Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 18 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IX Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Katarzyna Krzymkowska

Protokolant:sekr. sąd. Ewelina Kołodziejczak-Marczak

po rozpoznaniu w dniu 4 maja 2016 r. w Poznaniu

na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A w W.

przeciwko Z. O.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Z. O. na rzecz powoda (...) S.A w W. kwotę 189.391,04 zł (sto osiemdziesiąt dziewięć tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt jeden złotych cztery grosze) wraz z odsetkami:

a)  od kwoty 173.498,52 zł ustawowymi od dnia 8 marca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

b)  od kwoty 15.892,52 zł ustawowymi od dnia 31 lipca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

I.  kosztami postępowania obciąża pozwanego i z tego tytułu zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 13.087 zł.

SSO Katarzyna Krzymkowska

UZASADNIENIE

Pozwem z 30 października 2015 r. powódka – (...) Spółka akcyjna w W. domagała się od pozwanego – Z. O. zapłaty kwoty 189.391,04 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dat i kwot wskazanych szczegółowo w pozwie, kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że zawarła 25 stycznia 2013 r. umowę nr (...) z pozwanym, której przedmiotem było wykonanie robót budowlanych na inwestycji pn. „Budowa budynku administracyjno – socjalnego z częścią warsztatową i garażem wraz z budową układu komunikacyjnego, niezbędnej infrastruktury technicznej oraz zagospodarowaniem terenu dla potrzeb (...) Spółka akcyjna w S.”. Strony ustaliły termin ukończenia prac do 31 maja 2014 r.

Powódka zgłaszała pozwanemu liczne uwagi dotyczące jakości i terminowości prac. W związku z opóźnieniem sięgającym 60 dni powód pismem z 19 grudnia 2013 r. odstąpiła od umowy z przyczyn po stronie wykonawcy. Opóźnienie w realizacji umowy przyniosło powódce znaczną szkodę, co powodowało, że przysługuje jej kara umowna w wysokości 10% umówionego wynagrodzenia pozwanego. Powódka naliczyła pozwanemu karę umowną na kwotę 389.223,03 zł, która została skompensowana z należnością pozwanego wynikającą z faktury nr (...) z 25.11.2013 r. Do rozliczenia pozostała kwota 359.954,49 zł. Następnie kwota ta zostałą skompensowana z należnością wynikającą z faktury końcowej pozwanego nr 07/02/14 na kwotę 186.455,97 zł. W wyniku dokonanego potrącenia do zapłaty przez pozwanego pozostała kwota 173.498,52 zł.

Druga cześć należności dochodzonej pozwem to należność wypłacona przez powódkę tytułem zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy robót budowlanych – (...) Sp. z o.o. w kwocie 15.892,52 zł. Należność ta została uiszczona w związku z prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 21.05.2015, VIII Ga 117/15 na rzecz podwykonawcy pozwanego.

Nakazem zapłaty z 17 grudnia 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. IX Gnc 1137/15 w postępowaniu upominawczym tut. Sąd orzekł w całości zgodnie z żądaniem pozwu.

W swoim sprzeciwie pozwany zaskarżył ww. nakaz w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pozwany przyznał, że strony łączyła umowa wskazana w pozwie, która przewidywała kary umowne za opóźnienie. Wskazał jednak, że w sytuacji odstąpienia od umowy przez powódkę nie wygasło zastrzeżenie zapłaty kary umownej.

Zdaniem pozwanego powódka dokonała swojego oświadczenia o odstąpieniu od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy po 60-dniowym terminie przewidzianym w §15 ust. 2 umowy stron. Podstawy do odstąpienia od umowy mogły wystąpić – w ocenie pozwanego – już w lipcu – sierpniu 2013 r. Powódka nie miała podstaw do obciążania pozwanego karą umowną. Pozwany podniósł zarzut niewłaściwości funkcjonalnej sądu gospodarczego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność m.in. w zakresie paliw gazowych. Pozwany był przedsiębiorcą do czasu jego wykreślenia z rejestru 9.10.2014 w związku z przekształceniem w spółkę kapitałową.

dowód – informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z KRS powoda (k. 11 i n.), wypis z (...) pozwanego (k. 18).

Strony zawarły 25 stycznia 2013 r. umowę nr (...), której przedmiotem było wykonanie robót budowlanych przez pozwanego - jako wykonawcy - na inwestycji pn. „Budowa budynku administracyjno – socjalnego z częścią warsztatową i garażem wraz z budową układu komunikacyjnego, niezbędnej infrastruktury technicznej oraz zagospodarowaniem terenu dla potrzeb (...) Spółka akcyjna w S.” Obowiązkiem umownym powódki - jako zamawiającego - była zapłata wynagrodzenia ryczałtowego wykonawcy w kwocie 3.164.414,85 zł netto (§12 ust. 1 umowy stron). Strony ustaliły termin ukończenia prac do 31 maja 2014 r.

Zgodnie z §7 ust. 5 umowy stron w przypadku powierzenia przez wykonawcę robót budowlanych objętych przedmiotem umowy podwykonawcy zgodnie z postanowieniami umowy, wynagrodzenie umowne wykonawcy obejmuje wynagrodzenie należne takiemu podwykonawcy zgodnie z zawartą z nim przez wykonawcę umową.

Zgodnie z § 12 ust. 13 umowy w przypadku, gdy wynagrodzenie należne podwykonawcy zostanie zapłacone przez zamawiającego, zamawiający będzie mógł dochodzić od wykonawcy całej kwoty uiszczonej podwykonawcom.

Strony w §14 ust. 1 pkt 6 umowy ustaliły, że za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy zamawiającemu przysługuje od wykonawcy kara umowna w przypadku odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy – w wysokości 10% wartości umówionego wynagrodzenia brutto wskazanego w §12 ust. 1 umowy.

Zamawiającemu, poza wypadkami określonymi w Kodeksie cywilnym, przysługuje prawo odstąpienia od umowy w przypadku, gdy wykonawca opóźnia się z wykonaniem etapu realizacji przedmiotu umowy tak bardzo, że nie jest prawdopodobne, aby zdołał go ukończyć w umówionym terminie. Zamawiający jest uprawniony do wykonania umownego prawa odstąpienia od umowy w terminie 60 dni od daty stwierdzenia przez niego podstawy do odstąpienia.

Bezsporne, a nadto dowód – p oświadczona za zgodność z oryginałem przez pełn . powódki będącego r. pr. kserokopia: umowy nr (...) wraz z harmonogramem prac (k. 22 i n.).

Powódka zgłaszała pozwanemu liczne uwagi dotyczące jakości i terminowości prac oraz BHP już na radzie budowy nr 2 w dniu 8 maja 2013 r. Na radzie budowy nr 3 w dniu 5.06.2013 r. stwierdzono opóźnienie w odniesieniu do harmonogramu prac w ilości 20 dni roboczych. Na radzie budowy nr 6 w dniu 26.11.2013 r. stwierdzono opóźnienie sięgające 60 dni oraz brak realizacji przez pozwanego szeregu pozycji z harmonogramu prac. Wspólnie uznano, że obecne zaangażowanie sił, sprzętu, dostaw nie gwarantuje dotrzymania końcowego terminu realizacji przedsięwzięcia określonego w umowie, tj. 31 maja 2014 r. Protokoły rad budowy były podpisywane i akceptowane przez pozwanego. Pozwany miał świadomość opóźnienie.

Bezsporne, a nadto dowód – p oświadczone za zgodność z oryginałem przez pełn . powódki będącego r. pr. kserokopie ww. protokołów z rad budowy (k. 32-38), zeznania świadka T. B. (protokół rozprawy z dnia 4.05.2016 roku ), zeznania świadka M. S. (protokół rozprawy z dnia 4.05.2016 roku).

W związku z opóźnieniem sięgającym 60 dni powódka pismem z 19 grudnia 2013 r. złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy z przyczyn po stronie wykonawcy – brak gwarancji terminowego i jakościowego zakończenia robót w terminie określonym w umowie. Pozwany potwierdził stan zaawansowania robót. Do czasu odstąpienia powódka stwierdzała zbyt małe zaangażowanie pracowników na budowie i niezawarcie umów z dostawcami materiałów.

Z uwagi na dokonane odstąpienie powódka naliczyła pozwanemu karę umowną na kwotę 389.223,03 zł, płatną w ciągu 30 dni od 5.02.2014, która została skompensowana z należnością pozwanego wynikającą z faktury nr (...) z 25.11.2013 r. na kwotę 29.268,54 zł. Do rozliczenia pozostała kwota 359.954,49 zł. Następnie kwota ta zostałą skompensowana z należnością wynikającą z faktury końcowej pozwanego nr 07/02/14 na kwotę 186.455,97 zł. W wyniku dokonanego potrącenia do zapłaty przez pozwanego pozostała kwota 173.498,52 zł.

Dowód - p oświadczone za zgodność z oryginałem przez pełn . powódki będącego r. pr. kserokopie: oświadczenia o odstąpieniu (k. 39), uchwały nr 346/z/2013 zarządu powoda (k. 40), pełnomocnictwa nr Z/P/570/13 (k. 41), (...) (k. 42-43), noty obciążeniowej nr (...) (k. 44), pisma pozwanego z 14.02.2014 (k. 45), oświadczenia o potrąceniu wierzytelności wraz z (...) (k. 46-47), zeznania świadka T. B. (protokół rozprawy z dnia 4.05.2016 roku), zeznania świadka M. S. (protokół rozprawy z dnia 4.05.2016 roku).

Wyrokiem z 2 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Gorzowie W.. w sprawie o sygn. V GC 295/14 zasądził solidarnie od Z. O. i (...) Spółka akcyjna w W. na rzecz (...) Sp. z o.o. kwotę 14.130,52 zł z odsetkami ustawowymi oraz kwotę 3524 zł tytułem zwroty kosztów procesu. Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 21.05.2015, w sprawie o sygn. VIII Ga 117/15 oddalono apelację (...) Spółka akcyjna w W. od wyroku sądu I instancji i zasądzono na rzecz (...) Sp. z o.o. Sp. k. kwotę 1200 zł tytułem zwroty kosztów procesu. W związku z wydanymi orzeczeniami powódka wypłaciła należność na rzecz (...) Sp. z o.o. Sp. k. w kwocie 20793,69 zł w dniu 2.06.2015.

dowód - p oświadczone za zgodność z oryginałem przez pełn . powódki będącego r. pr. kserokopie: wyrok z 2 grudnia 2014 r. Sądu Rejonowego w Gorzowie W.. w sprawie o sygn. V GC 295/14 (k. 48), wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z 21.05.2015, w sprawie o sygn. VIII Ga 117/15 wraz z uzasadnieniem (k. 49 i n.).

Powód wystawił pozwanemu notę obciążeniową nr (...) z 23.07.2015 z tytułu zapłaty wynagrodzenia na rzecz (...) Sp. z o.o. Sp. k. z wyroku Sądu Rejonowego w Gorzowie W.. w sprawie o sygn. V GC 295/14 i kosztów procesu w łącznej kwocie 15892,52 zł płatną w ciągu 7 dni od wystawienia dokumentu.

dowód - p oświadczona za zgodność z oryginałem przez pełn . powódki będącego r. pr. kserokopia noty obciążeniowej nr (...) z 23.07.2015 (k. 59).

Do czasu zamknięcia rozprawy pozwany nie uczynił zadość żądaniu powoda, mimo wcześniejszych wezwań do zapłaty.

Bezsporne, a nadto dowód - p oświadczone za zgodność z oryginałem przez pełn . powódki będącego r. pr. kserokopie: wezwań do zapłaty wraz z (...) (k. 60 i n.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Sąd uznał za wiarygodne wszystkie zgromadzone w sprawie dokumenty, albowiem ich wiarygodność, a tym samym i moc dowodowa, nie została przez żadną ze stron skutecznie zakwestionowana. Dokumenty prywatne korzystały z domniemania określonego w art. 245 k.p.c., natomiast dokumenty urzędowe – w myśl przepisu art. 244 § 1 k.p.c. - stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Strony nie kwestionowały ich prawdziwości ani tego, że zawarte w nich oświadczenia osób, które je podpisały od nich nie pochodzą, a Sąd nie znalazł podstaw, aby czynić to z urzędu.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadków: T. B. i M. S., albowiem były one wzajemnie spójne, logiczne i konsekwentne, a ponadto korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym – dowodami z dokumentów. Świadkowie potwierdzili fakt opóźnienia pozwanego w wykonaniu robót i podali z czego to opóźnienie ich zdaniem wynikało. Strona pozwana nie podważyła skutecznie tych zeznań i ich nie zakwestionowała.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w całości. Sąd oddalił wniosek pozwanego o przekazanie sprawy do Wydziału Cywilnego ze względu na przepis art. 2 ust. 2 pkt 1 Ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych, wedle którego sprawami gospodarczymi są sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej. Pozwany bezspornie w czasie wykonywania umowy z powódką prowadził działalność gospodarczą, którą wykreślił z rejestru z uwagi na przekształcenie w spółkę kapitałową.

Na gruncie ustalonego stanu faktycznego stwierdzić należy, że strony łączyła umowa o roboty budowlane. Istotne elementy umowy o roboty budowlane ustawodawca zawarł w przepisie art. 647 k.c. Według znajdującej się tamże definicji ustawowej, wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Bezsporne było, że strony łączyła umowa z 25 stycznia 2013 r. nr (...), która przewidywała kary umowne za opóźnienie. W związku z tym, że powódka od umowy bezsprzecznie odstąpiła i naliczyła pozwanemu karę umowną, której zapłaty dochodziła w pozwie zbadaniu podlegały podstawy do tych czynności prawnych powódki.

Zgodnie z art. 395 § 1 k.c. można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Natomiast w myśl przepisu art. 395 § 2 zd. I k.c. w razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą. Przy czym Sąd Okręgowy w Poznaniu w składzie orzekającym stoi na stanowisku, że wykonanie prawa odstąpienia przez inwestora od umowy o roboty budowlane, nie pozbawia go roszczenia o zapłatę kary umownej zastrzeżonej na wypadek przekroczenia terminu oddania obiektu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.10.2006 r., sygn. akt IV CSK 157/06). Wbrew twierdzeniu pozwanego, wykonanie uprawnienia do odstąpienia od umowy wzajemnej znosi jedynie prawa i obowiązki stron należące do jej istoty, natomiast nie znosi powstałego wcześniej stanu odpowiedzialności z tytułu zastrzeżenia kary umownej i powstałych wcześniej przesłanek uzasadniających jej zapłatę – mimo odstąpienia postanowienia o karze umownej zachowują swoją aktualność (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.11.2012 r., sygn. akt V CSK 512/11).

Zgodnie z §15 ust. 1 pkt 5 umowy stron Zamawiającemu, poza wypadkami określonymi w Kodeksie cywilnym, przysługuje prawo odstąpienia od umowy w przypadku, gdy wykonawca opóźnia się z wykonaniem etapu realizacji przedmiotu umowy tak bardzo, że nie jest prawdopodobne, aby zdołał go ukończyć w umówionym terminie. W myśl zaś postanowienia §15 ust. 2 kontraktu zamawiający jest uprawniony do wykonania umownego prawa odstąpienia od umowy w terminie 60 dni od daty stwierdzenia przez niego podstawy do odstąpienia.

W toku postępowania powódka wykazała poprzez przedłożone i niezakwestionowane przez pozwanego dokumenty oraz zeznania dwóch świadków, że zaistniały podstawy do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy na wyżej przywołanej podstawie umownej. Strona powodowa wykazała legitymację osób składających te oświadczenie pozwanemu w w imieniu powodowej spółki. Świadkowie potwierdzili okoliczności wynikające z analizy dokumentów prywatnych – w tym przede wszystkich protokołów z rad budowy podpisywanych i akceptowanych tym samym przez pozwanego. Na radzie budowy nr 6 w dniu 26.11.2013 r. stwierdzono opóźnienie sięgające 60 dni oraz brak realizacji przez pozwanego szeregu pozycji z harmonogramu prac. Wspólnie uznano, że obecne zaangażowanie sił, sprzętu, dostaw nie gwarantuje dotrzymania końcowego terminu realizacji przedsięwzięcia określonego w umowie, tj. 31 maja 2014 r. Pozwany w żaden sposób nie wykazał (w sprzeciwie nie przedstawił żadnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, poprzestając na gołosłownym stanowisku procesowym), że opóźnień z jego strony nie było i nie zagroziły one wykonaniu prac w terminie. Nie ma znaczenia przy tym okoliczność podawana przez pozwanego, że już na radzie budowy w czerwcu 2013 r. stwierdzono opóźnienie w ilości 20 dni roboczych. Nie implikowało to zdaniem Sądu konieczności odstąpienia od umowy przez zamawiającego w terminie określonym w postanowieniu §15 ust. 2 umowy stron. Nie dość, że jest to prawo, a nie obowiązek zamawiającego, to w dodatku samo opóźnienie nie było jedyną przesłanką uprawniającą powódkę do odstąpienia od umowy. Zwrócić uwagę trzeba, że drugą przesłanką było brak prawdopodobieństwa ukończenia przez wykonawcę prac w umówionym terminie. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że taka sytuacja wystąpiła rzeczywiście. Pozwany, mimo że ciążył na nim – w myśl przepisu art. 232 zd. I k.p.c. - obowiązek dowodzenia z uwagi na zaprzeczenie twierdzeniom powódki oraz przepis art. 6 k.c., nie próbował nawet wykazać, że ukończenie prac w terminie – do 31 maja 2014 r. nie było w żaden sposób zagrożone. Przede wszystkim zaś w czerwcu 2013 stwierdzone przez strony opóźnienie było o 40 dni mniejsze niż na koniec listopada 2013 r. Powódka zatem nie odstąpiła od umowy już w lipcu czy sierpniu 2013 (jak by chciał pozwany), albowiem wówczas widocznie w jej ocenie wykonanie robót w terminie nie było jeszcze zagrożone. Wszak od tego momentu do zaplanowanego zakończenia robót pozostawało przeszło 11 miesięcy, w ciągu których pozwany mógłby ewentualnie nadrobić opóźnienie.

Powyższe oznacza, że zaistniały umowne przesłanki do odstąpienia od umowy, oświadczenie powódki było ważne i skuteczne, a powódka była uprawniona do żądania kary umownej od pozwanego, mimo że uprzednio odstąpiła od umowy o roboty budowlane. Tylko dla porządku wspomnieć należy, że w zastrzeżeniu kary umownej strony postanawiają, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi poprzez zapłatę określonej sumy pieniężnej (art. 483 § 1 k.c.); ograniczenie stosowania kary umownej jedynie do zobowiązań niepieniężnych uzasadnione jest tym, że w odniesieniu do zobowiązań pieniężnych funkcję kary umownej w zasadzie pełnią odsetki z tytułu opóźnienia (Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2006, s. 334).

Strony w §14 ust. 1 pkt 6 umowy ustaliły, że za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy zamawiającemu przysługuje od wykonawcy kara umowna w przypadku odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy – w wysokości 10% wartości umówionego wynagrodzenia brutto wskazanego w §12 ust. 1 umowy. Wynagrodzenie umowne pozwanego wykonawcy wynosiło 3.892.230,37 zł (§12 ust. 1 umowy stron). To na pozwanym jako dłużniku ciążył zaś obowiązek wykazania, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło na skutek okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności (por. wyrok SN z dnia 13 czerwca 2003 r., III CKN 50/2001, niepubl.). Pozwany w toku postępowania nie próbował nawet tych okoliczności wykazać – mimo skutecznego złożenia sprzeciwu nie powołał dowodów na poparcie swoich twierdzeń oraz nie wziął udziału w rozprawie. Na podstawie dowodów zaoferowanych przez powódkę, których wiarygodność nie była kwestionowana, stwierdzić należało, że powódka okoliczności uprawniające do żądania zapłaty kary umowne wykazała jednoznacznie w toku postępowania dowodowego. Powódka wykazała poprzez dokumenty księgowe – dowody wpłat, oświadczenia o potrąceniu oraz noty obciążeniowe, że wysokość kary umownej należna powodowi i dochodzona w pozwie jest niższa niż to wynika z §14 ust. 1 pkt 6 umowy. Powódka powołała się bowiem na złożenie oświadczenia o potrąceniu swojej należności z tytułu kary umownej z należnościami pozwanego za wykonane prace. Potrącenie następuje przez jednostronną czynność prawną jednego z wzajemnych wierzycieli. Skutkiem tej czynności jest wygaśnięcie wierzytelności obu stron do wysokości wierzytelności niższej (art. 498 § 2 k.c.), z chwilą kiedy potrącenie stało się możliwe (art. 499 zd. II k.c. w zw. z art. 498 § 1 k.c.). Kara umowna została skompensowana przez powódkę z należnością pozwanego wynikającą z faktury nr (...) z 25.11.2013 r. na kwotę 29.268,54 zł. Do rozliczenia pozostała zatem pozostała do zapłaty kwota kary umownej – tj. 359.954,49 zł. Z kolei ta kwota została skompensowana z należnością wynikającą z faktury końcowej pozwanego nr 07/02/14 na kwotę 186.455,97 zł. W wyniku dokonanych potrąceń do zapłaty przez pozwanego pozostała kwota 173.498,52 zł, którą to kwotę Sąd zasądził.

Drugą część dochodzonego pozwem roszczenia stanowiło wynagrodzenie podwykonawcy pozwanego, które powódka uiściła w związku z prawomocnym wyrokiem zasądzającym to wynagrodzenie od powódki jako inwestora i pozwanego jak generalnego wykonawcy solidarnie na rzecz podwykonawcy. Podstawą odpowiedzialności stron był w tamtym procesie przepis art. 647(1) § 5 k.c. (por. k. 52). Natomiast w tej sprawie powódka dochodziła roszczenia regresowego wobec pozwanego generalnego wykonawcy – tj. dłużnika solidarnego. Zgodnie z art. 376 § 1 k.c. - jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Strony łączył stosunek prawny zobowiązaniowy – umowa z 25 stycznia 2013 r. nr (...), w której treści rozstrzygnięto, że wykonawcy winien zwrócić uiszczoną na rzecz jego podwykonawców przez inwestora kwotę. Zgodnie zaś §7 ust. 5 umowy stron w przypadku powierzenia przez wykonawcę robót budowlanych objętych przedmiotem umowy podwykonawcy zgodnie z postanowieniami umowy, wynagrodzenie umowne wykonawcy obejmuje wynagrodzenie należne takiemu podwykonawcy zgodnie z zawartą z nim przez wykonawcę umową. Zgodnie z § 12 ust. 13 umowy w przypadku, gdy wynagrodzenie należne podwykonawcy zostanie zapłacone przez zamawiającego, zamawiający będzie mógł dochodzić od wykonawcy całej kwoty uiszczonej podwykonawcom. Powódka nie załączyła do pozwu kompletnego odpisu umowy stron (vide: k. 25-26). Wobec niekwestionowania przez pozwanego, że w § 12 ust. 13 umowy zawarte było postanowienie jak opisane w pozwie, Sąd uznał jednak tę okoliczność – w oparciu o przepis art. 230 k.p.c. - za niewymagającą dowodu, albowiem przyznaną. Powódka wykazała również dowodami z dokumentów urzędowych - poświadczonych w trybie przepisu art. 6 ust. 3 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych odpisów wyroków sądów gospodarczych – że była obowiązana uiścić na rzecz podwykonawcy pozwanego kwotę dochodzoną pozwem. Dowód przelewu wskazuje, że kwotę tę w istocie uiściła. Zasadnie też powódka dochodziła połowy zasądzonych przez Sąd Rejonowy w Gorzowie W.. kosztów postępowania, skoro strony nie określiły w umowie zasad regresu tego typu świadczeń (art. 376 § 1 zd. II k.c.).

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł w całości zgodnie z żądaniem pozwu w punkcie I sentencji wyroku. O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Pozwany bezspornie od dni następujących po terminach płatności wskazanych w poszczególnych notach księgowych powoda opóźniał się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych względem powoda. Rozgraniczenie odsetek należnych powodowi do 31 grudnia 2015 oraz od 1 stycznia 2016 wynika z wejścia w życie w toku procesu przepisów Ustawy z 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 9 listopada 2015 r.). Zgodnie z przepisem przejściowym tej ustawy (art. 56) do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Okres za który powódka domagała się odsetek nie skończył się zaś przed 1 stycznia 2016 r., a trwa do dnia zapłaty. Z uwagi na fakt, że ustawa ta zmodyfikowała m.in. przepis art. 481 § 2 k.c., zgodnie z którym obecnie jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych, konieczne było wskazanie jakie dokładnie odsetki są jej należne od 1 stycznia 2016 (por. B. Glapiński, W pozwach powinny być wyjątkowo starannie formułowane żądania odsetek, Rzeczpospolita 3.06.2016).

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c., obciążając nimi pozwanego, jako stronę przegrywającą sprawę w całości. Sąd obciążył pozwanego poniesionymi przez powoda kosztami opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, kosztami zastępstwa procesowego radcy prawnego w kwocie 3.600 zł oraz opłatą od pozwu w kwocie 9470 zł. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego Sąd ustalił na podstawie § 2 ust. 1 w zw. z § 3 ust. 1 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSO Katarzyna Krzymkowska