Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 5 września 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o emeryturę

na skutek odwołania S. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 30 kwietnia 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 824/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 kwietnia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił S. C. prawa do emerytury. W uzasadnieniu Oddział wskazał, iż wnioskodawca nie wykazał, że pracował w warunkach szczególnych 15 lat.

Od decyzji powyższej wnioskodawca S. C. wniósł w dniu 24 maja 2013r. odwołanie wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. C.urodził w dniu (...). W dniu 11 kwietnia 2013 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury oraz o przekazanie środków członkiem otwarte zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-2 akta ZUS)

Wnioskodawca na datę 1 stycznia 1999r. legitymował się okresem ubezpieczenia w łącznym wymiarze 26 lat 6 miesięcy i 28 dni, w tym 11 lat, 10 miesięcy i 29 dni stażu pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 21 czerwca 1971r. do dnia 26 kwietnia 1973r. w Zakładzie (...) w T. M.. na stanowisku betoniarz oraz okresu od dnia 27 kwietnia 1987r. do 31 stycznia1989r. w (...) W. na stanowisku asenizator.

(dowód: decyzja – k.37 akta ZUS)

W okresie od dnia 21 czerwca 1971r. do dnia 26 kwietnia 1973r. wnioskodawca pracował na podstawie umowy o pracę w Zakładzie (...) w T. M.. jako pracownik fizyczny - betoniarz w pełnym wymiarze czasu pracy. (...) zajmował się produkcją włókien chemicznych. Wnioskodawca był zatrudniony w dziale budowlanym. Do jego stałych obowiązków należały prace remontowo-budowlane hal produkcyjnych W.-u. Wnioskodawca robił beton, wylewał wylewki betonowe na podłodze, poziomował wylewki, robił zbrojenia pod fundamenty oraz zbrojenia na stropach, wyburzał stare ściany, podawał cegły murarzowi, który stawiał nowe ściany.

Wnioskodawca wykonywał takie prace budowlane na terenie Zakładu (...), na jakie było w danym momencie zapotrzebowanie.

Wnioskodawca pracował w wymiarze czasu pracy 6 godzin dziennie. W takim bowiem wymiarze pracowali wszyscy pracownicy zatrudnieni w (...) wynosił.

(dowód: karty obiegowe zmiany – akta osobowe, świadectwo pracy – k. 5 akt ZUS, zeznania świadka Z. S. – protokół rozprawy z dnia 5 września 2013r. od minuty 7:53 do minuty 16:21, zeznania świadka J. S. – protokół rozprawy z dnia 5 września 2013r. – od minuty 16:22 do minuty 22:07, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 5 września 2013r. – od minuty 39:53 do minuty 46:40)

W okresie od dnia 27 kwietnia 1987r. do dnia 31 stycznia 1989r. wnioskodawca był zatrudniony jako asenizator w Usługowo-Produkcyjnej Spółdzielni Pracy (...) w T. M.. Spółdzielnia zajmowała się świadczeniem usług ogólnobudowlanych oraz usług asenizacyjnych na rzecz zakładów przemysłowych i różnych instytucji. Wnioskodawca był członkiem tej Spółdzielni. Do jego stałych obowiązków należało udrażnianie kanalizacji przemysłowej, burzowej i ściekowej oraz czyszczenie osadników (zbiorniki, w których były gromadzone zanieczyszczenia ). Wnioskodawca w tym celu musiał wejść do studzienki kanalizacyjnej i specjalnym urządzeniem czyścił kanalizację. Czyszczenie kanalizacji polegało na tym, że jeden pracownik wchodził do studzienki kanalizacyjnej, wkładał do kanału urządzenie czyszczące (tzw. wycior), a następnie je przepychał aż do momentu, gdy drugi pracownik znajdujący się w kolejnej studzience kanalizacyjnej odebrał urządzenie czyszczące.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 3 lutego 1989r. – akta osobowe, zeznania świadka J. Ż. - protokół rozprawy z dnia 5 września 2013r. – od minuty 23:31 do minuty 31:50, zeznania świadka A. P. - protokół rozprawy z dnia 5 września 2013r. – od minuty 31:51 do minuty 37:43, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 5 września 2013r. – od minuty 39:53 do minuty 46:40)

S ąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia.

Z zestawienia § 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest tylko praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000r. II UKN 39/00, (OSNAP 2002/11/272) warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...) (w okresie od dnia 21 czerwca 1971r. do dnia 26 kwietnia 1973r.) oraz w Usługowo-Produkcyjnej Spółdzielni Pracy (...) w T. M.. (w okresie od dnia 27 kwietnia 1987r. do dnia 31 stycznia 1989r.) był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych.

Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w w/w okresach tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie.

Organ rentowy zakwestionował, aby wnioskodawca w spornych okresach pracował w szczególnych warunkach, gdyż nie dysponował on świadectwem pracy w szczególnych warunkach. Wprawdzie stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach. To na nim zatem spoczywał ciężar wykazania, że taką pracę wykonywał.

Charakter pracy skarżącego w (...) Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków Z. S. oraz J. S., którzy pracowali razem z wnioskodawcą w okresie od 1971r. do 1972r.

Zważywszy, że świadek Z. S. pracował w (...) W. tak samo jak wnioskodawca w brygadzie remontowo-budowlanej jako budowlaniec, należy uznać że dysponuje on bezpośrednią i szczegółową, a co za tym idzie wiarygodną wiedzą co do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz warunków w jakich jego praca była świadczona. Drugi ze świadków J. S. wprawdzie nie pracował razem z wnioskodawcą na oddziale budowlanym, ale pracował w tym samym zakładzie (...). Do stałych obowiązków wnioskodawcy – jak wynika z zeznań świadków - należały prace remontowo-budowalne hal produkcyjnych . Wnioskodawca wykonywał takie prace budowlane na jakie w danym momencie było zapotrzebowanie: wylewał wylewki betonowe na podłodze, woził beton, stał przy betoniarce, pomagał murarzowi tj. podawał cegły, robił zbrojenia pod fundamenty i stropy. Biorąc pod uwagę zeznania świadków, co do szerokiego spektrum obowiązków budowlanych wnioskodawcy, Sąd odmówił wiary skarżącemu w tej części, w której twierdził, że wykonywał li tylko prace zbrojarskie i betoniarskie. Oprócz bowiem tych prac wnioskodawca - jak wynika z zeznań świadków - wykonywał także inne prace budowlane np. wyburzał stare ściany, pracował jako pomocnik murarza.

Prace zbrojarskie i betoniarskie są pracami zaliczonymi do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, ale tylko pod warunkiem że są one wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych. Prace te (poz. 4) są bowiem zaliczone do działu V wykazu A, który dotyczy budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych. poz. 4. Tymczasem Zakład (...) w T. M.., w którym wnioskodawca był zatrudniony należał do gałęzi przemysłu chemicznego. Pracami w szczególnych warunkach wykonywanymi w przemyśle chemicznym są jedynie prace wymienione w dziale IV wykazu A. Wśród licznych prac tam wymienionych brak prac zbrojarskich i betoniarskich.

Nie mniej ustawodawca zalicza do prac w szczególnych warunkach prace budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (wykaz A XIV poz. 25).

Zakład (...) zajmował się produkcją włókien chemicznych. Prace przy produkcji włókien chemicznych, półproduktów do wyrobu włókien chemicznych oraz innych produktów wytwarzanych na tej samej bazie co włókna chemiczne są pracami zaliczonymi do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A dział IV poz. 22. Skoro zatem wnioskodawca wykonywał prace budowlano - remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w wykazie A Dział IV poz. 22 tj. prace przy produkcji włókien chemicznych, to i jego praca była pracą w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A Dział XIV poz. 25. Skarżący otrzymywał w tym okresie miał dodatek za pracę w szkodliwych warunkach i regeneracyjne posiłki.

Po zaliczeniu wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresu pracy w W. od dnia 21 czerwca 1971r. do dnia 26 kwietnia 1973r. w wymiarze 1 roku, 10 miesięcy i 5 dni, legitymuje się on stażem pracy w szczególnych warunkach wynoszącym 13 lat 9 miesięcy i 3 dni ( okres uznany: 11 lat 10 miesięcy i 29 dni + 1 rok i 10 miesięcy i 5 dni).

Brak natomiast podstaw do uznania, aby w drugim spornym okresie zatrudnienia od dnia 27 kwietnia 1987r. do dnia 31 stycznia 1989r. w Spółdzielni Usługowo- Produkcyjnej Spółdzielni Pracy (...) w T. M.., wnioskodawca pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

W tym okresie jak wynika bowiem z zeznań świadków: J. Ż. oraz A. P., którzy razem z wnioskodawcą pracowali, skarżący zajmował się czyszczeniem kanalizacji burzowej, ściekowej i przemysłowej oraz czyszczeniem osadników.

Do prac w szczególnych warunkach ustawodawca zaliczył prace w kanałach ściekowych. Tymczasem jak wynika z opisu prac wykonywanych przy czyszczeniu kanalizacji, przedstawionych przez świadków, wnioskodawca czyszcząc kanalizację nie pracował w kanałach ściekowych, a jedynie wchodził do studzienek kanalizacyjnych. A zatem nie pracował wewnątrz kanałów ściekowych, jak tego wymaga ustawodawca. Poza tym wnioskodawca zajmował się nie tylko czyszczeniem kanalizacji ściekowej, ale także przemysłowej i burzowej. Tylko natomiast prace w kanałach ściekowych są pracami w szczególnych warunkach. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że prace przy czyszczeniu kanalizacji burzowej, przemysłowej i ściekowej wykonywane przez skarżącego nie były pracami w kanałach ściekowych jak tego wymaga wykaz A dział IX pkt 1.

Sąd uznał natomiast, że pracą w szczególnych warunkach była natomiast praca skarżącego polegająca na oczyszczaniu osadników, jako praca przy oczyszczaniu ścieków i filtrów otwartych wymieniona w dziale IX, poz. 2 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Wprawdzie Usługowo- Produkcyjna Spółdzielnia Pracy (...) w T. M. nie była przedsiębiorstwem komunalnym, ale świadczyła usługi komunalne na rzecz zakładów przemysłowych i instytucji publicznych, co pozwala uznać, że prace wykonywane przez wnioskodawcę były pracami wykonywanymi w gospodarce komunalnej.

Wykonywanie jednak przez wnioskodawcę w spornym okresie oprócz prac w szczególnych warunkach, polegających na oczyszczaniu ścieków i filtrów otwartych, również prac, które nie miały takiego charakteru (czyszczenie kanalizacji ściekowej, burzowej i przemysłowej), oznacza że nie spełnił on przesłanki stałej pracy w szczególnych warunkach, co wyklucza zaliczenie spornego okresu do pracy w szczególnych warunkach.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca nie spełnił podstawowego warunku, od którego zależy przyznanie prawa do emerytury, a mianowicie nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, należy uznać że wydana przez organ rentowy decyzja jest prawidłowa, a zatem brak podstaw do uwzględnienia odwołania.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.