Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny
w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Aneta Fiałkowska – Sobczyk

Protokolant: Błażej Łój

po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2016 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) Stowarzyszenia (...) z siedzibą w M.

przeciwko Powiatowi (...)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Powiatu (...) na rzecz (...) Stowarzyszenia (...) z siedzibą w M. kwotę 112 406,15 zł (sto dwanaście tysięcy czterysta sześć zł i piętnaście groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 10 marca 2014 r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanego Powiatu (...) na rzecz (...) Stowarzyszenia (...) z siedzibą w M. kwotę 3 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje stronie pozwanej Powiatowi (...) uiścić na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego we Wrocławiu kwotę 5 621 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 2099/15

UZASADNIENIE

Powód (...) Stowarzyszenie (...) w M. wniósł o zasądzenie od pozwanego Powiatu (...) kwoty 112 406,15 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dat wskazanych w pozwie do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swojego żądania powód wskazał, że w 2013 r. pozwany przekazał powodowi na prowadzenie Dziennego Ośrodka (...)( (...)) dotację subwencji oświatowej w kwocie 2 837 344 zł.

Przyznana dotacja, zgodnie z umową dotacji i metryczką subwencji oświatowej 2013 zapewniała powodowi prowadzenie zajęć dla 61 wychowanków, gdzie miesięczna wysokość dotacji na jednego wychowanka - po podpisaniu aneksu nr (...) - wynosiła 3 876,15 zł.

Umowa dotacji określała kwotę dotacji odpowiadającej planowanej liczbie uczniów (wielkość średnioroczna) podanej przez powoda w roku szkolnym 2012 poprzedzającym rok udzielenia dotacji, tj. 2013.

Zapis § 3 umowy dotacji zobowiązywał powoda do składania do 10-go każdego miesiąca sprawozdania z faktycznej liczby uczniów wg stanu na 1-go każdego miesiąca. Niezłożenie sprawozdania skutkowało niewypłaceniem dotacji w tym miesiącu. Przy czym liczba uczniów uczęszczających w poszczególnych miesiącach na zajęcia do (...) była wyższa niż liczba uczniów ujęta w umowie dotacji tj. rzeczywista liczba uczniów w 2013 r. odpowiednio wynosiła: w styczniu – 62, w lutym – 62, w marcu – 63, w kwietniu – 63, w maju – 63, w czerwcu – 63, w lipcu – 63, w sierpniu - 63, we wrzeniu – 65, w październiku – 64, w listopadzie – 65 i w grudniu 65.

Pozwany przekazywał kwotę dotacji na konto powoda ale była ona zaniżona w stosunku do dotacji należnej, która by uwzględniała faktyczną liczbę uczniów uczęszczających w poszczególnych miesiącach na zajęcia do (...).

Pismami z dnia 3 marca 2014 r. i z dnia 25 kwietnia 2014 r. powód zwrócił się do pozwanego o zapłatę kwoty w wysokości 112 406,15 zł jako wyrównania należnej dotacji za 2013 r.

Pismem z dnia 06 marca 2014 r. pozwany odmówił wypłaty należnej dotacji, argumentując to przede wszystkim brakiem dodatkowych środków, gdyż nie otrzymał ich z ministerstwa, a powiat nie posiada środków własnych.

Powód nie zgadza się ze stanowiskiem pozwanego, ponieważ obowiązujące przepisy nakładają na pozwanego obowiązek wypłaty dotacji uwzględniającej faktyczną liczbę uczniów uczęszczających do placówki powoda. Zapis § 10 umowy dotacji odsyła strony w sprawach nieuregulowanych do przepisów powszechnie obowiązujących, a w szczególności do przepisów prawa oświatowego.

Zasady ustalania wysokości dotacji dla szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych normuje art. 90 ustawy o systemie oświaty.. Regulacje prawne zawarte w tym przepisie mają charakter wyczerpujący, co oznacza, że organ dotujący nie posiada kompetencji do zmiany tych zasad ani też wprowadzania zasad dodatkowych, nieprzewidzianych w ustawie. Dotacja jest obligatoryjnym wydatkiem budżetu samorządu powiatowego, jednak pod warunkiem, że prowadzący placówkę w terminie - do 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji - poda planowaną (a nie faktyczną) liczbę uczniów.

Jednak planowana liczba wychowanków nie jest rozstrzygająca i nie determinuje ostatecznie wysokości wypłaconej dotacji. Dotacja ta, zgodnie z przytoczonym przepisem, wynika bowiem wyłącznie z faktycznej liczby uczniów, weryfikowanej comiesięcznie. Z przepisów art. 90 ust. 3 i 4 ustawy o systemie oświaty wynika, że dotacje przysługują na każdego ucznia, a więc w wysokości odpowiadającej faktycznej, rzeczywistej liczbie uczniów w chwili przekazywania dotacji. Natomiast planowana liczba uczniów powinna służyć samorządom powiatowym do zabezpieczenia środków w przypadku gdy zwiększy się liczba uczniów w stosunku do liczby wykazanej w (...) na podstawie, której MEN nalicza subwencję dla powiatu. Wówczas powiaty nie miałyby problemów z naliczaniem dotacji należnej.

Dotacja, dla konkretnej szkoły (placówki) jest iloczynem liczby jej wychowanków i kwoty nie niższej niż kwota przewidziana na jednego wychowanka tego rodzaju placówki w części oświatowej subwencji ogólnej dla danej jednostki samorządu terytorialnego. Zatem ograniczenie wysokości dotacji do liczby uczniów wykazanych w systemie informacji oświatowej ( (...)), według stanu na dzień 30 września, nie znajduje umocowania w przepisach prawnych.

Mając na uwadze powyższe i stosownie do art. 90 ust. 2a ustawy o systemie oświaty dotacja dla szkół niepublicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, przysługuje na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju szkoły w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu powiatowego, co zostało powtórzone w § 3 ust. 1 Uchwały nr (...) Rady Powiatu (...) z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych placówek oświatowych oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości ich wykorzystania. Na podstawie metryczki subwencji oświatowej na rok 2013 dla Powiatu (...) przewidziano na prowadzenie przez powoda Ośrodka rewalidacyjno- wychowawczego dotację w części oświatowej subwencji ogólnej na kwotę 2 837 344,79 zł co odpowiada miesięcznej dotacji w przeliczeniu na jednego ucznia w kwocie 3 876,15 zł.

Z analizy przytoczonych przepisów oraz charakteru podmiotowego dotacji oświatowej powód wywodził, iż podstawowym kryterium udzielenia dotacji - poza ustaleniem kwoty na jednego wychowanka tego rodzaju placówki - jest faktyczna liczba wychowanków uczęszczająca do danej jednostki. Liczbę tę ustala się w oparciu o dane o planowanej liczbie uczniów wynikające z wniosku o przydzielenie dotacji, składanym do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. Dane te są danymi szacunkowymi, o czym świadczy zwrot „planowana liczba uczniów”. Zgodnie z treścią art. 90 ust. 3c ustawy o systemie oświaty dotacje, o których mowa w ust. la-3a, są przekazywane w 12 częściach w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca na rachunek bankowy szkoły lub placówki. Dotacje te przysługują w wysokości odpowiadającej faktycznej, rzeczywistej liczbie uczniów.

Podsumowując, w przedmiotowym stanie faktycznym - zgodnie z art. 90 ust. 2a ustawy o systemie oświaty - powiat jest zobowiązany wypłacić powodowi dotację na każdego ucznia uczęszczającego do placówki powoda według ustalonej wagi/kwoty/.

W odpowiedzi na pozew pozwany Powiat (...) wniósł w pierwszej kolejności o odrzucenie pozwu wskazując, że sprawa o zwrot dotacji jest sprawą z zakresu działania administracji publicznej i powinna być rozpoznawana w postępowaniu administracyjnym, a nie sądowym i jednocześnie wniósł o oddalenie powództwa.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie w przedmiocie oddalenie powództwa pozwany zarzucił, że powództwo jest bezzasadne, bowiem:

a. roszczenie powoda nie istnieje, nie mając oparcia w ustawie lub w zawartej z pozwanym umowie,

b. powód nie spełnił warunku prawnego podania liczby uczniów w wysokości uzasadniającej wysokość roszczenia do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji,

c. w razie zapłaty mu poczynionej byłby on bezpodstawnie wzbogacony (art. 405 k.c.) ponad prawo powszechne i zawartą z pozwanym umowę.

Przede wszystkim, zdaniem pozwanego, powód nie przedstawił w pozwie okoliczności faktycznych, na których mógłby oprzeć swoje roszczenie (art. 187§ 1 pkt 2 k.p.c.).

Jak wydaje się z osnowy pozwu, powód domaga się dotacji oświatowej w większej wysokości niż mu wypłacona, w stosunku do prowadzonego przez siebie Dziennego Ośrodka (...).

Powód takie swoje roszczenie procesowe wywodzi z umowy dotacji nr (...) z dnia 8 lutego 2013 r., zmienionej aneksem nr (...) z dnia 16 grudnia 2013 r., z „kopii metryczki subwencji oświatowej 2012”; z (...) zamieszczonej w osnowie pozwu oraz „kopii pism z dnia (...).2014 r. i 25.04. 2014 r.” oraz z kopii pisma pozwanego z dnia 06.03.2014 r.

Pozwany jednak wskazał, że zgłoszone przez powoda okoliczności faktyczne, jako dowody, w sposób oczywisty przeczą istnieniu roszczenia powoda, a także w części nie mogą stanowić dowodu w postępowaniu.

Pierwszy dowód zgłoszony przez powoda jest umową o dotację, na podstawie której powód otrzymał środki publiczne. Po zmianie aneksem z dnia 16 grudnia 2013 r. pozwany miał otrzymać kwotę 2 837 344 zł, co nastąpiło i nie jest kwestionowane w sprawie.

Umowa wyraźnie określa wysokość dotacji (§1 akapit drugi aneksu), jak również fakt zawarcia umowy nie jest przez strony kwestionowany, a należne powodowi świadczenie publiczno-prawne jest określone w wysokości wskazanej w umowie, na której zawarcie powód dobrowolnie się zgodził.

Po drugie, wydruk „Metryczki subwencji oświatowej”, zgłoszony jako „dowód” nie jest dokumentem w rozumieniu art. 244§1 k.p.c. bądź art. 245 k.p.c. jest wydrukiem komputerowym nieopatrzonym podpisem, a więc nie jest „dokumentem” na potrzeby k.p.c.

Nie do końca wiadomo poza tym, skąd taki wydruk pochodzi, bowiem sam ów dokument źródła pochodzenia nie wymienia (poza tym do odpisu pozwu została dołączona jego kopia, niepoświadczona za zgodność przez notariusza albo profesjonalnego pełnomocnika procesowego). Oczywiste jest, że taki wydruk nie może być dokumentem urzędowym, bowiem nie jest opatrzony ani pieczęcią urzędową, ani nie wymienia organu, który miałby go wydać, Nie jest również ów dokument zaświadczeniem urzędowym w myśl art. 217§1 k.p.a.

Na potrzeby ewentualnego zastosowania art. 309 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c., pozwany wskazuje, że ten wydruk w rubryce lp. 42, w kategorii (...)zawiera kwotę 2 837 344,79 zł, która w zasadzie pokrywa się ze środkami otrzymanymi umownie przez powoda. Pozwany nie wie, skąd wynika różnica w kwocie 0.79 zł w stosunku do umowy.

Po trzecie, pisma (kopie pism) z dnia 3 marca i 25 kwietnia 2014 r. są oświadczeniami samego powoda w przedmiocie jego stanowiska. Na potrzeby art. 245 k.p.c. mogą stanowić dowód, że powód takie oświadczenia złożył pozwanemu, przy czym nie stanowią one dowodu, że jakieś określone fakty są prawdziwe (wiarygodne), a tak zdaje się ich używać powód.

W myśl art. 245 w zw. z art. 253 k.p.c. pozwany przeczy wiarygodności tych dokumentów prywatnych ponad fakt złożenia takich oświadczeń przez powoda.

Skoro dokumenty nie pochodzą od pozwanego, który zaprzecza jak wyżej, a powód chce z tych dokumentów skorzystać na okoliczność udowodnienia czegoś ponad fakt złożenia oświadczenia, to na powodzie spoczywa obowiązek udowodnienia innymi dowodami wiarygodności tych dokumentów, a poza tym dokumenty prywatne nie korzystają z domniemania prawdziwości (tak K. Knoppek, Komentarz do art. 253 k.p.c., LEX 2013, nb. 1 akapit trzeci). Z pism wynikać ma (...) na którą powód się powołuje, a pozwany obejmuje również tę część pism swoim zaprzeczeniem.

Po czwarte, pismo pozwanego z dnia 6 marca 2014 r. nie może być skutecznie powołane przez powoda na poparcie jego roszczenia procesowego, bowiem pozwany zarówno w tamtym piśmie, jak i w niniejszej odpowiedzi odmawia zasadności roszczeniu powoda. Nie wiadomo, jak chciałby powód uzasadnić swoje roszczenie pismem pozwanego, w którym pozwany odmawia zasadności zapłaty.

Po piąte, z art. 90 ust. 2a u.o.s. wynika, że warunkiem nabycia dotacji w określonej wysokości jest przedstawienie informacji o liczbie uczniów do dnia 30 września roku poprzedzającego udzielenie dotacji. Jeśli powód uważa, że należy mu się większa dotacja, to może wykazać liczbę uczniów w większej wysokości na okoliczność przydzielania nowej dotacji w nowym roku szkolnym, do dnia 30 września - przy czym pozwany taką podwyżkę kwestionuje, bowiem faktem powszechnie znanym jest obniżenie ilości wychowanków w szkołach.

Gdyby powód otrzymał od pozwanego kolejne środki, to byłby bezpodstawnie wzbogacony, ponad miarę umowną (art. 405 k.c.), bowiem żądana kwota 112 406,15 zł nie ma oparcia ani w umowie, ani w ustawie o systemie oświaty.

W tym stanie sprawy pozwany wnosił jak w petitum.

W replice na odpowiedź na pozew powód uzupełniająco wskazał, w zakresie kwestionowanego przez pozwanego stanu faktycznego, że powód, zgodnie z § 2 pkt 1 Uchwały nr (...) Rady Powiatu (...) z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych placówek oświatowych oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości ich wykorzystania (Dz.Urz. Woj. (...). z dnia 22.05.2012 r., poz. 1848) złożył w dniu 27.09.2012 r. do Starostwa Powiatowego w M. wniosek o przyznanie dotacji w 2013 r.

Z kolei, na mocy § 4 pkt 2 Uchwały powód składał w siedzibie pozwanego co miesięczną informację za rok 2013 o faktycznej liczbie uczniów/wychowanków, ustaloną na podstawie dokumentacji przebiegu nauczania, według stanu na pierwszy dzień danego miesiąca. Nadto powód rozliczył udzieloną dotację za 2013 r., zgodnie z § 5 pkt 1 Uchwały w przewidzianym terminie.

Z zestawienia (tabelki) omówionego w pozwie wynika, że faktyczna liczba uczniów uczęszczających w poszczególnych miesiącach na zajęcia do placówki prowadzonej przez pozwanego za okres styczeń-grudzień 2013 r. była wyższa niż liczba uczniów ujęta we wniosku o przyznanie dotacji za 2013 r.

Pozwany jednak, pomimo wezwania do zapłaty kwoty jako wyrównania należnej dotacji za 2013 rok, odmówił powodowi jej zapłaty.

Powód wskazał nadto, że mając na uwadze treść obowiązujących przepisów, a zwłaszcza art. 90 ustawy o systemie oświaty należy stwierdzić, że uchwała rady powiatu oraz zawarta z powodem umowa dot. ustalania trybu udzielania i rozliczania dotacji za 2013 r. nie mogą stanowić skutecznej podstawy do ograniczenia kwoty dotacji. Akty te jako niższego rzędu winny być zgodne z regulacjami ustawowymi. W przeciwnym wypadku przekroczenie upoważnień ustawowych, pozostaje w sprzeczności z art. 94 Konstytucji, który stanowi jednoznacznie, że stanowienie prawa miejscowego następuje nie tylko na podstawie, lecz także w granicach upoważnień ustawowych, co uniemożliwia dopuszczalność wyjścia aktem prawa miejscowego poza granice upoważnienia ustawowego, wynikające z art. 90 ustawy o systemie oświaty. Ponieważ art. 90 ustawy o systemie oświaty określa wszystkie konstytutywne elementy dotacji jako stosunku zobowiązaniowego, z tego względu nie może podlegać żadnym modyfikacjom przez akty prawne niższej rangi, w tym oczywiście akty prawa miejscowego, wydawanych w oparciu o art. 90 ust. 4 wymienionej ustawy, jak również w drodze aktów stosowania prawa np. decyzji administracyjnych. Z cyt. przepisu ustawy wynika, że organy jednostek samorządu terytorialnego/rady powiatu/ upoważnione zostały jedynie do uszczegóławiania zasad przyznawania dotacji, poprzez określanie w sposób techniczny przekazywania i rozliczania dotacji. Uchwała powiatu nie może zatem poprzez modyfikację ustawowych zasad udzielania tych dotacji, ograniczać prawa do jej uzyskania. Dotyczy to również przyznawania dotacji na każdego ucznia.

Postanowieniem z dnia 21.07.2015 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu odrzucił pozew. Natomiast postanowieniem z dnia 30.11.2015 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu uchylił powyższe postanowienie przesądzając, że niniejsza sprawa, wbrew zarzutom pozwanego, jest sprawą cywilną w rozumieniu art. 1 k.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód, zgodnie z § 2 pkt 1 Uchwały nr (...) Rady Powiatu (...) z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych placówek oświatowych oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości ich wykorzystania (Dz.Urz. Woj. (...). z dnia 22.05.2012 r., poz. 1848) złożył w dniu 27.09.2012 r. do Starostwa Powiatowego w M. wniosek o przyznanie dotacji w 2013 r.

( dowód: wniosek o przyznanie dotacji w 2013 r., k. 67);

W wyniku powyższego strony zawarły w dniu 08.02.2013 r. umowę dotacji nr (...), zmienioną aneksem z dnia 16.12.2013 r., zgodnie z którą przyznano powodowi dotację na rok 2013 w łącznej wysokości 2 837 344 zł.

W 2013 roku pozwany przekazał powodowi na prowadzenie Dziennego Ośrodka (...)( (...)) dotację subwencji oświatowej w kwocie
2 837 344,00 zł. Przyznana dotacja, zgodnie z umową dotacji i metryczką subwencji oświatowej 2013 zapewniała powodowi prowadzenie zajęć dla 61 wychowanków, gdzie miesięczna wysokość dotacji na jednego wychowanka - po podpisaniu aneksu nr (...) - wynosiła 3 876,15 zł.

Przy czym umowa dotacji określała kwotę dotacji odpowiadającej planowanej liczbie uczniów (wielkość średnioroczna) podanej przez powoda w roku szkolnym 2012 poprzedzającym rok udzielenia dotacji, tj. 2013.

( dowód: umowa dotacji nr (...) z dnia 8 lutego 2013 r., k. 12,13, aneks nr (...) z dnia 16 grudnia 2013 r., k. 14, kopia metryczki subwencji oświatowej 2013, k. 15 i k. 65, wyjaśnienia A. S. – Prezesa Zarządu powoda k. 139);

Zgodnie z zapisem § 3 umowy dotacji powód składał do 10-go każdego miesiąca sprawozdania z faktycznej liczby uczniów wg stanu na 1-go każdego miesiąca. Przy czym niezłożenie sprawozdania skutkowałoby niewypłaceniem dotacji w tym miesiącu.

Rzeczywista liczba uczniów w 2013 r. odpowiednio wynosiła: w styczniu – 62, w lutym – 62, w marcu – 63, w kwietniu – 63, w maju – 63, w czerwcu – 63, w lipcu – 63, w sierpniu - 63, we wrzeniu – 65, w październiku – 64, w listopadzie – 65 i w grudniu 65. .

( dowód: umowa dotacji nr (...) z dnia 8 lutego 2013 r., k. 12,13, aneks nr (...) z dnia 16 grudnia 2013 r., k. 14, sprawozdania z liczby uczniów od stycznia 2013 r. do grudnia 2013 r. wraz z poświadczeniem ich złożenia k. 65 – 079, wyjaśnienia A. S. – Prezesa Zarządu powoda k. 139);

W dniu 14.01.2014 r. Stowarzyszenie złożyło w Powiecie (...) rozliczenie wykorzystania dotacji za rok 2013.

( dowód: rozliczenie wykorzystania dotacji z dnia 14.01.2014 r. wraz z poświadczeniem jego złożenia, k. 80);

Pismem z dnia 3 marca 2014 r.. powód zwrócił się do pozwanego o niezwłoczną zapłatę kwoty w wysokości 112 406,15 zł jako wyrównania należnej dotacji za 2013 r.

Pismem z dnia 06.03.2014 r., doręczonym powodowi w dniu 10.03. (...)., pozwany odmówił zapłaty dodatkowej kwoty wskazując, że nie posiada dodatkowych środków na wyrównanie dotacji za rok 2013.

Pismem z dnia 25.04.2014 r., otrzymanym przez pozwanego w dniu 25.04.2014 r., powód ponownie wezwał pozwanego o zapłatę kwoty dochodzonej w pozwie.

(dowód: pismo z dnia 03.03.2014 r. k. 60, pismo z dnia z dnia 06.03.2014 r., k. 61, pismo z dnia 25.04.2014 r., k. 62).

Przepis § 6 pkt 1 i 2 uchwały nr (...) Rady Powiatu (...) z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych szkół i placówek oświatowych oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości ich wykorzystania stanowi, że zarządowi Powiatu w M. przysługuje prawo kontroli prawidłowości wykorzystania dotacji zgodnie z celem, na który została udzielona, stosownie do przepisów art. 90 ust. 3d ustawy o systemie oświaty, zwanej dalej kontrolą, oraz:

1) zgodności danych wykazanych we wniosku o udzielenie dotacji – na podstawie dokumentacji przebiegu nauczania,

2) zgodności złożonego rozliczenia dotacji, o którym mowa w § 5, z dokumentacją organizacyjną i finansową szkoły/placówki.

Jeżeli w wyniku kontroli zostanie stwierdzone, że dotacja została:

1) wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem,

2) pobrana nienależnie,

3) pobrana w nadmiernej wysokości,

podlega ona zwrotowi na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych.

( Dziennik Urzędowy Województwa (...) z dnia 22.05.2012 r., poz. 1848).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo co do zasady zasługiwało na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie powód domagał się zapłaty w wysokości 112 406,15 zł z ustawowymi odsetkami jak w pozwie tytułem wyrównania należnej za 2013 r. dotacji, wskazując, że strona pozwana wypłaciła powodowi dotację za 2013 r. w łącznej wysokości 2 837 344 zł, czyli po 3 876,15 zł miesięcznie na jednego ucznia, przy przyjęciu planowanych 61 uczniów w danym miesiącu. Natomiast rzeczywista liczba uczniów była w każdym miesiącu wyższa, tym samym należna powodowi dotacja za rok 2013 powinna być wyższa o kwotę dochodzoną w pozwie.

Pozwany natomiast wnosząc o oddalenie powództwa wskazał, że powód przede wszystkim nie przedstawił w pozwie okoliczności faktycznych, na których mógłby oprzeć swoje roszczenie (art. 187§ 1 pkt 2 k.p.c.), a nadto roszczenie powoda nie istnieje, nie mając oparcia w ustawie lub w zawartej z pozwanym umowie i powód nie spełnił warunku prawnego podania liczby uczniów w wysokości uzasadniającej wysokość roszczenia do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji. Przy czym, zdaniem pozwanego, w razie zapłaty powodowi byłby on bezpodstawnie wzbogacony (art. 405 k.c.) ponad prawo powszechne i zawartą z pozwanym umowę.

Jeśli chodzi o stan faktyczny, to Sąd dokonał jego ustalenia na podstawie złożonych przez powoda i poświadczonych za zgodność z oryginałem przez radcę prawnego (po zarzutach zgłoszonych prze pozwanego) dokumentów prywatnych, a w szczególności umowy z dnia 08.02.2013 r. wraz z aneksem z dni 16.12.2013 r, której prawdziwości zresztą pozwany nie kwestionował, a z której to wynikała wysokość dotacji na jednego ucznia za rok 2013. Natomiast co do rzeczywistej liczby uczniów za każdy miesiąc 2013 r., to Sąd ustalenia w tym zakresie poczynił na podstawie sprawozdań z liczby uczniów, składanych do 10 – każdego miesiąca pozwanemu Powiatowi, a znajdujących się na karcie akt od 68 do 79 z poświadczeniem ich złożenia u strony pozwanej, a poświadczonych za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika powoda – radcę prawnego oraz z wyjaśnień złożonych przez Prezesa Zarządu strony pozwanej, które były logiczne, wiarygodne i znajdowały potwierdzenie w pozostałych przeprowadzonych w sprawie dowodach.

Przy czym co do zgodności tych sprawozdań z rzeczywistym stanem rzeczy, to należy mieć jeszcze na uwadze treść § 6 uchwały nr (...) Rady Powiatu (...) z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych szkół i placówek oświatowych oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości ich wykorzystania, który stanowi, że zarządowi Powiatu w M. przysługuje prawo kontroli prawidłowości wykorzystania dotacji zgodnie z celem, na który została udzielona, stosownie do przepisów art. 90 ust. 3d ustawy o systemie oświaty, zwanej dalej kontrolą, oraz:

1) zgodności danych wykazanych we wniosku o udzielenie dotacji – na podstawie dokumentacji przebiegu nauczania,

2) zgodności złożonego rozliczenia dotacji, o którym mowa w § 5, z dokumentacją organizacyjną i finansową szkoły/placówki.

Jeżeli w wyniku kontroli zostanie stwierdzone, że dotacja została:

1) wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem,

2) pobrana nienależnie,

3) pobrana w nadmiernej wysokości,

podlega ona zwrotowi na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych.

Tym samym jeśli pozwany uważał, że sprawozdawana liczba uczniów w danym miesiącu była zawyżona powinien to wykazać wynikami przeprowadzonej kontroli, zgodnie z uchwaloną przez Radę Powiatu uchwałą.

Zgodnie z art. 90 ust. 2 i ust. 2a ustawy o systemie oświaty, szkoły podstawowe specjalne i gimnazja specjalne oraz szkoły ponadgimnazjalne o uprawnieniach szkół publicznych, w tym z oddziałami integracyjnymi, otrzymują dotacje z budżetu powiatu. Przy czym dotacje dla szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju szkoły w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, o której mowa w ust. 1 i 2, pod warunkiem że osoba prowadząca szkołę poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji.

Analiza ww. przepisu wskazuje, iż dotacja oświatowa ma charakter podmiotowy co oznacza, iż podstawowym kryterium udzielenia tej dotacji jest liczba wychowanków danej jednostki. Liczbę tę ustala się w oparciu o dane o planowanej liczbie uczniów wynikające z wniosku o przydzielenie dotacji, składanym do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. Czyli można powiedzieć, że są to dane szacunkowe („planowana liczba uczniów"). Taki wniosek został złożony przez powoda pozwanemu w dniu 27.09.2012 r. (k. 67).

Niemniej jednak dotacje te przysługują w wysokości odpowiadającej faktycznej, rzeczywistej liczbie uczniów. Jeżeli w trakcie roku okaże się, że liczba uczniów z różnych względów będzie inna od planowanej, to nie ma wątpliwości, że istnieje obowiązek zwrotu dotacji pobranej w nadmiernej wysokości (na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jak stanowi §6 pkt. 2 podpunkt 3 uchwały nr (...) Rady Powiatu (...) z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych szkół i placówek oświatowych oraz trybu i zakresu kontroli prawidłowości ich wykorzystania). Tym samym nie powinno być również wątpliwości, że w przypadku większej ilości uczniów w danym miesiącu niż liczba planowana, podmiot prowadzący szkoły podstawowe specjalne i gimnazja specjalne oraz szkoły ponadgimnazjalne o uprawnieniach szkół publicznych, w tym z oddziałami integracyjnymi, może domagać się zapłaty dodatkowej kwoty z tego dotacji.

Mając więc na uwadze, że do obliczenia wysokości należnej dotacji powinna być użyta rzeczywista liczba uczniów w danym miesiącu, a okoliczność, że uczeń/uczniowie nie byli ujęci w systemie informacji oświatowej na dzień 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji nie zwalnia jednostki samorządu terytorialnego z obowiązku dotacyjnego, to podstawą domagania się wyrównania dotacji zgodnie z rzeczywistą liczbą uczniów od strony pozwanej, na której spoczywa ten ustawowy obowiązek jest przepis art. 405 k.c., który stanowi, że kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Pamiętać bowiem należy, że wzbogacenie polega na uzyskaniu jakiejkolwiek korzyści majątkowej w dowolnej postaci. Może ono polegać na nabyciu rzeczy lub praw, lub powiększeniu zakresu praw poprzez przetworzenie, połączenie. Uzyskanie korzyści może też polegać na rozszerzeniu lub umocnieniu już istniejących praw, na używaniu albo osiąganiu pożytków z cudzych rzeczy lub praw, lub na korzystaniu z cudzych usług. Korzyść może także polegać na zwolnieniu z długu, zniesieniu praw rzeczowych obciążających rzeczy wzbogaconego, uchronieniu przed szkodą lub zmniejszeniu szkody (por. K. Pietrzykowski (w:) Kodeks..., s. 867; Z. Radwański, Zobowiązania..., s. 218; P. Księżak, Bezpodstawne..., s. 62 i n.).

Jak więc wynika z powyższego, wzbogacenie w konsekwencji oznacza albo zwiększenie aktywów, albo zmniejszenie pasywów wzbogaconego (co do tego ostatniego por. wyrok SA w Warszawie z dnia 24 lutego 2004 r., VI ACa 546/03, M. Praw. 2005, nr 10, s. 506 z glosą krytyczną W. Machały). Innymi słowy, majątek wzbogaconego powiększa się o coś, o co nie powinien się powiększyć, albo nie pomniejsza się o coś, o co powinien się pomniejszyć.

Natomiast okoliczność, że strona pozwana nie zabezpieczyła na powyższe środków w swoim budżecie, mając comiesięczną informację o większej ilości uczniów niż planowana na rok 2013, nie może obciążać powoda i stanowić podstawy do oddalenie powództwa.

Dlatego też, na podstawie wyżej wskazanych przepisów prawa, orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku zasądzając na rzecz powoda od strony pozwanej całość dochodzonej przez niego należności głównej z ustawowymi odsetkami od dnia
10 marca 2014 r. do dnia zapłaty.

Orzeczenie o odsetkach za opóźnienie uzasadnia teść art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c., przy przyjęci, że powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej w pozwie po raz pierwszy w piśmie z dnia 3 marca 2014 r., a pozwany w dniu 10 marca 2014 r. odmówił zapłaty, a tym samym od tego dnia pozostawał już w opóźnieniu.

W pozostałej części natomiast oddalono żądanie co do odsetek jako bezzasadne w punkcie II sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach procesu w punkcie III sentencji wyroku uzasadnia treść art. 100 zd. 2 k.p.c., mając na uwadze iż powód uległ tylko co do nieznacznej części żądania w zakresie należności ubocznej.

Ponieważ powód z mocy prawa był zwolniony od kosztów sądowych, Sąd na podstawie art. 113 ust 1 ustawy o kosztach sadowych sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie IV sentencji wyroku.