Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Peteja-Żak

Protokolant Agnieszka Rudnicka

przy udziale

Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. (...) w G. Marka Kasieczko

po rozpoznaniu w dniu 29 lipca 2016 r.

sprawy S. K. ur. (...) w Ż.,

syna J. i M.

oskarżonego z art. 178a§1 i 4 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 6 listopada 2015 r. sygnatura akt IX K 822/15

na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 636 § 1 kpk

1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki postępowania odwoławczego w kwocie 20 zł (dwadzieścia złotych) i wymierza mu opłatę za II instancję w kwocie 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych).

Sygn. akt VI Ka 593/16

UZASADNIENIE WYROKU

z dnia 29 lipca 2016r.

Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 6 listopada 2015r., sygn. IX K 822/15, uznał oskarżonego S. K. za winnego tego, że w dniu 26 kwietnia 2015r. o godz. 22:50 w Ż. na ul. (...) będąc w stanie nietrzeźwości (0,98 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu) prowadził samochód marki O. (...) o nr. rej. (...) w ruchu lądowym, będąc wcześniej prawomocnie skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 25 września 2014r. w sprawie o sygn. IX K 1076/14; czynu tego dopuścił się w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonego w/w wyrokiem na okres 2 lat w związku ze skazaniem za przestępstwo, tj. występku z art. 178 a § 4 kk i za to na mocy art. 178 a § 4 kk wymierzył oskarżonemu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Nadto na mocy art. 42 § 2 kk orzeczono wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 4 lat.

Na podstawie art. 627 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 144,95 złotych tytułem wydatków oraz obciążył go opłatą w kwocie 180 złotych.

Apelację od powyższego wyroku w zakresie orzeczenia o karze na korzyść oskarżonego wywiódł obrońca oskarżonego.

Obrońca zarzucił zaskarżonemu wyrokowi rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu, polegającą na nieuwzględnieniu przez Sad wszystkich okoliczności przemawiających za orzeczeniem warunkowego zawieszenia orzeczonej kary, tj. zachowania oskarżonego po popełnieniu zarzucanego mu czynu, właściwości i warunków osobistych oskarżonego S. K..

W oparciu o tak skonstruowane zarzuty na podstawie art. 4 § 1 kk w zw. z art. 69 § 1 kk skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz o dopuszczenie dowodu z umowy kupna-sprzedaży samochodu O. (...) z dnia 10 lipca 2015r., na okoliczność wyzbycia się przez oskarżonego pojazdu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez obrońcę oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd I instancji w sposób wnikliwy i wszechstronny rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy i na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Wina oskarżonego została należycie wykazana w toku procesu. Ocena zaś dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy nie wskazuje błędów logicznych jak tez nie przekracza swobodnej oceny dowodów zakreślonych w art. 7 kpk.

Ustaleń faktycznych oraz kwalifikacji prawnej czynu apelacja nie kwestionowała. Mając na uwadze zakres apelacji – dotyczący wyłącznie kary – zbędne jest szersze ustosunkowanie się do ustaleń faktycznych jak też innych nie podniesionych w apelacji podstaw odwoławczych.

Słusznie Sad Rejonowy przyjął, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona zarzucanego przestępstwa. Istotnym w niniejszej sprawie jest, iż S. K. prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 25 września 2014r., sygn. IX K 1076/14 za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości orzeczono między innymi karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia jej wykonania oraz zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat (zakaz obowiązujący w okresie od 14 lipca 2014r. do 14 lipca 2016r.). Pomimo czynnego zakazu w dniu 26 kwietnia 2015r. oskarżony po uprzednim spożyciu alkoholu, udał się samochodem do sklepu znajdującego się na stacji benzynowej. Działanie oskarżonego polegało na kierowaniu samochodem marki O. (...) będąc w stanie nietrzeźwości wyrażającym się wynikiem pierwszego badania 0,98 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu. Dokonując tego czynu oskarżony działał z pełną świadomością konsekwencji prawnych wynikających z tego działania, co potwierdzają spójne, logiczne i konsekwentne oraz znajdujące potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym materiale dowodowym, wyjaśnienia oskarżonego. Dlatego też stopień winy i społecznej szkodliwości czynu oskarżonego należy ocenić jako znaczny. Oskarżony bowiem jako osoba dorosła, zdolna do ponoszenia odpowiedzialności karnej, posiadająca pełną możliwość rozpoznania znaczenia sytuacji w której się znajdowała, jak i jej prawnego wartościowania, powinien doprowadzić do prawidłowego procesu motywacyjnego oraz wyboru celu i jego realizacji zgodnie z normami powszechnie uznanymi przez społeczeństwo. Oskarżony zlekceważył zakaz wydany przez Sąd z pełną premedytacją.

Przechodząc do podniesionych przez skarżącego zarzutów zaskarżony wyrok jest trafny nie tylko pod względem poczynionych przez Sąd meriti, a nie kwestionowanych w środku odwoławczym, ustaleń faktycznych i ich subsumcji pod przepisy prawa materialnego, ale także w zakresie rozstrzygnięcia o karze. Nie sposób zgodzić się z obrońcą oskarżonego, iż kara 8 miesięcy pozbawienia wolności jest karą rażąco surową. Skarżący podniósł, iż Sąd nie miał możliwości wysłuchania oskarżonego po popełnieniu zarzucanego mu czynu celem dostrzeżenia pozytywnych zmian w jego zachowaniu. Zdaniem obrońcy okolicznościami wpływającymi pozytywnie na sytuację oskarżonego w przedmiotowej sprawie i ewentualne warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności jest fakt, iż jechał on samochodem w dniu 26 kwietnia 2015r. w godzinach nocnych, kiedy ruch w miejscowości Ż. był znikomy, a dystans jaki miał do pokonania to zaledwie 1 kilometr. Ponadto oskarżony przyznał się do zarzucanego mu czynu, sprzedał samochód, którym dopuścił się zarzucanego czynu, podjął pracę zarobkową.

Wobec powyższego należy zwrócić uwagę na postawę oskarżonego reprezentowaną na rozprawie apelacyjnej, tj. niedostrzeganie potrzeby leczenia odwykowego, nieuświadamianie sobie problemu alkoholowego. Oskarżony oświadczył, iż nie nadużywa alkoholu nałogowo, tylko „jak każdy - przy okazji wypłaty”. Ponadto podniósł kwestię utraty pracy zarobkowej w momencie osadzenia go w jednostce penitencjarnej, co byłoby bardzo uciążliwe z uwagi na późniejsze kłopoty z jej ponownym znalezieniem. Oskarżony reprezentuje postawę bezkrytyczną, nie zdaje sobie sprawy z problemu alkoholowego, który niewątpliwie go dotyczy. Z wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez kuratora sądowego jasno i niezbicie wynika, iż oskarżony nadużywa alkoholu, pod wpływem którego jest widywany w środowisku lokalnym. Fakt sprzedaży samochodu przez oskarżonego podnoszony przez obrońcę oskarżonego w apelacji nie jest żadnym gwarantem, że w przyszłości oskarżony nie powróci po raz kolejny na drogę przestępczą, zwłaszcza, iż od pierwszego czynu zabronionego do popełnienia kolejnego, nadto podczas czynnego zakazu, nie minął nawet rok. Jak podnosi w apelacji obrońca, jedynym problemem oskarżonego jest „problem z kontrolą ilości spożywanego alkoholu”, co zdaniem Sądu Odwoławczego jest w przedmiotowej sprawie kluczowym problemem, którego nie można zbagatelizować.

Sąd Okręgowy zaakceptował zatem w pełni wymiar kary orzeczonej wobec oskarżonego. Kara ma spełniać określone cele prewencyjne, wychowawcze i zapobiegawcze w stosunku do oskarżonego oraz kształtować świadomość prawną wśród społeczeństwa. Miarkując zatem rodzaj i wymiar kary, konieczna jest ocena zachowania sprawcy przed i po popełnieniu przestępstwa. Jeśli zatem uwzględnić stopień winy oraz stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżonego czynu, właściwości i warunki osobiste, a także jego sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie po jego popełnieniu, karą współmierną i dająca zarazem zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości jest jedynie kara pozbawienia wolności i to w wariancie bezwzględnym. Sąd Rejonowy słusznie miał w polu widzenia okoliczności popełnionego czynu, takie jak znaczna wysokość stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu w czasie jazdy czy jego działanie z zamiarem umyślnym i bezpośrednim. Okolicznością rzutująca także negatywnie na wymiar kary był ruch pojazdu mechanicznego po drodze publicznej, bez znaczenia jest odległość jaką oskarżony miał do przebycia oraz pora dnia. Nadto oskarżony dopuścił się przedmiotowego czynu w okresie obowiązywania czynnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych (w przeciągu niespełna roku), co podlega surowszej odpowiedzialności karnej z uwagi na typ kwalifikowany przestępstwa. Nie jest to zatem pierwszy konflikt oskarżonego z prawem, działał on w warunkach powrotu do przestępstwa.

W ocenie Sądu Okręgowego, wymierzona przez Sąd Rejonowy kara 8 miesięcy pozbawienia wolności jest karą sprawiedliwą, uwzględniającą stopień winy i społecznej szkodliwości popełnionego czynu, pozwalającą na osiągnięcie wobec S. K. korzystnych efektów poprawczych, powinna przy tym spowodować, iż oskarżony zrozumie naganność swojego zachowania i dalej pokieruje życiem w taki sposób, by ponownie nie naruszyć norm prawa karnego. Sąd przy ustalaniu wymiaru kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego miał na uwadze okoliczności łagodzące, a to przyznanie się S. K. do zarzucanego mu czynu, czego jednak w okolicznościach takiej sprawy jak ta, a więc zatrzymania do kontroli drogowej – na gorącym uczynku – nie należy przeceniać.

Zgodnie z przepisem art. 69 § 1 i 2 kk, w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2015r., Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym 2 lat, jeżeli jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Zgodnie jednak z § 4 zd. drugie niniejszego przepisu (nota bene brzmiącym identycznie już po 1 lipca 2015r.), wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 178a § 4 kk Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności w szczególnie uzasadnionych wypadkach.

Podstawową przesłanką stosowania omawianej instytucji jest zatem nadal pozytywna prognoza, wyrażająca się w przekonaniu, że sprawca wykona nałożone obowiązki próby i nie powróci do przestępstwa, a zatem wykonanie wymierzonej mu kary nie jest konieczne. O pozytywnej prognozie, uzasadniającej zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary, decyduje całościowa ocena przesłanek wskazanych w art. 69 § 2 kk.

Nie może być mowy w realiach tej sprawy o pozytywnej prognozie kryminologiczno-społecznej wobec oskarżonego. Oskarżony pomimo wcześniejszego skazania w innej sprawie i zastosowania wobec niego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności dopuścił się kolejnego przestępstwa, tj. podobnego przestępstwa w przedmiotowej sprawie. Oskarżony nie docenił zatem szansy jaką wówczas otrzymał, nie zmienił swojego postępowania, skoro popełnił kolejny czyn zabroniony. Wobec powyższego prognoza kryminologiczna na przyszłość nie jest pozytywna, zachowanie sprawcy przed popełnieniem czynu w niniejszej sprawie nie daje żadnej gwarancji, że nie powróci on na drogę przestępczą. Warunkowe zawieszenie wykonania kary jest środkiem polityki karnej wobec sprawców nadających się do oddziaływań resocjalizacyjnych w warunkach wolnościowych. Zachowanie oskarżonego pozwala przypuszczać, że oskarżony w przypadku zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary w przedmiotowej sprawie dopuści się w przyszłości kolejnych przestępstw pod wpływem alkoholu i nie będzie przestrzegał rygorów okresu próby. Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw do wyprowadzenia względem oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej. Oskarżony nie daje gwarancji respektowania norm prawnych i rozstrzygnięć sądowych, toteż nie można mówić o pozytywnej prognozie co do jego zachowania w przyszłości oraz spełnieniu celów kary. Stosowana wobec niego w przeszłości instytucja warunkowego zawieszenia wykonania kary nie przyniosła spodziewanych rezultatów, bowiem nadal poważnie narusza on prawo. Zdaniem Sądu odwoławczego oskarżony prezentuje całkowicie bezkrytyczny stosunek do popełnionego przestępstwa, nie zauważając tyczącego go wprost problemu z alkoholem, co potwierdza treść sporządzonego wywiadu środowiskowego oraz prezentowana przez niego aktualnie postawa. Słusznie zatem i trafnie Sąd meriti nie doszukał się w jego postawie szczerej woli na zmianę swojego dotychczasowego postępowania.

Podkreślenia wymaga nadto, że instytucja warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności znajduje wtedy zastosowanie, gdy brak jest potrzeby zmiany postawy sprawcy czynu, która jest stabilna i pozytywna wobec porządku prawnego, a przestępstwo, którego się dopuścił jest tylko jednorazowym błędem, przypadkiem ocenionym przez niego negatywnie. W przypadku oskarżonego nie może być o tym mowy, nie dopatrzono się zwłaszcza takich okoliczności, w szczególności które zadecydowałyby o zastosowaniu normy art. 69 § 4 kk.

Z powyżej naprowadzonych względów Sąd Okręgowy nie dopatrzył się cech rażącej surowości wymierzonej S. K. kary i utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Nieuwzględnienie apelacji skutkowało obciążeniem oskarżonego kosztami procesu za postępowanie odwoławcze.