Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta de Heij - Kaplińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Katarzyna Dawejnis

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2014 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania R. S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o udzielenie koncesji

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 11 kwietnia 2012 roku Nr (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od R. S. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360,00 zł (trzysta sześćdziesiąt) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Jolanta de Heij - Kaplińska

Sygn. akt XVII AmE 66/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 kwietnia 2012 r., o nr (...), na podstawie art. 35 ust. 3, art. 32 ust. 1 pkt 4, art. 33 ust. 3 pkt 3 oraz art. 50 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne w związku z art. 50 pkt 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej oraz w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego, Prezes URE postanowił

odmówić udzielenia przedsiębiorcy: Panu R. S., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą: R. S. S. (...) w E., koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na obrocie paliwami ciekłymi.

( decyzja, k. 3-7 ).

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 27 kwietnia 2012 r. (data stempla pocztowego) wniósł przedsiębiorca, zaskarżając decyzję w całości i wnosząc o jej uchylenie w całości oraz zasądzenie od Prezesa URE na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji zarzucono:

obrazę art. 33 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne wskutek jego mylnej - rozszerzającej wykładni i wyrażenie niesłusznego poglądu prawnego, że użyte w tym przepisie określenie „skazanemu prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo mające związek z przedmiotem działalności gospodarczej określonej ustawą” uzasadnia pogląd, iż skazanie za przestępstwo przeciwko mieniu (niszczenia cudzej rzeczy) stanowi negatywną przesłankę udzielenia koncesji wobec skazania za przestępstwo o jakim mowa w wyżej wskazanym przepisie, w sytuacji gdy użyte przez ustawodawcę sformułowanie „w związku z przedmiotem działalności gospodarczej określonej ustawą” nakazuje przyjąć, że chodzi wyłącznie o takie czyny zabronione których charakter pozostaje w rzeczywistym i realnym związku z przedmiotem działalności a nie każde przestępstwo przeciwko mieniu, co w konsekwencji przesądza, iż zaskarżona decyzja uchybia treści art. 33 ust 3 pkt 3 ustawy Prawo energetyczne, a to wskutek jego zastosowania i wadliwego przyjęcia, że w odniesieniu do wnioskodawcy zachodzi negatywna przesłanka opisana wyżej wskazaną normą.

( odwołanie, k. 8-13 ).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 11 lipca 2012 r.(data stempla pocztowego) - po dokonaniu ponownej analizy akt sprawy oraz zarzutów zawartych w odwołaniu i stwierdzając brak podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji - Prezes URE podtrzymał stanowisko zawarte w decyzji i wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych.

( odpowiedź na odwołanie, k. 20-22 verte ).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Na skutek wniosku R. S., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w E., w dniu 23 stycznia 2012 r. Prezes URE wszczął postępowanie administracyjne w sprawie udzielenia przedsiębiorcy koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na obrocie paliwami ciekłymi w zakresie obrotu gazem LPG do pojazdów silnikowych i w butlach.

(dowód: wniosek z dnia 16 stycznia 2011 r., k. 1 akt admin.; wydruk z CEiIDG, k. 65 akt admin.; zaświadczenie o wpisie do EDG, k. 5-6 akt admin.).

Pismem z dnia 31 stycznia 2012 r. Prezes Urzędu zawiadomił przedsiębiorcę o wszczęciu ww. postępowania i wezwał do przesłania stosownych wyjaśnień i dokumentów.

(dowód: pismo nr (...) (...) (...), k. 25-27 akt admin.).

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 17 maja 2007 r., w sprawie o sygn. akt VI K 143/07, R. S. został skazany za popełnienie przestępstwa przeciwko mieniu, tj.: za to, że pod koniec października 2006 r., działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami dokonali zniszczenia samochodu marki Ł., w ten sposób, że holując za samochodem i popychając zaciągnęli wymieniony samochód na skarpę przy drodze (…) gdzie następnie zepchnęli powodując jego zniszczenie (art. 288 § 2 k.k. w zw. z art. 34 § 1 k.k.)

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 15 października 2008 r., w sprawie o sygn. akt VI K 578/08, R. S. został skazany za popełnienie przestępstwa polegającego na tym, że w nocy z 26 na 27 maja 2008 r. w E. wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami dokonali pobicia T. S. i P. K. w ten sposób, że zadawali im rękoma uderzenia po twarzy i nogami po całym ciele (...), przez co narażali ich na bezpośrednie niebezpieczeństwo co najmniej średniego uszkodzenia ciała, przy czym czynu tego dopuścili się działając publicznie i bez powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego (art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k.).

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 29 grudnia 2008 r., w sprawie o sygn. akt II K 342/08, R. S. został skazany za popełnienie przestępstwa, ponieważ w dniu 5 marca 2007 r. w miejscowości W. przy ul. (...) groził nieletniemu A. S. pozbawianiem życia i zdrowia, przy czym groźba ta wzbudziła u zagrożonego uzasadnioną obawę jej spełnienia, czym działał na jego szkodę (art. 190 § 1 k.k.). Ponadto w dniu 5 marca 2007 r. w miejscowości W. przy ul. (...) dokonał uszkodzenia ciała A. S. w ten sposób, że zadawał mu uderzenia po całym ciele, w wyniku czego doznał on obrażeń ciała w postaci stłuczenia głowy ze wstrząśnieniem mózgu niewielkiego stopnia (...) czym działał na jego szkodę (art. 157 § 2 k.k.).

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 16 grudnia 2010 r., w sprawie o sygn. akt II K 1158/10, R. S. został skazany za popełnienie przestępstwa przeciwko mieniu tj. w sierpniu 2010 r. w S. nabył wykaszarkę spalinową oraz dmuchawę ogrodową tj. przedmioty o łącznej wartości 300 zł, choć na podstawie okoliczności towarzyszących tej transakcji powinien i mógł przypuszczać, że rzeczy te zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego (art. 292 § 1 k.k.). Ponadto w dniu 22 sierpnia 2010 r. nabył za 200 zł rower górski marki K. o wartości 1000 zł, choć na podstawie okoliczności towarzyszących tej transakcji powinien i mógł przypuszczać, że rzeczy te zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego (art. 292 § 1 k.k.).

Za przestępstwo ws. o sygn. akt VI K 143/07 orzeczono wobec R. S. karę 5 miesięcy ograniczenia wolności, nieodpłatnej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie, naprawienia szkody.

Za popełnienie przestępstwa ws. o sygn. akt VI K 578/08 orzeczono łączną karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, z zawieszeniem wykonania kary na okres próby lat 3, oddając skazanego w tym czasie pod dozór kuratora.

Natomiast za przestępstwo ws. o sygn. akt II K 342/08 Sąd orzekł łączną karę grzywny w wymiarze 70 stawek dziennych, ustalając że jedna stawka dzienna wynosi 10 zł. Ponadto, dodatkowo, za przestępstwo to orzeczono łączną karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych, ustalając, iż jedna stawka dzienna wynosi 10 zł.

(dowód: informacja z KRK, k. 9-10 akt admin.; odpis wyroku ws. o sygn. akt VI K 143/07, k. 141-142; odpis wyroku ws. o sygn. akt VI K 578/08, k. 143-145; odpis wyroku ws. o sygn. akt II K 342/08, k. 139-140; odpis wyroku ws. o sygn. akt II K 1158/10, k. 146-148).

Pismem z dnia 22 marca 2012 r. Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego i o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym.

(dowód: pismo nr (...) (...) (...), k. 150 akt admin.).

Decyzją z dnia 11 kwietnia 2012 r. – zaskarżoną w niniejszym postępowaniu – Prezes URE odmówił przedsiębiorcy udzielenia koncesji na prowadzenie gospodarczej polegającej na obrocie paliwami ciekłymi.

Powyżej opisany stan faktyczny został ustalony przez Sąd w oparciu o ww. dowody, których wiarygodność i moc dowodowa nie budziły zastrzeżeń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

W ocenie odwołującego się Przedsiębiorcy, według prawidłowej wykładani art. 33 ust. 3 pkt 3 PE, udzieleniu koncesji stoi na przeszkodzie nie każde skazanie za czyn zabroniony pod groźbą kary, ale tylko takie, które pozostaje w związku z przedmiotem działalności gospodarczej określonej w ww. ustawie (magazynowanie, wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią). Wobec powyższego, zdaniem strony, czyny przypisane wnioskodawcy w takim związku nie pozostają, ponieważ nie sposób dopatrzeć się związku z przedmiotem reglamentowanej działalności czynu, polegającego na zniszczeniu mienia w postaci samochodu osobowego, czy nieumyślnego paserstwa biernego dmuchawy ogrodowej. Przedsiębiorca wskazał, że czyny, które stały się podstawą odmowy udzielenia mu koncesji, nie tylko nie pozostawały w związku z przedmiotem działalności koncesjonowanej, ale nie pozostają w jakimkolwiek związku z działalnością gospodarczą w ogóle, stąd zasadny jest zarzut naruszenia przez organ koncesyjny art. 33 ust. 3 pkt 3 PE.

Organ nie zgodził się z wykładnią ww. przepisu, prezentowaną przez odwołującego się Przedsiębiorcę, ponieważ - jego zdaniem - jej przyjęcie uniemożliwiłoby w ogóle zastosowanie kryterium dopuszczenia się przestępstwa popełnionego w związku z działalnością gospodarczą określoną w ustawie PE, do przedsiębiorców podejmujących działalność gospodarczą w zakresie określonym ww. ustawą, bowiem żadne z popełnionych przestępstw nie pozostawałoby w związku z przedmiotem działalności określonym tą ustawą. W ocenie Prezesa, prowadziłoby to również do sytuacji, gdy odmawianoby udzielenia koncesji osobie skazanej (nawet na minimalną karę) za przestępstwo popełnione w związku np. z obrotem paliwami, a udzielanoby koncesji osobie skazanej (na dużo surowszą karę) za to samo przestępstwo, popełnione w związku z obrotem np. artykułami spożywczymi. Dlatego też, według Prezesa URE, dokonując oceny zasadności udzielenia koncesji, należy w każdym przypadku indywidualnie ocenić, czy popełnione przez ubiegającego się o koncesję przestępstwo może mieć bezpośredni wpływ na wykonywanie koncesjonowanej działalności gospodarczej. Organ wskazał, że ratio legis analizowanego przepisu przemawia za tym, aby eliminować przypadki dopuszczenia do działalności regulowanej podmiotów nie dających należytej gwarancji prowadzenia działalności koncesjonowanej. W przeciwnym wypadku powstałaby swoista luka prawna, w wyniku której o uzyskanie koncesji mogłyby się ubiegać osoby fizyczne wielokrotnie karane uprzednio za przestępstwa - choć nie pozostające w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą z uwagi na fakt, iż dana osoba uprzednio jeszcze takiej działalności nic prowadziła. Prezes Urzędu stwierdził również, iż przepis art. 33 ust. 3 pkt 3 PE nie jest jedyną podstawą uzasadniającą odmowę udzielenia koncesji karanemu przedsiębiorcy, gdyż podstawę taką daje również art. 50 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który daje uprawnienie organowi koncesyjnemu do oceny faktów podanych we wniosku celem stwierdzenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją oraz czy daje rękojmię prawidłowego wykonywania tej działalności. Zdaniem Prezesa, dawanie rękojmi prawidłowego wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją stanowi pozytywną przesłankę jej udzielenia, a instytucja koncesji stanowi swego rodzaju gwarancję wykonywania działalności gospodarczej z najwyższą starannością.

W ocenie Sądu Okręgowego stanowisko Prezesa URE odnośnie wykładni art. 33 ust. 3 pkt 3 PE jest prawidłowe i znajduje oparcie zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie sądów. Zgodnie ze wskazanym przepisem, koncesja na magazynowanie, wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucję i obrót paliwami i energią nie może zostać udzielona przedsiębiorcy, który został prawomocnie skazany przez sąd karny za przestępstwo mające związek z przedmiotem działalności gospodarczej określonej ustawą. W niniejszej sprawie istniały wątpliwości w zakresie wykładni pojęcia przestępstwa „ związanego z przedmiotem działalności gospodarczej określonej ustawą”. Rozstrzygając te wątpliwości należy stwierdzić, że ustawodawca nie wskazał w analizowanym przepisie, iż przestępstwo ma polegać na naruszeniu działalności regulowanej, objętej ustawą Prawo energetyczne, lecz że ma ono pozostawać w związku z działalnością gospodarczą określoną w ustawie. Powszechnie przyjmuje się, że powyższą przesłankę należy wykładać szeroko. W danym przypadku nie chodzi zatem tylko o przestępstwa wykazujące bezpośredni związek z wykonywaniem jednej z działalności gospodarczych określonych w Prawie energetycznym (tj. magazynowania, wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią), ale również przestępstwa, które mogą wpływać na negatywną ocenę wykonywania działalności gospodarczej sensu largo, czyli przestępstwa oddziałujące na wykonywanie każdej działalności gospodarczej (zob. Z. Muras, Komentarz do art. 33 Prawa energetycznego, System Informacji Prawnej LEX).

Trafnie zauważa Prezes URE, iż przyjęcie wykładni art. 33 ust. 3 pkt 3 PE sugerowanej przez odwołującego się przedsiębiorcę w istocie czyniłoby niemożliwym zastosowanie analizowanej przesłanki, związanej z popełnieniem przestępstwa, do podmiotów, które podejmują dopiero działalność gospodarczą uregulowaną w Prawie energetycznym, skoro żadne z ewentualnie popełnionych przestępstw nie wykazywałoby związku z przedmiotem działalności określonym w ww. ustawie. W takim wypadku przedmiotową regulację należałoby ocenić jako iluzoryczną, pozbawioną jakiegokolwiek znaczenia.

W orzecznictwie sądowym prezentowane jest stanowisko, iż przy badaniu przesłanki związanej z dopuszczeniem się przez przedsiębiorcę przestępstwa nie należy ograniczać się do przestępstw mających związek z działalnością określoną w Prawie energetycznym, lecz trzeba badać czy przestępstwo nie było związane z prowadzoną przez podmiot działalnością gospodarczą w rozumieniu ogólnym, ponieważ stosowanie wąskiej wykładni tego pojęcia mogłoby prowadzić do zatarcia kryteriów jasnej i klarownej oceny wszystkich wnioskodawców ubiegających się o udzielenie zezwolenia na prowadzenie jakiejkolwiek działalności koncesjonowanej (zob. wyrok SOKiK z dnia 29 maja 2006 r., sygn. akt XVII AmE 34/05).

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawała okoliczność czterokrotnego prawomocnego skazania odwołującego się przedsiębiorcy, m.in. za przestępstwo paserstwa oraz przeciwko mieniu (zniszczenie samochodu). W judykaturze wyrażono natomiast pogląd, iż popełnienie tego typu przestępstw niewątpliwie stanowi podstawę odmowy udzielenia koncesji. Przykładowo, w wyroku z dnia 14 grudnia 2006 r. (sygn. akt XVII AmE 104/05) SOKiK uznał za taką podstawę skazanie za przestępstwo określone w art. 263 § 2 k.k. (posiadanie bez zezwolenia broni palnej lub amunicji), w art. 291 § 1 k.k. ( umyślne paserstwo) oraz w art. 178a § 1 k.k. (prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego), natomiast w wyroku z dnia 5 października 2006 r. (sygn. akt XVII AmE 2/06) uznano, że istnieje podstawa do odmowy udzielenia koncesji w przypadku popełnienia przestępstwa przeciwko mieniu (kradzieży) oraz wiarygodności dokumentów (przerobienie dokumentu – dowodu rejestracyjnego). Przywołane przykłady obrazują, jak szeroko odczytywana jest analizowana przesłanka w praktyce. Przestępstwa zniszczenia mienia (samochodu), czy paserstwa niewątpliwie wykazują związek z prawami majątkowymi i z obrotem prawnym, a więc pozostają także w związku z przedmiotem działalności gospodarczej. Przestępstwo polegające na uszkodzeniu samochodu skierowane jest przeciwko dobru, które wykazuje ścisły związek z działalnością polegającą na obrocie paliwami ciekłymi, skoro sprowadza się ona m.in. do zaopatrzenia samochodów w paliwo.

Należy podkreślić, iż przepis art. art. 33 ust. 3 pkt 3 PE ma charakter bezwzględnie obowiązujący, zatem statuuje bezwzględny zakaz wydania koncesji wnioskodawcy skazanemu prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo mające związek z przedmiotem działalności gospodarczej. W takiej sytuacji bez znaczenia pozostaje waga czynu, czy też na przykład fakt, iż miał on miejsce jednorazowo, gdyż podstawą odmowy udzielenia koncesji jest sama okoliczność skazania prawomocnym wyrokiem osoby ubiegającej się jej uzyskanie (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 grudnia 2007 r., sygn. akt VI ACa 845/07 oraz z dnia 9 czerwca 2009 r., sygn. akt VI ACa 1472/08). Ustalenie zatem przez organ koncesyjny, iż R. S. dopuścił się popełnienia ww. przestępstw, za które został prawomocnie skazany wyrokiem sądu karnego, oznaczało konieczność odmowy udzielenia koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Choć zarzut odwołania sprowadzał się jedynie do naruszenia art. 33 ust. 3 pkt 3 PE, to na marginesie należy wskazać, że podejmując decyzję w przedmiocie udzielenia zgody na prowadzenie działalności koncesjonowanej, zgodnie z art. 50 pkt 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - mającym zastosowanie na podstawie odesłania z art. 50 PE - przed podjęciem decyzji Prezes URE może dokonać sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie koncesji w celu stwierdzenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją oraz czy daje rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją. Pojęcie rękojmi niż zostało sprecyzowane przez ustawodawcę i stanowi ono tzw. klauzulę generalną. Wskazuje się, że rękojmię prawidłowego wykonywania działalności daje przedsiębiorca, wobec którego istnieje uzasadnione przekonanie, iż będzie on prawidłowo, należycie wykonywał regulowaną działalność gospodarczą. Owo przekonanie odnosi się do sytuacji przyszłej, obejmuje zatem ocenę przedsiębiorcy odnoszącą się do jego zachowania już po uzyskaniu koncesji, jednak przyjętą w oparciu o dotychczasową, aktualną na datę wydawania decyzji, wiedzę o przedsiębiorcy (zob. A. Powałowski, Komentarz do art. 50 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, System Informacji Prawnej LEX). W ocenie Sądu, okoliczność dopuszczenia się przez R. S. przestępstw przeciwko mieniu, a także przeciwko zdrowiu i życiu, w pełni uzasadnia powzięcie przez organ koncesyjny wątpliwości co do należytego, zgodnego z prawem i rzetelnego wykonywania przez wnioskodawcę działalności w zakresie obrotu paliwami ciekłymi. Tym samym, w przedmiotowej sprawie istniały podstawy do uznania, iż przedsiębiorca nie daje rękojmi prawidłowego wykonywania działalności regulowanej.

Mając powyższe na uwadze, na zasadzie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., odwołanie podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu rozstrzygnięto zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że na koszty należne Prezesowi URE złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 360 zł, ustalone na podstawie § 14 ust. 3 pkt 3 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. ws. opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2013 r., nr 490 j.t).

SSO Jolanta de Heij - Kaplińska