprawie M. S. jako przedstawiciel ustawowy N. S. oraz E. S. dochodzą alimentów od dziadka ojczystego z uwagi na to, że nie mogą uzyskać ich od zobowiązanego w pierwszej kolejności ojca P. S. (1). W ocenie sądu bezspornym jest że wynikająca z art. 132 krio zasada znajduje zastosowanie w przedmiotowej sprawie. Jak wynika z materiału dowodowego zebranego w sprawie P. S. (1) jest aktualnie zatrudniony, lecz mimo to nie wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Mieszka z ojcem i nie ma nikogo na utrzymaniu. Poza okazjonalnymi prezentami oraz przesłanymi w ostatnim czasie nieznacznymi kwotami pieniężnymi nie przyczynia się do utrzymania ani wychowania córek. Prowadzone jest w stosunku do niego postępowanie egzekucyjne przez Komornika S. przy Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim P. S. (2) w sprawie Kmp 14/14 które jest nieskuteczne. Zadłużenie P. S. (1) wobec Funduszu Alimentacyjnego wynosi 16.823 zł wobec wierzyciela alimentacyjnego natomiast 5.803 zł. Dlatego też co do samej zasady żądanie powodów zasądzenia alimentów od dziadka jest zasadne tym bardziej, że babka macierzysta stosunkowo aktywnie uczestniczy w udzielaniu pomocy swojej córce i wnukom. Kupuje im produkty spożywcze, gotuje obiady, zostaje z dziećmi.

Pamiętać również należy, że jeśli jedno z rodziców jest całkowicie niezdolne do wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego - obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem wspólnych dzieci - spoczywa w zasadzie na drugim rodzicu (por. wyr. SN z 24.5.1966 r., III CR 89/66, niepubl.). Dopiero gdyby zostało ustalone, że drugi z rodziców - mimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych - nie jest w stanie w całości lub części sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dzieci mogłyby znaleźć się w niedostatku - w grę wchodziłby subsydiarny obowiązek dalszych krewnych, a w szczególności dziadków (art. 128 i 129 KRO; wyr. SN z 22.4.1974 r., III CRN 66/74, niepubl.). Jednakże przypomnieć należy, że jeśli jedno z rodziców jest całkowicie niezdolne do wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego - obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem wspólnych dzieci - spoczywa w zasadzie na drugim rodzicu (por. wyr. SN z 24.5.1966 r., III CR 89/66, niepubl.). Dopiero gdyby zostało ustalone, że drugi z rodziców - mimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych - nie jest w stanie w całości lub części sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dzieci mogłyby znaleźć się w niedostatku - w grę wchodziłby subsydiarny obowiązek dalszych krewnych, a w szczególności dziadków (art. 128 i 129 KRO; wyr. SN z 22.4.1974 r., III CRN 66/74, niepubl.).

Niedostatek jest pojęciem niedookreślonym. Najogólniej biorąc, w niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb, o których mowa w art. 135 § 1 krio, w szczególności nie ma niezbędnych ku temu środków i nie może ich uzyskać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy uznać należy, że małoletnia N. S. oraz E. S. znajdują się w niedostatku. Ich matka utrzymuje się z wynagrodzenia w wysokości około 1.900 zł miesięcznie. Po uregulowaniu wszystkich koniecznych wydatków miesięcznych związanych z utrzymaniem domu i zapłatą kredytu, który zaciągnęła aby wyprowadzić się od byłego męża pozostają jej nieznaczne kwoty na utrzymanie dzieci. Z tego powodu małoletnia N. S. nie może uczestniczyć w zajęciach pozaszkolnych, na przykład nie chodzi na basen. Jest uzdolniona muzycznie ale matki nie stać aby posłać ją do szkoły muzycznej. Matka nie organizuje jej żadnych uroczystości. Nie może kupić kurtki czy butów na zimę. M. S. nie jest również w stanie zaspokajać wszystkich usprawiedliwionych potrzeb pełnoletniej już E. S.. Mieszka ona u kuzynki i pozostaje w zasadzie na jej utrzymaniu. Kontynuuje naukę w technikum hotelarskim w związku z czym nie sposób od niej wymagać aby pojęła pracę. Jest w stanie wykonywać zatrudnienie w okresie letnim, co w przeszłości czyniła pracując u dziadka nie mniej jednak aktualnie to na rodzicach powinien spoczywać obowiązek jej utrzymania. Tymczasem ojciec powódek w zasadzie od momentu ustalenia obowiązku alimentacyjnego nie realizuje ciążącego na nim zobowiązania. Jego zadłużenie komornicze wynikające z długu alimentacyjnego rośnie a poza nieznacznymi kwotami przekazanymi na rzecz M. S. od początku roku 2016 w żaden sposób nie przyczynia się do utrzymania czy wychowania córek. Należy też podkreślić że nie utrzymuje kontaktu z córkami i nie czyni osobistych starań o wychowanie młodszej z nich. Małoletnie nie są w stanie otrzymać należnych im środków na codzienne, bieżące potrzeby od osób zobowiązanych w pierwszej kolejności.

Tymczasem sytuacja materialna pozwanego jest stosunkowo dobra. Jego możliwości zarobkowe są wysokie. Jest osobą samotną, nie ma nikogo na utrzymaniu. Opłatami za utrzymanie domu połowicznie dzieli się z synem. Utrzymuje się z emerytury w wysokości około 1.700 zł miesięcznie. Poza tym prowadzi działalność gospodarczą przynoszącą jak sie wydaje znaczne zyski. Nie da się określić ich wysokości w sposób jednoznaczny, nie mniej jednak smażalnia ryb przy Zalewie S. jest niewątpliwie działalnością opłacalną. W okresie letnim pozwany nie narzeka na brak klientów. Zatrudnia pracowników do pomocy co świadczy o popycie na jego usługi. Zajmuje się też wynajmem domków- przyczep co również dochody przynosi. Nie sposób kwestionować załączonego do akt sprawy zeznania podatkowego pozwanego nie mniej jednak rzeczywisty dochód który otrzymuje w związku z prowadzeniem baru wydaje się wyższy aniżeli wynika to z jego załączonych do akt sprawy dokumentów. Stwierdzenie takie znajduje swoje oparcie w wysokości stopy życiowej W. S. o której świadczy chociażby fakt, że stać go na wycieczki zagraniczne do krajów "egzotycznych". Pozwany jest co prawda osobą cierpiącą na szereg dolegliwości zdrowotnych i dysponuje orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Okoliczność ta nie stanowi jednak przeszkody do wykonywania pracy zarobkowej i prowadzenia działalności którą z powodzeniem kontynuuje od około 34 lat.

W ocenie sądu małoletnia N. S. jak i pełnoletnia już E. S. znajdują się w chwili obecnej w niedostatku. Ich matka nie jest w stanie zaspokoić wszystkich ich usprawiedliwionych potrzeb, a na pomoc w utrzymaniu od ojca liczyć nie mogą. Wobec faktu, że nie mogą uzyskać alimentów od zobowiązanych w pierwszej kolejności rodziców zasadnym jest obciążenie obowiązkiem alimentacyjnym dziadka ojczystego. Należy przypomnieć że babka macierzysta powodów pomaga w ich utrzymaniu, robi zakupy, gotuje obiady i zaprasza na nie. Poza tym jej możliwości zarobkowe nie są znaczne bowiem utrzymuje się jedynie z emerytury. Pozwany natomiast poza okolicznościowymi prezentami i nieznacznymi przekazywanymi kwotami pieniężnymi nie przyczynia się do pomocy w utrzymaniu czy wychowaniu wnucząt.

Z tych tez względów zasadnym jest obciążenie pozwanego obowiązkiem alimentacyjnym względem powódek. Zasądzona na ich rzecz kwota po 200 zł miesięcznie na każdą pozwoli na zaspokojenie wszystkich ich usprawiedliwionych potrzeb i zapełni niedostatek w którym aktualnie sie znajdują. Biorąc po uwadze nieznaczną jej wysokość i możliwości zarobkowe pozwanego nie powinna być dla niego zbyt obciążająca

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji z na podstawie art. 133 § 1 i § 2 krio, w związku z art. 135 krio, w związku z art. 132 krio. Rygor natychmiastowej wykonalności wydano w oparciu o przepis art. 333 § 1 pkt 1 KPC. O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 KPC. Sąd obciążył pozwanego nieuiszczoną opłatą stosunkową od której zwolniona została strona powodowa z mocy prawa na podstawie art. 113 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

/-/ Sędzia G. B. P.