Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2015 r.

Sąd Rejonowy w Kościerzynie I Wydział Cywilny

w składzie następujacym:

Przewodniczący : SSR Magdalena Lemańczyk-Lis

Protokolant : sekr. sądowy Karolina Stępińska

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2015 r. w Kościerzynie na rozprawie

sprawy z powództwa mał. P. T. (1)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I. Zasądza od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powoda małoletniego P. T. (1) kwotę 20.000zł (dwadzieścia tysięcy złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 listopada 2014r. do dnia zapłaty.

II. Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.417zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą od pełnomocnictwa.

III. Zasądza od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Kościerzynie kwotę 1.000zł tytułem opłaty sądowej od której uiszczenia zwolniony był powód.

Sygn. akt I C 390/15

UZASADNIENIE

Małoletni powód P. T. (1) reprezentowany przez przedstawicielkę ustawową A. T. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) SA w W. kwoty 20.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25.11.2014r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia. Nadto wniósł również o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 18.07.2008r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku, którego na skutek odniesionych obrażeń zmarła babcia powoda S. T.. Sprawca wypadku był ubezpieczony w towarzystwie pozwanego ubezpieczyciela. Małoletni powód w chwili zdarzenia miał 8 lat. Był silnie związany emocjonalnie z babcią, która często odwiedzał i która piekła specjalnie dla niego jego ulubione ciasto. Niespodziewana śmierć babci była silnym przeżyciem dla powoda, który mimo upływu czasu nadal cierpi z powodu jej utraty. Zadośćuczynienie pieniężne w żądanej pozwem wysokości winno, choć w części zrekompensować powodowi krzywdę za naruszenie jego prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby.

(k-2-7- pozew)

W odpowiedzi na pozew (...) SA w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu wskazano, że prawo do uzyskania odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę przysługuje najbliższym członkom rodziny zmarłego, jeśli łączyły ich ze zmarłym więzi rodzinne i emocjonalne. Nie wystarczające jest przy tym samo pokrewieństwo stron. Powód zatem winien udowodnić szczególnie bliski charakter więzi między nim a zmarłą, czego nie wykazał. Zdaniem pozwanego dla dziecka w wieku 8 lat, najbliższymi osobami, z którymi związane jest silnym więzłem emocjonalnym, są rodzice, od których jest zależne i którzy są dla niego niemalże całym światem. W tym stanie rzeczy powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

(k-24-25- odpowiedź na pozew)

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 18 lipca 2008r. w L. Hucie doszło do wypadku drogowego. Kierująca samochodem osobowym marki V. (...)- J. S., naruszając zasady ruchu drogowego, spowodowała wypadek, w wyniku którego śmierć poniosła S. T.. Za spowodowanie powyższego wypadku J. S. została prawomocnie skazana.

(okoliczność bezsporna)

S. T. w chwili wypadku miała 55 lat. Mieszkała wraz z mężem w T., pracowała zawodowo w pełnym wymiarze czasu pracy w szkółce leśnej Nadleśnictwa T.. Miała troje dorosłych dzieci. Jej córka A. T. mieszkała w tym czasie z mężem i dwojgiem małoletnich dzieci: P. (wówczas lat 8) i P. (wówczas lat 12) w N.. Mimo że rodziny mieszkały w miejscowościach oddalonych od siebie o 30 km, często odwiedzały się. S. T. przyjeżdżała do córki i wnuków raz w tygodniu, a małoletni wraz z rodzicami odwiedzali ją w weekendy.

Relacje małoletniego P. T. (1) i S. T. były bardzo bliskie, chłopiec był silnie emocjonalnie związany z babcią. Małoletni, zanim zaczął uczęszczać do szkoły, często przebywał u babci, gdy jego matka A. T. pracowała. Wówczas babcia opiekowała się P., bawiła się z nim, piekła jego ulubione ciasta, zabierała na wycieczki do lasu i zbierała razem z nim grzyby i jagody. Gdy małoletni P. zaczął chodzić do szkoły, nadal odwiedzał babcię w weekendy, spędzał u niej czas latem, rozmawiał z babcią, grał z nią w karty, chodził do lasu. Razem ze swoją rodziną spędzał święta u babci S. T., która zawsze pamiętała o prezentach dla wnuków na święta i urodziny.

(dowód: k-47- zeznania P. T. (1)

k-48- zeznania A. T.

k-49- zeznania świadka P. T. (2))

Śmierć S. T. była nagła i niespodziewana. Małoletni P. T. (1) o śmierci babci dowiedział się dnia następnego po zdarzeniu, gdy chłopiec dopytywał się kiedy pojedzie do babci. Ta wiadomość wstrząsnęła nim. Przez kilka dni przeżywał szok, był płaczliwy, miał kłopoty ze spaniem. Zastanawiał się, dlaczego doszło do wypadku i dlaczego zginęła właśnie jego babcia. Od jej śmierci brakowało mu spotkań z babcią, rozmów z nią. Najsilniej odczuł jej brak w czasie uroczystości Komunii Świętej, która odbyła się rok po śmierci babci. Wspomnienia związane z babcią nadal wywołują u niego smutek, gdyż braku mu kontaktów z babcią.

(dowód: k-47- zeznania P. T. (1)

k-48- zeznania A. T.

k-49- zeznania świadka P. T. (2))

W związku ze śmiercią S. T. będącą skutkiem wypadku komunikacyjnego, małoletni P. T. (1) zwrócił się do Pozwanego Zakładu (...) SA w W. - jako ubezpieczyciela osoby odpowiedzialnej za spowodowanie wypadku, o wypłatę kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę poniesioną w związku ze śmiercią babci. Decyzja z dnia 24.11.2014r. ubezpieczyciel odmówił przyznania powodowi zadośćuczynienia.

(okoliczność bezsporna)

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd nie przeprowadzał postępowania dowodowego z urzędu, albowiem strony postępowania były reprezentowane przez fachowych pełnomocników. Tym samym Sąd oparł się na dowodach zaoferowanych przez strony oraz dopuści dowód z akt szkody nr PL (...) prowadzonych przez pozwanego (k-50.). Pozwany w niniejszym postępowaniu ograniczył się do złożenia odpowiedzi na pozew. Z kolei powód wnioskował o przesłuchanie w charakterze świadka P. T. (2).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka P. T. (2) (k-49), która szczegółowo opisała więzi łączące powoda ze zmarłą babcią, ich wzajemne relacje oraz sposób przeżywania przez powoda żałoby po stracie babci. Świadek potwierdziła, że śmierć S. T. była dla powoda szokiem, a wspomnienia o babci wywołują u niego smutek. Powyższe zeznania świadka były spójne i przekonujące, znalazły potwierdzenie w wiarygodnych zeznaniach powoda P. T. (1) (k-47), który szczegółowo opisał łączące go z babcią więzi i sposób wspólnego spędzania czasu. Jego zeznania z kolei znalazły odzwierciedlenie w zeznaniach jego przedstawicielki ustawowej A. T. (k-48), która szczegółowo opisała łączące powoda bliskie relacje z babcią. Żadne z powyższych zeznań nie były kwestionowane przez pozwanego. Tym samym Sąd zaliczył je w całości do materiału dowodowego sprawy będącego podstawą poczynionych ustaleń faktycznych.

Mając na uwadze powyższy stan faktyczny stwierdzić należy, iż kwestia sporna między stroną powodową i pozwaną sprowadza się do odmiennej oceny, czy małoletni powód należy do kręgu najbliższych członków rodziny zmarłej S. T., a w konsekwencji czy jest on uprawniony do żądania spełnienia świadczenia przez pozwanego ubezpieczyciela w postaci zapłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

W myśl przepisu art. 822 §1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający lub ubezpieczony. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 §4 kc).

Powyższa regulacja wskazuje, iż wyrządzenie szkody skutkuje powstaniem więzi materialnoprawnej między poszkodowanym a ubezpieczycielem posiadacza pojazdu. Powstanie szkody powoduje zarówno po stronie ubezpieczyciela jak i ubezpieczającego odpowiedzialność o charakterze akcesoryjnym, gdzie ubezpieczyciel i posiadacz pojazdu nie odpowiadają wprawdzie solidarnie, ale zapłata przez jednego z nich zwalnia pozostałego. Stąd jest to tzw. odpowiedzialność in solidum, która istnieje od chwili ustalenia obowiązku naprawienia szkody osobie poszkodowanej.

Zakres odpowiedzialności ubezpieczającego jest przy tym tożsamy z zakresem odpowiedzialności ubezpieczonego i znajdują wobec niego zastosowanie przepisy prawa cywilnego dotyczące odpowiedzialności posiadacza pojazdu i wymagalności roszczeń wobec niego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3.05.1972r. I CR 57/72).

Stosownie do treści przepisu art. 446 §4 kc sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Na podstawie powyższego przepisu uprawnionymi do żądania kompensaty są najbliżsi członkowie rodziny zmarłego. Wskazany krąg podmiotów- zdaniem Sądu, należy definiować m.in. za pomocą kryterium relacji małżeńskich i pokrewieństwa. Obejmuje on małżonka i dzieci zmarłego oraz innych krewnych, powinowatych, a także osoby niepowiązane formalnymi stosunkami prawnorodzinnymi (np. konkubent), jeżeli zmarły utrzymywał z nimi stosunki rodzinne, pozostając faktycznie w szczególnej bliskości powodowanej bardzo silną więzią uczuciową (por. wyrok SN z dnia 3 czerwca 2011r., III CSK 279/10, LEX nr 898254). W ocenie Sądu do kręgu uprawnionych należeć zatem będą także wnuki zmarłej, jeśli między nimi i zmarłą istniała silna i pozytywna więź

Stwierdzić należy, iż zadośćuczynienie ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpień. Obejmuje jednocześnie wszelkie doznane cierpienia, zarówno fizyczne jak i psychiczne. Ma ono charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą doznaną przez członka rodziny zmarłego krzywdę, przyznawaną jednorazowo. Jednocześnie trzeba zaakcentować, iż zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość majątkową, choć nie może ona być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, czyli winna być utrzymana w rozsądnych granicach. Kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Na rozmiar krzywdy podlegającej kompensacie na podstawie art. 446 § 4 k.c. mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem jego odejścia (np. nerwicy, depresji), rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy oraz wiek pokrzywdzonego (por. wyrok SA w Lublinie z 18.10.2012 r., I ACa 458/12, LEX nr 1237237). Treść art.446 §4 kc pozostawia przy tym swobodę Sądowi orzekającemu. Przyznanie zadośćuczynienia zależy bowiem od uznania Sądu, który bierze pod uwagę całokształt okoliczności sprawy.

W okolicznościach niniejszej sprawy tragiczna, nagła i niespodziewana śmierć S. T. była dla jej rodziny bolesną stratą. Stała się przyczyną ich cierpienia, a jej konsekwencją było uczucie żalu i krzywdy. Stratę tę odczuł również małoletni powód P. T. (1) (lat 8 w dacie śmierci babci), który był emocjonalnie związany z babcią S. T.. Małoletni powód często widywał się z babcią, w każdy weekend przebywał w jej domu spędzając czas z babcią na zabawie, wycieczkach do lasu, rozmowach. Babcia zawsze w czasie wizyty wnuka u siebie piekła dla niego jego ulubione ciasto, dbała o jego komfort, pamiętała o upominkach na święta i urodziny. Śmierć babci spowodowała, że z dnia na dzień małoletni został pozbawiony jej towarzystwa, nie rozumiał, dlaczego babcia zginęła w wypadku, tęsknił za nią i odczuwał jej brak, w szczególności w czasie uroczystości rodzinnych (np. Komunii Św.). Zdaniem Sądu niewątpliwym jest, że małoletni powód doznał krzywdy w związku ze śmiercią babci, a wskazane okoliczności przesądzają o zasadności roszczenia powoda co do zasady. Wiek małoletniego w chwili śmierci babci ma przy tym istotne znaczenie dla poczucia doznanej przez niego krzywdy po stracie babci. Na skutek śmierci babci małoletni został bowiem pozbawiony możliwości dorastania przy niej, poznawania z nią otaczającego ich świata, codziennych kontaktów, rozmów i zabaw.

Mając na uwadze powyższe, w szczególności fakt doznania przez powoda krzywdy z powodu straty babci, z którą łączyła go silna emocjonalna więź, Sąd mierząc wysokość zadośćuczynienia w niniejszej sprawie uznał, że powód winien otrzymać stosowną rekompensatę pieniężną. Zdaniem Sądu kwota, która zrekompensuje jego cierpienie, to kwota 20.000 zł. Kwota ta nie jest, zdaniem Sądu, wygórowana i jest utrzymana w rozsądnych granicach. Nie razi niewspółmiernością, pozwala w znacznym stopniu zatrzeć poczucie krzywdy powstałe w związku ze śmiercią babci.

Wobec powyższych stwierdzeń, a także mając na uwadze, iż obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc), Sąd ocenił, iż roszczenie powoda o zadośćuczynienie jest co do zasady uzasadnione. Zachodzą, bowiem przesłanki do zasądzenia na jego rzecz, jako najbliższego członka rodziny zmarłej, zadośćuczynienia z uwagi na doznaną przez niego krzywdę wywołaną śmiercią babci. Jednocześnie Sąd ocenił, że żądanie powódki jest uzasadnione w całości i przyznana powodowi kwota zadośćuczynienia we wskazanej wysokości pozwoli zatrzeć mu poczucie krzywdy.

Mając na uwadze powyższe, na mocy art. 446 §4 kc w zw. z art. 822 kc Sąd orzekł, jak w punkcie I sentencji wyroku, zasądzając od pozwanego Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych SA w W. tytułem zadośćuczynienia na rzecz małoletniego powoda P. T. (1) kwotę 20.000 zł.

W związku z tym, że pozwany pozostawał w zwłoce ze spełnieniem świadczenia (art.476 k.c.), co wiąże się z powstaniem zobowiązania do uiszczenia odsetek ustawowych (art.481 k.c.), strona powodowa domagała się również ich zasądzenia. W zawisłej sprawie orzekając w przedmiocie odsetek, Sąd miał na uwadze, iż jeżeli dłużnik nie spełnia świadczenia lub spełnia je jedynie częściowo i dochodzi do procesu, dla prawidłowego określenia daty początkowej płatności odsetek konieczne jest ustalenie, w jakiej wysokości zasadne było roszczenie w dacie jego zgłoszenia, która to data jest najczęściej datą wymagalności roszczenia, co do poszczególnych kwot, w rozumieniu zasad art. 481 § 1 k.c. W okolicznościach niniejszej sprawy powód domagał się zasądzenia odsetek od dnia 25 listopada 2014r., tj. od dnia następującego po dniu zajęcia stanowiska przez ubezpieczyciela w toku postępowania likwidacyjnego. Mając więc na uwadze, że roszczenie powoda było uzasadnione, Sąd zasądził ustawowe odsetki zgodnie z żądaniem powoda od dnia 25.11.2014r. do dnia zapłaty.

Jednocześnie przepis art. 108 §1 kpc nakazuje Sądowi rozstrzygać o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Strona przegrywająca sprawę - w myśl zasady odpowiedzialności za wynik postępowania- obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, tj. koszty procesu (art. 98 kpc). Do niezbędnych kosztów procesu zalicza się m.in. poniesione przez stronę koszty sądowe w postaci opłaty od pozwu i jeśli strona była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika- jego wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach.

W niniejszej sprawie każda ze stron była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika- radcę prawnego, dla którego stawka minimalnego wynagrodzenia w myśl §6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, przy wartości przedmiotu sporu powyżej 10.000 zł do 50.000 zł, wynosi 2.400 zł. Każda ze stron postępowania uiściła opłatę administracyjną od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Mając zatem na uwadze wynik procesu, który pozwany przegrał, Sąd na mocy art. 108 §1 kpc w zw. z art. 98 kpc, w punkcie II sentencji zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą od pełnomocnictwa.

Strona powodowa domagała się zasądzenia od pozwanego kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości tj. w kwocie 4.800 zł. W myśl przepisu §2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa procesowego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sporu. Zdaniem Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy nie zachodziły podstawy do przyznania pełnomocnikowi wynagrodzenia w zwiększonym wymiarze. Niniejsza sprawa nie była sprawą skomplikowaną, wymagającą od pełnomocnika zwiększonego nakładu pracy. Pełnomocnik powódki złożył dwa pisma procesowe tj. pozew i odpowiedź na odpowiedź pozwanego na pozew. Poza tym reprezentował powoda na jednej rozprawie, w czasie której przesłuchano powoda, przedstawicielkę ustawową powoda i świadka. Podjęte przez niego czynności były typowe. Tym samym Sąd ocenił, ze brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego w tym zakresie.

W zawisłej sprawie opłata sądowa od roszczenia wynosiła 1.000 zł. Powód był zwolniony od ponoszenia opłaty sądowej od pozwu (k-16).

W myśl przepisu art. 83 ust.2 w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005r. w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie Sąd orzeka również o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, których strona nie miała obowiązku uiścić, obciążając nimi przeciwnika. Koszty nieobciążające przeciwnika Sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji nakazuje ściągnąć z zasądzonego roszczenia.

Mając więc na uwadze, że pozwany przegrał proces, Sąd na mocy art. 108 §1 kpc w zw. z art. 83 ust.2 w zw. z art. 113 ustawy o kosztach zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Kościerzynie kwotę 1.000 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia zwolniony był powód, jak w punkcie III sentencji.

SSR Magdalena Lemańczyk- Lis

ZARZĄDZENIE

1. odnot. w rep.C i kontrolce uzasadnień

2. odpis doręczyć zgodnie z wnioskiem

3. z wpływem lub za 14 dni

K.,