Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 czerwca 2016 r.

Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi Wydział VIII Cywilny

w składzie: Przewodnicząca Sędzia SR Katarzyna Nowicka – Michalak

Protokolant sekr. sąd. Kamila Zientalak

po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2016 r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku Skarbu Państwa – Starosty (...) Wschodniego

z udziałem Gminy A., M. J., T. G. i L. M.

o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości

postanawia:

1.  oddalić wniosek;

2.  zasądzić od Skarbu Państwa – Starosty (...) Wschodniego na rzecz T. G. kwotę 1.476,00 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VIII Ns 311/13

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 30 sierpnia 2013 r. Skarb Państwa - Starosta (...) Wschodni wystąpił o stwierdzenie, iż nabył przez zasiedzenie z dnem 01 stycznia 1984 r. prawo własności nieruchomości położonej w obrębie W., gmina A., przy ulicy (...), oznaczonej w ewidencji gruntów i budynków jako działka numer (...) o powierzchni 0,0675 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...). W uzasadnieniu wnioskodawca podał, że przedmiotowa nieruchomość została wydzielona w 1964 r. pod drogę i od tego czasu znajduje się w samoistnym posiadaniu wnioskodawcy.

Uczestnik postępowania Gmina A. przyłączył się do wniosku, przy czym wniósł alternatywnie o stwierdzenie zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości na rzecz Gminy A. z dniem 31 grudnia 1997 r.

Pozostali uczestnicy postępowania M. J., T. G. i L. M. wnieśli o oddalenie wniosku i zasądzenie kosztów postępowania, podnosząc, że nie upłynął jeszcze 30 - letni termin dla zasiedzenia nieruchomości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Działka numer (...) stanowiła przed II wojną światową część nieruchomości położonej w W. o łącznej powierzchni 10 ha 1249,25 m ², należącej do L. Z., objętej księgą wieczysta o numerze (...). Wyrokiem z dnia 08 lutego 1957 r. w sprawie o sygn. alt C 2055/55 Sąd Wojewódzki w Łodzi nakazał wydać L. Z. całą nieruchomość.

(wyrok z dnia 08 lutego 1957 r. -k.109)

W dniu 09 lutego 1957 r. notarialną umową sprzedaży rep. A II- (...) część nieruchomości, w skład której weszła późniejsza działka (...), została sprzedana przez L. Z. małżonkom Z. i A. P., R. i M. P. oraz E. i A. R.. Następnie na mocy aktu notarialnego z dnia 21 lipca 1959 r. rep. nr III - (...) nastąpiło częściowe zniesienie współwłasności nieruchomości i nieruchomość zawierająca w swojej części późniejszą działkę (...) stała sie wyłączną własnością małżonków M. i R. P..

(akt notarialny z dnia 09 lutego 1957 r. -k.105-108, protokół -k.104, akt notarialny z dnia 21 lipca 1959 r. -k.110-113)

Następcami prawnymi R. P. są uczestniczki postępowania, to jest Zona M. J. (poprzednio P.) oraz córki T. G. i L. M...

(postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku -k.10)

Małżonkowie M. i R. P. w latach 60-tych stopniowo dzielili należąca do nich nieruchomość i sprzedawali poszczególne działki. Działka (...) nabierała charakteru drogi dojazdowej do poszczególnych wyodrębnionych geodezyjnie działek.

(akty notarialne z dnia 28 lutego 1964 r. i 19 grudnia 1964 r. -k.115-118)

Działka numer (...) ma powierzchnię 0,0675 ha, stanowi część ulicy (...) w W., objęta jest księgą wieczystą Sądu Rejonowego dla Łodzi -Śródmieścia w Łodzi (...). Jako droga została wytyczona w latach 60-tych, początkowo miała charakter polnej dróżki. Nieruchomość była wykorzystywana przez małżonków P. jako droga dojazdowa do całej nieruchomości oraz do sklepu, który prowadzili do początku lat 70-tych.

(odpis z księgi wieczystej -k.8-9, wypis z rejestru gruntów -k.23, zeznania uczestniczki T. G. -k.161 w zw. z kj.284v-285)

Od lat 80-tych o drogę zaczęła dbać Gmina A., wykonywała odśnieżanie, wyrównywała nawierzchnię. jednak droga nie była często wykorzystywana, do zabudowań znajdujących się na końcu drogi mieszkańcy mieli dojazd od ulicy (...).

(zeznania świadka T. K. -k.162-163, zeznania świadka A. D. -k.163, zeznania świadka W. F. -k.163, zeznania świadka J. M. -k.164, zeznania świadka P. G. -k.164, zeznania świadka A. H. -k.189v, zeznania świadka L. Ł. -k.190, zeznania świadka B. R. -k.204v)

W latach 90-tych położono na przedmiotowej nieruchomości nawierzchnie asfaltową.

(zeznania świadka T. K. -k.162-163, zeznania świadka A. D. -k.163, zeznania świadka W. F. -k.163, zeznania świadka jacka M. -k.164, zeznania świadka P. G. -k.164)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się powołanych dowodów w postaci dokumentów, które nie budziły wątpliwości, co do prawidłowości i rzetelności ich sporządzenia i nie były także kwestionowane przez żadną ze stron procesu oraz zeznań świadków i stron.

Sąd zważył co następuje:

Przesłanki zasiedzenia nieruchomości aktualnie normuje przepis art. 172 k.c., który stanowi, iż posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyska posiadanie w złej wierze. Przepis ten w aktualnym brzmieniu obowiązuje od 01 października 1990 r. i został wprowadzony ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny. Wcześniej – po wejściu w życie Kodeksu cywilnego do 01 października 1990 r. terminy zasiedzenia wynosiły odpowiednio dziesięć lat i dwadzieścia lat. Do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r., to jest przed dniem 01 października 1990 r., będą miały zastosowanie 10- i 20- letnie okresy posiadania przewidziane w art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed ta datą. (tak Sąd najwyższy w orzeczeniu z dnia 02 września 1993 r., II CRN 89/93).

Podstawę prawną żądania sformułowanego we wniosku stanowi art. 172 k.c. Podłożem zasiedzenia - instytucji prawa rzeczowego polegającej na usuwaniu długotrwałej niezgodności między stanem posiadania a rzeczywistym stanem prawnym - jest taki stan faktyczny, który nie opiera się na prawie własności. Zasadniczym elementem posiadania prowadzącego do zasiedzenia jest wola posiadania „jak właściciel”, a więc traktowanie siebie jak właściciela czyli osobę posiadającą pełnię nieograniczonych praw do nieruchomości. Istotnym elementem stanu faktycznego, który stanowi podłoże zasiedzenia, jest samoistne posiadanie, polegające na faktycznym władaniu rzeczą jak właściciel. Konieczne jest zatem - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 kwietnia 1998 r., I CKN 430/98 (OSNC 1999, nr 11, poz. 198) - wykonywanie przez posiadacza czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa. Mówiąc inaczej, wszystkie dyspozycje posiadacza powinny swą treścią odpowiadać dyspozycjom właściciela. Zatem posiadanie ma charakter posiadania samoistnego, jeżeli posiadacz włada rzeczą "jak właściciel", włada nią we własnym imieniu i dla siebie.

Stan posiadania współtworzą fizyczny element ( corpus) władania rzeczą oraz intelektualny element zamiaru ( animus) władania rzeczą dla siebie ( animus rem sibi habendi). W przypadku posiadania samoistnego mamy na uwadze animus domini (posiadacz samoistny włada rzeczą „jak właściciel"). Praktycznie zaś wypada kierować się - przy ustalaniu charakteru posiadania - manifestowanym na zewnątrz wobec otoczenia zachowaniem posiadacza. Według zewnętrznych znamion zachowania posiadacza można oceniać zarówno corpus jak też animus possidendi. Za posiadacza samoistnego może być uznana tylko taka osoba, która włada rzeczą jak właściciel, co w okolicznościach konkretnego stanu faktycznego oznacza brak potrzeby liczenia się z uprawnieniami właścicielskimi innej osoby, co więcej na zewnątrz, przez otoczenie ta osoba jest postrzegana jak właściciel.

W realiach niniejszej sprawy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że o wykonywaniu władztwa nad przedmiotową nieruchomością przez Skarb Państwa, później Gminę A. można mówić z całą pewnością dopiero od początku lat 80-tych. Władztwo wykonywane we wcześniejszym okresie nie zostało udowodnione przez wnioskodawcę oraz Gminę A.. Zatem do 01 października 1990 r. nie upłynął okres 20 lat posiadania samoistnego w złej wierze, terminy zasiedzenia zaczęły biec na nowo i aktualnie nie upłynął jeszcze 30-letni termin zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości.

Z drugiej strony mieć należy na uwadze, że nieruchomość objęta wnioskiem stanowi drogę publiczną. Od 01 stycznia 1999 r. grunt pod drogą publiczną może być własnością tylko Skarbu Państwa lub samorządu (art. 2a ustawy o drogach publicznych), a jeśli tak nie było, to przechodził z mocy prawa na ich własność za odszkodowaniem).

Rozważenia wymaga, czy posiadanie tej nieruchomości przez Skarb Państwa miało rzeczywiście charakter posiadania właścicielskiego. W ocenie Sądu było to posiadanie w interesie ogólnym, dla dobra innych. W sprawie niniejszej władanie nieruchomością przez Skarb Państwa miało zatem charakter władztwa publicznego, sprawowanego pro publico bono. Nie było posiadaniem rzeczy dla siebie, która to postać władztwa jest nieodzownym warunkiem prowadzącym do nabycia własności przez posiadacza w drodze zasiedzenia. Również posiadanie Gminy A. nie miało charakteru posiadania samoistnego lecz władztwa publicznego. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 maja 2012 roku ICSK 408/11 (Lex nr 1168865) oraz w uzasadnieniu uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2007 roku III CZP 30/07 (OSNC 2008/5/43,) wyraził pogląd, zgodnie z którym władanie nieruchomością dla dobra innych określane mianem władztwa publicznego nie spełnia wymogu przesłanki zasiedzenia, jaką jest charakter posiadania właścicielskiego, a tym samym nie może doprowadzić władającego nieruchomością do nabycia w tym trybie własności. Wobec tego, że w sprawie niniejszej Skarbowi Państwa nie można przypisać posiadania samoistnego przedmiotowej nieruchomości.

Z tych wszystkich przyczyn wniosek o zasiedzenie podlegał oddaleniu.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 2 k.p.c.