Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta de Heij - Kaplińska

Protokolant: stażysta Dagmara Szczepańska

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2016 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania G. B.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

z udziałem zainteresowanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G.

o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 27 sierpnia 2012 r. nr (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od G. B. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. kwotę 377,00 zł (trzysta siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

III.  nakazuje ściągnąć od G. B. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 11 135,77 zł (jedenaście tysięcy sto trzydzieści pięć złotych siedemdziesiąt siedem groszy) tytułem wypłaconego wynagrodzenia instytutowi Politechnice (...).

SSO Jolanta de Heij - Kaplińska

Sygn. akt XVII AmE 132/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 sierpnia 2012 r. nr (...) na podstawie art. 8 ust. 1 i art. 30 ustawy Prawo energetyczne (dalej: PE) w zw. z art. 104 k.p.a., po rozpatrzeniu wniosku G. B., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą A.&E. z siedzibą w P. o rozstrzygnięcie sporu z (...) S.A. z siedzibą w G., dotyczącego odmowy przyłączenia do sieci elektroenergetycznej (...) o mocy 52 MW zlokalizowanej w gminach P. i D., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki orzekł, że na (...) S.A. z siedzibą w G. nie ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej (...).

( decyzja, k. 3-7).

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 13 września 2012 r. wywiódł przedsiębiorca G. B., zaskarżając decyzję w całości i wnosząc:

1.  o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez stwierdzenie, iż na (...) S.A. z siedzibą w G. ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej (...) oraz ustalenie treści umowy, jaką (...) S.A. z siedzibą w G. ma zawrzeć z G. B.,

względnie:

2.  o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez nakazanie (...) S.A. określenia zakresu koniecznej modernizacji sieci elektroenergetycznej, niezbędnych nakładów finansowych i terminów ich realizacji, potrzebnych do przyłączenia (...) do sieci elektroenergetycznej,

lub:

3.  o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 7 ust. 1, 4 i 5 PE w zw. z § 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego poprzez ich błędne zastosowanie i uznanie, że brak jest technicznych warunków przyłączenia (...) do sieci elektroenergetycznej przedsiębiorstwa (...) S.A., pomimo możliwości dostosowania istniejącej sieci do wykonania tego podłączenia i uwzględnienia tych zmian w warunkach przyłączenia;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 7 ust. 1, 4 i 5 PE w zw. z § 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego poprzez ich błędne zastosowanie i zaniechanie nakazania przedsiębiorstwu (...) S.A. dokładnego określenia zakresu koniecznej modernizacji sieci elektroenergetycznej, niezbędnych nakładów finansowych i terminów ich realizacji, potrzebnych do przyłączenia (...) do sieci elektroenergetycznej;

3.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 w zw. z art. 77 i art. 80 k.p.a., mających istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez brak wszechstronnego rozważenia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności i ustalenie, że (...) nie może zostać przyłączona do sieci elektroenergetycznej, ponieważ spowoduje przeciążenia urządzeń i linii elektroenergetycznych należących do (...) S.A. na podstawie „Ekspertyzy wpływu przyłączenia (...) o mocy 52 MW do sieci elektroenergetycznej na pracę Krajowego Systemu Elektroenergetycznego” oraz pisma (...) S.A. z dnia 1 kwietnia 2011 r. znak 360 - (...)/11, zawierającego założenia do wykonania ww. ekspertyzy, których pełna treść nie została ujawniona powodowi do wglądu;

4.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.a., mających istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez pominięcie przy wydaniu zaskarżonej decyzji słusznego interesu powoda i wyłączenie mu wglądu do pełnej treści „Ekspertyzy wpływu przyłączenia (...) o mocy 52 MW do sieci elektroenergetycznej na pracę Krajowego Systemu Elektroenergetycznego” oraz pełnej treści pisma (...) S.A. z dnia 1 kwietnia 2011 r. znak 360 - (...)/11, zawierającego założenia do wykonania ww. ekspertyzy, w tym treści załącznika nr 1 i nr 2 do ww. pisma, zawierającego modele obliczeniowe wykorzystane przy tworzeniu ww. ekspertyzy, które stanowiły podstawę wydania zaskarżonej decyzji.

( odwołanie, k. 8-13).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 2 stycznia 2013 r. podtrzymując dotychczasowe stanowisko, Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania.

( odpowiedź na odwołanie, k. 51-56).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 17 grudnia 2012 r. zainteresowana (...) S.A. wniosła o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda solidarnie na rzecz zainteresowanego kosztów procesu, kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

( odpowiedź na odwołanie, k. 29-32).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. B., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą A.&E. z siedzibą w P., wystąpił dnia 15 marca 2011 r. z wnioskiem o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej (...) S.A. z siedzibą w G. ( (...)) (...) o mocy 52 MW, składającej się z 26 turbin wiatrowych.

(dowód: wniosek o przyłączenie wraz z załącznikami, k. 44-54 akt admin.).

(...) zwrócił się do (...) S.A. (OSP) o wydanie założeń i danych do wykonania ekspertyzy. (...) Operator pismem z dnia 1 kwietnia 2011 r. przedstawił założenia do wykonania ekspertyzy wpływu przyłączenia wnioskowanej farmy wiatrowej na pracę i parametry (...).

(dowód: pismo (...) Operator wraz z załącznikami, k. 335-375 akt admin.).

Następnie (...) zlecił umową z 31 maja 2011 r. nr (...) Instytutowi (...) Oddział w G. wykonanie ekspertyzy wpływu przyłączenia (...) o mocy przyłączeniowej 52 MW na pracę i parametry Krajowego Systemu Elektroenergetycznego ( (...)).

(dowód: „ Ekspertyza wpływu przyłączenia (...) o mocy 52 MW do sieci elektroenergetycznej na pracę i parametry Krajowego Systemu Elektroenergetycznego”, k. 64-94 akt admin.).

W piśmie datowanym 29 lipca 2011 r. przedsiębiorstwo (...) S.A. odmówiło zawarcia umowy o przyłączenie do sieci (...) z przyczyn technicznych, opierając swoje stanowisko na „Ekspertyzie wpływu przyłączenia (...) o mocy 52 MW do sieci elektroenergetycznej na pracę i parametry Krajowego Systemu Elektroenergetycznego”, opracowanej przez Instytut (...) Oddział w G.. Jako uzasadnienie odmowy (...) SA wymieniła 8 linii 110kV należących do sieci dystrybucyjnej (...), które nie spełniają warunków dopuszczalnej obciążalności i z których tylko jedna znajdowała się w planach modernizacyjnych (...) na lata 2011-2015. Ponadto wskazano 7 linii 400 i 220 kV należących do sieci przesyłowej będącej w gestii OSP oraz dwa transformatory 400/110 i 220/110kV stanowiące również fragment sieci przesyłowej, dla których także występowały przeciążenia.

(dowód: kserokopia pisma E. Operator, k. 3-6 akt admin.).

Pismem z dnia 15 sierpnia 2011 r. przedsiębiorca G. B. wystąpił do Prezesa Regulacji Energetyki z wnioskiem o rozstrzygnięcie w trybie art. 8 ust. 1 PE sporu z (...) S.A. w sprawie odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej (...).

(dowód: wniosek przedsiębiorcy, k. 1-2 akt admin.).

Pismem z dnia 22 września 2011 r. Prezes URE zawiadomił wnioskodawcę oraz (...) S.A. o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie, wzywając przedsiębiorstwo energetyczne do przedstawienia niezbędnych dokumentów i informacji. (...) S.A. przedstawiła swoje stanowisko w piśmie z dnia 6 października 2011 r.

(dowód: pismo Prezesa URE, k. 11, 13 akt admin.; pismo (...) S.A., k. 14-17 akt admin.).

Pismem z dnia 9 listopada 2011 r. Prezes URE zobowiązał (...) S.A. do przedstawienia informacji i wyjaśnień w zakresie: wskazania niezbędnego zakresu prac do wykonania przez przedsiębiorstwo energetyczne w celu ewentualnego przyłączenia wnioskowanej farmy wiatrowej do sieci elektroenergetycznej, przedstawienia projektu koncepcji rozwiązań strukturalnych na poziomie sieci przesyłowej i dystrybucyjnej przygotowanych wspólnie przez OSD i OSP, przedłożenia podstawy przyjęcia do obliczeń w ekspertyzie wyłącznie dwóch wariantów generacji tj. W1 i W2, sprecyzowania czy odmowa przyłączenia farmy wiatrowej jest spowodowana wyłącznie przyczynami technicznymi. Przedsiębiorstwo ustosunkowało się do ww. wezwania Prezesa w piśmie z dnia 28 listopada 2011 r.

(dowód: pismo Prezesa URE, k. 97 akt admin.; pismo (...) S.A., k. 100-102 akt admin.).

Pismem z dnia 30 grudnia 2011 r. Prezes URE wystąpił do Prezesa Zarządu (...) S.A. o udzielenie informacji o planowanych modernizacjach lub budowie linii oraz elementów sieci przesyłowych, podanie dla powyższych linii istniejącego oraz planowanego przekroju przewodów z podaniem ich temperatury granicznej pracy oraz dopuszczalnej długotrwałej obciążalności w A i MVA, przedstawienie stanu istniejących transformatorów oraz stanu planowanego w stacji S. W. oraz w stacji Ż.. W wykonaniu powyższego wezwania (...) S.A. wniósł pismo z dnia 20 stycznia 2012 r., zawierające informacje o planowanych modernizacjach (...).

(dowód: pismo Prezesa URE, k. 105 akt admin.; pismo (...) S.A. z załącznikami, k. 106-116 akt admin.).

(...) S.A. wystąpił do Prezesa URE o szczególne potraktowanie danych zawartych w ekspertyzie przyłączenia (...), gdyż objęte nimi informacje są objęte ochroną (dane sensytywne).

Pismem z dnia 6 marca 2012 r. Prezes URE zobowiązał (...) S.A. do opracowania i przedłożenia syntezy „Ekspertyzy wpływu przyłączenia (...) do sieci elektroenergetycznej na pracę i parametry Krajowego Systemu Elektroenergetycznego” z wyłączeniem danych sensytywnych. Przedsiębiorstwo przedstawiło powyższy dokument wraz z pismem z dnia 29 marca 2012 r. Przedmiotowa ekspertyza została doręczona przedsiębiorcy G. B. pismem z dnia 6 kwietnia 2012 r.

(dowód: pismo (...) S.A. z 24.02.2012r., k. 122 akt admin.; pismo Prezesa URE, k. 124 akt admin.; pismo (...) S.A., k. 126 akt admin.; ekspertyza w wersji dla inwestora z załącznikami, k. 127-329 akt admin.; pismo Prezesa URE, k. 330 akt admin.).

Podobnie w założeniach (...) S.A. z dnia 1 kwietnia 2011 r. do wykonania ekspertyzy wpływu przyłączenia przedmiotowej farmy wiatrowej na pracę i parametry (...) znajdowały się modele obliczeniowe przygotowane na potrzeby opracowania ekspertyzy. (...) S.A. oświadczył, że te dane są przekazywane tylko do wiadomości Prezesa URE.

(dowód: pismo Prezesa URE z dnia 5.06.2012 r., k.377 akt admin.; pismo (...) S.A. z dnia 20.06.2012 r., k. 383 akt admin.).

Postanowieniem z dnia 11 lipca 2012 r. Prezes URE wyłączył przedsiębiorcy G. B. prawo wglądu do dokumentu „Ekspertyza wpływu przyłączenia (...) o mocy 52 MW do sieci elektroenergetycznej na pracę i parametry Krajowego Systemu Elektroenergetycznego”, znajdującego się w aktach postępowania administracyjnego, oraz prawo wglądu do modeli obliczeniowych wykorzystanych przy tworzeniu ekspertyzy, zawartych w załączniku nr 1 na stronie 5 oraz w załączniku nr 2 kolumny 5, 6, 7 przy piśmie (...) S.A. z dnia 1 kwietnia 2011 r.

(dowód: postanowienie Prezesa URE, k. 386-387 akt admin.).

Pismem z dnia 30 lipca 2012 r. Prezes URE poinformował strony o zakończeniu postępowania w sprawie i przysługującym im uprawnieniu do zapoznania się z materiałem dowodowym oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

(dowód: pismo Prezesa URE, k. 390, 392 akt admin.).

Decyzją z dnia 27 sierpnia 2012 r., która została zaskarżona w niniejszym postępowaniu, Prezes URE orzekł, że na (...) S.A. z siedzibą w G. nie ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej (...).

Mając na uwadze zarzuty odwołania i wniosek o uzupełnienie postępowania dowodowego, Sąd dopuścił dowód z opinii instytutu na okoliczność ustalenia na datę wydawania decyzji oraz datę sporządzania opinii, czy istnieją techniczne warunki przyłączenia (...) do sieci elektroenergetycznych przedsiębiorstwa (...) S.A. oraz czy istnieje możliwość dostosowania istniejącej sieci do wykonania tego podłączenia i uwzględnienia tych zmian w warunkach przyłączenia, na podstawie m.in. pełnej treści „Ekspertyzy wpływu przyłączenia (...) o mocy 52 MW do sieci elektroenergetycznej na pracę i parametry Krajowego Systemu Elektroenergetycznego” oraz pełnej treści pisma (...) S.A. z dnia 1 kwietnia 2011 r. znak 360 - (...)/11 zawierającego założenia do wykonania ww ekspertyzy.

(dowód: postanowienie z dnia 2.10.2014 r., k. 144).

Wykonujący opinię instytut Politechnika (...) we wnioskach końcowych uznał, że ekspertyza wpływu przyłączenia (...) na (...) stanowiąca podstawę odmownej odpowiedzi (...) została wykonana starannie i zgodnie z przekazanym zakresem i założeniem. Z ekspertyzy tej wynika trafnie, że nie było możliwości przyłączenia farmy wiatrowej do sieci elektroenergetycznej ze względu na (i) brak możliwości zbilansowania systemu i (ii) występujące liczne przeciążenia w stanach awaryjnych pracy sieci. Przyczyny takiej sytuacji leżały zarówno po stronie sieci dystrybucyjnej, jak i sieci przesyłowej. Jednocześnie sporządzający opinię instytut zaznaczył, że postępowanie (...) S.A. budzi zastrzeżenia. Warunki przyłączenia do sieci przesyłowej ( (...) S.A.) były wydawane poza kontrolą (...) S.A., a ten ostatni był odpowiedzialny za bezpieczeństwo prowadzenia ruchu w podległym mu obszarze. Przeciążenia w stanach n-1 w sieci 110 kV (sieć dystrybucyjna) występowały głównie w przypadku włączeń linii 220 i 400 kV (sieć przesyłowa), również brak możliwości zbilansowania sieci pojawiał się w okresie letnim dla włączeń w sieci przesyłowej. Taka sytuacja sugerowała, iż w stanach awaryjnych słabe powiązania sieci przesyłowej ograniczały możliwości wyprowadzenia mocy generowane przez farmy wiatrowe z tego obszaru sieci. Sieć dystrybucyjna musiała przetransportować znaczną część energii wytworzonej przez farmy, również te przyłączone do sieci przesyłowej. Z tych względów modernizacja sieci dystrybucyjnej nie mogła być oderwana od modernizacji sieci przesyłowej. Inwestycje OSP w obszarze sieci przesyłowej, które zgodnie z przekazanymi przez OSP założeniami należało uwzględniać w wariancie dla roku 2015, tylko częściowo poprawiały sytuację, gdyż umożliwiały zbilansowanie systemu, ale nie likwidowały występujących przeciążeń linii i transformatorów w stanach awaryjnych. Sporządzający opinię wskazał, że modele sieci i plany inwestycyjne przekazane przez OSP (pismo z 1 kwietnia 2011 r.) były niespójne z już wydanymi warunkami przyłączenia farm wiatrowych w tym obszarze sieci. Co więcej, wysoce prawdopodobne było, że co najmniej dwie istotne inwestycje nie zostały uwzględnione w przekazanych założeniach i ten fakt miał istotny wpływ na uzyskane wyniki.

(dowód: opinia Politechniki (...) Instytut (...), 5. wnioski końcowe, k. 271-290).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 984) z dniem 11 września 2013 r. zmieniła art. 7 PE dodając art. 7 ust. 8d ² PE. Zgodnie z dodaną treścią przedsiębiorstwo energetyczne określa planowany termin oraz warunki wykonania niezbędnej rozbudowy lub modernizacji sieci, a także określa termin przyłączenia, jeżeli odmówi przyłączenia do sieci odnawialnego źródła energii z powodu braku technicznych warunków przyłączenia wynikających z braku niezbędnych zdolności przesyłowych sieci w terminie proponowanym przez podmiot ubiegający się o przyłączenie odnawialnego źródła energii.

Właściwym jednak prawem materialnym stanowiącym postawę oceny zdarzeń prawnych jest ustawa Prawo energetyczne w brzmieniu tekstu jednolitego ogłoszonego Obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 czerwca 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. Nr 1059). Co do zasady - cezurę dla ustalenia stanu faktycznego sprawy stanowi data wydania decyzji. Analogicznie przedstawia się kwestia stanu prawnego, według którego oceniana jest legalność i celowość decyzji, chyba że z przepisów przejściowych wynikają odmienne unormowania w tym zakresie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2014 r., III SK 35/13 LEX nr 1463898). Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. nie wprowadzała odmiennych uregulowań co do stanów rozstrzygniętych według przepisów obowiązujących przed jej wejściem w życie a objętych art. 7 ust. 1 PE.

Uzasadniając naruszenie art. 7 ust. 1, 4 i 5 PE w związku z § 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego odwołujący kwestionował stwierdzenie Prezesa URE uznające, że brak jest technicznych warunków przyłączenia z tego względu, że przyłączenie mogłoby spowodować przeciążenia urządzeń i linii elektroenergetycznych należących do (...) S.A. W ocenie strony, organ nie uwzględnił należycie przepisów prawa energetycznego, które zobowiązują przedsiębiorstwo energetyczne do dokładnego określenia niezbędnych zmian w sieci, koniecznych do przeprowadzenia podłączenia i uwzględnienia tych zmian w warunkach przyłączenia i w umowie o przyłączenie.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 7 ust. 1, ust. 4 i ust. 5 PE należy stwierdzić, że przepis ten nakłada na przedsiębiorstwa energetyczne publicznoprawny obowiązek zawierania umów. Obowiązek ten nie jest bezwzględny. Aktualizuje się tylko w ściśle określonych okolicznościach, wymienionych w tym przepisie. Stosownie do treści art. 7 ust. 1 PE przedsiębiorstwo energetyczne ma obowiązek zawarcia takiej umowy, tylko jeżeli łącznie spełnione są dwie przesłanki wymienione w tym przepisie

1) istnieją techniczne warunki przyłączenia oraz

2) przyłączenie jest ekonomicznie uzasadnione.

Istnienie tych warunków weryfikowane jest co do zasady przez przedsiębiorstwo sieciowe wówczas, gdy podmiot zainteresowany przyłączeniem do sieci wystąpi ze stosownym wnioskiem. Złożenie takiego wniosku rodzi po stronie przedsiębiorstwa sieciowego obowiązek przeprowadzenia oceny, czy przyłączenie danego podmiotu jest możliwe z technicznego punktu widzenia (to jest czy przedsiębiorstwo sieciowe może dostarczać lub przyjmować do sieci wnioskowaną ilość energii elektrycznej) oraz czy będzie ekonomicznie uzasadnione. Jeżeli w przekonaniu przedsiębiorstwa energetycznego brak jest warunków technicznych lub ekonomicznych, wówczas odmawia ono zawarcia umowy o przyłączenie do sieci i informuje o tym Prezesa URE. Odmowa zawarcia umowy o przyłączenie, gdy warunki te nie są spełnione, nie upoważnia również Prezesa URE do wydania decyzji zastępującej umowę o przyłączenie do sieci, chyba że w postępowaniu przez Prezesem Urzędu zostanie wykazane, że warunki techniczne i ekonomiczne istniały (por. wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2012 r. III SK 33/11, OSNP 2013/9-10/120).

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. z 2007, Nr 93, poz. 623) wydane na podstawie art. 9 ust. 3 PE określa w § 4, iż przyłączenie do sieci następuje na podstawie umowy o przyłączenie do sieci, o której mowa w art. 7 ust. 1 PE i po spełnieniu warunków przyłączenia do sieci, zwanych dalej „warunkami przyłączenia”. To co określają warunki przyłączenia wskazuje §8 rozporządzenia i są to kwestie techniczne, m.in. zakres niezbędnych zmian w sieci związanych z przyłączeniem. W warunkach przyłączenia nie porusza się strony ekonomicznej inwestycji. Rozporządzenie podkreśla zaś, że dla zawarcia umowy o przyłączenie do sieci ważna jest ocena art. 7 ust. 1 PE „jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru”. Zarówno art. 7 ust. 1 PE jak i §4 rozporządzenia wymagają najpierw ustalenia (i) istnienia warunków technicznych i ekonomicznych przyłączenia do sieci i dostarczania paliw lub energii, następnie (ii) spełnienia przez podmiot żądający zawarcia umowy warunków przyłączenia do sieci i odbioru. Natomiast §8 rozporządzenia wskazuje na kwestie techniczne.

Stosownie do treści art. 7 ust. 5 PE przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane zapewnić realizację i finansowanie budowy rozbudowy sieci, w tym na potrzeby przyłączania podmiotów ubiegających się o przyłączenie, na warunkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1-4, 7 i 8 i art. 46. Przepis art. 7 ust. 6 ww. ustawy przewiduje zaś, iż budowę i rozbudowę odcinków sieci służących do przyłączenia instalacji należących do podmiotów ubiegających się o przyłączenie do sieci zapewnia operator sytemu dystrybucyjnego, jeżeli przyłączenie ma nastąpić do jego sieci. Art. 9c ust. 3 pkt 3 PE przewiduje, iż operator w zakresie eksploatowanego sytemu dystrybucyjnego, stosując obiektywne przejrzyste zasady zapewniające równe traktowanie użytkowników tego systemu jest odpowiedzialny między innymi za zapewnienie rozbudowy sieci dystrybucyjnej. Z kolei art. 9c ust. 3 pkt 11 przewiduje obowiązek planowania i rozwoju sieci dystrybucyjnej związany między innymi z rozwojem mocy wytwórczych przyłączanych sieci dystrybucyjnych.

Obowiązek rozbudowy sieci nie ma charakteru bezwzględnego - jak podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 kwietnia 2012 r.- i aktualizuje się na określonych w tym przepisie warunkach. Mianowicie, obowiązek ten spoczywa na przedsiębiorstwie energetycznym tylko i wyłącznie w zakresie wynikającym z przepisów wykonawczych, wydanych na podstawie art. 9 oraz 46 PE oraz w zakresie wynikającym z założeń lub planów, o których mowa w art. 19 i 20 PE.

Jak wskazano w przedmiotowej sprawie, przyczyną odmowy zawarcia umowy o przyłączenie (...) o mocy 52 MW był brak warunków technicznych przyłączenia do sieci operatora systemu dystrybucyjnego (...) S.A. Uzasadniając odmowę Prezes URE wskazał, że przyłączenie doprowadzi do przeciążenia 7 linii (...) S.A., których modernizacja nie jest przewidziana na lata 2011-2015 (wymienione w decyzji). Jedyną linią, która wykazuje przeciążenia i została ujęta w Planie (...) jest linia 110kV Ż. M.. Ponadto przyłączenie (...) spowodowałoby przeciążenia urządzeń i linii elektroenergetycznych należących do (...) S.A. (wymienione w decyzji).

Stanowisko Prezesa URE potwierdził niezależny instytut wydając opinię w przedmiocie technicznych warunków przyłączenia mając do dyspozycji materiał zgromadzony w postępowaniu administracyjnym (w tym pełną „Ekspertyzę wpływu przyłączenia (...) o mocy 52 MW do sieci elektroenergetycznej na pracę i parametry Krajowego Systemu Elektroenergetycznego” i założenia (...) S.A. z dnia 1 kwietnia 2011 r.) oraz uzupełniony w postępowaniu sądowym (dokumenty złożone w odpowiedzi na postanowienie Sądu z dnia 27 stycznia 2015 r.). Wniosek opinii jest taki, że dwie przesłanki, mianowicie (i) przeciążenia w awaryjnych stanach pracy systemu elektroenergetycznego i (ii) brak możliwości zbilansowania lokalnego systemu w szeregu sytuacji awaryjnych n-1 uzasadniały trafność odmowy (...) S.A.

Istotą art. 7 ust. 1 PE jest realizacja nałożonych na przedsiębiorstwo energetyczne zadań w ramach obowiązku publicznoprawnego. Obowiązek publicznoprawny powstanie, gdy sieć istnieje w zasięgu podmiotu przyłączanego i wówczas przedsiębiorstwo przyłączające co do zasady nie może odmówić przyłączenia, gdyż koszty przyłączenia zrównoważą ekonomiczne zyski. Druga sytuacja obejmuje przypadki, gdy sieć nie istnieje w zasięgu podmiotu przyłączanego, nie ma takiej rozbudowy w planach przedsiębiorstwa przyłączającego albo jest w dalekiej przyszłości. Wówczas nie można wymagać inwestycji nakierowanych na realizację prywatnoprawnego interesu podłączanego podmiotu bez zbadania interesów przedsiębiorstwa energetycznego. W ocenie Sądu nie można wymagać, aby dla przyłączenia farmy wiatrowej dystrybutor miał obowiązek rozbudowy sieci umożliwiającej przyłączenie. Rozbudowa sieci jest obowiązkiem, ale planowym, opartym na odpowiednich zamysłach inwestycyjnych uwzględnionych w planie rozwoju. Środki na taką rozbudowę pochodzą z taryfy. Jak wynika z opinii, (...) S.A. jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo prowadzenia ruchu sieci w podległym mu obszarze. Poprawa stanu sieci dystrybucyjnej mogła nastąpić tylko poprzez modernizację sieci dystrybucyjnej w połączeniu z inwestycjami w sieci przesyłowej. Wniosek o przyłączenie dotyczył przyłączenia do sieci dystrybucyjnej (...) S.A. i postępowanie (...) S.A. przy wydawaniu warunków przyłączenia do sieci przesyłowej, nie było przedmiotem niniejszej sprawy.

Gdy podmiot zainteresowany przyłączeniem do sieci występuje do Prezesa Urzędu z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu przez wydanie decyzji z art. 8 ust. 1 PE, Prezes Urzędu zobowiązany jest najpierw ustalić, czy na przedsiębiorstwie energetycznym spoczywał obowiązek zawarcia umowy z art. 7 ust. 1 PE.

Zdaniem przedsiębiorcy, Prezes URE bezkrytycznie przyjął uzasadnienie przedsiębiorstwa energetycznego, iż aktualny stan sieci i planowane inwestycje nie pozwalają na podłączenie wnioskowanej farmy. Odwołujący podniósł, że na podstawie zgromadzonych dowodów, w szczególności w oparciu o ekspertyzę przyłączeniową, organ regulacyjny powinien zobowiązać przedsiębiorstwo do dokładnego określenia zakresu koniecznej modernizacji sieci elektroenergetycznej, niezbędnych nakładów finansowych i terminów ich realizacji po to, by umożliwić wnioskodawcy przyłączenie (...).

Należy przyznać rację Prezesowi URE, że dopełnił wszelkich starań mających na celu określenie, jakich niezbędnych zmian wymaga sieć elektroenergetyczna (...) S.A. i (...) S.A. w celu dostosowania do przyłączenia (...). Odpowiedź na zapytanie organu (...) S.A. przedstawiła w dniu 28 listopada 2011 r. a (...) S.A. 20 stycznia 2012 r. Stanowiska przedsiębiorstw energetycznych zostały przekazane odwołującemu.

Zarzut naruszenia art. 7 k.p.a. w związku z art. 77 i 80 k.p.a., iż Prezes URE wyłączył wgląd powodowi do pełnej treści „Ekspertyzy …” oraz pełnej treści pisma (...) S.A. z dnia 1 kwietnia 2011 r. a następnie oparł ustalenia na tych dokumentach, których treść nie została ujawniona powodowi jest niezasadny z dwóch powodów.

Po pierwsze, postanowienie z dnia 11 lipca 2012 r., którym wyłączono przedsiębiorcy prawo wglądu do „Ekspertyzy…” i modeli obliczeniowych wykorzystywanych przy jej tworzeniu, zostało odwołującemu prawidłowo doręczone, jednak ten nie skorzystał z możliwości poddania sądowej weryfikacji powyższego postanowienia i nie wniósł zażalenia, pomimo stosownego pouczenia w tej materii.

Po drugie, pomimo wskazanego ograniczenia zagwarantowano odwołującemu w toku postępowania dowodowego dostęp do materiału dowodowego, zobowiązując zainteresowanego do opracowania syntezy „Ekspertyzy…” w celu doręczenia jej przedsiębiorcy, zawiadamiając na bieżąco o stanowisku i wymianie korespondencji dot. danych sensytywnych oraz pouczając o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym i wypowiedzenia się co do zebranych dowodów:

(i)  synteza ekspertyzy została przekazana pismem z 6 kwietnia 2012 r. (k. 330 akt admin.),

(ii)  informacja o syntezie jest w piśmie z 26 kwietnia 2012 r. nawiązującym do pisma z 6 kwietnia 2012 r. (k. 331 akt admin.),

( (...))  informacja o piśmie (...) S.A. z 28 listopada 2011 r. (k. 104, 100 akt admin.),

(iv)  informacja o piśmie (...) S.A. z dnia 20 stycznia 2012 r. (k. 118 akt admin.),

W aktach postępowania administracyjnego nie ma dowodu doręczenia syntezy ekspertyzy, jednak fakt jej otrzymania nie był podważany. Brak dowodu doręczenia nie oznacza, że skarżący nie otrzymał dokumentu, a sformułowanie wniosku w odwołaniu o dostarczenie pełnej treści ekspertyzy potwierdza takie domniemanie (k. 10). Sąd na podstawie art. 231 k.p.c. może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne).

Co do zasady postępowanie dowodowe prowadzone było z poszanowaniem procedury administracyjnej, a strony na każdym jego etapie były informowane i pouczane o swoich obowiązkach i uprawnieniach. Niezależnie od powyższego, Sąd dopuszczając dowód z opinii instytutu dał możliwość dokonania ustaleń co do warunków technicznych obiektywnemu ekspertowi na podstawie pełnej wersji dokumentów. Wnioski niezależnego instytutu potwierdzają stanowisko Prezesa URE oparte na dokumentach, co do których wyłączono w części prawo wglądu odwołującemu.

Przedsiębiorca zarzucił, iż rozpatrując wniosek o wydanie warunków przyłączenia (...) S.A. zlekceważył zasady równoprawnego traktowania, niedyskryminacji i przejrzystości, zaś Prezes usankcjonował to postępowanie zaskarżoną decyzją.

Dyrektywa 2003/54/WE została zaimplementowana do porządku prawnego a następnie zastąpiona przez dyrektywę 2009/72/WE z dniem 3 marca 2011 r. (art. 48). Powoływany motyw (4) dyrektywy 2003/54/WE traktuje o wolności, jakie Traktat gwarantuje obywatelom Europy - swobodny przepływ towarów, swoboda świadczenia usług i swoboda przedsiębiorczości, które są możliwe jedynie w warunkach całkowicie otwartego rynku, który pozwala wszystkim odbiorcom na swobodny wybór ich dostawców, a wszyscy dostawcy mają swobodę zaopatrywania swoich odbiorców. Pkt 6 preambuły stanowił o dostępie do sieci cechującym się atrybutami jak niedyskryminacyjny, przejrzysty i uczciwie wyceniony. Niniejsze postępowanie wskazało, że (...) S.A. odmówiła przyłączenia z braku warunków technicznych. Zarzut naruszenia zasady równego traktowania nie znajduje uzasadnienia w stanie faktycznym sprawy.

Dołączenie dowodów z akt sprawy XVII AmE 168/11 na okoliczność, że istnieją techniczne warunki przyłączenia (...) do sieci elektroenergetycznej (...) S.A. nie zostało przez Sąd uwzględnione postanowieniem z 10 marca 2016 r. Przedmiotem sprawy XVII AmE 168/11 była inna farma wiatrowa, mianowicie (...), co do której decyzją z dnia 30 kwietnia 2009 r. nr (...) odmówiono warunków przyłączenia (fakt znany z urzędu). Zaskarżony w niniejszej sprawie stan faktyczny objęty decyzją z dnia 27 sierpnia 2012 r. nie może być porównywany ze stanem faktycznym, na podstawie którego wydano decyzję z dnia 30 kwietnia 2009 r. Niepotwierdzone było stanowisko odwołującego, że po odmowie wydania warunków przyłączenia doszło do przyłączenia 3 farm do stacji S. W., w tym farm S. i P. (k. 72). (...) S.A. zaprzeczyła, aby wydała warunki przyłączenia innym podmiotom do stacji S. W. (k. 104). Prezes URE wskazał, że S. i P. zostały przyłączone do sieci przesyłowej a nie dystrybucyjnej (k. 97).

Mając na uwadze nieskuteczność podniesionych zarzutów Sąd Okręgowy oddalił odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ §1 k.p.c.

Uznając odwołującego za przegrywającego sprawę stosownie do przepisu art. 98 k.p.c. związku z art. 98 § 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. zaliczono do niezbędnych kosztów procesu poniesionych przez (...) S.A. wynagrodzenie radcy prawnego należne stosownie do § 14 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 490) w wysokości 360 zł oraz opłatę od pełnomocnictwa 17 zł.

Na rzecz Prezesa URE nie zostały przyznane koszty zastępstwa procesowego, gdyż taki wniosek nie został złożony przed zamknięciem rozprawy.

Odwołujący na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w związku z art. 98 k.p.c. ponosi wynagrodzenie instytutu stanowiące wydatek i będący składową kosztów sądowych obejmujące wypłacone tymczasowo ze Skarbu Państwa w wysokości 10 685,27 zł (k. 298) oraz 450,50 zł(k. 408). O nieuiszczonych kosztach sądowych sąd rozstrzyga pomiędzy Skarbem Państwa a stroną według zasad określonych w art. 113 ust. 1-5 powołanej ustawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu (art. 113 ust. 1 in fine).

SSO Jolanta de Heij - Kaplińska