Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Elblągu V Wydział Gospodarczy w składzie następującym:

Przewodniczący- SSR Marlena Brzozowska

Protokolant- stażysta J. T.

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2016 roku w Elblągu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. L.

przeciwko B. le G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego B. le G. na rzecz powódki A. L. kwotę 4 253,00 zł (cztery tysiące dwieście pięćdziesiąt trzy złote) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 09.07.2014 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 588,62 zł (pięćset osiemdziesiąt osiem złotych sześćdziesiąt dwa grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Elblągu od powódki kwotę 978,83 zł (dziewięćset siedemdziesiąt osiem złotych osiemdziesiąt trzy grosze) oraz od pozwanego kwotę 399,81 zł (trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych osiemdziesiąt jeden groszy) tytułem zwrotu wydatków.

UZASADNIENIE

Powódka A. L. wniosła przeciwko pozwanemu B. G. pozew o zapłatę kwoty 14.655,60 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 9 lipca 2014r. do dnia zapłaty tytułem wykonanej usługi w postaci koszenia i zbioru traw. Ponadto, powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka wskazała, że wykonała na rzecz pozwanego usługi koszenia i zbioru traw, co do których pozwany nie wnosił żadnych zastrzeżeń, nie zapłacił jednak za wystawioną z tego tytułu fakturę VAT nr (...). Powódka zaznaczyła, że dążyła do ugodowego załatwienia sporu, wielokrotnie wzywała pozwanego do uregulowania należności, pozwany jednak odmówił zapłaty.

W dniu 7 listopada 2014 r. Sąd Rejonowy w Elblągu w sprawie sygn. akt V GNc 1320/14 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, od którego pozwany wniósł sprzeciw, zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany podniósł zarzut spełnienia świadczenia w całości poprzez zapłatę na rzecz powódki w dniu 28.05.2014 r. i 24.06.2014 r. łącznie kwoty 16.000,00 zł tytułem przedpłat za wykonanie sianokosów, których dotyczy faktura Vat dołączona do pozwu, podkreślając, że zapłacone przez niego zaliczki przekraczają wartość prac objętych sporną fakturą.

W odpowiedzi na sprzeciw powódka podtrzymała stanowisko. Wyjaśniła, że poza pracami związanymi z koszeniem i zbiorem traw objętych sporną fakturą w okresie 2013 i 2014r. wykonywała na zlecenie pozwanego również inne prace rolnicze, za które pozwany nie rozliczył się w całości. Powódka przedstawiła zestawienie wykonanych prac z opisem poszczególnych czynności, ze wskazaniem czasu pracy, stawki godzinowej, wartości netto wykonanych prac oraz stanem rozliczenia i wyjaśniła, że za wcześniej wykonane prace pozwany nie żądał wystawienia faktur, rozliczenie następowało na podstawie przedstawionych pozwanemu wyliczeń powódki, wskazane przez pozwanego w sprzeciwie wpłaty powódka zaliczyła na rzecz należności za wcześniej wykonane prace rolnicze, stąd do zapłaty na rzecz powódki pozostaje kwota 13.570,00 zł netto, ujęta w fakturze VAT dołączonej do pozwu. Powódka podkreśliła, że z dołączonego do sprzeciwu polecenia przelewu z dnia 28.05.2014 r. wynika, że nie został wykonany jedynie tytułem zaliczki, ale również jako rozliczenie za 2014 r. Dodała, że w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty z dnia 22.07.2016 r. pozwany nie powołał się na nadpłatę, nadto wykorzystuje fakt, że powódka w spornej fakturze ujęła jedynie wynagrodzenie związane z wykonanie sianokosów, by twierdzić, że należności powódki z tego tytułu zostały przez niego uregulowane.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Powódka A. L. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług rolniczych. Pozwany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą B. G. (...) prowadzi gospodarstwo hodowlane w J., gmina S., które ma powierzchnią ok. 200 ha, pozwany nie uprawia zbóż wymagających przeprowadzenia żniw, ziemia wykorzystywana jest jako użytki zielone, łąki i pastwiska dla krów i koni, które pozwany hoduje. W imieniu pozwanego gospodarstwem od 8 lat zarządza A. Z. (1), która zamawia usługi rolnicze u okolicznych rolników rozliczając się według ilości godzin pracy bądź według hektara ziemi.

/okoliczności przyznane k. 84-85, nadto dowód: informacja (...) dotycząca powódki k. 15, informacja (...) dotycząca pozwanego k. 16, zeznania świadka A. Z. (1) k. 154-157/

Strony zawarły ustne umowy, na podstawie których powódka zobowiązała się do wykonania na rzecz pozwanego usług rolniczych w gospodarstwie pozwanego w J. w latach 2013 i 2014. Usługi rolnicze w imieniu powódki wykonywał jej mąż M. L. (1) przy użyciu maszyn rolniczych powódki lub własnych oraz pracowników powódki. Wszelkie kwestie związane z wykonaniem zleconych usług (...) uzgadniała z mężem powódki M. L. (2) lub powódką. A. Z. (1) sporządzał notatki dotyczące rozmiaru prac i ilości przepracowanych godzin, stawek, odnotowywała godziny wjazdu sprzętu na pole i zakończenia prac na podstawie własnych obserwacji lub informacji uzyskiwanych od M. lisowskiego. Notatki te z zaznaczeniem rodzaju prac wykonywanych, dat ich wykonania i rozmiaru oraz ilości przepracowanych godzin odnotowywała w zeszycie na bieżącą lub 2-3 dni później. M. L. (1) informował telefonicznie A. Z. (1) o zakończeniu prac. W zeszycie były też odnotowywane prace własnych maszyn pozwanego, przy czym przy danych związanych z ilością pracy wykonywanych przez powódkę i sprasowanych przez nią balotów siana stosowano zapis " usługi (...) sianokosy", (...) bądź nazwę ciągnika powódki (...). W późniejszym okresie, w związku z toczącym się procesem w zeszycie tym A. Z. (1) dokonywała zapisów z uwagami dotyczącymi podsumowania prac i rozliczeń. W latach 2013-2014 tylko powódka świadczyła usługi rolnicze w gospodarstwie pozwanego w J..

/dowód: zeznania świadka A. Z. (1) k. 154-157, k. 194-197, zeznania świadka M. L. (2) k. 156, zeznania świadka P. Ż. k. 157, wyjaśnienia powódki k. 112-114 w związku z jej zeznaniami k. 167-168, adnotacje w zeszycie k. 165/

W 2013r. powódka wykonała na rzecz pozwanego usługi w okresie żniw w ramach sianokosów. Za prace te A. Z. (1) zapłaciła powódce łącznie około 14.000,00 zł, do rozliczenia za sianokosy pozostawała kwota 2.500zł. /niesporne/

Jesienią 2013r. A. Z. (1) zleciła powódce wykonanie dalszych usługi rolnych polegających na wapnowaniu łąk, rozrzucaniu obornika i orce. Rozmowy na temat wykonania tych prac A. Z. (1) prowadziła z mężem powódki M. L. (2). Wapnowanie trwało 4 dni, A. Z. (1) odnotowała w zeszycie w dniu 15 listopada 2013 r. 4 godziny pracy rozrzutnika wraz z ładowaczem M., dnia 16 listopada 2013 r. - 1 godzina pracy, dnia 22 listopada 2013 r. 3 godziny pracy i dnia 23 listopada 2013 r. - 5 godzin pracy, łącznie 13 godzin pracy w ciągu 4 dni. Ładowanie wapna na rozrzutnik były wykonywane przy użyciu ładowarki M.. Wapno było rozrzucane na łączkach na działce nr (...) na powierzchni ok. 8 ha, na przy użyciu rozrzutnika. Wapno było zakupione przez pozwanego w 2006 r. w ilości 880 ton, przez wiele lat leżało na polu, było zlasowane. Pozwany wcześniej zużył około 2/3 zakupionego wapna, a część rozrzucił we własnym zakresie.

Prace związane z rozrzuceniem obornika były wykonywane przez pracowników powódki 12 listopada 2013r., rozrzucono obornik w ilości ok.200ton, na powierzchni ok. 5 ha działki nr ½ (polu nr 11). A. Z. (1) odnotowała w zeszycie, że prace te trwały ok. 4 godzin.

Orka starego pastwiska była wykonywana w celu przygotowania ziemi pod siew. Strony ustaliły stawkę 230 zł za godzinę orki, prace te zajęły 7,20 godzin. Łączne wynagrodzenie wyniosło 1.650zł, co nie było sporne.

Za wykonane prace A. Z. (1) w grudniu zapłaciła powódce przelewem kwotę 6.500 zł, przyjmując, że kwota ta rozlicza zaległość ze żniw 2.500zł, 1.650zł za orkę i 2.340zł za wapnowanie i rozrzucanie obornika. Rozliczając wapnowanie i rozrzucanie obornika A. Z. (1) przyjęła stawkę 180,00 zł za godzinę pracy rozrzutnika i uznała, że wpłaty pokrywają należności powódki za prace wykonane latem i jesienią 2013 r.

Powódka we własnych rozliczeniach nie przyjęła stawki godzinowej, lecz stawkę 100,00 zł za jeden rozrzutnik obornika i wapna. W rozliczeniach z innymi klientami powódka i M. L. (2) ustalali wynagrodzenie za wapnowanie według stawki za 1 rozrzutnik, nie spisywali wówczas czasu pracy rozrzutnika. Według rozliczenia powódki wynagrodzenie za wapnowanie winno wynieść 90 rozrzutników x 100zł, łącznie 9.000zł.

/dowód: zestawienie powódki „ceny za usługi” k. 9 i k. 69, zeszyt k. 165, zeznania świadka A. Z. (1) k. 154-157, k. 194-197, k. 266-269, zeznania świadka M. L. (2) k. 156, zeznania świadka P. Ż. k. 157, wyjaśnienia powódki k. 112-114 w związku z jej zeznaniami k. 167-168/

W 2014r. A. Z. (1) zlecała powódce i jej mężowi wykonanie kolejnych usług. Przed podjęciem dalszych prac powódka telefonicznie zaznaczała, że strony nie rozliczyły się w całości za usługi wykonanie w 2013r., informowała, że do rozliczenia przyjęła 90 rozrzutników wapna przy stawce w wysokości 100,00 zł za jeden rozrzutnik wapna. Wiosną 2014r. w miesiącach marzec i kwiecień mąż powódki M. L. (1) wykonał na rzecz pozwanego kolejne usługi rolnicze polegające na: talerzowaniu, wywiezieniu obornika, uprawie pola pod siew (przygotowaniu pod siew traw) i sianiu traw. O. wywożony był sezonowo na części dz. nr 30/2 o powierzchni ok. 8 ha przy użyciu ładowarki teleskopowej marki C., tzw. M. i ciągnika oraz należącego do powódki rozrzutnika J. o ładowności około 9 ton. O. był wykorzystywany przy orce, przy przygotowaniu pola pod siew, nadto wykonywane było bronowanie oraz siew traw przy użyciu agregatu powódki. Prace związane z rozrzuceniem obornika trwały od 9 marca do 12 marca 2013 r. A. Z. (1) odnotowała, że trwały łącznie 7,5 godz.

W dniu 9 marca 2013 r. wykonano talerzowanie, które to prace trwały 7 godzin. Ładowacz M. pracował 2 godziny oraz trzy godziny na polu nr 11 w dniu 29.03.2013r. Orka odbywała się dnia 10 marca 2014r. (7,5 godziny) i 12 marca 2014 r. (6 godzin), łącznie 13,5 godziny. Bronowanie odbywało się 28 i 29 marca przez 5 godzin i 3,5 godziny, łącznie 8,5 godziny. Siew traw odbywał się w dniach 29 marca i 4 kwietnia i trwał łącznie 14 godzin.

Strony zgodne były co do stawek za prace: ładowarki M. (120zł/1 godz.), orkę (250zł/1 godz.), talerzowanie (120zł/1 godz.), siew traw - agregat (180zł/1 godz.). Sporne były stawki za wywóz obornika, wapnowanie i uprawę pola pod siew. Powódka zastosowała stawkę 100zł za jeden rozrzutnik wapna i obornika oraz 160,00 zł/1 godz. za uprawę pola pod siew. Z kolei A. Z. (1) rozliczając ww. prace przyjęła stawkę 180,00 zł za godzinę pracy rozrzutnika oraz 120zł/1 godz. za uprawę pola pod siew.

/dowód: faktury VAT k. 182-184, zeszyt z notatkami k. 165, mapa k. 189, zeznania świadka A. Z. (1) 154-157, k. 194-197, k. 266-269, zeznania świadka M. L. (2) k. 156, zeznania świadka P. Ż. k. 157, wyjaśnienia powódki k. 112-114 w związku z jej zeznaniami k. 167-168/

W okresie sianokosów od 31 maja 2014r. do 17 czerwcu 2014r. powódka wykonała na rzecz pozwanego usługi polegające na: koszeniu traw, zgrabianiu trawy, przewracaniu/ przetrząsaniu i prasowaniu siana w baloty. Do przetrząsania traw wykorzystywana była specjalna maszyna powódki. Strony ustaliły następujące stawki: stawkę godzinową za koszenie traw w wysokości 120,00 zł/1 godz., za przetrząsanie/przewracanie traw i zgrabienie 60,00 zł /1 godz., za prasowanie siana (baloty) 14,00 zł/ 1szt. Prace wykonywali P. Ż., M. L. (2), nadto pracownik pozwanego – M. K., którego powódka zatrudniła do sianokosów. Koszenie traw, grabienie i przewracania odbywało się na działce (...), która ma łącznie 100 ha, przy czym pracownicy powódki nie wykonywali prac na całej działce. Prace związane z koszeniem traw i przewracaniem wykonywane były też na ok. 1/3 powierzchni działki nr (...) o łącznej powierzchni 60 ha oraz na około 4 ha działki nr (...). Z zebranego siana powódka sprasowała 653 sztuk balotów siana. Ilość sprasowanych balotów mąż powódki M. L. (1) podawał A. Z. (1) każdorazowo na zakończenia dnia pracy, co odnotowywała w zeszycie. A. Z. (1) w ww. w zeszycie odnotowała również godziny pracy, w tym 51,5 godzin koszenia traw i 33 godziny przewracania przez pracowników powódki według własnych obserwacji, przy czym część prac związanych z koszeniem wykonał świadek M. K..

A. Z. (1) wyliczyła, że za sianokosy wykonane w 2014r. powinna zapłacić łącznie 17.302,00 zł, z czego zapłaciła łącznie 16.000,00 zł, w tym 10.000,00 zł przelewem dnia 29 maja 2014 r. i 6.000,00 zł przelewem z dnia 24 czerwca 2014 r. Po wpłatach tych powódka oraz jej mąż - telefonicznie zgłaszali A. Z. (1), że należności za usługi nie zostały w całości rozliczone, dlatego powódka wystawi fakturę VAT i będzie dochodzić do pozwanego zapłaty brakującej kwoty. A. Z. (1) udostępniła powódce paśnik do karmienia bydła, którego nie zwróciła. Ani pozwany, ani A. Z. (1) nie zwracali się o zwrot paśnika.

/dowód: zeszyt z notatkami k. 165, mapa k. 189, zeznania świadka A. Z. (1) 154-157, k. 194-197, k. 266-269, zeznania świadka M. L. (2) k. 156, zeznania świadka P. Ż. k. 157, zeznania świadka M. K., wyjaśnienia powódki k. 112-114 w związku z jej zeznaniami k. 167-168/

W dniu 1 lipca 2014r. powódka wystawiła pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 13.570,00 zł netto /14.655,60 zł brutto z terminem płatności na dzień 8 lipca 2014 r. W treści faktury powódka wskazała, że dotyczy ona usług koszenia i zbioru traw. Za wcześniej wykonane prace powódka nie wystawiała faktur. W piśmie z dnia 27 czerwca 2014r. powódka zwróciła się do pozwanego o interwencję w sprawie braku płatności za wykonane usługi w jego gospodarstwie w J.. Pismem z dnia 14 lipca 2014 r. pełnomocnik powódki wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 13.570 zł w terminie do 21 lipca 2014 r. pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową. W odpowiedzi z dnia 22 lipca 2014 r. zarządca gospodarstwa pozwanego – A. Z. (1) zarzuciła brak zasadności roszczenia. Wskazała, że wzywała powódkę do wspólnej weryfikacji roszczenia z uwagi na rozbieżności w deklarowanej przez powódkę ilości godzin wykonanych na rzecz pozwanego prac, na co powódka nie wyraziła zgody. Zarządca gospodarstwa zaznaczyła, że przed przystąpieniem powódki do wykonania sianokosów pozwany przelał na rzecz powódki zaliczkę w wysokość 10.000,00zł.

/dowód: faktura VAT k. 6, zeznania świadka M. L. (2) k. 156, pismo powódki z dnia 27.06.2014 r. k. 7, pismo powódki z dnia 14.07.2014 r. k. 11-12, odpowiedź zarządcy gospodarstwa pozwanego – A. Z. (1) z dnia 22.07.2014 r. k. 14/

Sąd zważył, co następuje

Powódka domagała się zapłaty za świadczone na rzecz pozwanego usługi rolne w ramach sianokosów, które zostały wykonane w 2014 r. Do umowy stron mają zastosowanie przepisy art.750 k.c. in. Zgodnie z art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Umowa o świadczenie usług w myśl art. 734 § 1 k.c. jest umową starannego działania, jej celem jest wykonywanie określonych czynności, którymi w tym przypadku były usługi rolnicze. Umowa o świadczenie usług jest umową odpłatną. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie (art. 735 k.c.).

Na stronach ciążył obowiązek udowodnienia powoływanych faktów, zgodnie z dyspozycją przepisu art. 6 k.c., z którego wynika jedna z naczelnych zasad procesu sądowego polegająca na tym, że dowód wykazania prawdziwości określonego faktu obciąża tego, kto się na dany fakt powołuje dla uzasadnienia dochodzonego przed sądem prawa. Potwierdzeniem powyższej zasady jest również art. 232 k.p.c. zgodnie, z którym strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ciężar udowodnienia faktu rozumieć należy z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami zaniechania realizacji tego obowiązku, lub jego nieskuteczności (wyrok SN 07.11.2007r., sygn. akt II CSK 293/07). Na powódce, która domagała się zapłaty wynagrodzenia za świadczone usługi rolnicze spoczywał ciężar udowodnienia zarówno, że strony łączyła umowa o świadczenie usług, jej przedmiotu oraz postanowień umowy, nadto obowiązek wykazania faktu wykonania tych usług, ich rodzaju, zakresu oraz rozmiaru, jak również obowiązek wykazania stawki umówionej i przyjętej przez powódkę na potrzeby sporządzonego przez nią rozliczenia. Nie wszystkie te okoliczności zostały przez powódkę wykazane. Umowa każdorazowo zawierana była ustnie pomiędzy powódką osobiście, lub reprezentowaną przez męża a osobą zarządzającą gospodarstwem pozwanego A. Z. (1). Ustalenia dotyczące rodzaju i zakresu prac, przyjętych stawek, zasad rozliczeń nie zostały udokumentowane w formie pisemnej.

Kwestia wysokości zapłaconego dotychczas wynagrodzenia nie była sporna. Obie strony potwierdziły to, w jakich kwotach i w jakiej formie zapłata w latach 2013 i 2014r. była dokonywana. Należności za wykonane usługi rolnicze były regulowane przez zarządcę gospodarstwa pozwanego A. Z. (1) albo gotówką albo w formie przelewu bankowego. I tak za usługi rolnicze wykonane w 2013 - 2014 r. powódka otrzymała następujące kwoty, które potwierdzają zapisy znajdujące się w zeszycie prowadzonym przez A. Z. (1) lub dowody przelewu:

-

w marcu 2013 r. 9.700,00 zł wpłaty gotówkowej tytułem sianokosów w 2013 r. w sierpniu 2013 r. 4.000,00 zł wpłaty gotówkowej tytułem sianokosów /zeszyt k. k.165/,

-

w listopadzie 2013 r. 2.900,00 zł wpłat gotówkowej tytułem pozostałej należności z sianokosy 2013 (ok. 1.000,00 zł) a reszta z tytułu pracami związanymi z wapnowaniem i wywozem obornika wykonanych jesienią 2013 r., przy czym A. Z. (1) zaznaczyła, że do zapłaty pozostała kwota 2.500,00 zł. /zeszyt k. k.165/, Powódka 3.500,00 zł z ww. wpłat zaliczyła na poczet zaległości z sianokosów z 2013 r. i prac wykonanych jesienią 2013 r., co wskazała w zestawieniu k.9;

-

w grudniu 2013 r. przelew gotówkowy 6.500,00 zł - za prace związane z wapnowaniem i rozrzucaniem obornika wykonane jesienią 2013 r., w tym tytułem wcześniej wskazanej niedopłaty 2.500,00 zł, A. Z. (1) uznała, że tą wpłatą w całości rozliczyła się z prac wykonanych w 2013 r.

-

w dniu 17 marca 2014 r. przelew na kwotę 9.700,00 zł tytułem usług rolniczych / k. 73/ tytułem przygotowania ziemi pod siew traw, w tym talerzowanie, agregat, orka, bronowanie, wywiezienie obornika,

-

w dniu 28 maja 2014 r. przelew na kwotę 10.000,00 zł tytułem zaliczki na sianokosy, koszenie, przewracanie, siana w baloty w I terminie do połowy czerwca 2014 r. rozliczenie / k. 42/, z czego powódka 5.000,00 zł zaliczyła na poczet należności za przygotowanie pola pod siew traw, które wyceniła na łączną kwotę 5.420,00 zł , co wskazała w zapiskach k. 68;

-

w dniu 24 czerwca 2014 r. przelew na kwotę 6.000,00 zł tytułem wykonania sianokosów / k. 43/.

Według wyliczenia powódki rozliczenie za prace rolnicze z 2013r. przedstawiało się następująco:

-

2.500,00 zł zaległości za żniwa 2013 r, tj. pozostałe wynagrodzenie za sprzątanie i prasowaniu siana dla pozwanej;

-

rozwożenie wapna 90 rozrzutników po stawce 100,00 zł za jeden rozrzutnik = 9.000,00 zł;

-

orka: 7,20 godzin = 1.650,00zł, łącznie 13.150,00 zł.

Zdaniem powódki, na poczet tych prac otrzymała łącznie kwotę 10.000,00 zł. tj. kwotę 6.500,00 zł przelewem, następnie gotówką kwotę 3.500,00 zł, a do zapłaty za te prace pozostawała kwota 3.150,00 zł.

/zestawienie powódki „ceny za usługi” k. 9 i k. 69 oraz wyjaśnienia powódki k. 112-114/

Za prace wykonane wiosną 2014r. rozliczenie powódki przedstawiało się następująco:

-

praca ładowarki:2,5 godz. x 120,00 zł = 300,00 zł,

-

praca ciągnika: 1 godz. x 80,00 zł = 80,00 zł,

-

talerzowanie: 7 godz. x 120,00 zł. = 840 zł,

-

wywóz obornika: 47 rzutników x 100,00 zł = 4.700,00 zł,

-

orka: łącznie 26,80 godz. x 250,00 zł = 3.420,00 zł,

-

ładowarka: 3 godziny x 120,00 zł = 360,00 zł,

-

uprawa pola pod siew: łącznie 12,50 godz. x 160,00 zł = 2.000,00 zł,

-

siew trawy : 19 godz. x 180,00 zł = 3.420,00 zł

Łącznie 15.120,00 zł. Według wyliczeń powódki do zapłaty za te prace pozostawała kwota 420,00 zł.

/zestawienie powódki „ceny za usługi” k. 10 i k. 68 i 70 oraz wyjaśnienia powódki k. 112-114/

Za wykonanie prace związanych z sianokosami 2014r. rozliczenie powódki przedstawiało się następująco:

- koszenie: 23,5 h x 120zł = 2.820zł , 7,5 h x 120zł = 880zł, razem: 31 godzin = 3.700,00 zł.

- koszenie na innym polu 38 hx120zł= 4.560zł

- przewracanie/ przetrząsanie: 9,5 h x 60zł = 570zł, 8h x 60zł = 480zł, 6h x 60zł = 360zł, 4,5h x 60zł=

270zł , razem: 28 h = 1.680zł

- zgrabianie : 5 h x 60zł = 300zł, 7 h. x 60zł = 420zł, razem 12 h = 720zł

- zgrabianie na innym polu 5hx60zł= 300zł

- baloty: 54 szt., 142 szt., 111 szt., 117 szt. x 14 zł (5.936,00 zł), plus na innym polu 226szt, łącznie 650szt.=9.100zł

Łącznie 20.060 zł. Powódka na poczet tej kwoty uwzględniła zaliczkę 10.000,00 zł. według jej wyliczeń do zapłaty pozostawała kwota 10.000,00 zł oraz zaległość za prace z 2013 r. 3.150,00 zł i za prace wykonane wiosną 2014 r. – 420, zł, tj. łącznie 13.570,00 zł.

/zestawienie powódki „ceny za usługi” k. 8 wyjaśnienia powódki k. 112-114/

Z kolei według wyliczeń pozwanego prace związane z sianokosami wykonanymi na rzecz pozwanego latem 2014 r. przedstawiał się następująco:

- koszenie: 7,5 h x 120zł w dniu 31 maja 2014 r. , 9 h x 120zł w dniu 1 czerwca 2014 r. , 10 h x 120zł w dniu 2 czerwca 2014 r. , 11 h x 120zł w dniu 3 czerwca 2014 r. , 12 h x 120zł w dniu 4 czerwca 2014 r. , 2 h x 120zł w dniu 7 czerwca 2014 r. = razem: 51,5 x 120,00 zł = 6.180,00 zł.

- przewracanie: 7h x 60zł w dniu 8 czerwca 2014. , 9,5 h x 60zł w dniu 10 czerwca 2014 r. = razem: 13,5 godziny x 60 zł = 810,00 zł.

- wałkowanie: 4h x 60zł w dniu 10 czerwca 2014. , 6 h x 60zł w dniu 11 czerwca 2014 r. , 4,5 h x 60zł w dniu 12 czerwca 2014 r. , 5 h x 60zł w dniu 17 czerwca 2014 r. = razem: 19,5 godziny x 60 zł = 1.170,00,00 zł.

- baloty: 653 sztuki x 14,00 zł = 9.142,00 zł,

Łącznie 17.302,00 zł, z czego A. Z. (1) uregulowana w formie zaliczek łącznie 16.000,00 zł, w tym 10,000,00 zł wpłacona w dniu 28,05.2014 r. i 6.000,00 zł w dniu 24.06.2014 r.

/zestawienie pozwanego k. 104/

Zasadniczo większość stawek nie była sporna, dotyczy to stawki przyjętych dla rozliczenia orki, pracy ładowarki M., talerzowania, siewu traw. Nie były również sporne stawki za prace w dotyczące sianokosów (tj. za koszenie, przetrząsanie/przewracanie, zgrabianie, wałkowanie, baloty), chociaż w swoich zapisach strony różnie oznaczały te prace, gdyż powódka uwzględniała osobno przetrząsanie, jak i przewracanie i zgrabianie. Gdy tymczasem A. Z. (1) wszystkie te prace, które objęte były taką samą stawką 60zł/1 godz. uwzględniała, jako przetrząsanie, za to przejmowała osobną pozycję „wałkowanie” również w stawce 60zł/1 godz. Być może konsekwencją innego sposobu ewidencjonowania jest to, że powódka pod pozycją koszenie ujęła łącznie 31 godzin, plus na innym polu 38 godzin, łącznie 69 godzin, podczas gdy A. Z. (1) przy koszeniu uwzględniła 51,5 godz., inna ilość godzin przyjęła przy przetrząsaniu oraz wałkowaniu. Każda ze stron odnotowała też inną ilość balotów: powódka 650sztuk, a A. Z. (1) 653 sztuki.

Obowiązek wykazania rozmiaru wykonanych prac obciążał powódkę i to powódka zgodnie z regułą wynikającą z art. 6 k.c. winna wykazać, że prace wykonywane w ramach świadczonych usług rolniczych wykonane zostały w rozmiarze większym niż przyjęła to A. Z. (1) w swoim rozliczeniu. Powódka obowiązkowi temu nie sprostała, nie przedstawiła żadnych przekonujących dowodów dla wykazania rozmiaru wykonanych prac, w konsekwencji dla rozliczenia tych prac należy przyjąć dane w granicach potwierdzonych przez pozwanego. W odniesieniu do koszenia stawka była zgodna, powódka nie wykazała, aby wykonała większy rozmiar prac niż przyjęta przez A. Z. (1) ilość 51,5h, zatem należy przyjąć, że powódce przysługuje za te prace wynagrodzenie w wysokości potwierdzonej przez pozwanego tj. 6.180zł. Podobna sytuacja dotyczy przetrząsania/przewracania, stawka jest zgodna, nie jest natomiast zgodny rozmiar prac (ilość godzin), większego niż przyjęty przez pozwanego rozmiaru prac powódka nie udowodniła, zatem potwierdzone wynagrodzenie wynosi 810zł. Zgrabianie (u powódki 17 h) – tej pozycji A. Z. (1) nie odnotowała, za to odnotowała wałowanie, w tej samej stawce z ilością godzin 19,5h, za wynagrodzeniem 1.170 zł, Najprawdopodobniej strony w inny sposób oznaczały te same czynności. Za baloty powódka domagała się 9.100zł, pozwany rozliczał baloty na 9,142zł (różnica 3szt).

Końcowe rozliczenie za sianokosy w 2014r. w zakresie udowodnionym przez powódkę (potwierdzonym przez pozwanego) przedstawia się zatem następująco: koszenie 6.180zł, przetrząsanie/przewracanie 810zł, zgrabianie (wałowanie) 1.170zł, baloty 9.100zł, łącznie 17.260zł., opłacone do kwoty 16.000zł , niedopłata 1,260zł.

Sporne natomiast były stawki za wywóz obornika, wapnowanie i uprawę pola pod siew. Powódka zastosowała stawkę 100zł za jeden rozrzutnik wapna i obornika oraz 160,00 zł/1 godz. za uprawę pola pod siew. Z kolei A. Z. (1) rozliczając ww. prace przyjęła stawkę 180,00 zł za godzinę pracy rozrzutnika oraz 120zł/1 godz. za uprawę pola pod siew. Główny spór sprowadzał się do prawidłowości przyjętej stawki i wysokości wynagrodzenia za wapnowanie i rozrzucanie obornika. Należy podzielić stanowisko pozwanego, że przedstawione przez powódkę zestawienia wykonanych prac nie noszą cech dokumentu, są chaotyczne, niepoparte innymi dowodami. Zdaniem pozwanego, powódka zawyżyła wynagrodzenie za wapnowanie i rozrzucanie obornika, gdyż według zapisów zarządcy gospodarstwa wapnowanie w listopadzie 2013r. trwało jedynie 13 godzin, pozwany zakwestionował też przyjętą metodę ustalania wynagrodzenia tj. od ilości rozrzutników, a nie za godzinę pracy, podając że strony nie ustalały takiego sposób rozliczenia za wapnowanie i wywóz obornika, a rozliczenie tych czynności winno odbywać się na postawie ilości godzin przepracowania maszyny przy stawce w granicach maksymalnych 120-160 zł za jedną godzinę pracy maszyny. W jego ocenie za wapnowanie łąk powódce należy się wynagrodzenia maksymalnie w wysokości 2.800,00 zł. Pozwany twierdził, że powódka w 2013r. wywiozła łącznie ok. 200 ton obornika, przy czym obornik ten został rozrzucony na 6 ha działki (...), a prace te wraz z załadunkiem trwały 4 godziny i obornik nie wymagał transportu. Nadto powódka w 2014r. rozrzuciła ok. 280 ton obornika na 8 h działki (...), co zajęło jej 7,5 godzin wraz z załadunkiem oraz 220-300 ton wapna na ok. 8-14 ha ww. działki. Wapno zostało zakupione w 2006 roku w ilości 880 ton, było przechowywane bezpośrednio na ziemi bez zabezpieczenia, częściowo zostało zużyte i rozwiezione, przed zleceniem prac powódce było wykorzystane przez pozwanego. Zdaniem pozwanego, w ogólnym rozliczeniu jest w stanie uznać roszczenie do wysokości 3.200,00 zł, jednak powódka jest w posiadaniu jego paśnika, którego wartość należy potrącić z należności powódki w przypadku braku zwrotu. Ostatecznie pozwany wskazał, że zaległość za prace powódki wykonanie w 2014 r. wynosi 2.758,00 zł, a tym że wobec braku zwrotu pożyczonego paśnika kwota ta winna być pomniejszona o jego wartość 1.600,00 zł, stąd do zapłaty powódce pozostaje kwota 1.158,00 zł.

Zdaniem powódki, wskazane przez nią stawki godzinowe bądź stawki za wykonanie danych czynności wskazane w zestawieniach były akceptowane przez zarządcę gospodarstwa pozwanego. Powódka twierdziła, że prowadziła odręczne notatki na podstawie informacji swoich pracowników, które przedstawiała zarządcy gospodarstwa pozwanego i który wówczas nie kwestionował stawek i rozmiaru wykonanych prac. Notatek tych powódka jednak nie przedstawiła. Odnosząc się do zakwestionowanego przez pozwanego sposobu wyliczenia wynagrodzenia za wapnowanie pastwisk wskazała, że zawsze stosuje sposób rozlicznie według ilości rozrzutników oraz stawkę w wysokości 100,00 zł za jeden rozrzutnik wapna, którą ustaliła z zarządcą gospodarstwa pozwanego. Powódka twierdził, że rozrzucono 90 rozrzutników wapna, tj. 11 łódek wapna - naczep samochodowych z wapnem. Wskazała, że prace związane z wapnowaniem i rozrzuceniem obornika były wykonywane na działce o nr (...) oraz na 6 ha powierzchni działki nr (...), przy czym obornik rozrzucono na działce nr (...) i na 8 ha działki (...), natomiast na pozostałej jej części wapno. Dodała, że łącznie na obu działkach pozwanego rozrzucono 70 rozrzutników wapna i 20 rozrzutników obornika, nadto 46 rozrzutników obornika rozrzuconego w 2014 r. (k. 112-116, k. 199, k. 196).

Stanowiska stron co do metody ustalania wynagrodzenia za prace rozrzutnika, czy to według ilości godzin pracy czy według ilości rozrzutników były sporne, żadna ze stron nie potwierdziła swojego stanowiska niezbitym dowodem, który nie budziłby wątpliwości. Wprawdzie mąż powódki M. L. (2) i świadek P. Ż. zeznawali, że mąż powódki z innymi osobami rozliczał się według rozrzutników, ale takich ustaleń nie potwierdziła A. Z. (2), również w przedstawionym przez nią zeszycie brak adnotacji dotyczących takich ustaleń. Znajdują się natomiast w nim zapisy dotyczące ilości godzin pracy rozrzutnika. Gdyby, jak twierdzi mąż powódki miano rozliczać się według rozrzutników a nie według godzin pracy niecelowe i zbędne byłoby odnotowywanie czasu pracy rozrzutnika. A przecież A. Z. (1) nie była obecna przy wykonywaniu tych prac, informację o nich uzyskiwała od powódki lub jej męża, jaki byłby zatem cel przekazywania danych o ilości godzin pracy, gdyby miano rozliczać się według ilości rozrzutników a nie według godzin pracy. Wszystko wskazuje więc na to, że prawdopodobnie początkowo umówiono się według ilości godzin, a następnie mąż powódki w związku z tym że prace związane z rozwożeniem wapna były cięższe niż rozrzucanie obornika i niż się tego spodziewał, z uwagi na to, że wapno było zleżałe i zlasowane, postanowił zastosować innym sposób rozliczenia.

Należało zweryfikować stanowiska stron, co do prawidłowości przyjętej przez każdą ze stron metody rozliczenia oraz rozmiaru prac, dlatego sąd na wniosek powódki dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rolnictwa w osobie S. C. na okoliczność wartości spornych prac wykonanych przez powódkę na rzecz pozwanego w 2013 i 2014 roku w zakresie wapnowania i rozrzucania obornika, ustalenia średniej stawki za te prace na terenie województwa (...) oraz zweryfikowania czy ilości przyjętych przez pozwanego godzin pracy rozrzutnika oraz ilości rozrzutników przyjętych przez powódkę odpowiadają ilości wapna jakie miało być rozrzucone (około 300-360 ton) oraz powierzchni pól, na których był rozrzucany obornik. Zgodnie bowiem z art. 735§2 k.c. jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.

Biegły wskazał, że sporządzenie opinii na okoliczności wskazane w tezie dowodowej jest niezwykle trudne z uwagi na brak danych m.in. na temat uzgodnień stron co do wykonywanych usług, zmienne warunki pogodowe na przestrzeni 2 lat, w których wykonywane były prace rolnicze, utrudnienie związane z dojazdem i przewożeniem obornika i wapna pomiędzy działkami pozwanego, brak średnich stawek za prace związane z wapnowaniem i rozrzucaniem obornika w wojewodzie (...). Biegły wskazał, że według jego ustaleń ponad połowa zebranego obornika była przewożona pomiędzy działkami pozwanego nieutwardzoną drogą polną na odległości 2 km, co mogło wydłużyć pracę sprzętu. Takie okoliczności, jak również, konfiguracja pola, rodzaj zastosowanego sprzętu, umiejętności pracowników i nadzór nad pracami jest uwzględniany w kształtowaniu umownej stawki za czynności związane z wapnowaniem i rozrzucaniem obornika. Biegły zaznaczył, że w trakcie oględzin strony odstąpiły od wspólnego określenia danych odnośnie czasu pracy, ilości wywiezionego obornika i wapna, areału jaki faktycznie został nawieziony oraz stawek i jednostek stawek w rozliczeniach za wykonane usługi. Biegły sporządził opinię szacunkową wobec braku, jego zdaniem wiarygodnych danych w aktach sprawy i braku pozyskania ich od stron podczas oględzin pozwanego.

Biegły ustalił, że główna ilość obornika składowana była na działce nr (...), skąd nawieziono go na pobliskie 6 ha użytków zielonych w ilości 200 ton obornika (te prace wykonano w 2013r.r.). Pozostała część obornika 280 ton składowana na działce nr ½ była przewieziona na działkę (...) (te prace wykonano w 2014r.). Powódka używała roztrząsacza marki S. o ładowności 9 ton, którego prędkość rozrzutu wynosi 5-8 szerokość rozrzutu ok 10 m, a prawidłowa dawka obornika wynosi 33 tony/ha. Biegły przyjął, że jeżeli wywieziono 480t obornika, a ładowność roztrząsacza wynosi 9 t, to na działkę nr (...) wykonano 22 kursy rozrzutnikiem (200 ton = 22 kursy po 9 ton ładowności), a czas pracy jednego kursu na tej działce to 15 minut, stąd łączny czas pracy związanych z wywiezieniem obornika na działkę nr (...) mógł trwać 5,5 godziny (prace wykonane w 2013r.). A na działce (...) oddaloną o 2 km od działki ½ ( gdzie znajdował się obornik i był ładowany) czas jednego kursu mógł trwać 30 minut łącznie z dojazdem roztrząsacza na działkę (...) i powrotem na działkę nr (...). Biegły przyjął, że na działce (...) rozrzucono 31 rozrzutników obornika (280 ton – 31 rozrzutników x 9 ton ładowności. Łącznie czynności związane z rozrzuceniem obornika na obu działkach mogły zająć powódce 20,5 godziny. Biegły potwierdził zastosowaną przez pozwaną stawkę 180,00 zł za godzinę pracy roztrząsacza wskazując, że w gospodarstwach wielkoareałowych stosowane są stawki godzinowe. Stawka 180,00 zł. za godzinę pracy rozrzutnika w porównaniu z innym sprzętem i stawkami stosowanymi w województwie (...) odpowiada klasie sprzętu powódki, jego ładowności i wydajności.

Odnośnie wapnowania biegły wskazał, że wapno, które w stanie suchym ważyło 200 ton zlasowane, leżące wile lat na polu bez zabezpieczenia, zwiększało swoją wagę i dlatego w ważyło 330 ton. Wskazał, że średnia zalecana dawka wapna na 1 ha użytku zielonego wynosi 4 tony czystego składnika, a tona zastosowanego wapna zawierało 30 % dawki zalecanej, stąd faktyczna dawka wapna na hektar ziemi winna wynieść 11 ton. Przy takim założeniu i przy założeniu użycia 330 ton wapno winno był nawiezione na powierzchni ok 10 ha ziemi. Biegły wskazał, że wielkość ta jest zbliżona do twierdzeń pozwanej o zamiarze wapnowania około 8-14 ha użytków zielonych. Biegły obliczył czas pracy sprzętu na około 66 rozrzutników wapna przy założeniu wykorzystania 330 ton wapna i przy ładności 5 ton wapna na rozrzutnik, tj. połowy możliwości rozrzutnika z uwagi na konsystencję i ciężar wykorzystanego wapna. W przeliczeniu na godziny pracy rozrzutnika, czynności związane z wapnowaniem terenów pozwanego winny zająć 28 godzin przy uwzględnieniu 25-minutowego czasu jednego kursu rozrzutnika. Z uwagi na zbliżoną konsystencję zlasowanego wapna do konsystencji obornika, za zasadne biegły uznał przyjęcia stawki godzinowej za pracę rozrzutnika wapna na poziomie 180,00 zł, tak ja przy rozrzucaniu obornika. W ocenie biegłego łączna wartość prac nawozowych oscyluje w granicach 9.428,00 zł brutto (8.730,00 zł netto), w tym za wapnowanie około 5.443, zł brutto (5.400 zł netto) i za wywóz obornika około 3.985,00 zł brutto (3.690,00 zł netto).

/dowód: opinia biegłego z załącznikami k. 209-222/

Pozwany złożył zastrzeżenia do opinii, wskazując, że biegły błędnie obliczył wartość prac przyjmując błędne założenia odnośnie jednostek czasowych i ilości obornika. Biegły niezasadnie przyjął, że ponad połowa obornika została przewożona na działkę (...), co jest sprzeczne ze zgodnym stanowiskiem stron. Zarzucił też błąd w wyliczeniu czasu pracy przy rozrzucaniu obornika i przyjęciu, że wykorzystano aż 480 ton obornika i średnia ilość wywiezionego wapna do 330 ton. Zdaniem pozwanego przyjęty przez biegłego 15-minutowy czas jednego kursu rzutnika z obornikiem i 25 - minutowy kursu rozrzutnika z wapnem nie odpowiada zeznaniom świadków oraz powódki, a przyjęta przez biegłego dawka obornika 33 tony/ ha jest zbyt wysoka, gdyż średni wynosi 15-20 ton/ha. W odpowiedzi na zarzuty pozwanego biegły podtrzymał opinie. Podkreślił, że przyjął metodologię i założenia szczegółowo opisane w opinii w związku z brakiem danych w aktach sprawy i dużych rozbieżności w wyliczeniach stron. Biegły zaznaczył, że w trakcie oględzin strony potwierdziły, że łącznie wywieziono 480 ton obornika,. Odnośnie zawyżeni przyjętej dawki na hektar ziemi, wskazał, że dawka obornika zależy od wielu czynników, w tym wartości nawozowej przy czym górna dawka tony dobrego obornika nie powinna przekraczać 40 ton/ha. Zaznaczył, że w aktach sprawy brak danych dotyczących wartości użytego obornika, natomiast przyjmuje się, że użytki zielone winny być nawożone, co 3-4 lata obornikiem w dawce 20-30 ton/ha w przypadku wykorzystania dobrego obornika. Odnośnie przyjętej ilości 330 ton wapna biegły wskazał, że kierował się tezą dowodową, w której określono ilość wapna między 300- 360 ton, jego zdaniem wartość zużycia 330 ton wapna jest wartością realną przy przyjętych założeniach. Dodał, że przy przyjęciu, że strony zgodnie wskazują, że wapnowanie pół zajęło 13 godzin, wartość prac powódki wskazaną w opinii należałoby pomniejszyć o kwotę 2.340,00 zł netto. (k. 248-250).

W ustnych wyjaśnieniach do opinii sporządzonej na piśmie (k.251-253), biegły podtrzymał swoją opinię. Podkreślił, że przy jej sporządzaniu i wykonaniu symulacji czas pracy wykorzystał wszystkie dane z akt sprawy. Przyjętą przez niego ilość 480 ton obornika strony zgodnie wskazywany podczas oględzin, przyjął, że obornik był rozrzucany na powierzchnia około 14 ha. Przyjął tonaż obornika oraz szacunkowy czas pracy sprzętu powódki, tj. S. o ładowności 9 ton oraz odległość z miejsca składowania obornika do działki (...), czas przejazdu przez pole i sporządził symulację co do ilości godzin wskazaną w opinii, tj. 20,5 godziny na obu działkach. Jeśli chodzi o wapnowanie biegły wskazał, że przyjął ten sam sprzęt roztrząsacz S., natomiast ładowności 5 ton na jeden kurs z uwagi na stan wapna. Jego zdaniem przyjęcie załadunku w ilości 5 ton i łącznej ilości wapna 330 ton dało łączną ilość pracy 28 godzin. Zwrócić uwagę, że jeżeli pozwany zakupił około 800 ton wapna w formie sypkiej, z którego zostało około 1/3 (ok. 300 ton), to po zlasowaniu wapno zwiększyło swoją wagę do co najmniej 450-500 ton. (ustna opinia biegłego k. 251-253).

Biegły potwierdził zastosowaną przez pozwaną stawkę 180,00 zł za godzinę pracy roztrząsacza. Biegły sporządził opinię przyjmując pewne hipotetyczne wielkości wobec braku konkretnych danych na temat ilości i wagi obornika i wapna, jakie zostało rozrzucone. Wnioski biegłego należało skonfrontować z twierdzeniami stron oraz zeznaniami świadków. Mianowicie mąż powódki zeznał, że wywieziono łącznie 90 sztuk rozrzutników, zarówno wapna, jak i obornika (protokół k.157 – 1:33;11 in.). Z kolei świadek P. Ż., który wraz z M. L. (2) wykonywał prace zeznał, że obornik i wapno rozwozili przez 2 dni oraz że jednego dnia z uwagi na stan wapna zepsuł się roztrząsacz, zarówno wapno, jak i obornik rozwożono w ciągu tych dwóch-trzech dni. Okoliczność uszkodzenia rozrzutnika potwierdziła A. Z. (1) oraz wynika to z zapisków w zeszycie pod datą 16.11.2013r. Świadek Ż. podał, że samego wapna było co najmniej 40 rozrzutników, a łącznie było ok. 90-100 rozrzutników, ładowali na rozrzutnik ok. 11-12 ton obornika (k.157 – 02:03:29 in.). Skoro więc, prace wykonywane jedynie dwa-trzy dni i tylko przez kilka godzin dzienne, popołudniami lub wieczorem obok wykonywania innych prac, to nie jest trafny wniosek biegłego, że rozwożenie wapna trwało ok.28 godzin. Skoro jednak prace te wykonywano jedynie przez kilka godzin dziennie tylko w ciągu dwóch-trzech dni nie mogło być tak, jak proponuje biegły, że rozwożenie wapna trwało 28 godzin. Z kolei skoro biegły twierdzi, że w ciągu 13 godzin (czas wykazany przez pozwanego) można było rozwieźć jedynie 66 rozrzutników, to oznaczałoby że w czasie wskazanym przez biegłego musiano by rozwieźć ponad 120 rozrzutników. A takiej ilości rozrzutników nie potwierdzają ani mąż powódki, ani świadek Ż.. Oznacza to, że albo ilość rozwiezionego wapna musiała być dużo mniejsza niż przyjął to biegły, lub – przy jednoczesnej mniejszej ilości wapna - ładowano na rozrzutnik większą jego ilość. Jeśli zaś, jak podaje świadek P. Ż. rozrzucono ok. 40 rozrzutników wapna, a wyliczony przez biegłego czas konieczny na rozrzucenie 1 rozrzutnika to 25min., oznacza to, że na rozrzucenie tej ilości rozrzutników potrzeba ok.16,6 godzin pracy. Przy 9 tonowej ładowności rozrzutnika 40 rozrzutników to około 360 ton. Jeżeli ładowano na rozrzutnik mniejszą ilość wapna z uwagi na to, że było ono zlasowane, może to oznaczać, że ilość wapna faktycznie była mniejsza. Ta większa ilość godzin 16,6 niż odnotowana w zeszycie A. Z. (1), która przyjęła łącznie 13 godzin, uwzględnia fakt, że wapno było zlasowane, zleżałe, wymagało większego wysiłku, użycia cięższego sprzętu, który podczas tych prac uległ uszkodzeniu. Uwzględnia więc zasadę wyrażoną w art. 735§2 k.c. że za wykonanie usługi należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Zatem wysokość wynagrodzenia należnego powódce za rozrzucenie wapna wynosi 16,6g x 180zł/1 godz. tj. 2.988zł.

Odnośnie obornika wywiezionego w 2013r. A. Z. (1) wskazywała, że była to ilość 200 ton. Powódka nie wykazała ilości obornika. Zdaniem biegłego wywiezienie takiej ilości obornika wymaga 22 kursów, tj. ok.5,5 godzony pracy. Przy stawce 180zł/1 godz. wynagrodzenie powódki winno wynieść zatem 990zł. Skoro pozwany za rozwiezienie obornika i wapnowanie w 2013r. rozliczył łącznie kwotę 2.340zł, do rozliczenia pozostawała kwota 1.638zł (2.988zł + 990zł – 2.340zł=1.638zł).

Na koniec należy odnieść się do prac wykonanych przez powódkę wiosną 2014r. Niesporne było talerzowanie (7hx120zł=840zł). Powódka nie udowodniła większego rozmiaru prac przy użyciu ładowarki M. ponad uznany przez pozwanego wymiar 5 godzin x 120zł o wartości 600zł, zatem należało uwzględnić tą wartość. Stawka była tu niesporna, różnica dotyczyła ilości godzin, gdyż powódka rozlicza 0,5 godziny więcej. Podobnie sytuacja przedstawia się, jeśli chodzi o orkę, stawka nie była sporna (250zł), natomiast powódka nie udowodniła większego niż przyjęty przez pozwanego godzin wymiaru godzin (13,5). Przy tej ilości godzin wynagrodzenie powódki winno wynieść 3.375zł. Powódka nie udowodniła zasadności osobnego wynagrodzenia za pracę ciągnikiem. W odniesieniu do prac oznaczonych, jako uprawa pola pod siew (A. Z. (1) rozlicza te prace, jako bronowanie) wykonywanych w dniach 28 i 29.03.2014r., łączna ilość godzin przyjęta przez A. Z. (1) to 8,5 godzin, przy stawce 120zł/1 godzinę. Taką też stawkę potwierdził w swych zeznaniach mąż powódki L. (k.157 01:50:in.), powódka zaś błędnie w swoim rozliczeniu przyjęła inna stawkę 160zł/1 godz. Powódka ani takiej wysokości stawki, ani większego niż potwierdzony przez A. Z. (1) rozmiaru prac nie udowodniła. Dlatego należy przyjąć wynagrodzenie za te prace wynosi: 8,5 godz.x120zł/1 godz.=1.020zł. Stawka za siew traw nie była sporna (180zł/1 godz.), natomiast sporna była liczba godzin. Podobnie jak poprzednio powódka nie wykazała większego rozmiaru godzin, niż uwzględniona przez pozwanego ilość 14 godz., co daje 14 godz. x 180zł = 2.520zł. Wiosną 2014r. rozważony był również obornik, A. Z. (1) wskazywała, że była to ilość 280 ton, rozwieziony został na działce nr (...) na powierzchni ok.8 ha. Co potwierdzała powódka. Zdaniem biegłego, rozwiezienie takiej ilości obornika na działkę oddaloną ok. 2km wymaga ok. 15 godzin pracy x 180zł/1 godz.=2.700zł.

R. za prace wykonane wiosną 2014r. przedstawia się, zatem następująco: 2.700zł wywóz obornika, 600zł ładowarka M., 3.375zł orka, 840zł talerzowanie, 1.020zł uprawa pola pod siew, 2.520zł siew traw, łącznie 11.055zł. Na poczet wynagrodzenia za te prace pozwany zapłacił 9.700zł , różnica dotyczy wartości prac za wywóz obornika i wynosi 1.355zł.

Końcowe rozliczenie przedstawia się następująco: 1.638zł niedopłata za wapnowanie i obornik za 2013r. , 1.355zł niedopłata za obornik za 2014r., 1.260zł niedopłata za sianokosy. Powódka tylko do tej wartości prac wykonywanych w 2013 i wiosną 2014r. mogła zaliczyć wpłaty dokonywane przez A. Z. (1) w 2014r. , więc niedopłata za sianokosy za 2014 stanowi sumę tych kwot tj. 4.253 zł.

Wobec tego, że pozwany ani przed wystąpieniem powódki na drogę sądową, ani w trakcie procesu nie wzywał powódki o zwrot paśnika, nie domagał się jego wydania, nie zgłaszał z tego tytułu roszczeń niepieniężnych, jak również w sprzeciwie od nakazu nie podniósł zarzutu potrącenia brak było podstaw do obniżenia należnej kwoty o wartość paśnika, która również była sporna.

Mając powyższe na uwadze powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zakresie kwoty 4.253,00zł , stąd Sąd na podstawie art. art.734 i 735 k.c. w zw. z art. 750 k.c. oraz art. 481 § 1 k.c. orzekł jak w pkt I wyroku. W pozostałem zakresie żądanie powódki nie zostało udowodnione i podlegało oddaleniu. O kosztach orzeczono na podstawie przepisów art.108§1kpc w związku z art. 98 § 1 k.p.c., wyrażającym zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony /koszty procesu/, art. 98 § 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na koszty powódki składała się opłata sądowa od pozwu 733zł, wynagrodzenie radcy prawnego 2.400,00 zł, opłaty kancelaryjne 5zł, zaliczki 1.100zł, łącznie 4.255zł. Powódka wygrała proces w 29% i w takim samym stosunku przysługiwał jej zwrot kosztów tj. kwota 1.233,95zł. Na koszty pozwanego wynagrodzenie radcy prawnego 2.400,00 zł, opłaty kancelaryjne 5zł, zaliczka 150zł, łącznie 2.567zł. Pozwany wygrał proces w 71% i w takim samym stosunku przysługiwał mu zwrot kosztów tj. kwota 1.822,57zł. W wyniku rozliczenia kosztów pozwanemu przysługuje zwrot kwoty 588,62zł.

Wydatki związane ze stawiennictwem świadków w wysokości 132 zł oraz wynagrodzenie biegłego ponad kwotę uiszczonych zaliczek (1.246,64 zł) zostały poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Elblągu, w związku z tym na podstawie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, Sąd nakazał ściągnąć od stron na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Elblągu w takim samym stosunku, w jakim każda ze stron przegrała proces, tj. od powódki 978,83zł, a od pozwanego 399,81zł.