Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Paulina Wawrzynkiewicz (spr.)

Sędziowie SO Małgorzata Truskolaska-Żuczek

SO Elżbieta Gajewska

Protokolant protokolant sądowy-stażysta Magdalena Wierzchowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lipca 2016 r. w Warszawie

sprawy z powództwa K. O.

przeciwko Gminie Miastu M.

o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Wołominie

z dnia 18 sierpnia 2015 r., sygn. akt I C 3418/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od K. O. na rzecz Gminy Miasta M. kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Małgorzata Truskolaska-Żuczek Paulina Wawrzynkiewicz Elżbieta Gajewska

Sygn. akt IV Ca 1814/15

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Wołominie wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2015r., sygn. akt I C 3418/14 w pkt. 1 oddalił powództwo K. O. przeciwko Gminie Miastu M. o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu, zaś w pkt. 2 zasądził od K. O. na rzecz Gminy Miasta M. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W apelacji pozwana zaskarżyła wyrok w całości, wnosząc o zmianę wyroku poprzez ustalenie wstąpienia w stosunek najmu przez K. O. lokalu mieszkalnego, położonego w miejscowości M., pryz ul. (...), w miejsce najemcy tego lokalu J. O. zmarłej w dniu 19 stycznia 2014r., ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Skarżąca sformułowała zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie wadliwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, z pominięciem zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego poprzez uznanie, iż centrum czynności życiowych powódki znajduje się w S., przy braku jakichkolwiek dowodów, iż K. O. przebywa za granicą na stałe, jak również bezpodstawne uznanie, iż jej córka uczęszcza do przedszkola w S., podczas gdy przebywają tam czasowo oraz uznanie, że decyzja Burmistrza Miasta M. nr (...) z dnia 25 czerwca 2015r. o odmowie wymeldowania nie może stanowić ustaleń stanu faktycznego, gdyż dotyczy okoliczności objętych blisko rok po śmierci najemcy J. O., z jednoczesnym brakiem ustalenia przez Sąd, czy okoliczności wskazane w decyzji, a dotyczące ześrodkowania czynności życiowych K. O., w mieszkaniu przy ul. (...) w J., były tożsame w momencie jej zamieszkania w mieszkaniu w M. przed śmiercią matki, uznanie iż tylko spełnienie przesłanek śmierci najemcy w zamieszkiwanym lokalu i jednoczesne zamieszkiwanie osoby najbliższej może stanowić podstawę wstąpienia w stosunek najmu, podczas gdy sytuacja zdrowotna zmusiła J. O. do przeprowadzki za granicę, w celach leczniczych, gdzie zmarła;

b)  art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 231 § 1 k.p.c. poprzez niewskazanie, jakie fakty Sąd I instancji uznał za udowodnione, dowodów na których się oparł oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, jak również niedostateczne wyjaśnienie podstawy prawnej i faktycznej wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz dokonaną przez ten Sąd ocenę prawną, sprowadzającą się do uznania, że powódka nie wstąpiła w stosunek najmu po śmierci najemczyni J. O. na podstawie art. 691 k.c., a tym samym jej powództwo podlegało oddaleniu.

Na wstępie zauważyć należy, iż wbrew wywodom apelacji Sąd Rejonowy dokonał wszechstronnej i wnikliwej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, nie naruszając przy tym dyspozycji art. 233 kpc. Artykuł 233 kpc wskazuje, iż Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Przepis powyższy stanowi wyraz zasady swobodnej oceny dowodów. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawało się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w wypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona ( takwyrok SN z 27.09.2002, II CKN 817/00).

W ocenie Sądu Okręgowego, w apelacji nie wskazano żadnych konkretnych uchybień w zakresie oceny materiału dowodowego, których miałby dopuścić się Sąd Rejonowy rozpoznając niniejszą sprawę. Wyprowadzenie przez Sąd Rejonowy odmiennych wniosków w zakresie ustalenia miejsca zamieszkania i centrum życiowego powódki, nie daje zaś wystarczających podstaw dla uznania, iż rozstrzygając niniejszą sprawę Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia art. 233 k.p.c. Nie można zgodzić się w szczególności z podniesionymi w apelacji zarzutami, iż Sąd Rejonowy dokonał wadliwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, z pominięciem zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy daje wystraczające podstawy dla ustalenia, iż centrum życiowe powódki od lat znajduje się w S., gdzie od kilkunastu lat powódka przebywa z namiarem stałego pobytu.

Zauważyć bowiem należy, iż w zasadzie wszyscy przesłuchani w niniejszej sprawie świadkowie wskazywali, iż powódka od szeregu lat zamieszkuje w S.. Okoliczności tej nie kwestionowała również sama powódka, która jednakże wywodziła, iż jej pobyt za granicą ma charakter czasowy, zaś jej centrum życiowe ześrodkowane jest w Polsce. Wbrew zarzutom apelacji prawidłowo ocenił Sąd Rejonowy, że powódka nie spełniła przesłanki stałego zamieszkiwania z najemcą do chwili jego śmierci. Stałe zamieszkiwanie z najemcą osoby mu bliskiej oznacza ześrodkowanie przez tę osobę całej swej działalności życiowej w lokalu najemcy, tak by zajmowany przez tę osobę lokal stanowił jej centrum życiowe (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2000r., sygn. akt I CKN 40/99, Lex nr 811808). W ocenie Sądu Okręgowego takim lokalem nie było dla powódki mieszkanie, którego spór dotyczy, albowiem przebywała w nim sporadycznie, kilka razy w roku, przy okazji pobytu u matki. Powódka od ponad 10 lat. zamieszkuje w S., gdzie pracuje, gdzie zawarła związek małżeński . Znamiennym jest, iż po rozwodzie w 2012 roku powódka nie powróciła na stałe do Polski lecz pozostała w S.. Powódka podniosła, iż brak jest dowodów wskazujących, iż jej córka chodzi do przedszkola w S.. Jednakże wskazać należy, iż sama powódka nie przedstawiła dowodów przeciwnych tj. potwierdzających, iż jej córka uczęszcza do przedszkola w Polsce.

W ocenie Sądu Okręgowego podnoszone w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego okazały się nietrafne i nie podważyły słuszności zaskarżonego orzeczenia

Zgodnie z art. 691 § 1 i 2 k.c. w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu wstępują: małżonek, niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.

Ocena spełnienia przesłanek wstąpienia przez osobę bliską, zamieszkującą wspólnie z najemcą, w stosunek najmu po zmarłym najemcy, dokonywana jest według stanu istniejącego w dniu, kiedy to wstąpienie następowało – tj. w dacie śmierci najemcy. Sąd w niniejszej sprawie oceniał zatem, czy powódka zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu w dniu 19 stycznia 2014 r., kiedy to zmarła jej matka. Na podstawie dowodów zgromadzonych w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że w chwili śmierci J. O. powódka przebywała z zamiarem stałego pobytu w S..

W ocenie Sądu Okręgowego decyzja Burmistrza Gminy Miasta M. z dnia 26 czerwca 2015r. (k.91), na którą powołuje się skarżąca w apelacji, o odmowie wymeldowania powódki z lokalu nr (...) przy ul. (...) w M., nie może zmienić poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń w zakresie uznania, iż w dacie śmierci najemczyni powódka zamieszkiwała na stałe w S.. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że postępowanie administracyjne dotyczące wymeldowania powódki z lokalu wszczęto w dniu 16 stycznia 2015 r., a zatem ponad rok po śmierci najemczyni, ustalenia dokonywane w tym postępowaniu nie mogły mieć więc znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Na marginesie należy wskazać, iż z uzasadnienia decyzji wynika, iż w lokalu znajdują się rzeczy i meble powódki i jej dziecka. Powyższe jednakże w żadnym stopniu nie przesądza o fakcie stałego zamieszkiwania przez powódkę w przedmiotowym lokalu. Oczywistym bowiem wydaje się, iż regularnie odwiedzając matkę powódka pozostawiła w lokalu część niezbędnych dla siebie i dziecka rzeczy.

W ocenie Sądu Okręgowego również sam fakt zameldowania powódki w przedmiotowym lokalu nie stanowi w żadnym zakresie potwierdzenia stałego, faktycznego zamieszkiwania w nim powódki w chwili śmierci najemczyni. Słusznie wskazał Sąd Rejonowy, iż o fakcie niezamieszkiwania przez powódkę w spornym lokalu świadczy okoliczność, iż po śmierci brata powódki, który zamieszkiwał wraz z najemczynią, opłaty czynszowe były naliczane dla jednej osoby na podstawie wniosku matki powódki, która wskazała, iż w lokalu zamieszkuje sama. Powyższe znajduje potwierdzenie w dokumentach złożonych przez pozwanego – oświadczenia najemcy (k.37), informacji o zmianie opłat (k.38), a także w zeznania świadków E. P. i U. R..

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego, iż z zeznań wszystkich świadków wynika, że powódka sporadycznie przebywa w spornym lokalu, kilka razy w roku, były to wizyty o charakterze rodzinnym, w celu pomocy chorej matce, bez zamiaru stałego zamieszkiwania w lokalu nr (...) przy ul. (...).

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie można uznać, iż powódka stale zamieszkiwała do czasu śmierci najemczyni w spornym lokalu, jak również nie ma podstaw do stwierdzenia, iż tam koncentrowały się jej czynności życiowe. Należy podkreślić, iż miejsce stałego pobytu danej osoby to miejsce, w którym ta osoba realizuje swoje podstawowe funkcje życiowe – mieszka, spożywa posiłki, nocuje, wypoczywa, przyjmuje gości, przechowuje rzeczy niezbędne do codziennego funkcjonowania, utrzymuje kontakty z sąsiadami, przyjmuje i nadaje korespondencję.

W ocenie Sądu Okręgowego powódka koncentruje swoje sprawy życiowe w S., gdzie pracuje i wychowuje małoletnią córkę. Powódka zamieszkuje w S. od ponad 10 lat i wszystkie dowody zgromadzone w toku postępowania w sposób jednoznaczny i nie budzący jakichkolwiek wątpliwości Sądu Okręgowego wskazują, iż w tym kraju ześrodkowała swoje centrum życiowe. Długość pobytu powódki za granicą, założenie w S. rodziny, wychowywanie tam córki, wskazują, iż pobyty powódki w Polsce spowodowane były de facto wyłącznie chęcią odwiedzin i kontaktu z pozostałą w kraju matką. Okoliczność tę potwierdza również fakt, iż w czasie choroby matki, przed jej śmiercią powódka nie opiekowała się nią w Polsce lecz zabrała do w S..

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 6 pkt 2 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Małgorzata Truskolaska – Żuczek Paulina Wawrzynkiewicz Elżbieta Gajewska