Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie X Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:SSO Bogusław Orzechowski

Sędziowie:SO Katarzyna Wróblewska

SO Krzysztof Chmielewski (spr.)

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Michał Zborowski

przy udziale Prokuratora Małgorzaty Herter - Dziurzyńskiej

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2015 r.

sprawy M. P. (1) i P. J. (1)

oskarżonych o przestępstwa z art. 282 kk, 189 § 1 kk i inne

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych i oskarżonego M. P. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa

z dnia 27 lutego 2014 r., sygn. akt VIII K 118/08

orzeka:

1. zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

- uchyla zawarte w punkcie I orzeczenia o grzywnach wobec oskarżonych M. P. (1) i P. J. (1);

- na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet grzywny orzeczonej w punkcie II zalicza oskarżonemu M. P. (1) okres tymczasowego aresztowania w sprawie od 10 lutego 2006 roku do 31 marca 2006 roku;

2. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3. zwalnia oskarżonych od kosztów postępowania odwoławczego obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt X Ka 979/14

UZASADNIENIE

M. P. (1) i P. J. (1) zostali oskarżeni o to, że:

I.  w dniu 10 lutego 2006 roku w W. działając wspólnie i w porozumieniu z M. L. oraz M. W. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przemocą oraz grożąc pobiciem doprowadzili T. L. do rozporządzenia własnym mieniem w postaci pieniędzy w łącznej kwocie 1680 zł. w ten sposób, że w samochodzie osobowym marki R. (...) o nr. rej. (...) wymusili pieniądze w kwocie 100 zł oraz 20 euro /co stanowi równowartość około 80 zł/ a następnie wymusili wydanie przez pokrzywdzonego karty płatniczej Banku (...) S.A. wraz z numerem kodu (...), przy pomocy której z bankomatu Banku (...) S.A. przy Al. (...) w W. wypłacili pieniądze w kwocie 1500 zł, tj. o czyn z art. 282 k.k.,

II.  w tym samym miejscu i czasie co w punkcie I działając wspólnie i w porozumieniu z M. L. oraz M. W. dokonali pozbawienia wolności T. L. w ten sposób, że uniemożliwili mu opuszczenie samochodu marki R. (...) o nr. rej. (...), tj. o czyn z art. 189 § 1 k.k.,

III.  w tym samym miejscu i czasie co w pkt. I działając wspólnie i w porozumieniu z M. L. oraz M. W. używając przemocy wobec T. L. i doprowadzając go do stanu bezbronności dokonali krótkotrwałego zaboru pojazdu marki R. (...) o nr. (...) należącego do pokrzywdzonego, tj. o czyn z art. 289 § 3 k.k.,

a nadto M. P. (1) został oskarżony o to, że:

IV. dniu 10 lutego 2006 r. w W. przy ul. (...) róg (...) z samochodu marki
R. (...) o nr. rej. (...) zabrał w celu przywłaszczenia telefon komórkowy N. (...) o
nr (...) o wartości 364,78 zł, komputer przenośny C. N. wraz z
torbą przenośną o wartości 5554,27 zł. Łączna wartość skradzionego mienia wynosi 5919,05 zł. na
szkodę firmy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. przy ul. (...) oraz dokumenty
związane z prowadzoną przez T. L. pracą zawodową, kluczyk elektroniczny samochodu
osobowego marki R. (...) o nr. rej. (...) oraz dowód rejestracyjny samochodu
osobowego marki R. (...) o nr.rej. (...) na szkodę T. L., tj. o czyn z art. 278 §
1 k.k.

Wyrokiem z dnia 27 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W., w sprawie o sygn. akt: VIII K 118/08:

I. oskarżonych M. P. (2) i P. J. (1) w ramach czynów zarzuconych im aktem oskarżenia, opisanych w punktach I., II. i III. części wstępnej wyroku uznał za winnych tego, że w dniu 10 lutego 2006 roku w W. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi

osobami w celu wymuszenia od T. L. zwrotu wierzytelności w wysokości 3000 złotych, stosowali wobec niego przemoc polegającą na wyszarpnięciu go z samochodu przy użyciu siły fizycznej oraz grożąc mu pozbawieniem życia i zdrowia, pozbawili go wolności przez umieszczenie go na tylnym siedzeniu samochodu, uniemożliwiając mu opuszczenie pojazdu, a następnie dokonali krótkotrwałego zaboru pojazdu marki R. (...) o nr. (...) należącego do pokrzywdzonego i doprowadzili T. L. do rozporządzenia własnym mieniem w postaci pieniędzy w łącznej kwocie 1600 złotych oraz 20 euro, przy czym 100 złotych i 20 euro wydał T. L. oskarżonemu M. P. (1), a 1500 złotych wypłacił oskarżony M. P. (1) z bankomatu Banku (...) S.A. przy Al. (...) w W. przy pomocy karty płatniczej Banku (...) S.A., którą wraz z numerem kodu (...) otrzymał od T. L., przy czym zdolność oskarżonego M. P. (1) do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, i za to:

-

M. P. (1) skazał na podstawie art. 191 § 2 k.k. w zb. z art. 189 § 1 k.k. w zb. z art. 289 § 1 k.k. w zw. z art. 289 § 3 k.k. zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k., a na podstawie art. 289 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 71 § 1 k.k wymierzył mu karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

-

P. J. (1) skazał na podstawie art. 191 § 2 k.k. w zb. z art. 189 § 1 k.k. w zb. z art. 289 § 1 k.k. w zw. z art. 289 § 3 k.k. zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., a na podstawie art. 289 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę 1 roku pozbawienia wolności, a na podstawie art. 71 § 1 k.k. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 120 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

II.  oskarżonego M. P. (1) w ramach czynu zarzuconego mu aktem oskarżenia i opisanego w punkcie IV. części wstępnej wyroku uznał za winnego tego, że w dniu 10 lutego 2006 r. w W. przy ul. (...) róg (...) zabrał w celu przywłaszczenia telefon komórkowy N. (...) o nr. (...) o wartości 364,78 złotych oraz komputer przenośny C. N. wraz z torbą przenośną o wartości 5554,27 złotych działając na szkodę firmy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. przy ul. (...) oraz kluczyk elektroniczny do samochodu osobowego marki R. (...) o nr. rej. (...) na szkodę T. L., przy czym jego zdolność do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, i za to na podstawie art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k skazał go, a na podstawie art. 278 § 1 k.k. wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, na podstawie art. 33 § 2 k.k. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

III.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzone oskarżonemu M. P. (1) w punkcie I. i II. wyroku jednostkowe kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył oskarżonemu M. P. (1) karę łączną w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

IV. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt. 1 kk wymierzoną oskarżonemu M.
P. łączną karę pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby, zaś karę
pozbawienia wolności wymierzoną oskarżonemu P. J. (1) warunkowo zawiesił na okres
2 lat próby;

V. na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązuje oskarżonego M. P. (1) do naprawienia w części
wyrządzonej szkody przez zapłatę na rzecz T. L. kwoty 1 676 złotych oraz na rzecz S.
Sp. z o.o. kwoty 2 000 złotych w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku;

VI. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił obu oskarżonych w całości od ponoszenia kosztów
sądowych na rzecz Skarbu Państwa.

Powyższy wyrok został zaskarżony na podstawie art. 425 § 1-3 k.p.k. w zw. z art. 444 k.p.k. zaskarżony w całości na korzyść oskarżonego M. P. (1) przez jego obrońcę.

I.  Na podstawie art. 427 § 1-2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 3 kp.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucono błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść poprzez błędne przyjęcie, iż oskarżony M. P. (1) popełnił zarzucane mu czyny, tj.: 1.stosował wobec pokrzywdzonego T. L. przemoc polegającą na wyszarpnięciu go przy użyciu siły fizycznej z samochodu [przez otwarte drzwi od strony kierowcy], gdy w rzeczywistości podczas opuszczania pojazdu przez pokrzywdzonego oskarżony zajmował miejsce pasażera, w związku z czym nie miał faktycznej możliwości by tego dokonać; 2. artykułował w stosunku do pokrzywdzonego groźby pozbawienia go życia i zdrowia, w sytuacji gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy, tj. wyjaśnienia innych oskarżonych prowadzi do wniosku przeciwnego; 3. dokonał zaboru pojazdu w celu jego krótkotrwałego użycia, w sytuacji gdy prowadził przedmiotowy samochód za wiedzą i zgodą pokrzywdzonego T. L.; 4. dokonał zaboru przedmiotów opisanych w pkt. II petitum wyroku Sądu Rejonowego, w przypadku gdy w rzeczywistości dokonał jedynie zabezpieczenia wspomnianych przedmiotów przed ewentualną kradzieżą na skutek sugestii poczynionych przez oskarżonego P. J. (1).

II.  Na podstawie art. 427 § 1-2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 2 zaskarżonemu wyrokowi zarzucono obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia tj.: art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego przejawiającą się w: 1. bezzasadnym obdarzeniu wiarą zeznań świadków D. T. i Ł. K. oraz pokrzywdzonego T. L. [zeznających odmiennie m. in. co do liczby osób obecnych na miejscu zdarzenia]; 2. pominięciu wiarygodnych dowodów o charakterze osobowym [m. in. wyjaśnień oskarżonych] przeczących zeznaniom ww. świadków.

W związku z pkt I i II petitum apelacji na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. w zw. z art. 437 § 1 k.p.k. apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego M. P. (1) poprzez jego uniewinnienie.

Z bardzo daleko idącej ostrożności procesowej apelujący wniósł:

III.  Na podstawie art. 427 § 1 - 2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucono rażącą niewspółmierność kary poprzez nieuwzględnienie przy jej wymiarze art. 31 § 2 k.k. w zw. z art. 60 § 1 i 6 pkt 4 k.k. tj. niezastosowanie wobec oskarżonego M. P. (1) nadzwyczajnego złagodzenia poprzez wymierzenie samoistnej kary grzywny oraz warunkowego jej zawieszenia na minimalny ustawowy okres próby (art. 70 § 1 pkt 2 k.k.).

IV.  Na podstawie art. 427 § 1 - 2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 1 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucono obrazę przepisów prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 85 k.k. tj. niepołączenie jednostkowych kar grzywien orzeczonych w pkt I. i II. zaskarżonego wyroku, w sytuacji gdy zgodnie z dyspozycją ww. przepisu miał taki obowiązek, i co w efekcie doprowadziło do orzeczenia wobec oskarżonego dwóch oddzielnych kar grzywny zamiast jednej kary łącznej.

W uwagi na pkt III i IV petitum apelacji w przypadku nieuwzględnienia zarzutów określonych w pkt. I i II na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. w zw. z art. 437 § 1 k.p.k. skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I i II poprzez orzeczenie kary łącznej grzywny z uwzględnieniem nadzwyczajnego jej zawieszenia na minimalny ustawowy okres próby.

Apelację od wyroku wniósł również osobiście oskarżony M. P. (1). Skarżący nie sprecyzował zarzutów. Stwierdził, że „materiał który został zgromadzony jako materiał dowodowy jest sfabrykowany".

Wyrok został zaskarżony także na podstawie art. 444 k.p.k. oraz art. 425 § 1 i 3 k.p.k. w całości na korzyść oskarżonego P. J. (1) przez jego obrońcę.

Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi apelujący zarzucił obrazę przepisów postępowania, mogącą mieć wpływ na treść wydanego orzeczenia, a to:

I. art. 4 k.p.k. przez niezachowanie zasady obiektywizmu polegające na usprawiedliwieniu różnic w
zeznaniach świadków oskarżenia upływem czasu, przy jednoczesnym podkreślaniu najdrobniejszych i
w zasadzie nieistotnych różnic w wyjaśnieniach oskarżonych;

II. błąd w ustaleniach faktycznych mogący mieć wpływ na treść wydanego orzeczenia, a polegający
na stwierdzeniu, że oskarżony dopuścił się czynu opisanego w wyroku przez Sąd I instancji, mimo
poważnych wątpliwości w tym względzie wynikających z wyjaśnień oskarżonego, a przede wszystkim
z zeznań samego pokrzywdzonego T. L..

Na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. wniesiono by sąd II instancji, korzystając z uprawnień przewidzianych w art. 437 § 1 i 2 k.p.k. zmienił zaskarżony wyrok, orzekł odmiennie co do istoty sprawy i uniewinnił oskarżonego P. J. (1).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje wniesione w przedmiotowej sprawie były zasadne częściowo tj. w tym zakresie, że skutkowały modyfikacją zaskarżonego wyroku w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze grzywny zawartego w pkt. I.

Dokonując analizy treści złożonej apelacji stwierdzić należy, że skarżący wskazują na względne przyczyny odwoławcze ujęte w art. 438 pkt 3 k.p.k. kwestionują przede wszystkim ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji w zakresie przypisanej winy. Podnosząc zarzuty naruszenia m.in. przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. oraz błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które miały wpływ na jego treść apelujący prowadzą wyłącznie polemikę z prawidłowymi ustaleniami poczynionymi przez Sąd Rejonowy przeciwstawiając owym ustaleniom własną ocenę poszczególnych dowodów, w szczególności obrońca M. P. (1). Skarżący oparli swoje stanowisko na stwierdzeniu, że Sąd Rejonowy dokonał nieprawidłowej oceny dowodów zeznań świadków D. T., Ł. K. oraz samego pokrzywdzonego T. L.. Argumentacja skarżących nie jest przekonująca. Tytułem przypomnienia podkreślić należy, że dla skuteczności postawienia zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia (będącego efektem naruszenia reguł określonych w art. 7 k.p.k.) nie wystarczy przeciwstawienie przez apelującego ustaleniom Sądu orzekającego własnych ustaleń, opartych na subiektywnej ocenie materiału dowodowego. Zarzut taki może być skuteczny tylko wtedy, gdy podnosząca go strona wykaże, iż Sąd orzekający nie respektował przy ocenie dowodów wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zasady prawidłowego (logicznego) rozumowania. Tymczasem skarżący tego rodzaju uchybień nie wykazali. Odnosząc się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych to zawsze, a więc także i tym razem należy w istocie rozstrzygnąć, czy skarżący upatrując zaistnienia takiego błędu wykazuje, iż był on wynikiem błędu logicznego. Błąd taki sprowadza się do nieporządku w rozumowaniu, braku dyscypliny, jasność w skojarzeniach myślowych i wynikających z nich takich, a nie innych konkluzji. Czy też jedynie argumenty apelacji sprowadzają się do przedstawienia przez skarżącego, w oparciu o ujawnione dowody, innego od ustalonego stanu faktycznego. W rozpatrywanej sprawie, analiza argumentacji apelacji w konfrontacji z pisemnymi motywami rozstrzygnięcia i zebranymi dowodami pozwala na dość jednoznaczne wnioski, że istnieją podstawy do przypisania oskarżonemu M. P. i P. J. zarzucanych im czynów. Klucz do rozstrzygnięcia zagadnienia odpowiedzialności oskarżonych tkwił w udzieleniu odpowiedzi na zasadnicze pytanie, czy zeznania świadków D. T., Ł. K., T. L. zasługują na obdarzenie wiarą, a przez czy mogą być podstawą ustaleń faktycznych. Kwestionując poczynione ustalenia faktyczne skarżący - obrońca M. P. (1) odwołał się do nienależytej oceny zeznań wskazanych wyżej świadków. Z lektury uzasadnienia apelacji wynika, że za punkt odniesienia skarżący przyjął wyjaśnienia oskarżonych, które w przeważającej mierze były obarczone dużą niekonsekwencją. Apelujący zdaje się nie zauważyć, że wyjaśnienia oskarżonych w znacznej mierze były ukierunkowane na zminimalizowanie ich udziału w czynie i przedstawienie

całości zdarzenia w sposób korzystny z punktu widzenia własnych interesów w postępowaniu. W ocenie Sądu Okręgowego dokonana przez sąd I instancji ocena dowodów jest wnikliwa. Jej analiza pozwala na ustalenie, które z dowodów Sąd uznał za wiarygodne, z jakich powodów i w jakim zakresie. Brak jest jakichkolwiek powodów by zakwestionować tok rozumowania Sądu Rejonowego i dokonaną rekonstrukcję stanu faktycznego. Sama konstrukcja uzasadnienia zarzutów apelacyjnych opiera się przede wszystkim na wyrwanych z kontekstu twierdzeniach oskarżonych i świadków. Argumentacja skarżącego sprowadza się do tego, że pokrzywdzony nie stawiał oporu, a zatem zaistniałe zdarzenie z dnia 10 lutego 2010 r. i zachowania oskarżonego M. P. (1) nie można postrzegać w kategoriach czynu zabronionego. Z zeznań świadków wynika, że pokrzywdzony był przestraszony, zdenerwowany. Skarżący zakwestionował to, że M. P. (1) planował popełnienie czynu zabronionego, jednakże pomija fakt, że oprócz M. P. na pokrzywdzonego czekały i obserwowały go i oskarżonego jeszcze trzy inne osoby (pozostali oskarżeni). Sąd Rejonowy kategorycznie ustalił, że obecność P. J. (1), M. W. i M. L. nie była przypadkowa. Ponadto uczestniczenie takiej ilości osób już samo przez się wywoływało u pokrzywdzonego taki stan psychiczny, że nie był on w stanie przeciwstawić się woli sprawców i podjąć jakiejkolwiek akcji obrończej. Nie budzi żadnych wątpliwości sądu II instancji to, że zachowanie oskarżonych wypełniło znamiona przypisanego im czynu. Materiał dowodowy pozwolił na definitywne ustalenie, że oskarżeni wypełnili przede wszystkim znamię „przemocy" w rozumieniu wszystkich przepisów objętych kumulatywną kwalifikacją (art. 191 § 2 k.k. w zb. z art. 189 § 1 k.k., art. 289 § 3 k.k.), z jednej strony było to użycie siły fizycznej, z drugiej zaś spowodowanie bierności (obecnością większej ilości sprawców, używanie słów wulgarnych, zastraszaniem). Uwzględniając całokształt okoliczności zdarzenia należy podkreślić, że oskarżeni działali wspólnie i w porozumieniu w przypadku czynu z pkt. I wyroku. Podejmowane przez nich czynności były bowiem przejawem uzgodnionego zamiaru, a nadto zsynchronizowane w czasie i miejscu. Podobnie jak podział ról oskarżonych, których łączne działanie, wyrażające się w uzupełniających się zachowaniach poszczególnych oskarżonych decyduje o bycie przypisanych im występków. To, że oskarżony P. J. (1) nie był agresywny, nie szarpał czy też nie straszył, nie używał słów wulgarnych pod adresem pokrzywdzonego nie dyskwalifikuje go jako sprawcy przypisanego mu czynu. P. J. (1) uczestniczył w zdarzeniu od samego początku, akceptował zachowania innych oskarżonych, jego obecność nie była przypadkowa i bezspornie wywołała stan zagrożenia u pokrzywdzonego.

W ocenie Sądu Okręgowego, sąd I instancji dokonał analizy dowodów w granicach określonych przepisem art. 7 k.p.k., nie wykraczając poza jego ramy, nie mówiąc tym bardziej, iż wpadł w dowolność.

Obrońca oskarżonego P. J. (1) zarzucił także obrazę przepisu art. 4 k.p.k. Wskazać należy, że tego rodzaju zarzut nie może samodzielnie stanowić podstawy apelacji z uwagi na to, że przepis art. 4 k.p.k. formułuje jedynie jedną z naczelnych zasad procesu karnego, tj. zasadę obiektywizmu.

Przestrzeganie tej zasady gwarantowane jest w przepisach szczególnych i dopiero powołanie się na naruszenie konkretnych przepisów szczegółowych może uzasadniać stosowny zarzut apelacyjny. W takich realiach należy wyraźnie podkreślić, że zanegowanie przez sąd pewnych dowodów, przy jednoczesnym uwzględnieniu innych dowodów stanowi uprawnienie sądu dokonującego ustaleń faktycznych, o ile - co oczywiste - jest to czynione z poszanowaniem zasady swobodnej oceny dowodów; w przypadku spełnienia tego warunku, dokonanie danych ustaleń faktycznych, niekorzystnych z punktu widzenia interesu procesowego osoby oskarżonej, nie może być uznane za przejaw złamania zasady obiektywizmu, o której mowa w art. 4 k.p.k. Podobnie, odmowa wiary wyjaśnieniom oskarżonych, jak również obdarzenie przymiotem wiarygodności zeznań świadków przede wszystkim D. T., Ł. K. i T. L. nie może być utożsamiane z pominięciem okoliczności, których te dowody dotyczą i nie jest wyrazem złamania zasady bezstronności sądu.

Kontrola apelacyjna zaskarżonego orzeczenia nie wykazała, aby sąd orzekający uchybił jakimkolwiek przepisom gwarantującym zachowanie zasady bezstronności, wynikającej z omawianego przepisu art. 4 k.p.k., a stanowiącego, jak wyżej wskazano, normę o charakterze ogólnym. Sąd Rejonowy wydając zaskarżony wyrok rozważył bowiem - wbrew odmiennym sugestiom obrońcy oskarżonego - wszystkie wynikające z ujawnionego w sprawie materiału dowodowego istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść P. J. (1) (czy M. P. (1)) Przypomnieć warto, że żadna norma prawna nie nakazuje, by sąd miał opierać ustalenia faktyczne, jak życzyłby sobie tego obrońca, na dowodach najkorzystniejszych dla oskarżonego, w sytuacji gdy te są niewiarygodne. Oczywistym jest przecież, iż orzeczenie nie może zapaść na podstawie wszystkich wykluczających się dowodów. Sąd ma prawo oprzeć się na jednych dowodach, a pominąć inne, jeśli ich treść jest rozbieżna.

Odnosząc się do apelacji M. P. (1) to uznać należy ją za bezzasadną. Skarżący nie przedstawił żadnych argumentów podważających słuszność zaskarżonego wyroku.

W toku kontroli instancyjnej Sąd Okręgowy dostrzegł konieczność modyfikacji zaskarżonego orzeczenia, z powodów poniżej wskazanych.

W wypadku wniesienia apelacji na korzyść oskarżonego sąd odwoławczy nie jest związany granicami podniesionych w niej zarzutów, co oznacza, że w granicach zaskarżenia powinien skontrolować wyrok pod kątem wszystkich przyczyn odwoławczych określonych w art. 438 k.p.k. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2009 r., IV KK 101/09, OSNKW z 2010 r., z. 1, poz. 8). W ustawie przewidziano wyjście poza granice środka odwoławczego w przypadku kontroli przez sąd odwoławczy czy nie zachodzą w sprawie bezwzględne przyczyny odwoławcze wymienione w art. 439 § 1 k.p.k., czy nie istnieje potrzeba orzeczenia na korzyść współoskarżonych, o której mowa w art. 435 k.p.k. lub potrzeba poprawienia błędnej kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu na podstawie art. 455 k.p.k. Sąd odwoławczy powinien także zbadać, czy utrzymanie w mocy zaskarżonego orzeczenia nie byłoby rażąco niesprawiedliwe, do czego obliguje go art. 440 k.p.k.

Przepis art. 71 § 1 k.k. stanowi samodzielną podstawę orzekania kary grzywny w sytuacjach, gdy nastąpiło warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności. Wymierzenie tej kary w takich warunkach jest jednak dopuszczalne wyłącznie wtedy, gdy nie jest możliwe orzeczenie kary grzywny w oparciu o inne podstawy, tj. ani jako kary samoistnej, ani wymierzanej obok kary pozbawienia wolności (por. wyrok SN z dnia 5 października 2000 r., sygn. akt II KKN 215/2000, Prok. i Pr. 2001, z. 3, poz. 4, a także postanowienie SN z dnia 17 maja 2000 r., sygn. akt I KZP 12/2000, OSNKW 2000, z. 5-6, poz. 44). Grzywna - obok kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej - może zostać wymierzona tylko wtedy, gdy nie jest przewidziana jako ustawowe zagrożenie za dany typ przestępstwa, a sprawca nie dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub takiej korzyści nie osiągnął. Tymczasem, w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy przypisał oskarżonemu M. P. (1) i P. J. (1) dokonanie przestępstwa art. 191 § 2 k.k. w zb. z art. 189 § 1 k.k. w zb. z art. 289 § 1 k.k. w zw. z art. 289 § 3 k.k. zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i przyjął, że w wyniku popełnienia tego czynu oskarżeni doprowadzili pokrzywdzonego do rozporządzenia mieniem. Taka sytuacja, w powiązaniu ze skazaniem oskarżonych na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, eliminowała prawną możliwość skazania na odrębną karę grzywny przy zastosowaniu przepisu art. 71 § 1 k.k. Tym samym sąd I instancji dopuścił się obrazy prawa materialnego tj. art. 71 § 1 k.k., bowiem, wymierzając grzywny oskarżonym powinien wskazać, jako podstawę prawną jej wymiaru, art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. i orzec ją obok kary pozbawienia wolności, na którą skazał oskarżonych za czyn wskazany w pkt. I zaskarżonego wyroku.

Wyrok Sądu Rejonowego wydany został z obrazą prawa materialnego, to jest z obrazą art. 71 § 1 k.k. W przedmiotowej sprawie doszło do obrazy tego przepisu i to o charakterze rażącym. Naruszenie prawa nie zostało wskazane w apelacjach, niemniej jednak utrzymanie w mocy rozstrzygnięcia w przedmiocie grzywny wyroku zawierającego takie uchybienie było rażąco niesprawiedliwe w rozumieniu art. 440 k.p.k. W tym stanie rzeczy konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej wymiaru kary grzywny na podstawie art. 71 § 1 k.k. Kierunek wniesionych środków odwoławczych wyłączał możliwość zmiany orzeczenia poprzez przyjęcie za podstawę wymiaru kary grzywny w pkt. I wyroku art. 33 § 2 k.k.

Pamiętając, że apelację od winy uznaje się za zwróconą przeciwko całości wyroku, a więc także przeciwko karze (art. 447 k.p.k.) stwierdzić należy, iż kara wymierzona oskarżonym (w zakresie utrzymanym w mocy) nie charakteryzuje się rażącą, niewspółmierną surowością. Słusznie Sąd Rejonowy wyeksponował okoliczności zarówno obciążające oskarżonych takie jak: działanie umyślne, znaczący stopień społecznej szkodliwości czynu, motywacja działania. Sąd dopatrzył się okoliczności miarkujących karę czyli niekaralności oskarżonych, a w przypadku M. P. (1) także tego, że w chwili popełnienia czynów pozostawał on w stanie znacznie ograniczonej poczytalności. Orzeczenie o karze czyni zadość względom prewencji indywidualnej i ogólnej, jest adekwatne do stopnia zawinienia oskarżonego. Orzeczone kary pozbawienia wolności z warunkowym

zawieszeniem ich wykonania oraz kara grzywny (pkt II) są adekwatne do stopnia winy oskarżonych oraz stopnia społecznej szkodliwości popełnionych przez nich czynów. Tak ukształtowana represja karna, zdaniem Sądu Okręgowego, uwzględnia potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a także spełni cele zapobiegawcze, jak i wychowawcze względem oskarżonych.

O kosztach postępowania przed sądem odwoławczym orzeczono zgodnie z art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.

Z tych przyczyn orzeczono, jak w sentencji.