Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 29 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki

Sędziowie: SO Barbara Frankowska (spr.)

SO Anna Walus-Rząsa

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Zawiło

po rozpoznaniu w dniu 29 lipca 2016 r. w Rzeszowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: (...) Sp. z o.o. w Ś.

przeciwko: (...) SE w R.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie o kosztach zawarte w punkcie III wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie V Wydziału Gospodarczego z dnia
5 kwietnia 2016 r. sygn. akt V GC 1677/15

postanawia:

1. z m i e n i ć zaskarżone postanowienie o kosztach procesu zawarte w pkt III wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 5 kwietnia 2016r. sygn. akt V GC 1677/15 w ten sposób, że odstępuje od obciążenia pozwanego kosztami procesu,

2. z a s ą d z i ć od powoda (...) Sp. z o.o. w Ś. na rzecz pozwanego (...)SE w R. kwotę 150 zł (sto pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rzeszowie orzekając o kosztach procesu w pkt III wyroku z dnia 5 kwietnia 2016 r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 239 zł, w tym kwotę 180 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd wskazał, że o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 kpc albowiem powód uległ w nieznacznej części swego żądania, tj. co do roszczenia odsetkowego za opóźnienie za okres od 13.06.2015r. do 4.09.2015r. Ponadto w treści uzasadnienia wyroku w zakresie odsetek Sąd Rejonowy stwierdził, że stosownie do art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...) (tj. Dz.U. z 2013r. poz 392) pozwany winien spełnić świadczenie w terminie 14 dni od dnia, w którym miał wiedzę odnośnie wysokości szkody w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz o osobie uprawnionej. W tej sprawie termin powinien być liczony od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu z załącznikami potwierdzonymi za zgodność z oryginałem, co nastąpiło w dniu 21.08.2015r. Dlatego odsetki powinny być liczone od dnia 5 września 2015r., a dalej idące roszczenie podlegają oddaleniu.

Pozwany w zażaleniu na powyższe postanowienie zaskarżył je w całości zarzucając naruszenie art. 103 § 1 k.p.c. w zw. z art. 102 k.p.c. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 239 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwoty 180 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, w sytuacji gdy w realiach przedmiotowej sprawy postępowanie sądowe, a w związku z tym poniesione koszty procesu, zostały wywołanych niesumiennym i oczywiście niewłaściwym zachowaniem strony powodowej, która na etapie likwidacji szkody, pomimo licznych próśb ze strony pozwanego, nie przedłożyła oryginałów dokumentów dotyczących przedmiotowej szkody, a zwłaszcza umowy cesji wierzytelności, a więc dokumentu, który niejako upoważniał powoda do wystąpienia z niniejszym roszczeniem o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego, a co więcej, przed wniesieniem pozwu strona powodowa nie przesłała pozwanemu nawet kserokopii umowy cesji wierzytelności, poświadczonej za zgodność oryginałem, co uniemożliwiało pozwanemu zweryfikowanie zgłoszonego roszczenia na etapie postępowania likwidacyjnego, a tym samym wypłatę należnego odszkodowania – takie postępowanie ma na celu bezzasadne skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego i uzyskanie w związku z tym bezzasadnych kosztów procesu, co w ocenie pozwanego przemawia za obciążeniem strony powodowej całością kosztów procesu, a jedynie z najdalej idącej ostrożności za odstąpieniem od obciążenia pozwanego kosztami w niniejszej sprawie.

Na tej podstawie pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia o kosztach zawartych w pkt III wyroku poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kwoty 197 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za I instancję lub odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami procesu w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w tym postępowaniu.

W uzasadnieniu zażalenia pozwany nie zgodził się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że poszkodowany nie miał żadnego obowiązku przedstawienia oryginałów dokumentów pozwanemu. Żądanie przedstawienia oryginałów dokumentów przez pozwanego, w szczególności tak ważnej umowy cesji wierzytelności, pozwala pozwanemu na obronę jego interesów i praw w postępowaniu likwidacyjnym i zapobiegnięcie ewentualnym wyłudzeniem odszkodowań. Pozwany mógł mieć uzasadnione wątpliwości czy cedent (poszkodowany) nie zarzuci pozwanemu, że dokonał wypłaty jedynie na podstawie kserokopii dokumentu. Norma art. 16 ust. 3 w zw. z art. 17 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...) nakłada na poszkodowanego obowiązek współpracy z zakładem ubezpieczeń w trakcie likwidacji szkody. Pozwany kilkakrotnie zwracał się do powoda o nadesłanie oryginału umowy cesji wierzytelności lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem. Powód zamiast wykonać prośbę pozwanego wyniósł pozew, do którego także przedłożył kopię umowy przelewu wierzytelności. To postępowanie powtarza się między stronami procesu nie po raz pierwszy, co daje podstawę do zastosowania art. 103 kpc względnie z ostrożności pozwany uważa, że co najmniej art. 102 kpc.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenie pozwanego jest uzasadnione w zakresie w jakim zarzuca niezastosowanie art. 102 kpc, jako podstawy rozstrzygnięcia o kosztach procesu w przedmiotowej sprawie i w konsekwencji brak odstąpienia od obciążenia pozwanego kosztami procesu ponad poniesionymi we własnym zakresie.

W okolicznościach sprawy nie budzi wątpliwości, że pozwany na etapie przedprocesowym, po zgłoszeniu szkody w zakresie najmu pojazdu zastępczego był informowany o konieczności przedłożenia oryginału względnie odpisu poświadczonego za zgodność z oryginałem umowy cesji wierzytelności przez poszkodowanego z tego tytułu, co nastąpiło pismem z dnia 3.06.2015r. (k. 29). O wymogu przedłożenia do postępowania likwidacyjnego oryginału umowy cesji był także informowany poszkodowany niezwłocznie po zgłoszeniu szkody, a to w korespondencji mailowej z dnia 4.05.2015r. (k. 130). Powód mimo powyższego żądanego dokumentu nie złożył tylko w dniu 6.08.2015r. wystąpił z powództwem. Pozwany zaś w sprzeciwie od nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w pierwszej kolejności zarzucił brak przedstawienia pomimo wezwania oryginałów lub poświadczonych kopii dokumentów, co doprowadziło do odmowy wypłaty odszkodowania. Niezależnie od powyższego pozwany złożył szereg innych zarzutów w sprawie, a to: nieważność umowy przelewu wierzytelności i w konsekwencji brak czynnej legitymacji powoda, niezasadnie wydłużony czas najmu, zawyżenie stosowanej przez powoda stawki najmu pojazdu.

Z wszystkich zarzutów pozwanego jedynie zarzut nieprzedłożenia przez powoda, na etapie likwidacji szkody, oryginałów dokumentów został uwzględniony przez Sąd Rejonowy i skutkował częściowym oddaleniem powództwa w zakresie odsetek za czas od 13.06.2015r. do dnia 4 września 2015r.

W ocenie Sądu Okręgowego nie można zgodzić się ze skarżącym, że przedprocesowe (w okresie likwidacji szkody) postępowanie powoda, które dodatkowo – jak twierdzi pozwany - powtarza się w innych postępowaniach szkodowych można potraktować jako podstawę do rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu w oparciu o art. 103 kpc. Przepis ten wskazuje jako podstawę nałożenia na stronę obowiązku poniesienia kosztów procesu niezależnie od rozstrzygnięcia sprawy na zasadzie winy, przy czym do zastosowania tego unormowania konieczne jest istnienie winy kwalifikowanej – niesumienności lub oczywiście niewłaściwego postępowania w toku procesu (orzeczenie SN z dnia 4 grudnia 1951 r., C 423/51, OSNCK 1953, nr 1, poz. 21; wyrok SN z dnia 25 sierpnia 1967 r., II PR 53/67, OSP 1968, z. 6, poz. 120). Regulacja zawarta w tym przepisie nie podlega wykładni rozszerzającej, stąd oczywiście niesumienne lub niewłaściwe postępowanie odnosi się tylko do tych czynności, które podejmowane są przez stronę w ramach postępowania sądowego, a nie postępowania pozasądowego lub niedotyczącego konkretnej sprawy. W tych okolicznościach niewątpliwie nie podstaw do zastosowania regulacji art. 103 kpc, skoro zarzucane przez pozwanego niesumienne postępowanie powoda nie dotyczy procesu, lecz postępowania likwidacyjnego.

Natomiast zgodzić się należy z pozwanym, że w sprawie znajdują zastosowanie zasady słuszności w rozstrzygnięciu o kosztach procesu uregulowane w art. 102 kpc, które mogą dotyczyć nie tylko samego przebiegu procesu, lecz także okoliczności pozostających poza postępowaniem. Odstąpienie od obciążania strony przegrywającej sprawę kosztami procesu poniesionymi przez jej przeciwnika procesowego jest możliwe jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych, przekonujących o tym, że w danym przypadku takie obciążenie byłoby niesłuszne, niesprawiedliwe.

Nie ulega wątpliwości, że powód nie miał żadnych przeszkód aby zadośćuczynić wymaganiom pozwanego i przedłożyć w postępowaniu szkodowym oryginał lub poświadczony za zgodność z oryginałem odpis umowy cesji wierzytelności, co mieści się w obowiązku współpracy z zakładem ubezpieczeń w trakcie likwidacji szkody. Nie można bowiem wykluczyć, że przedłożenie dokumentów mogło być podstawą podjęcia przez pozwanego likwidacji szkody skutkującej uwzględnieniem roszczenia, co wykluczałoby konieczność wytoczenia powództwa związanego z kosztami procesu.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy przyjmując za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu art. 102 kpc, na skutek zażalenia pozwanego zmienił zaskarżone orzeczenie jak w pkt I postanowienia, o czym rozstrzygnięto na podstawie art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 kpc. Na zasądzoną kwotę składa się wpis od zażalenia w kwocie 30 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 120 zł zgodnie z taryfą (§ 2 pkt 1 w zw. z § 10 ust.2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz.U. poz. 1804).