Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Krośnie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący : SSO Arkadiusz Trojanowski

Protokolant : sekr. sądowy Małgorzata Kramarz

przy udziale przedstawiciela oskarżyciela publicznego Urzędu Celnego w Krośnie - młodszego eksperta celnego Mariusza Dubisa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 czerwca 2016 roku

sprawy T. J., s. A. i B. zd. L., ur. (...) w P.

oskarżonego o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s.

z powodu apelacji wniesionej przez Urząd Celny w Krośnie

od wyroku Sądu Rejonowego w Jaśle z dnia 16 marca 2016 roku, sygn. akt II K 483/15

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Jaśle do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Oskarżyciel publiczny Urząd Celny w Krośnie skierował do Sąd Rejonowego w Jaśle akt oskarżenia przeciwko T. J. zarzucając mu, że będąc Prezesem Zarządu Sp. z o.o. (...) z siedzibą w K., przy ul. (...), zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym z dnia (...), (dokonany wpis w KRS (...) pod numerem KRS (...)), w okresie od dnia 15-07-2014r., do dnia 15-10- 2015r., w lokalu H. (...), znajdującym sie pod adresem: (...)-(...) J., ul. (...), urządzał i prowadził gry na automatach do gier o nazwie :. (...) numer (...) H., H. (...) numer (...) oraz H. (...) numer (...)/H., wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009r., o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201 poz. 1540 z późno zm.) bez wymaganego zezwolenia na urządzenie i prowadzenie gier na automatach, to jest przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s.

Wyrokiem z dnia 16 marca 2016r., sygn. akt II K 483/15, Sąd Rejonowy w Jaśle uniewinnił oskarżonego T. J. od zarzuconego mu czynu, obciążając kosztami postępowania Skarb Państwa, a nadto zasądzając od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego zwrot kosztów zastępstwa adwokackiego.

Powyższy wyrok w całości, na niekorzyść oskarżonego, zaskarżył Urząd Celny w Krośnie.

Apelacja oskarżyciela publicznego zarzuciła:

I.  obrazę przepisów postępowania art. 4, 7, 410 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. mającą wpływ na treść orzeczenia poprzez uznanie, że zgromadzony materiał dowodowy w dochodzeniu nie potwierdził winy umyślnej, choćby w zamiarze ewentualnym. oskarżonego T. J., jednak zebrane dowody wskazują na jego winę,

- obrazę przepisów postępowania art. 7 i 424 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. mającą wpływ na orzeczenie, gdyż Sąd ustalił stan faktyczny w oderwaniu od zasad logiki i doświadczenia życiowego, a także wskazań wiedzy, gdyż nie uwzględnił faktu, iż urządzający gry hazardowe jest profesjonalistą prowadzącym działalność w tym zakresie,

II.  błąd w ustaleniach faktycznych na podstawie przyjętych za podstawę orzeczenia przez Sąd Rejonowy w Jaśle, II Wydział Kamy, które miało wpływ na treść orzeczenia poprzez:

-

uznanie, że oskarżony powołując się na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE (połączone sprawy C- (...), C- (...) i (...) mające za przedmiot wnioski wydane na podstawie art. 267 TFUE orzeczenia w trybie prejudycjonalnym, a złożone przez WSA w
Gdańsku, a dotyczące interpretacji art. 1 pkt. 11 Dyrektywy 98/34/WE0, mógł wnioskować, że nie może być stosowany zakaz urządzania gier na automatach poza kasynami, podczas gdy Trybunał wyrokiem tym orzekł, iż przepis tego rodzaju, jak art. 14 ust. 1 ustaw - o grach
hazardowych, zgodnie z którym urządzanie gier na automatach dozwolone jest jedynie w kasynach gry, należy uznać potencjalnie za przepis techniczny w rozumieniu art. l pkt 11 w/w dyrektywy,

-

uznanie, że przeprowadzone czynności dowodowe w postępowaniu przygotowawczym zakończone skierowaniem aktu oskarżenia, nie wskazują na to, że oskarżony dopuścił się popełnienia przestępstwa, ponieważ przestępstwo to można popełnić wyłącznie umyślnie,
zaś cechą umyślności jest występujący po stronie zamiar bezpośredni, bądź ewentualny popełnienia czynu podczas gdy oskarżony prowadził działalność gospodarczą o określonym profilu i był doskonale zorientowany, jakie warunki należy spełnić przy urządzaniu gier
hazardowych, co stanowi niewątpliwie błąd w ustaleniach faktycznych który jest skutkiem naruszenia wcześniej wskazanych w zarzutach przepisów postępowania karnego.

Oskarżyciel publiczny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Jaśle.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżyciela publicznego skutkować musiała uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd pierwszej instancji w sposób całkowicie schematyczny, pobieżny, bez wgłębienia się w istotę rozpoznawanej sprawy wydał i uzasadnił swoje rozstrzygnięcie, a w treści uzasadnienia, nie dokonując potrzebnych rozważań faktycznych i prawnych, powielił fragmenty, dołączonych do akt sprawy, orzeczeń innych sądów.

Tymczasem przedmiotowa sprawa należy do wielkiej grupy spraw rozstrzygniętych lub zawisłych przed polskimi sądami, w których oskarżeni stają pod zarzutami popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 107 k.k.s, a w których rozstrzygnięcie weryfikowane było przez wszelkie instancje sądów powszechnych, a swoje stanowisko zajmowały także Sąd Najwyższy, Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Istotą problemu z pozycji prawa karanego skarbowego jest dopuszczalność pociągnięcia do odpowiedzialności karnej skarbowej za czyn zabroniony, stypizowany w art. 107 § 1 k.k.s., który zawiera odesłanie do nienotyfikowanych przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych. Wątpliwości istnieją co do charakteru przepisów art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 612) w kontekście art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34/ WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998 r., ze zm.) oraz dopuszczalności - w razie uznania ich za przepisy techniczne w rozumieniu powołanego wyżej przepisu dyrektywy - ich niezastosowania na podstawie art. 91 ust. 3 Konstytucji jako niezgodnych z prawem unijnym.

Najszerszą analizę problemu zawarł Sąd Najwyższy w postanowieniu 7 sędziów z dnia 14 października 2015 r. /I KZP 10/15, OSNKW 2015/11/89/, w którym, rozpoznając przedstawione przez Prokuratora Generalnego, w związku z ujawnionymi rozbieżnościami w wykładni prawa w orzecznictwie sądowym, zagadnienie prawne: "Czy przepisy art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych -dalej «ustawy o grach hazardowych» (Dz.U. z 2015 r. poz. 612) w zakresie gier na automatach, ograniczające możliwość ich prowadzenia jedynie na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna, są przepisami technicznymi w rozumieniu art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998 r., ze zm.), a jeżeli tak to, czy wobec faktu nienotyfikowania tych przepisów Komisji Europejskiej, sądy karne w sprawach o przestępstwo skarbowe określone w art. 107 § 1 k.k.s. uprawnione są, w oparciu o art. 91 ust. 3 Konstytucji, do odmowy ich stosowania jako niezgodnych z prawem unijnym?" postanowił zawiesić postępowanie do czasu wydania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzeczenia w sprawie C-303/15.

Nie przytaczając obszernego uzasadnienia tego orzeczenia powołać można jedynie jego kwintesencje. Sąd Najwyższy, zauważając, że sąd karny powinien samodzielnie dokonywać wykładni prawa dla potrzeb rozstrzygnięcia zawisłej przed nim sprawy albo samodzielnie skorzystać z dostępnych w systemie prawa środków uzyskania wiążącej go wykładni (orzeczenia wykładniczego) lub rozstrzygnięcia o zgodności z Konstytucją normy prawnej, którą ma zastosować w sprawie, stwierdził konieczność zawieszenia postępowania, w oczekiwaniu na wykładnicze orzeczenie prejudycjalne, które dotyczyć będzie identycznej kwestii, jaką musi rozstrzygnąć w rozpatrywanej sprawie. Orzeczenie to jest niezbędne dla prawidłowego orzekania w postępowaniu, a wykładnia prawa unijnego będzie dla niego wiążąca i znajdzie zastosowanie do rozstrzygnięcia abstrakcyjnego zagadnienia prawnego.

W tym stanie rzeczy Sąd Odwoławczy stanął na stanowisku, że także i w przedmiotowej sprawie wydaje się koniecznym wyczekanie na stanowisko Sądu Najwyższego, a wcześniej Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W tym kontekście nie sposób zgodzić się z poglądem oskarżyciela publicznego, który podobnie jak Sąd Rejonowy całkowicie pomija opisane wyżej orzeczenie Sądu Najwyższego, że dominuje pogląd o konstytucyjności przepisów ustawy o grach hazardowych. Abstrahując, że istota problemu tkwi gdzie indziej, to właśnie wskazane w przytoczonym postanowieniu argumenty przekonują o potrzebie wykładni przepisów prawa unijnego.

Zgodzić się należy natomiast z apelacją, że Sąd Rejonowy całkowicie pominął w swoich rozważaniach, że delikt skarbowy z art. 107 § 1 k.k.s. jest karalny, w razie jego umyślnego popełnienia, w obu postaciach zamiaru – bezpośrednim i ewentualnym. Przyjmując dogmat wiarygodności wyjaśnień oskarżonego, w których ten stwierdził, że działał zgodnie z prawem, Sąd pierwszej instancji zupełnie nie odniósł się do jego zawinienia, a w tym aspekcie zamiaru.

Zresztą zupełnie niewyjaśnione są powody uniewinnienia oskarżonego. Powielając fragment uzasadnienia jednego z dołączonych do sprawy wyroków innego sądu, we wskazaniu, że stosowanie art. 107 k.k.s. od dłuższego czasu wywołuje liczne kontrowersje wśród prawników, a Sąd Najwyższy zmienia swoje zdanie, Sąd Rejonowy nie zauważa, że w tamtym orzeczeniu oparto uniewinnienie na dopuszczeniu się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności. Przypuszczać można, że także w przedmiotowej sprawie Sąd pierwszej instancji przyjął taką konstrukcję, skoro uznał, że oskarżony działał w przekonaniu, że postępuje zgodnie z prawem, a nieświadomie karalności swojego zachowania. Jednak w uzasadnieniu orzeczenia nie znalazło się nawet jedno zdanie, odnoszące się do tej kwestii.

Reasumując, Sąd Okręgowy stwierdza, że zaskarżony wyrok nie mógł się ostać zarówno ze względów merytorycznych, w tym brak wyjaśnienia podstaw uniewinnienia oskarżonego, jak też, a może przede wszystkim, z powodu jego przedwczesności i konieczności wyczekania na wykładnię przepisów skutkujących dopuszczalnością pociągnięcia do odpowiedzialności karnej skarbowej za czyn z art. 107 § 1 k.k.s.

Orzeczenie Sądu Odwoławczego znajduje uzasadnienie w przepisach art. 437 § 2 k.p.k., art. 438 pkt 1, 2, 3 k.p.k. i art. 456 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.