Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego i ujawnionego
w niniejszej sprawie ustalono następujący stan faktyczny:

W dniu 11 lipca 2007 r. aktem notarialnym (rep. A nr 5115/2007) została utworzona spółka pod firmą (...) sp. z o.o. i wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod
nr (...). Zarząd spółki stanowili Prezes Zarządu – J. D. oraz Wiceprezes Zarządu – S. W.. W dniu 8 lutego 2008 r. J. D. i S. W. sprzedali swoje udziały w spółce (...), dzięki czemu stał się on jedynym udziałowcem w spółce i Prezesem Zarządu.

Przedmiotem działalności gospodarczej (...) sp. z o.o. był obrót złomem na terenie kraju. Na rzecz tejże działalności spółka posiadała zezwolenie Starosty Powiatu (...) nadane decyzją z dnia 14 września 2007 r., znak ŚR. (...)-33/3/07, które określało prawo do zbierania i transportu odpadów różnego asortymentu metalowego
z miejscem zbierania odpadów jako halą magazynową przy ul. (...) w N., z sposobem magazynowania w metalowych pojemnikach ustawionych na drewnianych paletach oraz z transportem odpadów za pośrednictwem samochodów spółki przystosowanymi do przewozu odpadów. Spółka w celu realizacji decyzji i prowadzenia działalności gospodarczej w jej granicach wynajmowała przestrzeń magazynową o powierzchni 1460 m ² przy ul. (...) w N. od Spółdzielni Handlowej (...) w N. na podstawie umowy zawartej na czas nieokreślony, posiadała środki trwałe w postaci samochodów ciężarowych, ciągników siodłowych, przyczep ciężarowych a także wózka widłowego i wagi paletowej różnych marek oraz zatrudniała pracowników, w tym M. K., J. B., D. F. czy R. K..

W toku prowadzenia działalności gospodarczej, w tym od maja do grudnia 2008 r., spółka (...) sp. z o.o. nabywała hurtowo od innych podmiotów gospodarczych złom różnego asortymentu, co ewidencjonowała w rejestrze zakupów VAT na podstawie udzielanych jej faktur VAT, a następnie tenże nabyty złom odsprzedawała dalej kolejnym podmiotom gospodarczym, co ewidencjonowała w rejestrze sprzedaży VAT na podstawie faktur VAT wystawionych przez siebie. Nabyty towar dostarczano do magazynu spółki za pośrednictwem logistyki kontrahentów, zaś sprzedany towar spółka dostarczała klientom za pośrednictwem własnego transportu.

Z posiadanych przez spółkę faktur VAT wynika, że wśród kontrahentów, od których spółka nabywała złom były spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. i A.
sp. z o.o. z siedzibą w W.. Płatności za dokonane między spółkami transakcje były przeprowadzane za pośrednictwem przelewów z konta bankowego (...) należącego do spółki (...) sp. z o.o.

Stan faktyczny niniejszej sprawy ustalono na podstawie protokołu badania ksiąg przeprowadzonego przez Urząd Kontroli Skarbowej w W. w (...) sp. z o.o.
w upadłości likwidacyjnej z dnia 6 lutego 2013 r. (k. 14-48v), decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w W. nr (...) z dnia 11 kwietnia 2013 r. (k. 49-87v), decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w W. nr (...)- (...)-85/13/DS z dnia 13 września 2013 r. (k. 134-144), zestawienia operacji z rachunku bankowego nr (...) za okres objęty kontrolą skarbową
(k. 223-287v), zeznań świadka C. K. (k. 205), zeznań świadka J. B. (k. 205), zeznań świadka D. F. (k. 205), zeznań świadka R. K. (k. 206), zeznań świadka M. K. (k. 216) oraz wyjaśnień oskarżonego A. M. (k. 187-188).

Urząd Kontroli Skarbowej w W. podczas kontroli rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatku od towarów
i usług za poszczególne miesiące 2008 roku ustalił, że spółki (...) sp. z o.o. i A.
sp. z o.o. nie posiadały decyzji zezwalających na zbieranie, składowanie i magazynowanie bądź transport odpadów, nie posiadały środków transportowych, nie posiadały żadnych powierzchni magazynowych, nie zatrudniały pracowników, na rachunki bankowe wpływały jedynie środki pieniężne od spółki (...) sp. z o.o., stąd Urząd Kontroli Skarbowej
w W. uznał, że wskazane spółki nie mogły prowadzić działalności gospodarczej
w zakresie obrotu złomem, a jedynie wystawiały i dokonywały obrotu „pustymi fakturami” obejmującymi fikcyjne zdarzenia gospodarcze.

W związku z powyższym A. M. postawiono zarzut, iż w pełniąc
w spółce z o.o. (...) z siedzibą w N. przy
ul. (...) funkcję Prezesa Zarządu i będąc z tego tytułu, na mocy postanowień art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, osobą odpowiedzialną w spółce za wykonywanie rozliczeń
z budżetem, spowodował, że spółka, między innymi w okresie od maja do grudnia 2008 r., prowadziła nierzetelnie ewidencję zakupów VAT, w której zaewidencjonowała nierzetelne faktury VAT, niepotwierdzające rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, wystawione przez niżej wymienione spółki, faktycznie nieprowadzące działalności gospodarczej, lecz zajmujące się wystawianiem jedynie tzw. pustych faktur, tj. D.
sp. z o.o. z siedzibą w W. przy ul. (...) oraz przez (...) sp. z o.o.
z siedzibą w W. przy ul. (...), a więc faktury odnoszące się do fikcyjnych zakupów towarów (złomu) o wartości netto, łącznie co najmniej w wysokości 21.102.197,90 złotych, a ponadto prowadziła nierzetelnie ewidencję sprzedaży VAT, w której zaewidencjonowała, w wyżej wymienionym okresie, faktury VAT na sprzedaż towarów (złomu) o wartości netto, łącznie co najmniej w wysokości 23.062.472 złotych z wykazanym podatkiem należnym VAT, co najmniej w wysokości 5.073.744,10 złotych, również nie potwierdzające rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, bowiem odnoszące się do sprzedaży towarów wcześniej zakupionych na podstawie fikcyjnych faktur VAT, między innymi w spółkach (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o., a zatem wystawiła nierzetelne faktury VAT na sprzedaż towarów i usług oraz posłużyła się nierzetelnymi fakturami VAT dotyczącymi zakupu towarów i usług – wskazanymi w treści decyzji organu kontroli skarbowej z dnia 11.04.2013 r. o nr (...), czym naruszone zostały postanowienia przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 19 ust. 1 i 4, art. 29 ust. 1, art. 31a ust. 1, art. 86 ust. 1 i 2 pkt 1 lit. a, art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a i b, art. 108 ust. 1 oraz art. 109 ust. 3 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm.), to jest o czyn z art. 61 § 1 kks w zb. z art. 62 § 2 kks w zw. z art. 6 § 2 kks w zw.
z art. 7 § 1 kks.

Oskarżony A. M. przesłuchiwany w postępowaniu sądowym nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Wyjaśnił, że od lutego 2008 r. do 2012 r. był Prezesem Zarządu w spółce (...) sp. z o.o. Spółka zajmowała się skupem i sprzedażą złomu, głównie kolorowego. Wyjaśnił nadto, że spółki (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. były dostawcami złomu do spółki oskarżonego. Wskazane spółki dostarczały do magazynu oskarżonego złom, za który oskarżony następnie płacił. Dostarczony złom przechowywany był na terenie powierzchni magazynowej wynajętej od Spółdzielni Handlowej (...). Transakcje sprzedaży były przeprowadzane szybko, dlatego złom rzadko był składowany na miejscu. Oskarżony wyjaśnił też, że dostarczony złom odsprzedawał dalej do hut i spółek na terenie całej Polski. Urząd Kontroli Skarbowej w W. zakwestionował zarówno faktury kupna, jak i faktury sprzedaży. Oskarżony wyjaśnił zaś, że zapłaty za zakupiony złom realizowane były za pośrednictwem przelewów bankowych o różnych terminach płatności, wahających się od 3 do 35 dni. Ponadto oskarżony wyjaśnił, że spółka (...) sp. z o.o. posiadała wszystkie, wymagane zezwolenia, umowy, zatrudniała pracowników, posiadała cztery samochody ciężarowe, specjalistyczne kontenery. Handlowiec poprzez osobiste kontakty wyszukiwał sprzedawców złomu i zamawiał u dostawców odpowiedni asortyment, złom przyjeżdżał do firmy zazwyczaj posegregowany, w razie potrzeby segregowali go pracownicy oskarżonego. Oskarżony A. M. dodał także, że marża spółki wahała się od 5 do 10%, zaś księgowością spółki zajmowało się profesjonalne biuro księgowe. Na koniec oskarżony wyjaśnił, że do czasu zajęcia kont spółki przez Urząd Kontroli Skarbowej
w W. spółka regulowała wszystkie należności publicznoprawne.

Sąd zważył, co następuje:

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego doprowadziła Sąd do przekonania, że zachowaniu A. M. nie można skutecznie przypisać wyczerpania znamion przestępstwa skarbowego objętego aktem oskarżenia.

Art. 61 § 1 kks stanowi bowiem, że ten kto nierzetelnie prowadzi księgę podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych, zaś w myśl art. 62 § 2 kks karze grzywny do 240 stawek dziennych podlega ten, kto fakturę lub rachunek za wykonanie świadczenia wystawia
w sposób nierzetelny lub takim dokumentem posługuje się. Oskarżonemu zarzucono, że
w krótkich odstępach czasu prowadził nierzetelnie ewidencję zakupów i sprzedaży VAT ( prowadzenie nierzetelnie księgi – z art. 61 § 1 kks ) poprzez posługiwanie się fakturami zakupów VAT obejmującymi fikcyjne zdarzenia gospodarcze ( posługiwanie się fakturami wystawionymi w sposób nierzetelny – z art. 62 § 2 kks ), które następnie stanowiły dla oskarżonego podstawę do wystawienia własnych faktur sprzedaży VAT, kontynuujące ewidencjonowanie fikcyjnych zdarzeń gospodarczych ( wystawianie faktury w sposób nierzetelny – z art. 62 § 2 kks ). Z tego względu zachowanie oskarżonego oskarżyciel publiczny zakwalifikował jako przestępstwo skarbowe z art. 61 § 1 kks w zb. z art. 62 § 2 kks w zw. z art. 6 § 2 kks w zw. z art. 7 § 1 kks.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostaje fakt, iż oskarżony A. M. prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) sp. z o.o., która zajmowała się obrotem złomem o asortymencie różnego rodzaju, a w tym celu wynajmowała powierzchnię magazynową, posiadała własne środki transportu oraz zatrudniała pracowników. Wątpliwości Sądu nie budzą też okoliczności, iż w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej spółka (...) sp. z o.o. dokonywała zakupów złomu od różnych dostawców przez nich dostarczanego, który następnie spółka odsprzedawała swoim odbiorcom i dostarczała go przy pomocy własnej logistyki. Wyżej wskazanym okolicznościom dowodzą zeznania świadków, wyjaśnienia oskarżonego, a także dowody pozaosobowe wchodzące w skład zaliczonego
i ujawnionego materiału dowodowego.

(...) niniejszego postępowania karnego stanowi zaś ustalenie przez Urząd Kontroli Skarbowej w W. w trakcie przeprowadzanych równocześnie kontroli skarbowych, iż spółki – dostawcy oskarżonego, tj. (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. nie mogły prowadzić w rzeczywistości działalności gospodarczej w zakresie obrotu złomem, przez co jedynie wystawiały i dokonywały ze spółką oskarżonego obrotu „pustymi fakturami” obejmującymi fikcyjne zdarzenia gospodarcze, które następnie oskarżony wykorzystywał do wystawiania w imieniu swojej spółki faktur pustych częściowo dla swoich odbiorców. Wyjaśnienia oskarżonego w tym zakresie są sprzeczne z ustaleniami kontrolnymi.

W tej sytuacji istotą niniejszego postępowania było ustalenie czy spółka oskarżonego rzeczywiście brała udział w obrocie nierzetelnymi fakturami pochodzącymi od D. sp.
z o.o. i (...) sp. z o.o. oraz czy ewidencjonował w ten sposób fikcyjne zdarzenia gospodarcze zakupu, jak i sprzedaży złomu. W ocenie Sądu jednakże zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w obliczu istniejących wątpliwości, których nie sposób rozstrzygnąć poprzez przeprowadzenie dalszych dowodów albo ponowienie dowodów już przeprowadzonych, nie pozwolił na kategoryczne przyjęcie, iż oskarżony A. M. faktycznie dopuścił, że spółka (...) sp. z o.o. prowadziła nierzetelnie ewidencję zakupów i sprzedaży VAT, posługując się i samej wystawiając nierzetelne faktury VAT.

Sąd uznał bowiem zeznania świadków C. K., J. B., D. F., R. K. i M. K. za wiarygodne. Świadek C. K. zeznał, że spółka (...) sp. z o.o. wynajmowała od spółdzielni, której świadek jest prezesem pomieszczenia biurowe i magazynowe, a z płatności za najem wywiązywała się sumiennie. Świadek J. B. i M. K. byli kierowcami w spółce (...). Zeznali, że jeździli z towarem bardzo często, w zasadzie codziennie,
a do ich zadań należało jedynie wywożenie towaru odbiorcom z magazynu spółki, nigdy zaś nie przywozili towaru kupionego dla spółki. Oznacza to jedynie tyle, że dostaw złomu musiały dokonywać na rzecz spółki podmioty trzecie, a sprzedaż towaru następowała błyskawicznie z uwagi na częstotliwość wyjazdu kierowców. Świadek D. F., który był magazynierem, potwierdził składowanie na terenie magazynu spółki towaru. Natomiast świadek R. K. zeznał, że jako handlowiec spółki zajmował się obsługiwaniem transakcji spółki. Świadek zeznał, że złom był kupowany od mniejszych dostawców, a sprzedawany większym odbiorcom, cena sprzedaży złomu była uzależniona od wartości towaru na giełdzie i od kursu walut, transakcje zaś były szybkie i dziennie odbywało się od jednej do trzech transakcji kupna i sprzedaży towaru. Świadek potwierdził również, że spółka przyjmowała często dostawy towaru od (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o.

Tym samym uznać należało, że spółka (...) sp. z o.o. w rzeczywistości prowadziła działalność gospodarczą w zakresie obrotu złomem, polegającą na zakupie
i następczej odsprzedaży towaru. W świetle tego oraz wyjaśnień oskarżonego
i pozaosobowego materiału dowodowego wątpliwości Sądu budzi fakt czy spółka faktycznie otrzymywała od (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. jedynie puste faktury za fikcyjne transakcje kupna. Wnioski płynące z protokołów kontroli stoją w rażącej sprzeczności
z wyjaśnieniami oskarżonego w tym zakresie oraz częściowo z poczynionym stanem faktycznym.

W ocenie Sądu wielce wątpliwym jest fakt, że (...) sp. z o.o. posługując się nierzetelnymi fakturami od (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. sama wystawiała dalej nierzetelne faktury dla swoich odbiorców. Przyjęcie tego faktu prowadziłoby do uznania, że albo spółki-odbiorcy oskarżonego w rzeczywistości nie mieli pojęcia jaką ilość towaru skupują od (...) sp. z o.o., więc zostali przez oskarżonego oszukani albo
spółki-odbiorcy oskarżonego zdawali sobie sprawę, że ich kontrahent wystawia im faktury na większą ilość złomu, niż faktycznie dostarczył, czym godzili się na otrzymywanie od niego nierzetelnych faktur. Zdaniem Sądu obie powyższe sytuacje zdają się być absurdalne oraz sprzeczne z logiką i doświadczeniem życiowym, stąd tego typu założenie może budzić wątpliwości, a jednak założenie takie powstaje przy rozstrzyganiu sprawstwa czynu polegającego właśnie na wystawianiu nierzetelnych faktur na podstawie nierzetelnych faktur otrzymanych od dostawców.

Największe wątpliwości co do słuszności tezy aktu oskarżenia zachodzą zaś po zestawieniu materiału dowodowego dostarczonego przez oskarżyciela z wyciągiem konta bankowego należącego do spółki (...) sp. z o.o. Z zestawienia operacji wynika bowiem, że spółka (...) w roku 2008 dokonywała płatności za dostarczony towar spółkom (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. Należy zauważyć, iż wartości przelewów wychodzących do tych spółek są zbieżne z wartościami faktur wspomnianych w protokole kontroli. Ponownie założenie, iż wskazane spółki w rzeczywistości nie dostarczały (...) sp. z o.o. towaru prowadziłoby do absurdalnego wniosku, iż (...) sp. z o.o. płaciła tym spółkom pełną wartość wystawionych faktur nie mając faktycznie towaru, którym wszak następnie obracała wśród odbiorców. Nie można więc wykluczyć sytuacji, że (...)
sp. z o.o. rzeczywiście zakupywała złom, faktycznie jej dostarczany przez (...) sp. z o.o.
i (...) sp. z o.o.

Wynikające z niniejszej sprawy sprzeczności, absurdy a przez to wątpliwości na tle zeznań świadków, którzy poświadczyli, iż (...) sp. z o.o. prowadziła działalność gospodarczą i otrzymywała towar od różnych dostawców, w tym od zakwestionowanych przez oskarżyciela spółek (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. nie pozwalają na przypisanie zachowaniu oskarżonego popełnienia zarzucanego mu czynu. Ustalony w procesie karnym stan faktyczny oraz materiał dowodowy nie pozwala także na wskazanie, które
z wymienionych w decyzji organu podatkowego faktur spółek (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o., jak i faktur wystawionych przez oskarżonego w tej sprawie rzeczywiście odzwierciedlają ich działania o charakterze gospodarczym, a które tworzą zarzucaną przez oskarżyciela fikcję.

W ocenie Sądu wnioski płynące z protokołu kontroli stanowią jedynie ocenę kontrolera stanu faktycznego przez niego ustalonego w postępowaniu kontrolnym. Wnioski te powtarzają co prawda kolejne decyzje administracyjne w tej sprawie, jednak nie sposób uznać je przez to pełnowartościowymi dla odtworzenia stanu faktycznego w postępowaniu karnym.

Jednocześnie i finalnie należy zauważyć także, że w niniejszej sprawie oskarżyciel kierując akt oskarżenia opierał się jedynie na dowodach pośrednich jakimi były protokół kontroli oraz decyzje administracyjne, a które to powoływały się w swej treści na zeznania świadków, stron, dokumenty i faktury, których to nie dołączono do akt niniejszej sprawy, co stanowi uchybienie zasadzie bezpośredniości postępowania karnego.

Zdaniem Sądu postępowanie karne, jakkolwiek dopuszcza wykorzystanie dowodów
z dokumentów uzyskanych w innym postępowaniu, nie może w całości być oparte na, jak
w niniejszej sprawie, na protokołach kontroli podatkowej i decyzjach podatkowych. Oskarżyciel przeniósł do postępowania karnego materiały z postępowania podatkowego,
w zasadzie nie czyniąc własnych ustaleń.

Zdaniem Sądu oskarżyciel, przedstawiając wyżej wymieniony zarzut oparł się na wnioskowaniu przedstawionym w decyzjach podatkowych dotyczących spółki (...) sp. z o.o., bowiem analiza zeznań przesłuchanych w sprawie świadków nie wyklucza, że do transakcji obrotu złomem metali przez spółkę (...) sp. z o.o., dochodziło.

Z jednej więc strony występują dowody osobowe w postaci świadków, w tym bezpośrednich, z których, żaden nie zaprzeczył, aby oskarżony prowadził działalność
w postaci obrotu złomem metali i że oskarżony prowadził transakcje zakupów od spółek (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o., z drugiej strony występują dowody pośrednie w postaci zawartych w protokołach kontroli podatkowych wniosków, wynikających z analizy dokumentacji księgowej, dokumentacji rejestrowej spółki i wystawionych faktur oraz deklaracji podatkowych. O ile w postępowaniu podatkowym wystarczające jest wydanie decyzji podatkowej w oparciu, np. o braki w dokumentacji, o tyle w postępowaniu karnym wykazać należy związek przyczynowo – skutkowy, pomiędzy określonymi działaniami osób a skutkiem finalnym tego działania. Związek ten należy wykazać poprzez dowody.

Reasumując, w obliczu zgromadzonego materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń, mając przy tym również na uwadze zasadę wynikającą
z art. 5 § 2 kpk, że wszelkie pojawiające się wątpliwości, których nie da się usunąć, należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego, Sąd uznał, że A. M. nie można skutecznie przypisać sprawstwa w zakresie czynu objętego w akcie oskarżenia, co
w konsekwencji skutkowało jego uniewinnieniem.

Wobec uniewinnienia koszty postępowania w sprawie ponosi Skarb Państwa.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.