Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 55/15
POSTANOWIENIE
Dnia 17 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Myszka
w sprawie z protestu P. K.
przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
przy udziale:
1) Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej,
2) Prokuratora Generalnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 17 czerwca 2015 r.,
postanawia:
wyrazić opinię, że zarzuty protestu są nieuzasadnione.
UZASADNIENIE
28 maja 2015 r. P. K. wniósł protest przeciwko ważności wyborów
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniach 10 i 24 maja
2015 r.
Zarzucono, że wybory te zostały przeprowadzone z naruszeniem
polegającym na ustaleniu wyników głosowania i wyborów przy wykorzystaniu
techniki elektronicznej formalnie nie dopuszczonej do wykorzystania, a także nie
spełniającej wymogów poprawnego funkcjonowania, co stanowi mające wpływ na
wynik wyborów naruszenie: a/ art. 313, art. 314 § 1, art. 315 § 1, art. 316 oraz art.
2
317 § 1 Kodeksu wyborczego; b/ art. 162 § 1 Kodeksu wyborczego oraz uchwały
Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 kwietnia 2015 r. w sprawie dopuszczenia
możliwości wykorzystania techniki elektronicznej w wyborach Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2015 r., oraz określenia
warunków i sposobu jej wykorzystania.
W uzasadnieniu protestu stwierdzono, że pomimo założeń, że „system
informatyczny” miał pełnić funkcję wyłącznie pomocniczą, w istocie rzeczy ustalono
wynik głosowania i wyborów w obu głosowaniach z zastosowaniem tego systemu,
na dowód czego załączono protokoły Państwowej Komisji Wyborczej o wynikach
głosowania w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonego
w dniach 10 oraz 24 maja 2015 r., fotografie protokołu obwodowej komisji
wyborczej oraz wnioskowano o przesłuchanie członków Państwowej Komisji
Wyborczej i Krajowego Biura Wyborczego.
Zdaniem wnoszącego protest naruszenie przepisów Kodeksu wyborczego,
wynikało z następujących okoliczności: i/ załączone do protestu protokoły
Państwowej Komisji Wyborczej oraz obwodowych komisji wyborczych mają tą
samą postać, co wskazuje, że zostały wygenerowane przy zastosowaniu tego
samego systemu informatycznego; ii/ w żadnym z protokołów ani komunikatów
Państwowa Komisja Wyborcza nie oświadczyła, że wyniki tradycyjnego (ręcznego)
liczenia głosów na poziomie powyżej obwodowych komisji wyborczych zostały
potwierdzone przez wyniki otrzymane dzięki użyciu systemu informatycznego, lub w
jakim zakresie te wyniki się różniły, iii/ w żadnym z protokołów ani komunikatów
Państwowa Komisja Wyborcza formalnie nie przedstawiła ani nie odniosła się co do
istoty funkcjonowania systemu informatycznego w zakresie podstawowym czy
pomocniczym ani do faktycznego działania w toku wyborów.
Na wypadek gdyby ww. zarzut naruszenia przepisów Kodeksu wyborczego
nie potwierdził się, wnoszący protest argumentował, że co najmniej nie wiadomo w
jakim zakresie system informatyczny był wykorzystywany do przesyłania danych
oraz ustalenia wyników głosowania i wyborów.
W dalszej części protestu wskazano, że zachodzi ryzyko przekroczenia
delegacji ustawowej, a przez to nieważności wyborów jako przeprowadzonych z
wykorzystaniem narzędzi, do których wykorzystania ustawa nie uprawnia.
3
Podniesiono, że art. 162 § 1 pkt 1 lit. b i c Kodeksu wyborczego deleguje
uprawnienie do wykorzystania „techniki elektronicznej”, natomiast w ww. uchwale i
komunikatach Państwowej Komisji Wyborczej mowa jest o „systemie
informatycznym”.
Niezależnie od powyższego, wnoszący protest zarzucił, że Państwowa
Komisja Wyborcza nie opublikowała podstawowych parametrów wykorzystywanego
„systemu informatycznego” ani „techniki elektronicznej”, a przez to trudno o
jakąkolwiek zewnętrzną w stosunku do Państwowej Komisji Wyborczej weryfikację
na ile stosowane narzędzia funkcjonują prawidłowo.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zasady wnoszenia protestów wyborczych określa ustawa z dnia 5 stycznia
2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112 ze zm.). Zgodnie z art. 82
§ 1 tej ustawy przeciwko ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub
wyborowi określonej osoby może być wniesiony protest z powodu: 1) dopuszczenia
się przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w rozdziale XXXI Kodeksu
karnego, mającego wpływ na przebieg głosowania, ustalenie wyników głosowania
lub wyników wyborów, lub 2) naruszenia przepisów kodeksu dotyczących
głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów, mającego wpływ
na wynik wyborów.
Zgodnie z art. 82 § 4 Kodeksu wyborczego protest przeciwko ważności
wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej może wnieść wyborca, którego nazwisko w
dniu wyborów zostało umieszczone w spisie w jednym z obwodów głosowania.
Stosowanie do art. 321 § 3 Kodeksu wyborczego wnoszący protest powinien
sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić lub wskazać dowody, na których
opiera swoje zarzuty. Dowodami w sprawie z protestu wyborczego są takie środki,
które świadczą o istnieniu lub nieistnieniu pewnych faktów i które zarazem
umożliwiają przekonanie, że zarzucane w proteście działanie lub zaniechanie jest
przestępstwem przeciwko wyborom w myśl przepisów Kodeksu karnego albo
postępowaniem sprzecznym z przepisami wyborczymi dotyczącymi głosowania,
4
ustalania wyników głosowania i wyników wyborów (postanowienie SN z 18
października 2001 r., III SW 85/01, niepubl.).
Uwzględniając powyższe, po rozważeniu zarzutów podniesionych w
proteście wyborczym, a także zapoznaniu się ze stanowiskiem Państwowej Komisji
Wyborczej oraz Prokuratora Generalnego Sąd Najwyższy stwierdza, że wskazane
w proteście zarzuty są bezzasadne.
Przedstawione w proteście okoliczności nie dowodzą: po pierwsze, że
system informatyczny Wsparcie Organów Wyborczych (WOW) nie pełnił wyłącznie
funkcji pomocniczej przy ustaleniu wyników głosowania i wyborów w obu
głosowaniach podczas wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polski
przeprowadzonych w 2015 r.; po drugie, iż korzystanie z tego systemu podczas
głosowania i ustalania wyników wyborów miało wpływ na wynik wyborów. Należy w
tym miejscu wskazać na stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej złożone w tej
sprawie, w którym precyzyjnie wyjaśniono, że zasadniczą cechą polskiego systemu
głosowania i ustalania jego wyników jest oparcie go na oryginalnych dokumentach
papierowych – poczynając od ustalenia wyników głosowania przez obwodową
komisję wyborczą na podstawie kart do głosowania wyjętych z urny w siedzibie
komisji, poprzez ustalenie wyników przez okręgowe komisje wyborcze, aż do
ustalenia wyników wyborów przez Państwową Komisję Wyborczą. Tak też, według
stanowiska Państwowej Komisji Wyborczej, ustalone zostały wyniki głosowania w
wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w 2015 r.
Co istotne, w świetle niepotwierdzonych przypuszczeń wnoszącego protest o
naruszeniu przepisów Kodeksu wyborczego, z informacji przekazanych przez
Państwową Komisję Wyborczą wynika, że osoby pełniące funkcję męża zaufania,
które były obecne podczas ustalania wyników głosowania w dniu pierwszego i
ponownego głosowania przy czynnościach Państwowej Komisji Wyborczej, a także
czynnościach okręgowych komisji wyborczych nie zgłosiły żadnych zastrzeżeń co
do procesu ustalania wyników wyborów.
Odnośnie zarzutu dotyczącego przekroczenia zakresu delegacji ustawowej
przez wydanie uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 kwietnia 2015 r. w
sprawie dopuszczenia możliwości wykorzystania techniki elektronicznej w
wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja
5
2015 r., oraz określenia warunków i sposobu jej wykorzystania (M.P. poz. 382),
należy zauważyć, że wnoszący protest nie wykazał związku pomiędzy rzekomym
przekroczeniem delegacji ustawowej poprzez wydanie tej uchwały a wynikiem
głosowania i wyborów. Z kolei w przypadku zarzutu braku opublikowania informacji
Państwowej Komisji Wyborczej co do funkcjonowania systemu informatycznego
WOW oraz jego wykorzystania w toku wyborów, wnoszący protest nie związał tego
zarzutu z naruszeniem konkretnych przepisów Kodeksu wyborczego, które
nakładałyby na Państwową Komisję Wybroczą obowiązek przekazania takiej
informacji. Ponadto nie wykazał jaki wpływ rzekomy brak tej informacji miał mieć na
wynik wyborów. Tym samym, w świetle art. 82 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, również te
zarzuty nie są zasadne.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 323 § 1 oraz 2 Kodeksu
wyborczego postanowiono jak w sentencji.