Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2015 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2015 r. w Szczytnie

sprawy z powództwa (...) Banku S.A. we W.

przeciwko A. B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego A. B. na rzecz powoda (...) Banku S.A. we W. kwotę 1479,29 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt dziewięć złotych 29/100) z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty 979,08 zł od dnia 26.02.2013 r. do dnia zapłaty,

II.  nie obciąża pozwanego kosztami procesu,

III.  przyznaje adw. Ł. N. od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Szczytnie kwotę 180,00 zł powiększoną o należny podatek VAT tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanemu.

Sygn. akt I C 703/13

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S.A. z siedzibą we W. wniósł do Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, o zasądzenie od pozwanego A. B. kwoty 1.479,29 zł wraz z odsetkami umownymi wskazanymi w pozwie oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że pozwany zawarł z powodem w dniu 15 czerwca 2011r. umowę nr (...), zgodnie z którą oraz Regulaminem zobowiązany był do dokonywania spłaty zadłużenia Pozwany nie wywiązał się z umowy, dlatego powód ją wypowiedział pismem z dnia 19.06.2012r. Na sumę dochodzoną pozwem składa się kwota 979,08 zł tytułem niespłaconego kapitału oraz odsetki umowne w kwocie 73,30 zł i odsetki karne w kwocie 164,22 zł a także koszty windykacji w kwocie 262,69 zł obliczone do dnia wniesienia pozwu. Pozwanego obciążają także dalsze odsetki umowne od kapitału od dnia wniesienia pozwu.

Nakazem zapłaty wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w Lublinie z dnia 14.03. 2013r., nakazano zapłacić pozwanemu należność dochodzoną pozwem wraz z odsetkami i kosztami procesu.

Pozwany wniósł sprzeciw, w którym powołał się na nieważność czynności prawnej ( umowy kredytu) podając, że w momencie zwierania umowy z powodu choroby psychicznej znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli ( art. 82 kc).

Po przekazaniu sprawy Sądowi Rejonowemu w Szczytnie strony podtrzymały swoje żądania, wnioski i twierdzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany A. B. zawarł w dniu 15 czerwca 2011r. z powodem (...) Bank SA z siedziba we W. umowę kredytową „europożyczka na karcie VISA” nr (...), na podstawie której Bank udzielił mu pożyczki w kwocie 1.260,82 zł na warunkach określonych w umowie. Pozwany zobowiązał się do spłaty pożyczki w 20 ratach po 71,55 zł miesięcznie i ostatniej raty w kwocie 71,46 zł poczynając od 3 sierpnia 2011r. na warunkach wynikających z umowy oraz Regulaminu pożyczki. Oprocentowanie pożyczki, oprocentowanie maksymalne oraz opłaty i prowizje pobierane przez Banku zostały określone w umowie, w tym w tabeli stanowiącej integralną część umowy. Pozwany nie spłacił pożyczki i jego zadłużenie wobec Banku z tego tytułu wynosi 1.479,29 ,29 zł i składa się na nie 979,08 zł niespłaconego kapitału, odsetki umowne w kwocie 73,3 zł, odsetki karne w wysokości 164,22 zł oraz koszty windykacji w kwocie 262,69 zł.

( okoliczności bezsporne, umowa, regulamin, tabela k. 28-35)

Pozwany A. B. od 2001r. jest leczony psychiatrycznie w związku z rozpoznaniem u niego choroby psychicznej – schizofrenii. Był w przeszłości hospitalizowany ( lata 2001- 2003) a następnie kontynuował leczenie w warunkach ambulatoryjnych. Przyjmował zalecane leki i funkcjonował w rzeczywistości, w tym pracował zawodowo. W okresie zawierania umowy z dnia 15.06.2011r. nie występowały u niego zaburzenia psychiczne uniemożliwiające mu świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

( dowód opinia biegłego psychiatry O. P. z dnia 24.08.2014r. – k.85-86, opinia uzupełniająca z dnia 18.08.2014r. – k.112 )

Prokuratura Rejonowa w Szczytnie prowadziła śledztwo przeciwko A. B. w sprawie dokonania w okresie od 13 do 14 czerwca 2011r. w S. w biurze firmy (...) mieszczącym się przy ul. (...) kradzieży telefonu komórkowego m-ku N. (...) nr (...): (...) o wartości 500 zł na szkodę S. C.. Postanowieniem z dnia 24 sierpnia 2011r. umorzono śledztwo przeciwko A. B.. W uzasadnieniu wskazano, że z opinii psychiatrycznej wynika, iż cierpi on na chorobę psychiczną w postaci schizofrenii rezydualnej. Z powodu występowania u podejrzanego zaburzeń psychotycznych typowych dla w/w choroby, w tym zaburzeń myślenia, nastawień urojeniowych, zniesienia krytycyzmu, spłycenia życia emocjonalnego z jego niedostosowaniem i cech rozluźnienia struktury osobowości, w czasie zarzucanego mu czynu miał całkowicie zniesione: zdolność rozpoznawania znaczenia czynu oraz zdolność pokierowania swoim postępowaniem w rozumieniu art. 31 § 1 kk.

(dowód: akta sprawy Ds. 1208/11/D/ w tym opinia biegłych psychiatrów na k. 61-64),.

Przed Sądem Rejonowym w Szczytnie toczyło się postępowanie w sprawie z powództwa (...) Banku SA przeciwko A. B. o zapłatę sygn. akt I C 703/13, w której powództwo oddalono albowiem w tejże sprawie Sąd ustalił, że w chwili zawierania umowy z dnia 29 listopada 2010r. A. B. znajdował się w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Podstawą ustaleń Sądu w wymienionej sprawie była opinia biegłego psychiatry L. G. ( k. 89-92 akt I C 203/13 ), zgodnie z którą w dniu 29 listopada 2010 r. występowały u A. B. objawy psychotyczne typowe dla schizofrenii ( w tym urojenia , halucynacje , spłycenia afektu, zaburzenia myślenia )

Pozwany utrzymuje się z niskiej renty zajętej przez komornika, z której pozostaje mu ok. 450 zł miesięcznie (informacja pozwanego, niezaprzeczona - k.157)

Sąd zważył, co następuje:

Fakt zawarcia umowy kredytowej z dnia 15.06.2011r., jej treść, warunki spłaty kredytu a także fakt jej niewykonania i wynikająca z tego wysokość zadłużenia pozwanego nie były sporne pomiędzy stronami. Twierdzenia powoda w powyższym zakresie znajdują przy tym oparcie w przedłożonych dokumentach w postaci umowy, regulaminu i tabeli opłat stanowiących integralną cześć umowy.

Spór stron koncentrował się wokół zarzutu nieważności umowy, z powodu wady oświadczenia woli. Pozwany twierdził bowiem, że zawierając umowę, znajdował się w stanie wyłączającym świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli, co było spowodowane jego chorobą psychiczną.

W myśl art. 82 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.

Sąd zasięgnął opinii biegłego psychiatry O. P.. Z opinii biegłego wynika, iż zawierając umowę z dnia 15.06.2011r. pozwany nie znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Opinia została sporządzona po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną dotyczącą leczenia pozwanego i po bezpośrednim zbadaniu pozwanego. Biegła odniosła się do schorzenia i przebiegu leczenia pozwanego, określiła jego stan psychiczny w czasie gdy została zawarta przez pozwanego umowa, której dotyczy spór w niniejszej sprawie ( 15.06.2011r.). Według biegłego nie występowały w tym czasie u pozwanego objawy psychotyczne a pozwany miał zachowane czynności poznawcze w stopniu wystarczającym na świadome podjęcie konkretnej decyzji. Biegła odniosła się zarówno do stanu psychicznego pozwanego jak i sfery motywacyjnej decyzji o zwarciu umowy. Zwróciła uwagę na to, że z badania pozwanego i dokumentacji medycznej wynika w okresie podpisywania umowy pozwany przyjmował leki, funkcjonował w rzeczywistości, pracował zawodowo w księgowości a do jego pracy nie było zastrzeżeń. Nie występowały wówczas u pozwanego objawy psychotyczne ( np. urojenia, omamy).

Biegła O. P. odniosła się do twierdzeń pozwanego odnośnie stanu psychicznego będących w istocie rzeczy zarzutami do opinii. W opinii uzupełniającej biegła zwróciła uwagę, że dokumentacja medyczna, potwierdza dobrą remisję stanu psychicznego pozwanego w czasie zawierania umowy pożyczki z dnia 15.06.2011r. i w pełni podtrzymała swoje wniosku.

W związku z dalszymi zarzutami do opinii wniesionymi przez ustanowionego dla pozwanego pełnomocnika z urzędu, biegła szczegółowo wyjaśniła swoją opinię ustnie. Podtrzymała stanowczo swoje stanowisko Ustosunkowała się do innych opinii psychiatrycznych sporządzonych przez dr L. G. na użytek postępowania karnego oraz w sprawie cywilnej I C 203/13. Zwróciła uwagę, że opinie o jakich mowa dotyczą innego okresu bądź zdarzeń o innym charakterze a zatem odmienne ominie nie wykluczają się wzajemnie gdyż ich zakres był odmienny . Podtrzymała swoją opinię że, w czasie zawarcia umowy z dnia 15.06.2011r. u pozwanego nie występowały objawy psychotyczne a czynności poznawcze były zachowane w stopniu uzasadniającym wnioski opinii.

W ocenie Sądu, opinia biegłego psychiatry O. P. jest zupełna, jasna i logiczna. Brak jakichkolwiek podstaw do kwestionowania rzetelności biegłego. Stanowi ona zatem dowodową podstawę do poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Brak w tych warunkach podstaw do zasięgania opinii kolejnych biegłych.

Zgodnie z poglądem prezentowanym w judykaturze (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 lutego 2006r. sygn. akt IV CSK 7/05, LEX nr 180191) powzięcie decyzji i wyrażenie woli jest swobodne, gdy zarówno proces decyzyjny, jak i uzewnętrznienie woli nie zostały zakłócone przez destrukcyjne czynniki wynikające z właściwości psychiki czy procesu myślowego osoby składającej oświadczenie woli. Stan wyłączający swobodę musi również wynikać z przyczyny wewnętrznej umiejscowionej w samym podmiocie składającym oświadczenie woli, a nie w sytuacji zewnętrznej. Tak pojmowanemu brakowi swobody towarzyszyć będzie natomiast najczęściej także pewne ograniczenie świadomości.

Decydujące znaczenie ma zatem określenie stopnia zmniejszenia udziału świadomości w postępowaniu człowieka, stopnia zaburzenia czynności psychicznych w momencie składania oświadczenia woli. Przyjmuje się ogólnie, że chodzi o brak rozeznania, niemożność rozumienia znaczenia własnych posunięć lub też innych osób, zrozumienia sensu składanych oświadczeń itp. Nie ma natomiast znaczenia, czy stan ów miał charakter stały, czy też tylko przemijający. Decyduje bowiem związek między nim a konkretnym oświadczeniem woli. Stan wyłączający świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli nie może być pojmowany w znaczeniu całkowitego braku świadomości. Całkowity brak świadomości, jeżeli wystąpi, charakteryzuje się zupełną niemożnością działania, a zatem problem oświadczenia czegokolwiek w ogóle nie może wchodzić w rachubę. (vide: Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz. pod red. M. Pyziak- Szafnickiej, LEX 2009)

Podkreślenia wymaga, że stosunek psychiczny do podejmowanego zachowania się i jego skutków opiera się na dwóch momentach: przewidywania i woli. Oba te momenty zakładają istnienie nieupośledzonego działania funkcji psychicznych, pozwalającego na właściwe rozeznanie znaczenia i skutków swego zachowania się oraz pokierowania swym postępowaniem. (wyrok SN z dnia 11 grudnia 1979 r., II CR 448/79, LEX nr 1633289)

Wskazane art. 82 kc stany muszą występować w chwili składania oświadczenia woli, co nie miało miejsca w okolicznościach niniejszej sprawy.

Powództwo należy zatem uznać za zasadne. Pozwany zobowiązany jest do spełnienia świadczenia wynikającego z zaciągniętego zobowiązania wraz z odsetkami opóźnienia, o czym orzeczono na podstawie art. 354§1 kc i art. 481§1i § 2 kc.

Zważywszy na to, że pozwany jest osobą chorą i ubogą, nie obciążono go kosztami procesu - na podstawie art. 102 kpc. O kosztach należnych adwokatowi reprezentującemu pozwanego z urzędu, orzeczono na podstawie §6 pkt 2 i §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( t.j Dz. U z 2013 r. poz. 461 ze zm.).