Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 1 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj (sprawozdawca)

Sędziowie: SO Anna Budzyńska

SO Agnieszka Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2016 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku wierzyciela (...) R. S. (...)w X. (C.)

o ogłoszenie upadłości dłużnika (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w R. obejmującej likwidację majątku

na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia z dnia 14 października 2015 r., sygn. akt XII GU 38/14

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSO Anna Budzyńska SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Woźniak

Sygn. akt VIII Gz 261/15

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 14 marca 2014 r. wierzyciel (...) R. S. (...)d. z siedzibą w X. (C.) wniósł o ogłoszenia upadłości (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w R., obejmującej likwidację majątku. W uzasadnieniu swojego wniosku wskazał, iż dłużnik nie uregulował w terminie płatności wynikających z faktur załączonych do wniosku na łączną kwotę 294.960,39 USD. Pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem zostało zawarte porozumienie dotyczące spłaty powyższego zobowiązania, w którym dłużnik w pełni uznał roszczenia wierzyciela i zobowiązał się spłacić dług w całości w ratach, poczynając od dnia 30 stycznia 2012 r. Zdaniem wnioskodawcy dłużnik stał się niewypłacalny, bowiem nie wykonuje swoich wymaganych zobowiązań, a opóźnienie to przekracza 3 miesiące oraz przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika. Nadto wnioskodawca wskazał, że także spółka prawa (...) X. S. (...) (...)d. posiada względem dłużnika wymagalną wierzytelność.

Postanowieniem z dnia 14 października 2015 r. (sygn. akt XII GU 38/14) Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości, a swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach.

Dłużnik (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w R. powstała 14.01.2011 r. Przedmiotem działalności spółki jest przede wszystkim produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych, transport drogowy towarów oraz działalność usługowa związana z przeprowadzkami, magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transportu oraz handel hurtowy i detaliczny z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi. Od 2012 r. prezesem dłużnika jest M. K..

W okresie od maja do września 2011 r. dłużnik (...) spółka z o.o. spółka kom. - jako kupujący - prowadził współpracę handlową z (...) R. S. Co., Ltd. X. - jako sprzedającym. Towar został dłużnikowi dostarczony.

W grudniu 2011 r. (...) spółka z o.o. spółka kom. w R. zawarła porozumienie z (...) R. S. Co., Ltd. X., na mocy którego uznała swój dług w łącznej wysokości 338.855,99 USD i zobowiązała się go spłacić w ratach: do dnia 30.01.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 29.02.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 30.03.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 30.04.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 30.05.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 30.06.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 30.07.2012 – kwotę 38.855,99 USD. Strony postanowiły, że „we wszystkich kwestiach spornych mogących wyniknąć z porozumienia rozstrzygać będą sądy polskie właściwe miejscowo dla K. – dzielnica Ś., według prawa polskiego.”

(...) spółka z o.o. spółka kom. prowadziła także współpracę handlową z X. S. (...) Co., Ltd. X.. W grudniu 2011 r. strony zawarły porozumienie, na mocy którego (...) spółka z o.o. spółka kom. uznała swój dług wobec X. S. (...) Co., Ltd. X.. w łącznej wysokości 287.944,11 USD i zobowiązała się go spłacić w następujących ratach: do dnia 30.01.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 29.02.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 30.03.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 30.04.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 30.05.2012 – kwotę 50.000 USD, do dnia 30.06.2012 – kwotę 37.944,11 USD. Strony postanowiły, że „we wszystkich kwestiach spornych mogących wyniknąć z porozumienia rozstrzygać będą sądy polskie właściwe miejscowo dla K. – dzielnica Ś., według prawa polskiego.”

Zadłużenie z powyższego tytułu został spłacone przez osobę trzecią, która do chwili obecnej nie wystąpiła z żadnym roszczeniem przeciwko dłużnikowi.

Na dzień 31 lipca 2014 r. łączna wysokość zobowiązań dłużnika wynosiła 4.025.517,46 zł, w tym zobowiązania długoterminowe wynosiły 533.322,70 zł oraz zobowiązania krótkoterminowe 3.492.194,76 zł. Zobowiązania krótkoterminowe składały się z: 1) kredytu w Banku (...) Spółce Akcyjnej w wysokości 214.049,50 zł, 2) zobowiązań z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności do 12 miesięcy – 3.132.673,55 zł, 3) z tytułu podatków, ceł ubezpieczeń i innych świadczeń 106.536,67 zł, 4) z tytułu wynagrodzeń 38.935,04 zł.

Z bilansu dłużnika na dzień 31.03.2015 r. wynika w ujęciu księgowym, że łączna wysokość zobowiązań dłużnika wynosiła 5.407.486,582 zł, wartość aktywów wynosiła 5.668.912,77 zł.

Obecnie dłużnik wykonuje wymagalne zobowiązania. Zatrudnia 20 osób na umowę o pracę. Nie posiada zaległości z tytułu zobowiązań pracowniczych, nie zalega także z zapłatą podatków, składek odprowadzanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ani innych zobowiązań publicznoprawnych. Toczy się przeciwko niemu jedno postępowanie o zapłatę spornej kwoty w wysokości 2.450 zł. Jedyne postępowanie egzekucyjne, które toczyło się przeciwko dłużnikowi, prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim I. Ś., sygn. akt KM 75/14, zostało zawieszone na wniosek wierzyciela po zawarciu w formie ustnej ugody z dłużnikiem.

Obecnie na majątek dłużnika składają się: 1) prawo własności działki nr (...) o pow. 18.613 m ² położonej w R., dla której Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), zabudowanej, o wartości szacunkowej 3.000.000 zł. Na nieruchomości ustanowiono hipotekę umowną w kwocie 660.000 zł na rzecz Banku (...) SA.; kredyt wobec tego banku jest spłacany na bieżąco, 2) zapasy magazynowe o wartości około 450.000 zł, 2) wyposażenie o wartości 15.000 zł, 3) sztaplarka – o wartości ok. 30.000 zł, 4) środki transportowe - (...) z dźwigiem o wartości ok. 60.000 zł, (...) o wartości ok. 100.000 zł oraz dwa ciągniki siodłowe V. z naczepami warte łącznie ok. 200.000 zł. Na ciągnikach siodłowych V. ustanowiony jest zastaw na rzecz Banku (...) SA; bank uzyskał przeciwko dłużnikowi tytuł wykonawczy i wszczął egzekucję; obecnie postępowanie egzekucyjne w wyniku zwarcia ugody zostało zawieszone na wniosek wierzyciela, 5) należności o wartości około 700.000 zł, 6) środki pieniężne (na dzień 17.09.2015 r. w kwocie ok. 50.000 zł).

Na podstawie takich ustaleń Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że nie zaistniały przesłanki do ogłoszenia upadłości spółki (...).

W pierwszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał, że ustalenia faktyczne czynił w oparciu o dowody z dokumentów, opinię biegłego sądowego oraz wysłuchanie reprezentanta dłużnika M. K.. Jeśli chodzi o opinię biegłego, to Sąd miał na uwadze rozbieżności w zakresie wniosków z niej płynących z wysłuchaniem reprezentanta dłużnika. Jednak w ocenie tego Sądu opinia biegłego zdezaktualizowała się wobec czego rozbieżności te pozostawały bez znaczenia dla sprawy, a opinia wykorzystana została jedynie w ujęciu historycznym. W oparciu o wysłuchanie reprezentanta dłużnika, co do którego brak było podstaw by odmówić wiarygodności - Sąd czynił ustalenia w zakresie sposobu funkcjonowania dłużnej spółki, współpracy z kontrahentami i składu majątku.

Sąd Rejonowy zauważył w tym kontekście, że praktyka obrotu gospodarczego nie wyklucza takich zachowań by strony pozostające we wzajemnych stosunkach nie dotrzymywały dat zapłaty wskazanych w fakturach udzielając sobie nawzajem prolongaty terminów. Praktyka ta w obecnej sytuacji dłużnika nie pozwala, zdaniem Sądu, przyjąć że posiadał on jakiekolwiek wymagalne i niewykonane zobowiązania wobec kontrahentów, z wyjątkiem wnioskodawcy. Odnośnie zadłużenia wobec J. K. (1), Sąd Rejonowy przyjął, że jego zobowiązanie częściowo wygasło a częściowo jest niewymagalne, co potwierdza fakt braku postępowań toczących się przeciwko dłużnikowi, z wyjątkiem jednego o zapłatę spornej kwoty 2.450 zł.

Jeśli chodzi o współpracę dłużnika z wierzycielem (...) R. S. Co., Ltd. X. oraz X. S. (...) Co., Ltd. X., Sąd Rejonowy wskazał, że reprezentant dłużnika opisał przebieg wzajemnych stosunków oraz obecnie podnoszone zarzuty. Podkreślono, że reprezentant dłużnika uzyskał informacje, iż wymienione podmioty zostały zaspokojone, przy czym odnośnie (...) R. S. Co., Ltd. X. informację taką otrzymał w rozmowie, ale nie od wierzyciela, odnośnie natomiast X. S. (...) Co., Ltd. X., informację o zaspokojeniu uzyskał od właściciela wymienionego wierzyciela oraz pocztą elektroniczną. Biorąc zatem pod uwagę, że wierzyciel (...) R. S. Co., Ltd. X. wszczął niniejsze postępowanie oraz wystąpił z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej natomiast wierzyciel X. S. (...) Co., Ltd. X. nie podjął wobec dłużnika żadnych czynności, świadczących o zamiarze przymusowego zaspokojenia swojej wierzytelności, Sąd Rejonowy uznał za udowodniony fakt jego zaspokojenia przez osobę trzecią, która jednocześnie nie podjęła dotąd wobec dłużnika żadnych czynności windykacyjnych. Sąd jednocześnie wskazał, że fakt zaspokojenia może zostać wykazany za pomocą wszelkich środków dowodowych, skoro zaś uznał za godne wiary zeznania M. K., dotyczące szeroko pojętej sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika i zasad współpracy z kontrahentami w Polsce, to nie widział przyczyny, aby odmówić mocy dowodowej tym zeznaniom w zakresie stosunków dłużnika z podmiotami chińskimi.

Pozostałe wnioski dowodowe o przesłuchanie świadka D. Z. i zobowiązanie (...) (...) ( (...)) do przedłożeni dokumentacji, Sąd Rejonowy pominął w oparciu o art. 217 § 3 k.p.c. z uwagi na wyjaśnienie kwestii spornych. Sąd pominął też wniosek dowodowy o zwrócenie się do Ministerstwa Sprawiedliwości o udzielenie odpowiednich tekstów prawa obowiązującego w (...) albowiem wniosek ten złożony w dniu 24.11.2014 r. okazał się spóźniony. Poza tym treść prawa (...) w ocenie Sądu Rejonowego nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy strony wybrały prawo polskie.

Odnosząc się do kwestii merytorycznych Sąd Rejonowy uznał, że wierzyciel posiada legitymację czynną do złożenia wniosku. Bezsporne było bowiem posiadanie długu przez spółkę (...) wobec wnioskodawcy, co zresztą zostało potwierdzone w formie pisemnej w postaci uznania długu i zawarcia umowy w zakresie ratalnej spłaty zadłużenia. Sąd przyjął też za dłużnikiem, iż stosunek prawny podlega prawu polskiemu, a wyboru takiego dokonały same strony tego porozumienia. Wobec tego zarzut przedawnienia roszczeń winien być oceniany według prawa polskiego. Mając to na uwadze Sąd przyjął, że nie doszło do przedawnienia roszczenia wnioskodawcy określonego porozumieniem z grudnia 2011 r. Termin płatności pierwszych rat tych długów każdorazowo upływa dłużnikowi z dniem 30.01.2012 r. i dotyczy każdorazowo kwoty 50.000 USD. Sąd Rejonowy przyjął zatem, że dłużnik posiada wymagalne i niewykonane oraz nieprzedawnione zobowiązania pieniężne wobec wnioskodawcy.

Odnośnie przesłanek ogłoszenia upadłości, zgodnie z treścią art. 10 Prawa upadłościowego i naprawczego upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Ustawowa definicja „niewypłacalności” została sformułowana w art. 11 p.u.n. W niniejszej sprawie, wobec faktu, iż dłużnik jest osobą prawną w postaci spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dla zdefiniowania stanu niewypłacalności Sąd Rejonowy zastosował ust. 1 i 2 wymienionego artykułu. Przepisy te stanowią, że dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a nadto uważa się go za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.

W ocenie Sądu Rejonowego dłużnik posiada jedynie niewykonane zobowiązanie wobec wnioskodawcy. Sąd jednocześnie miał na uwadze, że przeciwko dłużnikowi toczy się jedno postępowanie o zapłatę spornej kwoty w wysokości 2.450 zł, jednak na chwilę orzekania sam fakt toczenia się tego postępowania nie świadczył o niewypłacalności dłużnika.

Wobec tego złożony wniosek Sąd Rejonowy oddalił, w oparciu o art. 1 ust. 1 pkt. 1a i art. 10 i art. 11 ust. 1 i 2 prawa upadłościowego i naprawczego.

Wierzyciel (...) R. S. C.o., Ltd. X. złożył zażalenie na powyższe orzeczenie wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

- naruszenie art. 10 w zw. z art. 11 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze poprzez oddalenie wniosku w sytuacji, gdy dłużnik stał się niewypłacalny ponieważ nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych,

- naruszenie art. 12 w zw. z art. 2 prawa upadłościowego i naprawczego poprzez oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika w sytuacji, w której suma niewykonanych zobowiązań znacznie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa, a opóźnienie w realizacji zobowiązań przekracza 3 miesiące,

- naruszenie art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 365 prawa upadłościowego i naprawczego w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez oparcie rozstrzygnięcia wyłącznie na wyjaśnieniach reprezentanta upadłego i niedokonanie aktualizacji opinii biegłego sporządzonej w tej sprawie,

- naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. art. 35 prawa upadłościowego i naprawczego poprzez dokonanie nieprawidłowej oceny stanu faktycznego dotyczącego sytuacji gospodarczej dłużnika, a co za tym idzie ustalenie, że dłużnik posiada wyłącznie jednego wierzyciela.

W odpowiedzi na zażalenie dłużnik wniósł o jego oddalenie. Jednocześnie dłużnik w pełni podzielił poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia i dokonaną wykładnię przepisów znajdujących zastosowanie w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy zgromadził w sprawie materiał dowodowy, dokonał prawidłowej jego oceny i w konsekwencji niewadliwie ustalił stan faktyczny. Jednocześnie nie dopuścił się naruszenia żadnego z przepisów czy to prawa materialnego czy procesowego przywołanych w zarzutach zażalenia.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy odniósł się do zarzutu wierzyciela podniesionego zarówno w kontekście naruszenia przepisów postępowania (art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 35 prawa upadłościowego i naprawczego), jak i prawa materialnego, a mianowicie dokonania przez Sąd Rejonowy nieprawidłowej oceny stanu faktycznego w zakresie sytuacji gospodarczej dłużnika skutkującej uznaniem, że dłużnik posiada tylko jednego wierzyciela. Skarżący stanął na stanowisku, że nie doszło do spłaty wierzytelności przysługującej spółce (...).(...) przez podmiot trzeci argumentując, że ustalenia Sądu Rejonowego w tym zakresie zostały oparte na ogólnej i nieprecyzyjnej informacji od pracownika zupełnie innego podmiotu.

Analiza zebranego materiału dowodowego wskazuje, że ustalenia te Sąd Rejonowy poczynił na podstawie wyjaśnień reprezentanta dłużnika M. K. korelujących z dowodami w postaci e-maili, w których D. Z. na prośbę dłużnej spółki udzielił informacji, że firma (...)., Ltd. otrzymała zapłatę z tytułu nieuregulowanych należności od ubezpieczyciela. Wprawdzie informacji udzieliła osoba, która na chwilę jej udzielania była pracownikiem innej firmy, tj. X. S., jednak nie ma jakichkolwiek podstaw do kwestionowania wiedzy D. Z. w tym zakresie, skoro jak zeznał M. K. (co nie było kwestionowane) był on właścicielem X. S. (...) (...)d. Tym bardziej uznać należało, że pozostawał on właściwą osobą, od której można uzyskać miarodajne informacje w tym zakresie. Ponadto za przyjęciem, że doszło do zapłaty należności, o których mowa w porozumieniu z grudnia 2011 r. (k. 57 i 58) przez podmiot trzeci, świadczy też fakt braku czynności podejmowanych przez X. S. (...) (...)d. w stosunku do dłużnika mających na celu wyegzekwowanie należności. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika choćby okoliczność wezwania do zapłaty dłużnika przez tę spółkę. Rzeczony wierzyciel nie poczynił też żadnych czynności w postępowaniu wywołanym wnioskiem skarżącego o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej (...), a z pewnością wnioskodawca mógł się z tą drugą spółką prawa (...) skontaktować. Rację ma przy tym Sąd Rejonowy, że brak jest ograniczenia co do środków dowodowych mających na celu wykazanie faktu zaspokojenia. Powyższe, wbrew zarzutom wierzyciela, pozwala na wniosek, że Sąd Rejonowy, mając na uwadze dyrektywy z art. 233 § 1 k.p.c., słusznie przyjął, że doszło do zapłaty spornej wierzytelności.

Odnosząc się do kwestii wygaśnięcia wierzytelności do jakiego miało dojść w wyniku zapłaty przez osobę trzecią, to słusznie wierzyciel podnosi, że wierzytelność nie przestała istnieć w ogóle. W świetle art. 518 k.c. osoba trzecia, która dokonuje spłaty wierzyciela, w konsekwencji doprowadza do wygaśnięcia długu do wysokości dokonanej zapłaty. Natomiast osoba trzecia wstępuje w prawa zaspokojonego wierzyciela na skutek spłacenia wierzyciela, przy czym tylko w zakresie, w jakim osoba trzecia spłaciła dług, który w stosunku podstawowym był wymagalny. O ile więc wierzytelność nie przestała istnieć co do zasady, o tyle w takiej sytuacji, wygasła wierzytelność X. S. (...) Co., Ltd. w stosunku do dłużnika. Nawet zaś przyjmując, za Sądem Rejonowym, że osoba trzecia stała się wierzycielem, to jak słusznie zauważono, w toku postępowania nie przedstawiono jakiegokolwiek dowodu świadczącego o podjęciu przez osobę trzecią czynności windykacyjnych w stosunku do dłużnika. Trudno więc przyjąć, że wierzytelność w tym zakresie jest wymagalna, a tym bardzie, że jest niewykonywana przez spółkę (...).

Nie zaistniały też podstawy, aby uwzględnić zarzut naruszenia art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 35 prawa upadłościowego i naprawczego w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy sytuacja dłużnika w świetle art. 316 § 1 k.p.c. winna zostać oceniona na chwilę wydania postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Opinie biegłego sądowego na okoliczność zaistnienia podstaw do ogłoszenia upadłości sporządzone zostały na dzień 16 i 18 września 2014 r., a więc na ponad rok przed wydaniem orzeczenia co do meritum sprawy. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego w międzyczasie nastąpiła zmiana okoliczności skutkująca dezaktualizacją opinii biegłego. Przy czym Sąd nie pominął dowodu z tej opinii, a jedynie w świetle powyższego zyskała ona walor historyczny. Na podstawie opinii Sąd ustalił stan przedsiębiorstwa dłużnika na dzień 31 lipca 2014 r. Natomiast dłużnik już po wydaniu opinii złożył do akt szereg dokumentów, w tym zestawienie zobowiązań na dzień 28 lutego 2015 r., zestawienie należności na dzień 28 lutego 2015 r., zestawienie stanów magazynowych, kopie rachunków, faktur, rachunek zysków i strat, świadczących o zmianie sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa, zwłaszcza w odniesieniu do struktury i rozmiaru zadłużenia. W szczególności dłużnik przedstawił zaświadczenie o niezaleganiu z podatkiem, zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek na ZUS. Nadto wraz z pismem z dnia 9 października 2014 r. dłużnik złożył e-maile i oświadczenia, z których wynika, że zobowiązania względem wierzycieli ujętych w opinii biegłego zostały uregulowane lub termin płatności został uległ przedłużeniu. Podobnie ze złożonego zaświadczenia komornika z dnia 30 marca 2015 r. wynika, że tocząca się w stosunku do dłużnika egzekucja na wniosek wierzyciela została zawieszona w wyniku porozumienia z dłużnikiem, który dokonuje ratalnych spłat zadłużenia. Nie można więc czynić zarzutu Sądowi Rejonowemu, który ustalił sytuację finansową dłużnika w oparciu o przesłuchanie reprezentanta dłużnika M. K. skoro znajdują one poparcie również w wyżej wymienionych dokumentach. Co istotne, reprezentant dłużnika wyjaśnił sposób funkcjonowania jego przedsiębiorstwa i współpracy z kontrahentami, który w znacznej mierze opiera się na przedłużaniu terminów płatności wynikających z wystawianych wzajemnie faktur VAT.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w tym zakresie jakiegokolwiek naruszenia bowiem nie mogą pozostawać bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszego postępowania kwestie związane ze specyfiką prowadzonej przez dłużnika działalności gospodarczej, jak i praktyką w wieloletnich kontaktach handlowych z kontrahentami. W kontekście niniejszego zarzutu należy zauważyć, że w myśl art. 31 prawa upadłościowego i naprawczego dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w celu zbadania stanu przedsiębiorstwa nie jest obligatoryjne. Dowód ten służy przede wszystkim wykazaniu okoliczności, od której zależy możliwość wykonania ewentualnego układu (taką też przesłankę badał w niniejszej sprawie biegły sądowy). Natomiast do oceny niewypłacalności dłużnika dowód z opinii biegłego konieczny nie jest i niewypłacalność dłużnika może być wykazywana innymi dowodami. W razie dopuszczenia dowodu na okoliczność innych istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności zastosowanie znajdą ogólne reguły dowodowe zawarte w Kodeksie postępowania cywilnego (tak też w: Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, A. Jakubecki, F. Zedler, LEX 2011). Stąd wniosek, że odnieść się należy do reguł dotyczących uprawnienia sądu do dopuszczania dowodów z urzędu (art. 232 k.p.c.). Niewykorzystanie powyższego uprawnienia nie stanowi z reguły uchybienia (wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 2000 r., I CKN 661/00, LEX nr 52781). W niniejszej sprawie Sąd oparł się na dowodzie z przesłuchania reprezentanta dłużnika korelującym z zebranym materiałem dokumentarnym, przy czym wiarygodności tych dowodów skarżący w żadnym zakresie nie zdołał podważyć, zatem nie można czynić Sądowi Rejonowemu zarzutów co do braku ponownego (uzupełniającego) przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego.

Przesądzając z powyższych względów bezzasadność zarzutów naruszenia prawa procesowego za wiążące należało uznać ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, co do braku istnienia stanu niewypłacalności dłużnika (...) sp. z o.o. sp. komandytowej oraz posiadania przez dłużnika tylko jednego wierzyciela. Ta konstatacja bezpośrednio z kolei rzutuje na ocenę zarzutów zażalenia dotyczących naruszenia prawa materialnego, które potraktować należało jako niezasadne.

Otóż nie można mówić o niewykonywaniu wymagalnych zobowiązań, jeżeli dłużnik uzyskał odroczenie spłaty zobowiązań. Odroczenie spłaty zobowiązań polega na porozumieniu pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, na mocy którego wierzyciel zobowiązuje się nie dochodzić od dłużnika spełnienia świadczenia (pieniężnego) w pierwotnie ustalonych terminach, lecz w innych terminach. Odroczenie spłaty zobowiązań może przybrać postać czynności odpłatnej albo nieodpłatnej; może też przybrać postać czynności konkludentnej. I z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie, gdzie dłużnik – przy pomocy szeregu dokumentów i zeznań swojego reprezentanta – wykazał, że pomimo przekroczenia terminów płatności swoich niektórych zobowiązań, nie popadł w stan niewykonywania wymagalnych zobowiązań w rozumieniu art. 11 ust. 1 p.u.n. Przykładowo przywołać należy umowę współpracy z dnia 1.01.2013 r. zawartą przez dłużnika z J. K. (2) (k. 488-489), z której wynika m.in., że za świadczone na swoją rzecz usługi strony będą dokonywać rozliczeń w stosunku 24 miesięcy, a faktury za wykonane usługi będą przez każdą ze stron wystawiane na bieżąco, jednakże wskazane w nich terminy strony przyjęły jako oznaczenie porządkowe, a nie będą przez nie traktowane jako wiążące terminy płatności. Również przedstawione przez dłużnika dokumenty przewozowe i rozliczeniowe (faktury) wystawione m.in. przez skandynawskich kontrahentów (S. Granit, H. Granit S. – k. 546-550) pokazują, że pomimo przekroczeń terminów płatności z faktur jest to akceptowane przez kontrahentów, z którymi dłużnik dalej współpracuje i również na ich rzecz dokonuje sprzedaży. Potwierdza to zatem argumenty dłużnika o współpracy na zasadzie wzajemnych kompensat, bez wyciągania konsekwencji z przekroczenia terminów płatności. Nie można więc zgodzić się ze skarżącym wierzycielem, że naruszony został art. 10 w zw. z art. 11 w zw. z art. 20 ust. 1 p.u.n.

Przepis art. 11 nie posługuje się pojęciem „zobowiązania”, ale „zobowiązań”. Użycie słowa „zobowiązań” w liczbie mnogiej nawiązuje do treści art. 1 , który prezentuje postępowanie upadłościowe jako wspólne dochodzenie roszczeń wierzycieli. Z punktu widzenia prawa upadłościowego brak jest więc podstaw do ogłoszenia upadłości takiego dłużnika, który ma tylko jedno zobowiązanie w stosunku do jednego wierzyciela albo kilka zobowiązań w stosunku do tego samego wierzyciela. Ponieważ zostało już wyżej ustalone, że dłużnik posiada tylko jednego wierzyciela w osobie (...) R. S. Co., Ltd. z siedzibą w X., to zachodzi przeszkoda do ogłoszenia upadłości spółki (...), niezależnie od tego czy zachodziłyby przesłanki z art. 11 ust. 2 p.u.n.

Powyższe czyni bezzasadnym również zarzut naruszenia art. 12 w zw. z art. 2 p.u.n. Poza tym jeszcze raz trzeba powtórzyć, że dłużnik wykazał, że nie jest niewypłacalny, tj. że wykonuje swoje zobowiązania wobec pozostałych wierzycieli (w drodze porozumienia między kontrahentami) i nie zalega z płatnościami o charakterze publicznoprawnym, zaś dochodzona wobec niego kwota 2.450 zł ma charakter sporny (czego nota bene skarżący nie kwestionował).

Mając na uwadze całokształt poczynionych wywodów, Sąd Okręgowy - na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. - oddalił zażalenie wierzyciela jako bezzasadne.

SSO Anna Budzyńska SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Woźniak