Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 kwietnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił J. P. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 6 lipca 1979 r. do 30 października 1986 r. na stanowisku ślusarza remontowego, od 3 listopada 1986 r. do 31 maja 1998 r., ponieważ na świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach i świadectwie pracy zajmowane stanowiska nie są zgodne z wykazem, stanowiącym załącznik do powołanych na świadectwie zarządzeń resortowych. Organ rentowy uznał, że wnioskodawca wykazał 25 lata, 8 miesiące i 21 dni okresów składkowych i 6 miesięcy i 26 dni okresów nieskładkowych (łącznie 26 lat, 3 miesiące i 17 dni ) oraz 2 dni pracy w warunkach szczególnych. (decyzja k. 22 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem o emeryturę)

W dniu 13 maja 2015 r. J. P. odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o zaliczenie okresów pracy w szczególnych warunkach w okresach: od 6 lipca 1979 r. do 30 października 1986 r. w kotłowni (...) S.A. oraz od 3 listopada 1986 r. do 31 maja 1998 r. w kotłowni Zakładu (...), potwierdzonych świadectwami pracy w warunkach szczególnych. (odwołanie k. 2).

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 12 czerwca 2015 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 3).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. P., urodzony w dniu (...), w dniu 30 marca 2015 r. wystąpił z wnioskiem o emeryturę. Nie był członkiem OFE. (wniosek k. 1-8 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem o emeryturę)

Wnioskodawca był pracownikiem Zakładów (...) Ł. w Ł. w pełnym wymiarze czasu od dnia 6 lipca 1979 r. do 30 października 1986 r. zatrudnionym na stanowisku ślusarza remontowego, początkowo na okres próbny, od 20 lipca 1979 r. – na czas nieokreślony. (umowy o pracę, świadectwo pracy - w aktach osobowych – koperta k. 24).

Do zakresu obowiązków wnioskodawcy należało wykonywanie wszelkich czynności związanych z remontami, naprawami i eksploatacją urządzeń energetycznych i pomocniczych w oddziale kotłowni. (zakres obowiązków - w aktach osobowych – koperta k. 24)

Skarżący remontował kotły wytwarzające parę dla zakładu, które były 25 metrów wysokie i około 15 metrów szerokie, spalały około 30 ton węgla na dobę. Po wygaszeniu kotła w soboty, w niedzielę robiło się naprawy tak, by w trakcie tygodnia kotły były czynne. W tygodniu wnioskodawca wymieniał szkła wodowskazowe, uszczelniał dławice, naprawiał pompy. Prace te wykonywał w budynku okalającym 4 takie kotły. W kotłowni panował czad i zapylenie, a kotły były nieszczelne i wyeksploatowane. Wnioskodawca nie naprawiał silników, nie miał do czynienia z elektryką i energetyką. Zdarzało się, że wykonywał czynności palacza. (e-protokół z dnia 4 marca 2016 r. 00:01:29 – 00:11:44)

Do budynku kotłowni przylegał warsztat. Wyjątkowo, gdy było to konieczne wnioskodawca dokonywał poważniejszych napraw w tym warsztacie, ale większość prac wykonywał w kotłowni. (e-protokół z dnia 4 marca 2016 r. 00:11:45 – 00:16:30)

(...) W S.A. z siedzibą w Ł. wydał wnioskodawcy świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, w którym potwierdził, że w okresie od 6 lipca 1979 r. do 30 października 1986 r. J. P. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace związane z remontami, naprawami i eksploatacją urządzeń energetycznych i pomocniczych w oddziale kotłowni na stanowisku ślusarza remontowego zgodnie z wykazem A Dział XIV poz. 1 pkt 7 stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze prac resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach - w aktach osobowych – koperta k. 24).

W okresie od 3 listopada 1986 r. do 31 maja 1998 r. J. P. był zatrudniony w Zakładzie (...) w Ł., w pełnym wymiarze czasu pracy. Początkowo zajmował stanowisko maszynisty kotła, od 1 marca 1987 r. – mistrza działu eksploatacji, od 1 lutego 1989 r. - mistrza zmianowego wydziału ciepłowni, od 1 lutego 1996 r. – maszynisty operatora. (umowa o pracę, angaże, świadectwo pracy - w aktach osobowych – koperta k. 27)

Do zakresu obowiązków wnioskodawcy w tych Zakładach należała eksploatacja maszyn i urządzeń ciepłowni, likwidacja zaburzeń i awarii. (zakresy obowiązków - - w aktach osobowych – koperta k. 27)

Wnioskodawca wykonywał te czynności głównie w kotłowni, gdzie panowało duże zapylenie. (wyjaśnienia wnioskodawcy e-protokół z dnia 4 marca 2016 r. 00:16:31 – 00:20:21)

Zakład (...) w Ł. wydał wnioskodawcy świadectwo pracy, z którego wynikało, iż ubezpieczony w okresie zatrudnienia wykonywał pracę w szczególnych warunkach według wykazu stanowisk pracy w Z.E.C. (...) zawartych w dziale II, poz.1 pkt 19 (maszynista kotła), dziale XIV, poz.24 pkt 1 (mistrz działu eksploatacji, mistrz zmianowy), działu II, poz.1 pkt 22 (maszynista – operator). (świadectwo pracy - w aktach osobowych koperta k.27)

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy z zatrudnienia w opisywanych zakładach pracy, korespondujących z twierdzeniami wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U.2013.1440) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Art. 184 ust. 2 stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z przepisu art. 32 wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą wymienione w dziale II (zatytułowanym „W energetyce”) prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. W dziale XIV (zatytułowanym „Prace różne”) pod poz.2 wymienione zaś zostały prace oczyszczaczy przemysłowych kotłów parowych lub wodnych, a pod poz.24 - dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Stosownie zaś do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy stwierdził, że wnioskodawca nie spełnił warunku udowodnienia 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz nie osiągnął wieku emerytalnego Skarżoną decyzją organ rentowy uznał, że skarżący spełnił pozostałe przesłanki uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii w pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę, iż regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków / por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. III UZP 5/85; uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, opubl. OSNAPiUS 2001, nr 18, poz. 562/. Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność rodzaju i charakteru wykonywanych przez wnioskodawcę czynności przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę złożonej do akt sprawy dokumentacji pracowniczej wnioskodawcy oraz zeznania zgłoszonych świadków.

Nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca urodzony w dniu (...) osiągnął wiek emerytalny 60 lat w dniu 1 lutego 2015 r.

Ponadto w ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy daje dostateczne podstawy do uznania, że ubezpieczony udowodnił 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Na podstawie akt osobowych skarżącego Sąd ustalił, że J. P. wykonywał pracę w szczególnych warunkach w Zakładach (...) Ł. w Ł., gdzie był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu od dnia 6 lipca 1979 r. do 30 października 1986 r. na stanowisku ślusarza remontowego.

Jak bowiem wynika z ustaleń Sądu - do zakresu obowiązków wnioskodawcy należało wykonywanie wszelkich czynności związanych z remontami, naprawami i eksploatacją urządzeń energetycznych i pomocniczych w oddziale kotłowni, że faktycznie w okresie tym remontował kotły wytwarzające parę dla zakładu, które spalały około 30 ton węgla na dobę, wymieniał szkła wodowskazowe, uszczelniał dławice, naprawiał pompy.

Materiał dowodowy wykazał, że prace te wnioskodawca wykonywał w budynku okalającym 4 takie kotły, zaś w kotłowni panował czad i zapylenie, kotły były nieszczelne i wyeksploatowane, wyjątkowo zaś - gdy było to konieczne - wnioskodawca dokonywał poważniejszych napraw w tym warsztacie, ale większość prac wykonywał w kotłowni.

Ustalenia Sądu wykazały także, że (...) W S.A. z siedzibą w Ł. wydał wnioskodawcy świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, w którym potwierdził, że w okresie od 6 lipca 1979 r. do 30 października 1986 r. J. P. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace związane z remontami, naprawami i eksploatacją urządzeń energetycznych i pomocniczych w oddziale kotłowni na stanowisku ślusarza remontowego zgodnie z wykazem A Dział XIV poz. 1 pkt 7 stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze prac resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

Wskazana w tym świadectwie przez zakład pracy podstawa prawna faktycznie nie odpowiada stanowisku wnioskodawcy w tym zakładzie, bowiem zgodnie z powołanym zarządzeniem stanowisko ślusarza remontowego wymienione zostało w dziale XIV poz.2 pkt 3 tego aktu.

Materiał dowodowy wykazał także, że w okresie od 3 listopada 1986 r. do 31 maja 1998 r. J. P. wykonywał pracę w szczególnych warunkach będąc zatrudnionym w Zakładzie (...) w Ł. na stanowiskach maszynisty kotła, od 1 marca 1987 r. – mistrza działu eksploatacji, od 1 lutego 1989 r. - mistrza zmianowego wydziału ciepłowni, od 1 lutego 1996 r. – maszynisty operatora.

Twierdzenia odwołującego się były w pełni spójne a nadto pokrywały się z dokumentacją osobową ubezpieczonego, a przede wszystkim świadectwem pracy, z których to dowodów wynikało pełnione stanowisko oraz fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach na tych stanowiskach.

Prawdą jest, że zakład ten powołał w świadectwie pracy wewnętrzny wykaz stanowisk pracy. Stanowiska zajmowane przez wnioskodawcę znajdują jednak odniesienie w cytowanym załączniku do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego, które w dziale II odnoszącym się do prac w energetyce, poz.1 pkt 23 wymienia stanowisko maszynisty kotła, w pkt 54 - stanowisko operatora kotła, zaś w dziale XIV odnoszącym się do prac różnych w poz.24 pkt 1 wskazane są stanowiska pracy, na których prace wykonywane są stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie (co dotyczy zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku mistrza działu eksploatacji i mistrza zmianowego).

Zaliczając zatem oba okresy zatrudnienia wnioskodawcy jako pracy w szczególnych warunkach, staż pracy w tych warunkach przekracza 15 lat.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał J. P. prawo do emerytury.

Prawo to zostało przyznane od dnia 1 marca 2015 r., bowiem zgodnie z brzmieniem art.100 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jej nabycia.

Zgodnie zaś z art. 129 ust. 1 świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury w dniu 30 marca 2015 r., po ukończeniu w dniu 1 lutego 2015 r. 60 lat, a zatem nabył prawo do świadczenia od miesiąca złożenia wniosku.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.