Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jacek Witkowski (spr.)

Sędziowie: SO Katarzyna Antoniak

SO Elżbieta Wojtczuk

Protokolant: sekr. sądowy Anna Wąsak

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2015 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko R. M. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowo-Usługowa (...) w Ł.

o zaległe wynagrodzenie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 18 listopada 2014r. sygn. akt IV P 495/14

I. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie III, któremu nadaje następujące brzmienie: „wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2840 (dwa tysiące osiemset czterdzieści) złotych”;

II. w pozostałej części apelację oddala.

Sygn. akt IV Pa 66/15

UZASADNIENIE

Powódka A. K. wystąpiła z pozwem przeciwko R. M., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowo-Usługowa (...) w Ł., o zapłatę kwoty 4.927 zł. W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż pracodawca nie wypłacił jej wynagrodzenia za lipiec 2014r. w kwocie 1.740,65 zł, 2.999,04 zł za ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2013r. i 186,93 zł za pranie odzieży za lipiec 2014r. Podniosła, iż była zatrudniona w okresie od 1.09.2011r. do 19.07.2014r. i rozwiązała umowę o pracę na własną prośbę z dwutygodniowym okresem wypowiedzenia.

W dniu 17.09.2014r. Sąd Rejonowy w Siedlcach w sprawie o sygn. akt IV Np 20/14 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym zasądzono od pozwanego na rzecz powódki wszystkie kwoty, o które wystąpiła w pozwie wraz z ustawowymi odsetkami od wskazanych kwot oraz kosztami zastępstwa procesowego.

Od nakazu zapłaty sprzeciw wniósł pozwany, nie uznając powództwa i wnosząc o jego oddalenie. W sprzeciwie argumentował, iż powódka nie otrzymała wynagrodzenia za lipiec 2014r., bowiem wykonywała swoją pracę nieprawidłowo. Ekwiwalent za pranie odzieży nie należy się, bowiem w wymienionym okresie powódka przebywała na urlopie i wcześniej zdała odzież służbową. Odnośnie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy stwierdził, iż powódka wykorzystała urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia i ekwiwalent jej się nie należy.

Wyrokiem z dnia 18 listopada 2014 r. Sąd Rejonowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (sygn. akt IV P 495/14) zasądził od pozwanego R. M. na rzecz powódki A. K. kwotę 1.740,65 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem zaległego wynagrodzenia za lipiec 2014 r. oraz kwotę 2.999,04 zł z ustawowymi odsetkami od 20 lipca 2014 r. do dnia zapłaty tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, w pozostałej części umorzył postępowanie w sprawie. Wyrokowi w pkt I nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd Rejonowy swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Powódka A. K. była zatrudniona u pozwanego ostatnio jako kierownik sklepu z wynagrodzeniem 2.840 zł brutto w oparciu o umowę o pracę na czas określony do 30.09.2014r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Pismem z dnia 30.06.2014r. wypowiedziała umowę za dwutygodniowym okresem wypowiedzenia, na co pracodawca wyraził zgodę. Umowa uległa rozwiązaniu z dniem 19.07.2014r. W okresie wypowiedzenia powódka wykorzystała 12 dni urlopu wypoczynkowego za 2014r., a przed pójściem na urlop zdała odzież służbową. Na rozprawie powódka cofnęła żądanie zwrotu kwoty 186,93 zł z tytułu prania odzieży, potwierdzając argumentację pozwanego, iż w lipcu 2014r. przed pójściem na urlop zdała odzież. W zakresie cofniętego pozwu umorzono postępowanie, o czym orzeczono w pkt II sentencji wyroku z dnia 18 listopada 2014 r.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd Rejonowy stwierdził, iż żądanie powódki odnośnie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy za rok 2013 i wynagrodzenia za okres od 1.07.2014r. do 19.07.2014r. jest słuszne. Na rozprawie przed Sądem pozwany nie kwestionował kwot wyliczonych przez powódkę. Na swoje usprawiedliwienie podał, iż kwot tych nie zapłacił, mimo że dostał wcześniej wezwanie do zapłaty, bowiem miał i nadal ma trudną sytuację finansową i nie stać go obecnie na uiszczenie zaległych należności. Potwierdził, iż rozliczył jedynie urlop za 2014r., a nie wziął pod uwagę urlopu zaległego za 2013r.

W ocenie Sądu pierwszej instancji fakt, że pozwany ma ciężką sytuację materialną, nie przesądza o tym, iż może czuć się zwolniony z obowiązku wypłaty należności pracownikowi. Zgodnie bowiem z art. 94 2b pkt 5 k.p. pracodawca powinien terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie.

Zdaniem Sądu Rejonowego, nieprzekonywująca, nielogiczna i niezgodna z przepisami prawa pracy jest argumentacja pozwanego zawarta w sprzeciwie od nakazu zapłaty, iż miał zastrzeżenia do jakości pracy powódki i dlatego nie zasługuje ona na wypłatę wynagrodzenia za lipiec 2014r. Pracodawca niezadowolony, bowiem z efektów pracy konkretnego pracownika może skorzystać jedynie ze środków dyscyplinujących przewidzianych w kodeksie pracy, tj. poczynając od kar porządkowych art. 108 k.p. poprzez rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem art. 32 k.p., aż do rozwiązania umowy w trybie dyscyplinarnym art. 52 k.p.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe ustalenia i rozważania, Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powódki wynagrodzenie za okres od 1.07.2014r. do 19.07.2014r. w kwocie 1.740,65 zł brutto i ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2013r. w kwocie 2.999,64 zł wraz z odsetkami za zwłokę. Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że wysokość kwot żądanych przez A. K. nie została zakwestionowana przez pozwanego.

Sąd Rejonowy potraktował oświadczenie złożone przez pozwanego na rozprawie jako uznanie powództwa, co skutkowało nadaniem punktowi I wyroku rygoru natychmiastowej wykonalności, o czym orzeczono w pkt III sentencji wyroku.

Wyrok został wydany w oparciu o treść art. 22 § 1 k.p., art. 171 § 1 k.p., art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c. i art. 355 § 1 k.p.c.

Od powyższego wyroku apelację wniósł pozwany, zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 18 listopada 2014 r. w części, tj. w zakresie punktu I i III. Apelujący zarzucił:

1.  nierozpoznanie wniosków pozwanego, tj. żadnych wniosków dowodowych oraz wniosku o rozłożenie świadczenia na raty i brak wyjaśnienia w uzasadnieniu powodów pominięcia tychże wniosków;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych, a mianowicie:

a)  błędne ustalenie, że powódce należny jest ekwiwalent za urlop wypoczynkowy w 2013 roku w wysokości 2.999,04 zł, podczas gdy okoliczność ta była kwestionowana przez pozwanego i nie została w żaden sposób wykazana przez powódkę, zaś Sąd Rejonowy zaniechał przeprowadzenia postępowania dowodowego w tym zakresie, w szczególności nie przeanalizował akt osobowych powódki;

b)  dokonanie błędnej wykładni oświadczeń pozwanego i ustalenie, że pozwany uznał roszczenie i nie kwestionował wysokości kwot żądanych przez A. K., podczas gdy pozwany od początku oświadczał, iż nie uznaje roszczenia powódki w całości i twierdził, że powódce nie jest od niego należna żadna kwota;

3.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie naruszenie art. 78 § 1 k.p., art. 80 k.p. oraz art. 82 § 1 k.p. poprzez uznanie, że pozwany nie był uprawniony do odmowy wypłaty wynagrodzenia powódce z uwagi na złą jakość wykonanej przez nią pracy podczas gdy wynagrodzenie należne jest pracownikowi wyłącznie za wykonaną pracę odpowiednio do jej jakości, zaś za wadliwe wykonanie z winy pracownika produktów lub usług wynagrodzenie nie przysługuje;

4.  naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a)  nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego ponad zeznania stron, pominięcie wniosków dowodowych pozwanego i niewyjaśnienie w uzasadnieniu powodu pominięcia wniosków dowodowych pozwanego,

b)  przyjęcie, że pozwany przyznał wysokość ekwiwalentu za urlop, podczas gdy pozwany zakwestionował roszczenie w całości;

c)  przyjęcie, że pozwany uznał roszczenie i nadanie na tej podstawie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności, podczas gdy pozwany już w sprzeciwie oświadczył, iż powództwa nie uznaje w całości.

W oparciu o powyższe zarzuty wniesiono o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie powództwa ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd pierwszej instancji,

2.  w razie przegranej pozwanego – rozpoznanie wniosku pozwanego o rozłożenie na raty zasądzonego na rzecz powódki świadczenia stosownie do treści art. 320 k.p.c.;

3.  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania obu instancji wg norm przepisanych, a w razie przegranej pozwanego – o odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami z uwagi na jego szczególnie trudną sytuację materialną, ewentualnie o obciążenie pozwanego kosztami tylko w części,

4.  o ponowne rozpoznanie postanowień o oddaleniu wniosków dowodowych, o ile takie postanowienia zostały wydane,

5.  uchylenie rygory natychmiastowej wykonalności jako nadanego wyrokowi z naruszeniem art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c. (pozwany nie uznał roszczenia).

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji w całości jako niezasadnej oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się zasadna tylko w części odnoszącej się do błędnej oceny oświadczenia pozwanego i ustalenia, że pozwany uznał roszczenie, w pozostałym zaś zakresie nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy co do zasady dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i zastosował właściwą ocenę prawną. Na aprobatę nie zasługiwało jedynie ustalenie, co do uznania powództwa przez pozwanego na rozprawie, co skutkowało nadaniem wyrokowi w pkt I rygoru natychmiastowej wykonalności w zakresie roszczenia powódki, które nie zostało objęte cofnięciem pozwu.

W okolicznościach niniejszej sprawy bezsporne było, że powódka nie uzyskała wynagrodzenia za okres od 1.07.2014r. do 19.07.2014r., czyli za ostatnie dni przepracowane u pozwanego. Pracodawca argumentował to tym, że powódka w spornym okresie nie wykonywała swojej pracy w sposób prawidłowy, a tym samym nie należy jej się żądane wynagrodzenie. Powódce nie został także wypłacony ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2013 r.

Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe w nieznacznym zakresie, co było spowodowane tym, że pozwany ani w sprzeciwie od nakazu zapłaty, ani będąc słuchanym informacyjnie nie kwestionował zaległości wypłaty wynagrodzenia za lipiec 2014 r. oraz ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy za 2013 rok. W ocenie Sądu Okręgowego, choć pracodawca formalnie nie uznał powództwa, to jednak jego wyjaśnienia, później potwierdzone w ramach przesłuchania jako strona postępowania, jednoznacznie wskazują, że nie kwestionował faktu braku uregulowania dochodzonych przez powódkę roszczeń. Powyższe argumentował trudną sytuacją finansową, która - jak wskazano - trwa do chwili obecnej. Wobec tego Sąd Rejonowy, mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, a w szczególności oświadczenie pozwanego, odstąpił od przeprowadzenia innych dowodów w sprawie, w tym również zawnioskowanych przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Podkreślenia wymaga, że dowody te – w tym zawnioskowani świadkowie - zostały powołane na okoliczności związane z jakością pracy świadczonej przez powódkę (sposób wykonywania pracy przez powódkę w okresie trwania stosunku pracy, zdanie odzieży przed pójściem na urlop, braku przeszkolenia pracowników przez powódkę, pomimo polecenia pracodawcy, utrudnienia w funkcjonowaniu sklepu po odejściu powódki, k. 25). Jak słusznie zauważył Sąd pierwszej instancji, pracodawca niezadowolony z efektów pracy konkretnego pracownika może skorzystać ze środków dyscyplinarnych przewidzianych w kodeksie pracy, poczynając od kar porządkowych poprzez rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem, aż do rozwiązania umowy w trybie dyscyplinarnym. Sąd Rejonowy zasadnie zatem przyjął, że przeprowadzenie dowodów na okoliczność sposobu wykonywania obowiązków pracowniczych przez powódkę jest zbędne, bowiem w niniejszej sprawie jakość świadczonej pracy nie ma wpływu na roszczenie pracownika o zapłatę wynagrodzenia. Wprawdzie Sąd pierwszej instancji powinien wydać formalne postanowienie odnośnie powołanych przez pozwanego wniosków dowodowych, jednakże brak takiego postanowienia nie jest na tyle istotnym uchybieniem, które skutkowałoby uchyleniem wyroku. Sąd Okręgowy miał przy tym na uwadze, że zawnioskowane środki dowodowe były zbędne do dokonania ustaleń faktycznych i oceny prawnej roszczenia.

Na uwzględnienie nie zasługiwał także zarzut pozwanego dotyczący naruszenia prawa materialnego, a mianowicie naruszenia art. 78 § 1 k.p., art. 80 k.p. i art. 82 § 1 k.p. poprzez uznanie, że pozwany nie był uprawniony do odmowy wypłaty wynagrodzenia powódce z uwagi na złą jakość wykonanej przez nią pracy. Wskazać należy, że wynagrodzenie pracownika określane jest w umowie o pracę, zaś art. 78 § 1 k.p. zawiera jedynie podstawowe kryteria ustalania wynagrodzenia. Nie budzi przy tym wątpliwości, że w spornym okresie od 1.07.2014 r. do 19.07.2014 r. powódka była pracownikiem pozwanego, zatem przysługiwało jej wynagrodzenie za ten okres. Brak wypłaty wynagrodzenia powódce nie może nastąpić w związku z treścią art. 82 k.p., gdyż nawet wadliwe - ale niezawinione - wykonanie przez pracownika produktu lub usługi nie niweczy jego prawa do wynagrodzenia. Co więcej, podnoszona w apelacji przez stronę pozwaną okoliczność, że powódka wykonywała swoje obowiązki pracownicze w sklepie w sposób „skrajnie wadliwy”, co doprowadziło do szkód po stronie pozwanego (od braków towarów i chaosu wśród personelu, przez rosnące niezadowolenie klientów sklepu i stopniowe zmniejszanie się liczby klientów aż do zamknięcia placówki) – w ocenie Sądu Okręgowego – nie daje podstaw do pozbawienia powódki wynagrodzenia za pracę.

Z protokołu rozprawy z dnia 18 listopada 2014 r. (k. 33) jednoznacznie wynika, że pozwany złożył oświadczenie, iż nie kwestionuje wyliczonych przez powódkę kwot (wysokości dochodzonego roszczenia), zaś z uwagi na trudną sytuację finansową nie wypłacił zaległego wynagrodzenia za lipiec 2014 r. oraz ekwiwalentu za zaległy urlop wypoczynkowy. W złożonej apelacji pozwany praktycznie wyparł się powyższych twierdzeń, wskazując, że kwestionował roszczenie w całości, także w zakresie ekwiwalentu, zaś z oświadczenia złożonego na rozprawie nie wynika, by uznał wysokość dochodzonego roszczenia za prawidłową. Jeśli zdaniem pozwanego, jego oświadczenie złożone na rozprawie zostało błędnie zapisane, a treść protokołu nie odzwierciedla faktycznie złożonych wyjaśnień, to winien skorzystać z możliwości sprostowania protokołu z rozprawy, czego jednak nie uczynił. Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, że pewne kwestie zostały wyartykułowane przez pozwanego dopiero w treści apelacji i nie były podnoszone w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji.

Pozwany zarzucił, że Sąd Rejonowy w żaden sposób nie ustosunkował się do jego wniosku o rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia złożonego na podstawie art. 320 k.p.c. Treść powołanego przepisu wskazuje na fakultatywność działania sądu w zakresie rozłożenia na raty zasądzonego świadczenia, który może uczynić to w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Zdaniem Sądu Okręgowego, odmowa rozłożenia świadczenia na raty nie wymaga odrębnego orzeczenia w sentencji wyroku, jednakże ocena takiego wniosku powinna znaleźć się w uzasadnieniu orzeczenia. Pozwany w apelacji ponowił wniosek o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Niemniej jednak wniosek ten nie zasługiwał na uwzględnienie zarówno w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jak i przed sądem drugiej instancji. Strona pozwana podniosła, że znajduje się w skrajnie ciężkiej sytuacji finansowej i nie jest w stanie uiścić powódce jednorazowo całej należności. Nie przedłożono jednak dokumentów potwierdzających ww. okoliczność. Pozwany w żaden sposób nie udowodnił okoliczności, które taki wniosek czyniłyby zasadnym. Tym samym w niniejszej sprawie nie zachodzą szczególnie uzasadnione wypadki, które wskazywałyby na zasadność rozłożenia na raty zasądzonego świadczenia.

W ocenie Sądu Okręgowego, na uwzględnienie zasługiwał zarzut pozwanego związany z rygorem natychmiastowej wykonalności nadanym przez Sąd Rejonowy punkowi I wyroku co do całości roszczenia powódki. Sąd pierwszej instancji dokonał błędnej oceny oświadczenia pozwanego złożonego na rozprawie, przyjmując, iż stanowi ono uznanie powództwa. Choć treść oświadczenia pozwanego mogłaby na to wskazywać, to jednak nie można twierdzeń pozwanego ocenić jako formalne uznanie powództwa. Zdaniem Sądu Okręgowego, oświadczenia i wyjaśnienia pozwanego nie stanowią uznania powództwa, bowiem brak jest podstaw do stwierdzenia, by pozwany traktował roszczenie powódki za zasadne, a w konsekwencji godził się na wydanie wyroku uwzględniającego żądanie pozwu. Uznanie powództwa cechuje stanowczość, kategoryczność i bezwarunkowość oświadczenia woli i wiedzy strony pozwanej. Pozwany na rozprawie nie kwestionował okoliczności faktycznych (tj. kwot wyliczonych przez powódkę oraz braku wypłaty wynagrodzenia za lipiec 2014 r. i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy), niemniej jednak formalnie nie uznał roszczenia powódki i zgłoszonego żądania zapłaty zaległego wynagrodzenia i ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Wobec powyższego nie znalazł zastosowania art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c. W tej sytuacji – zgodnie z art. 477 ² § 1 zd. 1 k.p.c. - rygor natychmiastowej wykonalności winien zostać nadany wyrokowi w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika, które w niniejszej sprawie wynosi 2.840 zł. Co za tym idzie, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie III, ograniczając rygor natychmiastowej wykonalności do ww. kwoty. Podkreślenia przy tym wymaga, że zgodnie z art. 477 ⁶ § 1 k.p.c. wyrok sądu pierwszej instancji zasądzający świadczenia na rzecz pracownika, w stosunku do którego sąd drugiej instancji oddalił apelację zakładu pracy, podlega natychmiastowemu wykonaniu także w części, w której sąd nie nadał mu rygoru natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 477 ² k.p.c.

W pozostałej części, na mocy art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy apelację oddalił.