Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2016 r. w Kędzierzynie-Koźlu

sprawy z powództwa E. B.

przeciwko Gminie K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej Gminy K. na rzecz powódki E. B. kwotę 1 096,66 zł (złotych słownie : jeden tysiąc dziewięćdziesiąt sześć 66/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 07.11.2015 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 800,70 zł tytułem kosztów procesu.

C 670/15

UZASADNIENIE

Powódka E. B. wniosła o zasądzenie od Gminy K. kwoty 7 700 zł z ustawowymi odsetkami od wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu powództwa podano, że pozwana ma zapewnić lokal socjalny na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Kędzierzynie-Koźlu eksmitowanemu A. W. , czego nie uczyniono, a co powoduje szkodę, która polega na braku czynszu za lokal. Powódka podała, że wynajmując lokal na wolnym rynku mogła osiągnąć czynsz w kwocie 700 zł/m-c. Wyrok eksmisyjny uprawomocnił się w listopadzie 2014 r. , od 1.12.2014r. powódka wywodzi obowiązek zapłaty przez pozwaną gminę po 700 zł/m-c.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów, argumentując, iż wiedzę o wyroku eksmisyjnym uzyskała dopiero w dniu 14.09.2015r. Powołując się na wyrok SN z 13.05.2015 r. podała, że zaniechanie jej obowiązku wiąże się z wiedzą o wyroku, którą uzyskała 14.09.2015r. Dopiero po tej dacie zasadnym może być zarzut bezprawności. W okresie objętym żądaniem pozwu nie można gminie postawić zarzutu bezprawności. Pozwana zarzucała także zaniechanie wykazania przez powódkę możliwości wynajęcia lokalu za 700 zł/m-c.

Na rozprawie w dniu 21.01.2016 r. powódka podała, że kwota 7 700 zł stanowi utraconą korzyść – czyli czynsz który byłby możliwy do uzyskania do daty zamknięcia rozprawy ( vide: e - protokół z dnia 21.01.2016 00:10:16).

Na tej samej rozprawie pełnomocnik pozwanej oświadczył, że nie kwestionuje kwoty 700 zł jako potencjalnego czynszu możliwego do uzyskania za najem lokalu powódki ( vide: e-protokół z dnia 21.01.2016r. 00:17:51).

Na rozprawie w dniu 7.03.2016r. pełnomocnik pozwanej przyznał, iż gdyby lokatora nie było w mieszkaniu istniałaby możliwość wynajęcia lokalu ( e-protokół z dnia 7.3.2016r. 00:39:24).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Pozwem złożonym dnia 27.01.2014 r. skierowanym przeciwko A. W. powódka wystąpiła o nakazanie opuszczenia , opróżnienia lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ul. (...), podnosząc, iż lokal nabyła na podstawie umowy darowizny.

Dowód: pozew k 2-4 akt I C 94/14

Gminie K. doręczono odpis pozwu, zawiadamiając o rozprawie wyznaczonej na dzień 10.09.2014r. W rozprawie tej udział wzięła powódka oraz A. W., zaś w rozprawie w dniu 24.10.2014 r. pelnomocnik powódki oraz A. W..

Dowód: zarządzenie k 14 , potwierdzenie odbioru k 28, protokół k 35-36 i k 43-44 akt IC 94/14

Wyrokiem z dnia 24.10.2014 tutejszy Sąd nakazał A. W. opróżnienie i opuszczenie oraz wydanie E. B. lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ulicy (...), przyznając mu prawo do lokalu socjalnego i wstrzymując wykonanie eksmisji do czasu złożenia przez Gminę K. oferty zawarcia umowy o najem lokalu socjalnego.

Dowód: wyrok k 6

Pismem z dnia 3.08.2015 r. Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu wezwał powódkę do przedłożenia dokumentu z którego wynika złożenie przez gminę A. W. oferty zawarcia umowy o najem lokalu socjalnego pod rygorem oddalenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi z dnia 24.10.2014r.

Dowód: pismo Sądu Rejonowego w Kędzierzynie-Koźlu k 7

Pismem z dnia 14.09.2015 r. powódka zwróciła się do Gminy K. o udzielenie informacji na temat miejsca na którym znajduje się A. W. ubiegający się o mieszkanie socjalne. Jednocześnie powódka wezwała do zapłaty kwoty 7700 zł. Do pisma dołączono odpis wyroku z dnia 24.10.2014 r. Pismo wpłynęło do pozwanej dnia 14.09.2015r.

Dowód: pismo powódki k 22

Pismem z dnia 22.09.2015 r. pozwana gmina odpowiadając na wezwanie o zapłatę odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego, podała, iż obowiązek wskazania takiego lokalu powstał dnia 14.09.2015 r. czyli w dniu dostarczenia prawomocnego wyroku

Dowód: pismo strony pozwanej k 8

A. W. zajmuje lokal mieszkalny powódki do chwili obecnej. Powódka w pierwszej połowie roku 2015, nosząc się z zamiarem wynajęcia lokalu mieszkalnego, poprosiła M. S. o pomoc, która miała polegać na reprezentacji jej w biurze nieruchomości i udostępnianiu mieszkania potencjalnym najemcom. E. B. w tym celu kontaktowała się z biurem nieruchomości, gdzie uzyskała informację o możliwości wynajęcia mieszkania za kwotę czynszu od 700- 1000 zł, jednocześnie poinformowano ją iż obecność w mieszkaniu lokatora będzie przeszkodą w jego wynajęciu.

Dowody:

- zeznania świadka M. S. e - protokół z dnia 7.03.2016 r. 00:18:29, 00:18:50, 00:19:52, 00:20:18, 00:20:31, 00:21:08, 00:21:36, 00:21:54,

-przesłuchanie powódki e-protokół z 7.03.2016r. 00:25:49, 00:27:34,

Sąd zważył co następuje.

Powództwo częściowo zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie spór stron dotyczył odpowiedzialności cywilnej gminy za brak realizacji obowiązku złożenia oferty najmu lokalu socjalnego osobie której dotyczy wyrok eksmisyjny tut. Sądu z dnia 24.10.2014r. I C 94/14.

Podstawy materialnoprawnej tej odpowiedzialności należy poszukiwać w treści art. 18 ust. 5 ustawy z 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w zw. z art. 417 kc. Powołanie ostatniego w wymienionych przepisów oznacza, iż jest ona oparta na zasadzie ryzyka, dotyczy bezprawnego zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej przez jednostkę samorządu terytorialnego. W konsekwencji osoba poszkodowana w procesie zwolniona jest z obowiązku wykazywania winy.

W przedmiotowej sprawie analiza stanowisk stron, w szczególności odpowiedzi na pozew , wskazuje, iż istota sporu sprowadzała się do ustalenia daty od której można mówić o bezprawnym zaniechaniu strony pozwanej. Ta ostatnia , trafnie powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.05.2015r. V CA 1/15, twierdziła, iż wiedzę o wyroku eksmisyjnym uzyskała w dniu 14.09.2015 r. i dopiero po tej dacie , przy uwzględnieniu okresu niezbędnego do podjęcia czynności faktycznych i prawnych do pozyskania zasobu mieszkaniowego, zasadnym być może zarzut bezprawności zaniechania wykonania obowiązku z art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów.

Powódka oponowała temu poglądowi stojąc na stanowisku wedle którego, strona pozwana zobowiązana jest do zapłaty odszkodowania w kwocie po 700 zł/m-c od dnia 1.12.2014r. albowiem wyrok uprawomocnił się w listopadzie 2014r. Stanowisko to zdawało się bazować na założeniu, iż sam fakt zawiadomienia przez sąd pozwanej gminy o procesie, w połączeniu z możliwością przystąpienia do sprawy w charakterze interwenienta, materializował obowiązek złożenia oferty w przedmiocie lokalu socjalnego w dacie uprawomocnienia się wyroku.

Zdaniem sądu stanowisko powódki nie zasługuje na aprobatę, zaś co do zasady należy podzielić argumentację strony pozwanej. Określając istotę i charakter prawny obowiązku gminy złożenia oferty najmu lokalu socjalnego z art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów- sąd miał na uwadze wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8.04.2010r. P1/08 - w którym stwierdzając zgodność z Konstytucją art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, Trybunał uznał, że obowiązek wypłaty odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego stanowi konsekwencję braku wykonania jednego z zadań własnych gminy-czyli zaspokajania potrzeb mieszkaniowych. Odwołując się do powyższego orzeczenia , Sąd Najwyższy w powołanym przez stronę pozwaną wyroku z dnia 13.05.2015 r. V CA 1/15 podał, iż obowiązek gminy ma charakter publicznoprawny, zaś przesłanką jej odpowiedzialności jest bezprawne zaniechanie jego wykonania na podstawie ustawy- a nie wyroku eksmisyjnego sądu. Jak podniesiono- ustalenie faktu zaniechania wiąże się z wiedzą gminy o wyroku w którym przyznano prawo do lokalu socjalnego. Przysługujące gminie uprawnienie przystąpienia do procesu w charakterze interwenienta nie może być podstawą do twierdzenia, iż obowiązek dostarczenia lokalu socjalnego materializuje się w chwili uprawomocnienia wyroku.

Podzielając powyższą argumentację i przenosząc ją na grunt niniejszej sprawy, sąd uznał, iż obowiązek pozwanej gminy zapewnienia lokalu socjalnego powstał w dacie uzyskania informacji o wyroku- czyli w dniu 14.09.2015r. – gdy powódka do pisma złożonego stronie pozwanej dołączyła odpis orzeczenia sądu. Zresztą ta okoliczność faktyczna była pomiędzy stronami bezsporna. Konsekwencją tego było powstanie publicznoprawnego obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego, zaś zaniechanie tego dopiero od tej daty charakteryzuje się bezprawnością, jako przesłanką odpowiedzialności cywilnej z art. 417 kc. Jak wyżej podniesiono odpowiedzialność ta oparta jest na zasadzie ryzyka, stąd nie ma potrzeby wykazywania przez powódkę kiedy, przy zachowaniu należytej staranności, gmina mogła najwcześniej złożyć ofertę najmu lokalu socjalnego. Stan bezprawności istnieje od daty uzyskania informacji o wyroku, od tej daty bowiem do zamknięcia rozprawy pozwana gmina obowiązku ustawowego nie wykonała ( art. 316 kpc). W tych okolicznościach bezprzedmiotowe pozostają twierdzenia z odpowiedzi na pozew, jakoby przy określaniu daty od której mamy do czynienia z bezprawnym zaniechaniem- należy uwzględniać czas niezbędny do podjęcia czynności do pozyskania z zasobu mieszkaniowego lokalu- tym bardziej iż wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 kc oraz art. 232 kpc pozwana gmina nie podjęła żadnej inicjatywy dowodowej zmierzającej do wykazania ile taki okres wynosi oraz czy w ogóle takie czynności zostały podjęte.

Niezależnie od braku inicjatywy dowodowej w tym zakresie, sąd nie podzielił występujących w judykaturze poglądów o konieczności doliczenia okresu niezbędnego do podjęcia czynności technicznych przez gminę zmierzających do zaoferowania lokalu socjalnego albowiem nie znajdują one żadnego uzasadnienia jurydycznego w świetle powołanych wyżej orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego. Skoro obowiązek dostarczenia lokalu socjalnego ma charakter publicznoprawny, bezprawność , jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej, istnieje od uzyskania wiedzy o wyroku eksmisyjnym, zaś kwestia zachowania przez gminę należytej staranności pozostaje bez znaczenia w reżimie odpowiedzialności deliktowej opartej o zasadę ryzyka.

Reasumując, na podstawie stanu faktycznego ustalonego w oparciu o oświadczenia stron oraz wyniki postępowania dowodowego, należało uznać, iż zasada odpowiedzialności gminy została spełniona , z tym, iż bezprawne zaniechanie datuje się od dnia 14.09.2015 r. W świetle oświadczenia pełnomocnika powódki złożonego na rozprawie w dniu 21.01.2016 r. wedle którego kwota 7 700 zł stanowi utraconą korzyść – czyli czynsz który byłby możliwy do uzyskania do daty zamknięcia rozprawy ( vide: e-protokół z dnia 21.01.2016 r. 00:10:16), obowiązkiem sądu wynikającym z treści art. 316 kpc była ocena czy w dacie zamknięcia rozprawy wysokość szkody powódki wynosiła 7700 zł.

W ocenie sądu, powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w zakresie kwoty odszkodowania w wysokości 1096,66 zł, odpowiadającej możliwemu czynszowi (utracona korzyść) za najem lokalu mieszkalnego za okres od 14.09.2015r. do 31.10.2015 r.

Jak słusznie podniósł pełnomocnik powódki, powyższe stanowi utraconą korzyść w rozumieniu art. 361 § 2 kc. Punktem wyjścia dla określenia wysokości szkody jest możliwy do uzyskania czynsz za najem mieszkania E. B. w kwocie 700 zł. Taka wysokość czynszu wynika zarówno z zeznań świadka jak i powódki , którzy stwierdzili iż była to kwota minimalna do uzyskania za najem mieszkania wskazana w biurze nieruchomości. Najistotniejsze jednak pozostaje to, iż na rozprawie w dniu 21.01.2016r. pełnomocnik pozwanej oświadczył, że nie kwestionuje kwoty 700 zł jako potencjalnego czynszu możliwego do uzyskania za najem lokalu. ( vide: e- protokół z dnia 21.01.2016 00:17:51).

Ponadto, ustalając związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 kc pomiędzy zaniechaniem pozwanej gminy i szkodą powódki, nie można tracić z pola widzenia oświadczenia pełnomocnika strony pozwanej z rozprawy w dniu 7.03.2016r. wedle którego gdyby lokatora nie było w mieszkaniu istniałaby możliwość jego wynajęcia ( e-protokół z dnia 7.3.2016r. 00:39:24). Powyższe koresponduje z zeznaniami świadka i powódki, z których wynika, iż już na początku roku 2015r. ta ostatnia nawiązała kontakt z biurem nieruchomości celem najmu mieszkania, zawarcie umowy było realne, lecz przeszkodą było pozostawanie w lokalu mieszkalnym osoby której dotyczył wyrok eksmisyjny.

Rekapitulując nie było sporu pomiędzy stronami co kwoty możliwego czynszu oraz związku przyczynowego pomiędzy zajmowaniem mieszkania przez A. W. i brakiem możliwości wynajęcia mieszkania.

Powództwo nie mogło być jednak uwzględnione w zakresie całej żądanej kwoty 7 700 zł, lecz jedynie, jak wyżej wskazano, w zakresie utraconego czynsz za okres od 14.09.2015 r. do 31.10.2015 r. z następującą argumentacją.

Warunkiem powodzenia procesowego w przypadku domagania się świadczenia wynikającego ze zobowiązania jest wymagalność. Dochodzona przez powódkę kwota stanowi odszkodowanie z czynu niedozwolonego, co oznacza , iż ma ono charakter zobowiązania bezterminowego, zatem dla wymagalności niezbędne jest wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia w rozumieniu art. 455 kc.

Jak wyżej wskazano, odpowiedzialność Gminy K. rozpoczęła się w dniu 14.09.2015 r. , stąd należało ustalić, czy za okres od tej daty do zamknięcia rozprawy istniało po stronie powódki wymagalne roszczenie o zapłatę odszkodowania w kwocie 7 700 zł – odpowiadające utraconemu czynszowi za najem mieszkania.

Pismo powódki z dnia 14.09.2015r. nie stanowi wezwania do zapłaty za okres od 14.09.2015 r., odnosi się ono do szkody powstałej, w ocenie powódki, wcześniej- na co wskazuje zawarta w nim sformułowanie „ na chwilę obecną kwota należna wynosi 7 700 zł”. Zatem stanowi ono wezwanie do zapłaty za okres, za który pozwana gmina nie ponosi odpowiedzialności, z argumentacją wyżej wskazaną.

W tych okolicznościach sąd uznał, iż wezwanie do zapłaty po dacie 14.09.2015r. nastąpiło dopiero z doręczeniem stronie pozwanej odpisu pozwu, czyli w dniu 6.11.2015 r. ( vide: elektroniczne potwierdzenie odbioru k 35). Wezwanie to jednak nie obejmowało okresu do zamknięcia rozprawy, lecz okres od 1.12.2014 r. do 31.10.2015 r. co wynika z uzasadnienia pozwu ( vide: rubryka 9 formularza k 4). Skoro powódka domagając się kwoty 7 700 zł podała w uzasadnieniu pozwu , iż od 1.12.2014 r. wywodzi obowiązek zapłaty po 700 zł miesięcznie, to oznaczało, iż domagała się odszkodowania za okres 11 miesięcy od grudnia 2014 r. do października 2015 r. ( 11 x 700 zł). Zatem za okres objęty wezwaniem do zapłaty zawartym w pozwie , powództwo mogło być uwzględnione jedynie za okres od 14.09.2015 r. ( gdy rozpoczęła się odpowiedzialność gminy) do października 2015 r. – czyli łącznie w zakresie kwoty 1096,66 zł ( 700 zł za październik 2015 r. oraz 396,66 zł- 17 dni września 2015 r.).

Za pozostały okres do zamknięcia rozprawy ( od listopada 2015 r. do 7.03.2016r.), powództwo nie mogło być uwzględnione, albowiem brak jest podstaw do uznania, iż doszło do skutecznego wezwania do zapłaty w rozumieniu art. 455 kc i w konsekwencji wymagalności roszczenia. Należy podnieść bowiem, iż oświadczenie pełnomocnika powódki złożone na rozprawie w dniu 21.01.2016 r.– wedle którego powódka domaga się czynszu który byłby możliwy do uzyskania do daty zamknięcia rozprawy ( vide: e - protokół z dnia 21.01.2016 00:10:16) oraz pozostałe oświadczenia składane w toku procesu a odnoszące się do zakresu przedmiotowego roszczenia, nie mogły wywołać jakiegokolwiek skutku materialnoprawnego, w tym z art. 455 kc. Treść pełnomocnictw udzielonych zarówno pełnomocnikowi powódki ( k 37) jak i strony pozwanej (k 21) pozwala jedynie na przyjęcie, iż stanowią one pełnomocnictwa procesowe z zakresem określonym w art. 91 kpc. Brak podstaw do uznania, by miały one charakter materialny z art. 98 i nast. kc.

Zatem sąd nie wyklucza możliwości konstruowania przez powódkę roszczenia o odszkodowanie za okres od listopada 2015 r., lecz uwzględnieniu powództwa w tej części stał na przeszkodzie brak wykazania wymagalności.

Rozstrzygnięcie o odsetkach za opóźnienie uzasadnia treść art. 481 kc. Z uwagi na uznanie że data doręczenia pozwu była wezwaniem do zapłaty, opóźnienie strony pozwanej istnieje od dnia następnego czyli od 7.11.2015 r. W pozostałym zakresie dotyczącym odsetek od wniesienia pozwu, powództwo podlegało oddaleniu.

Rozstrzygniecie o kosztach nastąpiło z uwzględnieniem zasady stosunkowego ich rozdzielenia z art. 100 kpc, a to z uwagi na częściowe uwzględnienie żądania.

Powódka domagała się kwoty 7 700 zł, zatem wygrała proces w 14,25% , zaś strona pozwana w 85,75 %.

Koszty procesu poniesione przez powódkę stanowią:

- stawka minimalna wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika zgodnie z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w związku z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (1200 zł),

- opłata sądowa od pozwu uiszczona na podstawie art. 13 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (385 zł),

- opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa ( 17 zł) uiszczona na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16.11.2006r. o opłacie skarbowej,

Łączne koszty procesu powódki wyniosły 1602 zł , zatem do zwrotu z uwzględnieniem art. 100 kpc pozostaje kwota 228, 30 zł ( 14,25 % z 1602 zł).

Koszty procesu poniesione przez stronę pozwaną stanowią:

- stawka minimalna wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika zgodnie z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w związku z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (1200 zł),

Łączne koszty procesu strony pozwanej wyniosły 1200 zł , zatem do zwrotu z uwzględnieniem art. 100 kpc pozostaje kwota 1029 zł ( 85,75 % z 1200 zł).

Mając to na uwadze, należało zasądzić na rzecz strony pozwanej kwotę 800,17 zł tytułem kosztów procesu ( 1029 zł – 228,30 zł).