Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2016 r. w Gliwicach

sprawy B. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 4 grudnia 2015 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu B. N. prawo do emerytury począwszy od 1 grudnia 2015 roku.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt. VIII U 188/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 grudnia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu B. N. prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Organ rentowy wskazał, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił żadnego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, wobec wymaganego 15 – letniego okresu takiej pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do spornego świadczenia. Podniósł, iż posiada wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż w okresach od kwietnia 1974r. do 31 stycznia 1998r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako szlifierz kolejno w Zakładach (...) w P., w Zakładach (...) SA. oraz w Zakładzie (...) SP. z o.o., gdzie pracował do 30 listopada 2002r. tj. do ogłoszenia jej upadłości. Ubezpieczony wskazał, iż charakter wykonywanej pracy może wykazać zeznaniami świadków.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, podnosząc że ubezpieczony nie przedstawił świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okresy sporne.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił:

Ubezpieczony B. N. urodził się (...) Wiek 60 lat osiągnął (...)

W dniu 1 grudnia 2015r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Zaskarżoną decyzją z dnia 4 grudnia 2015r. (...) Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu prawa do wnioskowanej emerytury, z uwagi na brak wymaganego 15 – letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

ZUS przyjął, iż ubezpieczony na dzień 31 grudnia 1998r. posiada 28 lat, 4 miesiące i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Do pracy w warunkach szczególnych ZUS nie uwzględnił ubezpieczonemu żadnego okresu z okresów zatrudnienia w Zakładach (...) SA w P. od 1 września 1970r. do 31 października 1992r. oraz w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w P. od 1 listopada 1992r. do 30 listopada 2002r.

Sąd ustalił, iż B. N. w okresie od 1 września 1970r. do 31 października 1992r. był zatrudniony w Zakładach (...) SA w P..

Z zaświadczenia z dnia 1 kwietnia 2014r. wystawionego przez następcę prawnego Zakładów (...) Sp. z o.o. wynika, iż ubezpieczony pracował:

- od 1 września 1970r. do 30 czerwca 1973r. na stanowisku uczeń tokarz,

- od 1 lipca 1973r. do 30 czerwca 1979r. na stanowisku tokarz,

- od 1 lipca 1979r. do 31 października 1992r. na stanowisku szlifierz.

Pracodawca nie wystawił ubezpieczonemu świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił, iż (...) S.A. był zakładem przemysłu metalowego. Zajmował się wykonywaniem urządzeń dla górnictwa, hutnictwa i zakładów metali nieżelaznych.

Ubezpieczony podjął zatrudnienie w 1970r. jako uczeń nauki zawodu. Po ukończeniu szkoły od 1 lipca 1973r. ubezpieczony został skierowany do pracy na tokarce.

Z dniem 1 października 1974r. ubezpieczony został przeniesiony na stanowisko szlifierza na Wydziale Mechanicznym zakładu (k.22 akt osobowych). Od tego czasu aż do zakończenia zatrudnienia w Zakładach (...) S.A. tj. do 31 października 1992r. ubezpieczony cały czas pracował jako szlifierz. Ubezpieczony pracował na szlifierni, która znajdowała się na tej samej hali co narzędziownia. Pracownicy szlifierni i narzędziowni zajmowali się obróbką narzędzi jednoostrzowych, wieloostrzowych, szlifowaniem wałków, tulei i płaszczy. Wykonywali taką samą prace, z tym że pracownicy szlifierni pracowali dla wydziału mechanicznego. Była to praca przy metalu a szlifowanie stanowiło ostatni etap produkcji. Odwołujący szlifował wałki do produkcji zestawów maszyn, szlifował płaszczyzny, które szły do produkcji czołgów do Ł.. Maszynę trzeba włączyć, włożyć materiał, przygotować tarczę do szlifowania. Materiał był z metalu i podlegał on oszlifowaniu. Była to praca w hałasie i dużym zapyleniu, musiał być używany płyn chłodzący i wentylator. Ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na szlifierni. Nadto pracował w nadgodzinach, nawet do 100 godzin miesięcznie. Nie był kierowany do innych prac. Wpisanie w angażu stanowiska tokarz –ślusarz wiązało się z wyższą stawką zaszeregowania.

Dalej Sąd ustalił, iż B. N. od 1 listopada 1992r. został przekazany w ramach porozumienia stron do pracy w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w P..

W Zakładzie (...) Sp. z o.o. w P. ubezpieczony był zatrudniony w okresie od 1 listopada 1992r. do 30 listopada 2002r.

Ze świadectwa pracy z dnia 29 listopada 2002r. wynika iż ubezpieczony pracował:

- od 1 listopada 1992r. do 31 stycznia 1998r. na stanowisku tokarz, szlifierz,

- od 1 lutego 1998r. do 30 listopada 2002r. na stanowisku tokarz.

Pracodawca nie wystawił ubezpieczonemu świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił, iż Zakład (...) Sp. z o.o. wyłonił się z Zakładów (...) SA. Przeniesienie ubezpieczonego było formalnością i nie wiązało się ze zmianą stanowiska pracy ani zmianą miejsca i charakteru pracy. Fizycznie ubezpieczony pracował nadal w tym samym miejscu i wykonywał te same prace przy szlifowaniu elementów metalowych. Nadal stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na szlifierce aż do zakończenia zatrudnienia w dniu 30 listopada 2002r. nie był kierowany do innych prac, aż do 2000r. kiedy to dorywczo kierowano go do pracy na tokarce.

W spornych okresach zatrudnienia zarówno w Zakładach (...) SA jak i w Zakładzie (...) Sp. z o.o. wraz z ubezpieczonym pracowali świadkowie W. K. – pracował w latach 1959-1997 jako szlifierz, R. S. – pracował w latach 1958 – 2000 jako wydawca robót, mistrz rozdzielni robót, kierownik wydziału – przełożony ubezpieczonego, J. W. pracował w latach 1961 – 2001r. jako szlifierz - w 1974r. przyuczał ubezpieczonego do pracy szlifierza.

Świadkowie W. K. i J. W. uzyskali emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach z uwzględnieniem do takiej pracy zatrudnienia w charakterze szlifierza. Świadkowie ci posiadają świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Obecnie ubezpieczony prowadzi działalność gospodarczą i nadal wykonuje prace szlifierskie.

Sąd ustalił, iż ubezpieczony legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999r. okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 28 lat, 4 miesięcy i 3 dni.

Bezsporne było, że ubezpieczony ukończył 60 lat życia z dniem (...). i złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, akt osobowych ubezpieczonego z Zakładów (...) SA oraz Zakładu (...) Sp. z o.o., akt emerytalno-rentowych świadków W. K., R. S. i J. W., zeznań świadków W. K. (nagranie z rozprawy z dnia 13 maja 2016r. min. 8.17 i n. k.60), R. S. (nagranie z rozprawy z dnia 13 maja 2016r. min. 26.38 i n. k.60), J. W. (nagranie z rozprawy z dnia 13 maja 2016r. min. 40.44 i n. k.60) oraz przesłuchania ubezpieczonego (nagranie z rozprawy z dnia 13 maja 2016r. min. 51.33 i n. k.60).

Odnośnie rodzaju pracy wykonywanej przez ubezpieczonego Sąd dał wiarę jego twierdzeniom, które zostały potwierdzone przez zeznania świadków. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym w spornych okresach zatrudnienia, regularnie stykali się z nim w pracy. Świadek R. S. był w pewnym okresie przełożonym ubezpieczonego, zaś świadek J. W. w 1974r. przyuczał ubezpieczonego do pracy szlifierza. Świadkowie posiadają zatem szczegółową wiedzę na temat miejsca i charakteru wykonywanej przez odwołującego pracy. Nadto świadkowie W. K. i J. W. uzyskali emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach z uwzględnieniem do takiej pracy zatrudnienia w charakterze szlifierza.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2015r., poz. 748 ze zm.) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym

co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art. 184 ust. 2 ustawy – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013r. tj. w dacie złożenia wniosku oraz wydania zaskarżonej decyzji – emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15 – letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem organ rentowy nie uwzględnił mu żadnego okresu takiej pracy.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony legitymuje się wymaganym 15 – letnim okresem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem do takiej pracy należało zaliczyć mu sporne okresy zatrudnienia w Zakładach (...) SA w P. od 1 października 1974r. do 31 października 1992r. oraz w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w P. od 1 listopada 1992r. do 31 grudnia 1998r.

Ubezpieczony podjął zatrudnienie w Zakładach (...) S.A., które zajmowały się wykonywaniem urządzeń dla górnictwa, hutnictwa i zakładów metali nieżelaznych, początkowo jako uczeń nauki zawodu, potem jako tokarz, zaś – jak wskazują dokumenty z akt osobowych pracownika k.22 – z dniem 1 października 1974r. został przeniesiony na stanowisko szlifierza na Wydziale Mechanicznym zakładu. Od tego czasu aż do zakończenia zatrudnienia w (...) S.A. tj. do 31 października 1992r. ubezpieczony cały czas pracował jako szlifierz na szlifierni. Zajmował się szlifowaniem elementów metalowych: obróbką narzędzi jednoostrzowych, wieloostrzowych, szlifowaniem wałków, tulei i płaszczy. Odwołujący szlifował wałki do produkcji zestawów maszyn, szlifował płaszczyzny, które szły do produkcji czołgów do Ł.. Była to praca w hałasie i dużym zapyleniu. Taką pracę wykonywał ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na szlifierni. Nadto pracował w nadgodzinach, nawet po 100 godzin miesięcznie. Nie był kierowany do innych prac, zaś wpisanie w angażu stanowiska tokarz – ślusarz było podyktowane ustaleniem wyższej stawki zaszeregowania, co w tym czasie było praktyką powszechną.

Identyczną pracę wykonywał odwołujący w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w P. w okresie od 1 listopada 1992r. do 31 grudnia 1998r. (i po tym okresie). Ubezpieczony został przeniesiony w ramach porozumienia stron do pracy w Zakładzie (...) Sp. z o.o., jednak to przeniesienie nie wiązało się ani zmianą stanowiska pracy ani miejsca i charakteru pracy. Fizycznie ubezpieczony pracował nadal w tym samym miejscu i wykonywał te same prace. W spornym okresie nadal stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na szlifierce, przy szlifowaniu elementów metalowych i nie był kierowany do innych prac.

Wykonywane przez ubezpieczonego prace polegające na szlifowaniu lub ostrzeniu wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowaniu mechanicznym wymienione zostały pod poz. 78, działu III, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.), zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Bez znaczenia pozostaje, że pracodawca nie wystawił ubezpieczonemu świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Fakt wykonywania takiej pracy został bowiem wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Reasumując należało uznać, że ubezpieczony legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999r. wymaganym 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Kwestia spełnienia pozostałych przesłanek nie była sporna.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury poczynając od 1 grudnia 2015r. tj. od miesiąca złożenia wniosku.

(-) SSO Patrycja Bogacińska – Piątek