Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

T., 29 lipca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Karpińska

Protokolant: sekr. sąd. Ilona Szarek

po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2016 r.

sprawy z powództwa J. K., H. K.

przeciwko S. W.

o zniesienie służebności drogi koniecznej

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powodów J. K., H. K. solidarnie na rzecz pozwanego S. W. kwotę 984,35 zł (dziewięćset osiemdziesiąt cztery złote trzydzieści pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  zwraca pozwanemu ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 272,65 zł (dwieście siedemdziesiąt dwa złote sześćdziesiąt pięć groszy) uiszczoną tytułem zaliczki.

Sygn. akt I C 942/14

UZASADNIENIE

Powodowie H. i J. małżonkowie K. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu S. W. domagali się zniesienia służebności gruntowej na nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) obrębu Z. M.ustanowionej na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 23 czerwca 2010 r. na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości położonej w Z. M., dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą (...).

Uzasadniając żądanie pozwu wskazano, iż nieruchomość władnąca została wyposażona w dostęp do drogi publicznej poprzez przekształcenie drogi z nią graniczącą w drogę publiczną (działka (...), uchwała nr (...)Rady Gminy Z. M.). Ponadto służebność nie jest do dnia dzisiejszego faktycznie wykonywana, zaś obecnie toczy się spór sądowy o rozgraniczenie dziełek 262 i 255.

Pozwany S. W. wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, iż służebność gruntowa nie utraciła wszelkiego znaczenia dla nieruchomości władnącej, co jest konieczne w świetle art. 295 kc do zniesienia służebności. Poza tym, mimo zaliczenia działki nr (...) do kategorii dróg publicznych na odcinku, który dotyczy dojazdu pozwanego do jego nieruchomości, nie ma na gruncie urządzonej drogi.

Sąd ustalił, co następuje:

Na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 23 czerwca 2010r., sygn. akt VIII Ca 32/10, ustanowiono na nieruchomościach obejmujących działkę nr (...) obrębu Z. M., dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi kw nr (...) oraz działkę nr (...) obrębu Z. M., dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi kw nr (...) na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w Z. M., dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi kw nr (...) służebność drogi koniecznej przebiegającej do drogi wojewódzkiej oznaczonej jako działka nr (...) obrębu Z. M.zgodnie z wariantem II podwariant I opinii biegłego geodety A. S. stanowiącej integralną cześć postanowienia.

Bezsporne i dowód: - akta XI Ns 1459/08 w szczególności postanowienie – k. 1092-1092v

Decyzją Wojewody (...) z dnia 09 lutego 2012r., sygn. (...).DT. (...).36.1.2011.JM, stwierdzono nabycie przez Gminę Z. M.z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 mienia Skarbu Państwa stanowiącego nieruchomość gruntową położoną w miejscowości Z. M.oznaczoną w ewidencji gruntów w obrębie Z. M.jako działki m.in. nr 261 o powierzchni 0,6500ha. Uchwałą nr XXXII/235/2013 Rady Gminy Z. M.z dnia 30 grudnia 2013r. zaliczono do kategorii dróg gminnych drogi ujęte w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszej uchwały, których szczegółowe położenie i przebieg jest oznaczony na mapach stanowiących załączniki od nr 2 do 12 do niniejszej uchwały (dotyczy m.in. działki (...))

Bezsporne i dowód: - decyzje – k. 12-153, kopia mapy i wypisu z ewidencji – k. 10-11

Na odcinku graniczącym z działkami (...) oraz z położoną w miejscowości P. działką nr (...), droga (działka (...)) nie spełnia warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (brak jezdni, pobocza). Dodatkowo do czasu usunięcia drzew i urządzenia drogi jest ona całkowicie nieprzejezdna. Droga ta nie zapewnia S. W. odpowiedniego dostępu do nieruchomości dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi kw nr (...).

Dowód: - opinia biegłego – k. 153-170

Z uwagi na spory między właścicielami sąsiadujących nieruchomości do chwili obecnej nie wytyczono drogi na działce nr (...) zgodnie z jej geodezyjnym zapisem na całej długości.

Dowód: -pismo z dnia 2 czerwca 2016r. – k. 247

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, przedłożone przez strony dokumenty, a nadto w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy Sądu Rejonowego w Toruniu XI Ns 1459/08 oraz opinię biegłego.

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu, albowiem były kompletne i jasne, wraz z pozostałymi dowodami tworzyły dokładny stan faktyczny sprawy. Ich prawdziwość nie budziła w ocenie Sądu jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność przedłożonych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Poza sporem było, że nieruchomość powodów jest obciążona służebnością na rzecz nieruchomości pozwanego. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy z uwagi na zaliczenie działki nr (...) do kategorii dróg publicznych nieruchomość władnąca uzyskała odpowiedni dostęp do drogi publicznej oraz czy ustanowiona służebność utraciła znaczenie dla nieruchomości władnącej.

Ustalając stan faktyczny, w szczególności fakt, czy nieruchomość władnąca ma zapewniony dostęp do drogi publicznej, Sąd oparł się w dużej mierze na opinii biegłego G. P..

Opinia biegłego sądowego była jasna, spójna, a wnioski biegłego zostały oparte o analizę treści dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Biegły dokonał też oględzin nieruchomości.

Biegły w opinii odpowiedział na pytania zawarte w tezie dowodowej.

Nie można pominąć tego, że biegły swoje stanowisko w tym przedmiocie sformułował nie tylko po zapoznaniu się ze zgromadzoną dokumentacją, ale i po dokonaniu fachowych oględzin i informacji uzyskanych ze Starostwa Powiatowego w T. i VI Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Toruniu - a zatem opinia sporządzona została nie na podstawie arbitralnej i formułowanej a priori oceny, lecz w oparciu o obiektywny i rzetelnie zebrany materiał badawczy, który dał asumpt do sformułowania takich właśnie wniosków końcowych. Nie nasuwa wątpliwości, że opinia została sporządzona w sposób fachowy przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje. Biegły jest biegłym sądowym posiadającym wiedzę specjalistyczną.

Strona powodowa złożyła zastrzeżenia do przedmiotowej opinii i wniosła o wezwanie biegłego na rozprawę w celu udzielenia odpowiedzi na pytania i wyjaśnienie rozbieżności.

Biegły na rozprawie podtrzymał zasadniczo swoją opinię i w sposób wyczerpujący udzielił odpowiedzi na kierowane do niego pytania.

Reasumując należy stwierdzić, iż opinia biegłego sądowego była jasna, spójna, a wnioski biegłego zostały oparte o analizę treści dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy.

Zważyć też należy, że ugruntowany jest w orzecznictwie pogląd, według którego Sąd w sprawie do rozstrzygnięcia której wymagane są wiadomości specjalistyczne nie może wydać orzeczenia wbrew wnioskom wypływającym z opinii uznanej przez tenże Sąd za fachową i rzetelną /zob. np. wyrok SN z 26/10/2006 I CSK 166/06 – publ. Lex nr 209297 lub II UK 277/04 OSNP 2006/5-6/97/.

Z opinii biegłego w sposób jednoznaczny wynika, iż droga (działka (...)) nie została wytyczona w terenie zgodnie z jej przebiegiem wynikającym z planów, nie spełnia warunków technicznych jakim winny odpowiadać drogi publiczne (brak jezdni, pobocza), a nadto jest całkowicie nieprzejezdna do czasu usunięcia drzew i urządzenia drogi. Wyjeżdżona droga gruntowa przebiega w zdecydowanej większości przez grunty działki (...), wchodząc małymi fragmentami w działkę (...). Wynika z tego, iż mimo formalnego istnienia drogi publicznej nieruchomość pozwanego nie uzyskała rzeczywistego dostępu do drogi publicznej bowiem droga ta nie została faktycznie urządzona. Nie sposób uznać by zamiarem ustawodawcy w świetle art. 145 § 1 kc było zabezpieczenie dostępu do innej niż faktycznie istniejącej drogi publicznej, która spełnia wymogi wynikające ze szczegółowych przepisów.

Wskazać należy, iż w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z procedurą cywilną nie do Sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.) a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

Skoro zatem powodowie wskazali, iż ustanowiona służebność utraciła znaczenie dla nieruchomości władnącej do nich należało wykazanie tej okoliczności.

W myśl. art. 285 § 1 k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości /nieruchomości władnącej/ prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności /służebność gruntowa/, przy czym zgodnie z § 2 cyt. przepisu służebność gruntowa może mieć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. Z kolei art. 295 k.c. stanowi, że jeżeli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia.

Z powyższych przepisów wynika zatem, że istnienie służebności powinno być podyktowane jej znaczeniem gospodarczym dla nieruchomości władnącej, a w sytuacji odpadnięcia przyczyny ustanowienia obciążenia właściciel nieruchomości służebnej może zwolnić ją od takiego ciężaru poprzez wystąpienie z żądaniem zniesienia służebności.

Sformułowanie "utraciła (...) wszelkie znaczenie" należy interpretować nie jako obejmujące sytuacje, w których służebność w ogóle nie jest wykonywana (samo niewykonywanie nie jest podstawą zniesienia), ale w których nie istnieje choćby szansa na zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej. W sytuacji bowiem jej wykonywania, choćby sporadycznego z istnieniem obiektywnej potrzeby związanej z władaniem nieruchomością władnącą bez względu na szczególne cele związane z nadaniem jej określonego przeznaczenia przez aktualnego właściciela, nie będzie możliwe wystąpienie przez właściciela nieruchomości służebnej z żądaniem wskazanym w art. 295 k.c. (K. Zaradkiewicz, [w:] k. Pietrzykowski, Komentarz 2011, t. I, komentarz do art. 295).

Okoliczność utraty wszelkiego znaczenia służebności gruntowej dla nieruchomości władnącej powinna zostać wykazana przez właściciela nieruchomości obciążonej. Ocena jednak, czy przesłanka "utraty wszelkiego znaczenia służebności gruntowej" rzeczywiście występuje, powinna być dokonywana z perspektywy każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej. Przy ocenie utraty wszelkiego znaczenia służebności gruntowej dla nieruchomości władnącej powinno się uwzględniać w szczególności treść służebności, cel, w którym została ona ustanowiona oraz społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości władnącej /B. Lackoroński, [w:] k. Osajda, Komentarz 2012, komentarz do art. 295 k.c., Legalis/.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wykazano by służebność utraciła wszelkie znaczenie dla nieruchomości władnącej. Poza stanowiskiem zawartym w pismach procesowych strony powodowej brak jest jakichkolwiek dowodów wskazujących na istnienie tej okoliczności. Nie budzi natomiast wątpliwości fakt, iż nieruchomość S. W. nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. Bez wątpienia istniejąca służebność zwiększa użyteczność nieruchomości władnącej.

Po tak poczynionych ustaleniach, na podstawie art. 295 k.c. Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądzając od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kwotę 984,35 zł. (727,35 zł koszt opinii biegłego, 240 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa).

Zwrócono również pozwanemu kwotę 272,65 zł uiszczoną tytułem zaliczki, która nie została wykorzystana.