Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I KZP 3/15
UCHWAŁA
Dnia 24 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
Prezes SN Lech Paprzycki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Cesarz
SSN Jacek Sobczak
Protokolant Witold Zontek
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Aleksandra Herzoga
w sprawie M. J.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 24 czerwca 2015 r.,
przekazanego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Sąd Okręgowy w O.,
postanowieniem z dnia 14 stycznia 2015 r., , zagadnienia prawnego wymagającego
zasadniczej wykładni ustawy:
„Czy oskarżyciel publiczny, upoważniony z mocy art. 47 ust. 2
pkt 7 i art. 48 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z
2014 r., 1153 t.j.) do prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i
popierania aktów oskarżenia w postępowaniu uproszczonym,
jeżeli przedmiotem przestępstwa jest drewno pochodzące z
lasów stanowiących własność Skarbu Państwa, w trybie i na
zasadach określonych w Kodeksie postępowania karnego, jest
uprawniony do złożenia wniosku w trybie art. 335 § 1 k.p.k. o
wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z
oskarżonym kar i środków karnych bez przeprowadzenia
rozprawy?”
podjął uchwałę:
2
Strażnik leśny, działając w postępowaniu karnym na
podstawie art. 47 ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o
lasach, Dz. U. z 2014 r., poz. 1153, a także osoby określone w art.
48 tej ustawy, są uprawnieni do dołączenia do wnoszonego aktu
oskarżenia wniosku o wydanie wyroku i orzeczenie
uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków
przewidzianych w Kodeksie karnym, o którym mowa w art. 335 §
1 k.p.k.
UZASADNIENIE
Przedstawione Sądowi Najwyższemu, na podstawie art. 441 § 1 k.p.k.,
zagadnienie prawne wyłoniło się na tle następującego stanu faktycznego. Aktem
oskarżenia, sporządzonym przez Zastępcę Nadleśniczego Nadleśnictwa B.,
zarzucono oskarżonemu M. J., że „w dniu 1 lipca 2014 r. z oddz. 392 „a” i 392 „b”
Leśnictwa R. dokonał wyrębu, a następnie kradzieży drzewa gatunku olcha, dąb i
świerk o łącznej masie 3.26 m3
i wartości 503,36 zł cennika detalicznego
ustalonego dla Lasów Państwowych, na szkodę Nadleśnictwa , to jest czyn
zakwalifikowany w akcie oskarżenia jako przestępstwo określone w art. 290 § 1 k.k.
w zw. z art. 278 § 1 k.k. W akcie oskarżenia sformułowany został wniosek,
uzgodniony z M. J., o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy i
wymierzenie kary 20 stawek dziennych grzywny w wysokości 20 zł każda oraz
środka karnego w postaci nawiązki w wysokości 1.006,72 zł (k. 28-29 akt głównych).
Sąd Rejonowy w G., wyrokiem z dnia 19 września 2014 r., wydanym na
posiedzeniu w trybie art. 343 k.p.k., uznał oskarżonego za winnego popełnienia
zarzucanego mu czynu i „za to na podstawie art. 290 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1
k.k. w zw. z art. 58 § 3 k.k. w zw. z art. 33 § 1 i § 3 k.k. skazał go na grzywnę w
wymiarze 20 (dwadzieścia) stawek dziennych, przy przyjęciu, iż wysokość jednej
stawki dziennej równa jest kwocie 20,00 (dwadzieścia) złotych”. Na podstawie art.
290 § 2 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonego nawiązkę na rzecz Nadleśnictwa B. w
wysokości 1.006,72 zł.
Apelację od powyższego wyroku wniósł Prokurator Rejonowy, zarzucając
wyrokowi Sądu pierwszej instancji „obrazę przepisów postępowania, która miała
wpływ na treść wydanego orzeczenia, a mianowicie art. 335 § 1 k.p.k. oraz art.
3
325d w zw. z art. 325i § 3 k.p.k., poprzez wydanie w przedmiotowej sprawie
orzeczenia z uwzględnieniem wniosku o dobrowolne poddanie się karze
uzgodnionego pomiędzy Strażą Leśną Nadleśnictwa B. a oskarżonym M. J.,
podczas gdy Straży Leśnej zgodnie z treścią art. 325d w zw. z art. 325i § 3 k.p.k.
nie przysługuje prawo do dokonywania uzgodnień w trybie art. 335 § 1 k.p.k.
dotyczących ustalania wniosków o dobrowolne poddanie się karze”. Podnosząc ten
zarzut, apelujący wniósł „o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie
go do Sądu I instancji w celu ponownego rozpoznania sprawy”. Choć w tym piśmie
procesowym prokurator, oznaczając zakres zaskarżenia, wskazał, że wyrok
zaskarża w części dotyczącej orzeczenia o karze, to z treści zarzutu, wniosku
apelacyjnego oraz uzasadnienia środka odwoławczego wynika, że skarżący
kwestionuje dopuszczalność skazania oskarżonego w trybie art. 343 k.p.k. w
sytuacji, gdy wniosek o skazanie bez rozprawy i wymierzenie kary uzgodniony
został przez strażnika leśnego, a nie tylko samą możliwość wymierzenia w tym
trybie kary. Wobec tego, mając na uwadze unormowanie art. 118 § 1 k.p.k.,
należało przyjąć, że zakresem zaskarżenia objęto całość orzeczenia, a nie tylko
jego rozstrzygnięcie o karze.
W toku postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy powziął wątpliwości
sformułowane w treści zagadnienia prawnego przekazanego Sądowi Najwyższemu
do rozpoznania, zacytowanego na wstępie uchwały.
Prokurator Prokuratury Generalnej, we wniosku z dnia 16 marca 2015 r. (PG
IV KP 4/15), wniósł o podjęcie uchwały następującej treści: „Straż Leśna wnosząc
akt oskarżenia jako oskarżyciel publiczny na podstawie i w warunkach określonych
w art. 47 ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2014 r.,
poz. 1153 z późn. zm.) może załączyć do niego wniosek, o którym mowa w art. 335
§ 1 k.p.k.”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W piśmiennictwie i orzecznictwie Sądu Najwyższego na gruncie art. 441
k.p.k. wskazuje się, że przekazanie Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego
wymagającego zasadniczej wykładni ustawy w trybie art. 441 k.p.k. uzależnione
4
jest od spełnienia szeregu warunków. Po pierwsze, musi wyłonić się ono przy
rozpoznawaniu środka odwoławczego przez sąd. Po drugie, w zagadnieniu takim
musi wystąpić istotny problem interpretacyjny związany z wykładnią przepisu, który
w praktyce sądowej jest rozbieżnie interpretowany albo też przepisu, który
sformułowany jest wadliwie lub niejasno. Po trzecie, w sprawie takiej musi
zachodzić konieczność dokonania „zasadniczej wykładni ustawy”, czyli sytuacja, w
której przepis taki umożliwia rozbieżną interpretację. Po czwarte, między
przedstawionym zagadnieniem prawnym a dokonanymi w sprawie ustaleniami
faktycznymi musi zachodzić związek, który oznacza, że wyjaśnienie wątpliwości
interpretacyjnych musi być niezbędne dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy
(zob. R. A. Stefański, Instytucja pytań prawnych do Sądu Najwyższego w sprawach
karnych, Kraków 2001,s. 254-261, 352-371). Przekazanie zagadnienia prawnego,
jako stanowiące wyjątek od określonej w art. 8 § 1 k.p.k. zasady samodzielności
jurysdykcyjnej sądu karnego, musi być poprzedzone przez sąd pytający podjęciem
próby usunięcia podniesionych wątpliwości interpretacyjnych w drodze wykładni
operatywnej (R. A. Stefański, op. cit., s. 357).
Przedmiotem pytania prawnego nie mogą być kwestie związane z
ustaleniami faktycznymi, oceną dowodów, czy też dotyczące możliwości
zastosowania określonej normy do ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Tryb
wskazany w art. 441 k.p.k. nie służy także temu, by sądy odwoławcze, przy pomocy
Sądu Najwyższego, upewniały się co do prawidłowości przyjmowanego przez nie
stanowiska interpretacyjnego (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 30
września 2010 r., I KZP 17/10, OSNKW 2010, z. 10, poz. 88, z dnia 29 marca 2006
r. , I KZP 58/05, LEX 180755, z dnia 29 września 2004 r., I KZP 22/04, R-OSNKW
2004, poz. 1691, z dnia 7 września 2000 r., I KZP 27/00, LEX 146182).
Powyższe przesłanki zostały w niniejszej sprawie spełnione.
Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań należy poczynić jedną
uwagę wstępną. Jak słusznie dostrzeżono to we wniosku Prokuratury Generalnej,
art. 335 § 1 k.p.k., w brzmieniu obowiązującym od dnia 9 listopada 2013 r.,
umożliwia prokuratorowi dołączenie do aktu oskarżenia wniosku o wydanie wyroku i
orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych w
Kodeksie karnym za przypisany mu występek, bez przeprowadzenia rozprawy,
5
jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, a postawa
oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte. Uzgodnienie
może obejmować także koszty postępowania. Przed tą datą, a od 1 lipca 2003 r.,
przepis ten przewidywał umieszczenie takiego wniosku w akcie oskarżenia. W
postępowaniu, w ramach którego przekazano Sądowi Najwyższemu zagadnienie
prawne, oskarżyciel publiczny wniosek taki – zgodnie z poprzednim brzmieniem art.
335 § 1 k.p.k., a wbrew obecnie obowiązującemu – zawarł w akcie oskarżenia, a
nie dołączył go do tego aktu jako odrębne pismo procesowe. Wadliwość ta nie jest
jednak istotna z punktu widzenia rozstrzygnięcia samego zagadnienia prawnego.
W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że zasadą przyjętą w polskim
procesie karnym jest, że funkcję oskarżyciela publicznego w procesie karnym pełni
prokurator (art. 45 § 1 k.p.k., art. 32 ust. 1 zd. pierwsze ustawy z dnia 20 czerwca
1985 r. o prokuraturze, Dz. U. z 2011 r., Nr 270, poz. 1599 ze zm.). Ustawodawca
przewidział jednak dwa rodzaje odstępstw od tej reguły. Pierwszy wyjątek został
określony w art. 45 § 2 k.p.k.. Zgodnie z nim, inny organ państwowy może być
oskarżycielem publicznym z mocy ustaw szczególnych, określających zakres jego
działania. Uprawnienia takie przewidziano, między innymi, dla strażników leśnych i
osób, którym przysługują ich uprawnienia (art. 47 ust. 2 pkt 7 i art. 48 ustawy z dnia
28 września 1991 r. o lasach, Dz. U. z 2014 r., poz. 1153). Pierwszy z powołanych
wyżej przepisów stanowi, że strażnicy leśni mają prawo prowadzenia dochodzeń
oraz wnoszenia i popierania aktów oskarżenia w postępowaniu uproszczonym,
jeżeli przedmiotem przestępstwa jest drewno pochodzące z lasów stanowiących
własność Skarbu Państwa, w trybie i na zasadach określonych w Kodeksie
postępowania karnego. Uprawnienia te, z mocy art. 48 ustawy o lasach,
przysługują również nadleśniczemu, zastępcy nadleśniczego, inżynierowi nadzoru,
leśniczemu i podleśniczemu). Drugi wyjątek stanowi grupa organów czerpiących
swe uprawnienia oskarżycielskie z wydanego na podstawie art. 325d k.p.k. aktu
wykonawczego. W rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 czerwca
2003 r. w sprawie określenia organów uprawnionych obok Policji do prowadzenia
dochodzeń oraz organów uprawnionych do wnoszenia i popierania oskarżenia
przed sądem pierwszej instancji w sprawach podlegających rozpoznaniu w
postępowaniu uproszczonym, jak również zakresu spraw zleconych tym organom
6
(Dz. U. Nr 108, poz. 1019 ze zm.) wskazano pięć rodzajów takich organów (§ 1 pkt
1-4, § 2 ust. 2), a także określono, że mogą one w szczególności wnosić i popierać,
w określonym w rozporządzeniu zakresie, oskarżenie przed sądem pierwszej
instancji w postępowaniu uproszczonym.
Jednak uprawnienia wszystkich nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych
mają zawsze charakter subsydiarny wobec uprawnień prokuratora. Choć organy te
mogą bezpośrednio wnieść akt oskarżenia do sądu, bez konieczności
zatwierdzenia go przez prokuratora, ten ostatni może zawsze postanowić inaczej
(art. 331 § 2 in fine k.p.k.). Ponadto, prokurator uprawniony jest do wykonywania
czynności oskarżyciela publicznego także w sprawach wniesionych do sądu przez
innych oskarżycieli (art. 32 ust. 1 zd. drugie ustawy o prokuraturze, § 2 ust. 3
rozporządzenia z 2003 r.). Może więc samodzielnie, niezależnie od innych
oskarżycieli publicznych i z ich wyłączeniem, sprawować funkcję oskarżycielską w
ramach postępowania karnego.
Na gruncie tak zarysowanej problematyki funkcjonowania nieprokuratorskich
oskarżycieli publicznych należy odnieść się do wskazywanego zarówno w
przekazanym zagadnieniu prawnym, jak i wniosku Prokuratury Generalnej, art. 325i
§ 3 k.p.k., choć unormowanie to, o czym dalej, nie będzie miało decydującego
znaczenia dla rozstrzygnięcia przekazanego zagadnienia prawnego. W doktrynie
przyjmuje się, że wykładnia językowa tego przepisu nie pozwala przyjąć, że
nieprokuratorscy oskarżyciele publiczni, czerpiący swoje uprawnienia z ustaw
szczególnych, są uprawnieni do występowania z wnioskami określonymi w art. 335
§ 1 i art. 336 § 1 k.p.k., czy do zgłoszenia sprzeciwu o jakim mowa w art. 387 § 2
k.p.k. (zob. W. Grzeszczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa
2012, s. 404, tenże, Główne kierunki zmian kodeksu postępowania karnego (część
II), Prok. i P. 2003, nr 6, s. 13, R. A. Stefański (w:) R. A. Stefański, S. Zabłocki
(red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2004, T. II, s. 456,
tenże (w:) R. A. Stefański, S. Zabłocki (red.), Kodeks postępowania karnego.
Komentarz, Warszawa 2004, T. III, s. 382, T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania
karnego. Komentarz, Warszawa 2014, t. I, s. 1131-1132, W. Radecki, Ustawa o
lasach. Komentarz, Warszawa 2012, s. 344-345). Tylko M. Tyburek wskazuje, że
zakres uprawnień nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych, działających na
7
podstawie ustaw szczególnych, określony jest przede wszystkim przepisem
kompetencyjnym ustawy szczególnej, w tym wypadku stanowiącym, że strażnik
leśny może wnosić i popierać akt oskarżenia. Z tego sformułowania wynikają
uprawnienia takiego oskarżyciela do zgłoszenia rozważanych tu wniosków, (w:) B.
Rakoczy (red.), Wybrane problemy ustawy o lasach, Warszawa 2011, s.165-166).
Podkreśla się jednak, że ta metoda wykładni jest niewystarczająca dla
zdekodowania normy prawnej, którą można zrekonstruować w prawidłowy sposób
tylko przy wykorzystaniu wykładni funkcjonalnej i celowościowej (zob. powołaną
wyżej literaturę). Przy zastosowaniu tego rodzaju metod Sąd Najwyższy przyjął już
wcześniej, że strażnik leśny może wnosić akty oskarżenia bez uzasadnienia,
pomimo że art. 332 § 3 k.p.k., dopuszczający taką możliwość, wprost odwołuje się
jedynie do wnoszonego oskarżenia przez Policję lub organy, o których mowa w art.
325d k.p.k., a więc wskazanych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości –
uchwała z dnia 30 czerwca 2004 r., I KZP 10/04, OSNKW 2004, z. 6, poz. 58.
Przepis ten stanowi, że uprawnienia prokuratora do: dołączenia do aktu
oskarżenia wniosku o wydanie wyroku i orzeczenie kar lub innych środków bez
przeprowadzenia rozprawy (określonego w art. 335 § 1 k.p.k.), wyrażenia
sprzeciwu wobec wniosku oskarżonego o dobrowolne poddanie się karze (art. 387
§ 2 k.p.k.), czy też złożenia wniosku o warunkowe umorzenie postępowania
karnego (art. 336 k.p.k.), przysługują organom, o których mowa w art. 325d k.p.k., a
więc nieprokuratorskim oskarżycielom publicznym, którzy swoją kompetencję do
wniesienia i popierania aktu oskarżenia czerpią z rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z 2003 r.
Z samego odczytania treści tego przepisu zdaje się więc wynikać, że, w
związku z treścią art. 325i § 3 k.p.k., uprawnienia prokuratorskie określone w art.
335 § 1, art. 336 oraz art. 387 § 2 k.p.k. przysługują tylko wymienionym w
rozporządzeniu nieprokuratorskim oskarżycielom publicznym, a nie innym
nieprokuratorskim oskarżycielom publicznym.
Tak jednak nie jest. Co do uprawnień nieprokuratorskich oskarżycieli
publicznych, dla których źródłem kompetencyjnym jest ustawa szczególna, a nie
rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 2003 r., decydujące znaczenie będzie
miał zakres umocowania określony w poszczególnych ustawach. Ustawa o lasach z
8
1991 r. w sposób jednoznaczny określa, jakie uprawnienia przysługują strażnikowi
leśnemu (a poprzez art. 48 – także innym, wymienionym w tym przepisie, osobom).
Mogą oni, między innymi, wnosić i popierać akt oskarżenia. W tym sformułowaniu
tkwi istota przyznanych uprawnień. Obejmują one sporządzenie i wniesienie aktu
oskarżenia, a zatem czynności określone w Rozdziale 39 Kodeksu postępowania
karnego i uprawnienie do jego popierania, więc takie procesowo określone
czynności, które zmierzają do zrealizowania wobec oskarżonego odpowiedzialności
karnej za zarzucany w akcie oskarżenia czyn.
W odniesieniu do szeroko rozumianego wniesienia aktu oskarżenia,
obejmującego sporządzenie aktu oskarżenia, nie może budzić wątpliwości, że do
strażników leśnych zastosowanie znajdą art. 331 § 1, art. 333 § 2 i 4 k.p.k., w
których mowa jest o prokuratorze, a nie o oskarżycielu publicznym. Co więcej,
przepisy te znajdą zastosowanie nie tylko wobec strażników leśnych i innych,
ustawowo powołanych nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych, ale także
wobec nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych, wskazanych w rozporządzeniu
Ministra Sprawiedliwości z 2003 r., i to pomimo tego, że wobec żadnego z tych
organów nie zamieszczono, ani w ustawach szczególnych, ani w rozporządzeniu,
czy tym bardziej w Kodeksie postępowania karnego, przepisu na wzór art. 325i § 3
k.p.k., w którym ustawodawca miałby w sposób wyraźny wskazywać, że
uprawnienia prokuratora przewidziane w tych przepisach mają zastosowanie także
do nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych. Ponadto, w jedynym wypadku, gdy
ustawodawca w Rozdziale 39 Kodeksu postępowania karnego posługuje się
określeniem „oskarżyciel publiczny”, czyni to nie w odniesieniu do fazy
sporządzania aktu oskarżenia i jego przesłania (wniesienia) do sądu, ale do fazy
zaraz po tym następującej. Stosownie do art. 334 § 2 k.p.k., oskarżyciel publiczny o
przesłaniu aktu oskarżenia do sądu oraz o treści przepisów art. 335 i art. 387 k.p.k.
zawiadamia oskarżonego i ujawnionego pokrzywdzonego, a także osobę lub
instytucję, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie. Pokrzywdzonego ma przy
tym obowiązek pouczyć o uprawnieniach związanych z dochodzeniem roszczeń
majątkowych oraz o treści przepisu art. 49a, a w razie potrzeby, także o prawie do
złożenia oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Ta
zmiana terminologiczna uzasadniona jest jednak nie zamiarem rozszerzenia
9
obowiązku na innych oskarżycieli publicznych, a zmianą roli, którą pełni prokurator
z chwilą przesłania aktu oskarżenia do sądu, choć nie można mieć wątpliwości, że i
w tym wypadku ustawodawca ma na myśli prokuratora. Nieprokuratorscy
oskarżyciele publiczni ten prokuratorski obowiązek niejako przejmują nie z racji
posłużenia się przez ustawodawcę w tym przepisie określeniem „oskarżyciel
publiczny”, a dlatego, że odpowiednie przepisy, ustawy szczególnej albo
rozporządzenia, powierzają im prawo wniesienia aktu oskarżenia, które, w
określonych wypadkach, łączyć się będzie z wykonaniem pewnych ciążących na
prokuratorze obowiązków. Podobnie rzecz się ma w wypadku przepisów art. 333 §
1 pkt 1 i 2 k.p.k., w których ustawodawca używa pojęcia „oskarżyciel”, ale w
odniesieniu do zdarzeń, które mają nastąpić w toku rozprawy głównej.
Już z tego powodu, nieprokuratorskim oskarżycielom publicznym, których
źródłem uprawnień do wniesienia aktu oskarżenia jest ustawa szczególna,
przysługuje prawo sformułowania wniosku, o którym mowa w art. 335 § 1 k.p.k. (i to
niezależnie od tego, czy wniosek taki, jak pierwotnie i obecnie ma być dołączony do
aktu oskarżenia, czy, jak w latach 2003 – 2013, miał być umieszczony w akcie
oskarżenia), a także wniosku o warunkowe umorzenia postępowania karnego – art.
336 § 1 k.p.k.
Uprawnienie nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych do popierania aktu
oskarżenia obejmuje szereg uprawnień (czynności), w tym także prawo do
formułowania wniosków co do sposobu i zakresu zrealizowania przez sąd
odpowiedzialności karnej wobec oskarżonego w postępowaniu sądowym. Nie
można mieć więc żadnych wątpliwości, że organy te mogą w toku postępowania
sądowego, w szczególności na etapie głosów stron (Rozdział 46 Kodeksu
postępowania karnego), formułować wniosek o warunkowe umorzenie
postępowania karnego, czy też o skazanie oskarżonego i wymierzenie mu
określonej kary czy innego środka. Co więcej, nic nie stoi na przeszkodzie, by
oskarżyciel publiczny, a więc i prokurator, ale również subsydiarny oskarżyciel
posiłkowy, czy też oskarżyciel prywatny, już po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu,
złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego, który zostanie
rozpoznany na posiedzeniu przed rozprawą (art. 339 § 1 pkt 2 k.p.k.).
10
W takiej sytuacji trudno z powodów celowościowych wskazywać, że
nieprokuratorski oskarżyciel publiczny nie miałby prawa do odpowiedniego
sformułowania swojego stanowiska co do sposobu i zakresu zrealizowania
odpowiedzialności karnej wobec oskarżonego w ramach instytucji określonych w art.
335 § 1 i art. 336 § 1 k.p.k., skoro czynności prowadzące w efekcie do tego samego
rezultatu (w pewnym stopniu – nie miałyby w takiej sytuacji zastosowania regulacje
materialnoprawne zawarte w art. 343 k.p.k.) mogłyby być osiągnięte w wyniku
wykonywania zwykłych czynności w toku postępowania sądowego. W żadnym z
tych wypadków, a więc w sytuacji sformułowania przez oskarżyciela wniosku, o
jakim mowa w art. 335 § 1 albo w art. 336 § 1 k.p.k., czy też „zwykłego” wniosku w
toku postępowania sądowego, nie jest on dla sądu wiążący.
Dodatkowo, choć już tylko na marginesie, bo kwestia ta nie ma znaczenia
dla rozpoznawanej sprawy, zauważyć można, że w wypadku instytucji
dobrowolnego poddania się karze, o której mowa w art. 387 k.p.k., wykładnia
systemowa nakazuje uznać, że uprawnienie do wyrażenia sprzeciwu, powierzone w
§ 2 tego artykułu prokuratorowi, w postępowaniu uproszczonym ma być odnoszone
do każdego oskarżyciela publicznego, a nie tylko prokuratora. W art. 474a § 3 k.p.k.
ustawodawca wskazał bowiem, że nieusprawiedliwione niestawiennictwo w
szczególności oskarżyciela publicznego, a więc każdego, nie stoi na przeszkodzie
uwzględnieniu wniosku, jeżeli spełnione są pozostałe warunki określone w art. 387.
Na zakończenie trzeba także zaznaczyć, że art. 325i § 3 k.p.k. powinien być
odczytywany jako ustawowe potwierdzenie kompetencji nieprokuratorskich
oskarżycieli publicznych, wskazanych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z
2003 r., do wnoszenia i popierania oskarżenia przed sądem pierwszej instancji w
postępowaniu uproszczonym w sprawach, w których są oni uprawnieni do
prowadzenia dochodzeń. Stanowi on więc jedynie ustawowe dookreślenie
uprawnień tych oskarżycieli określonych w art. 325d k.p.k.
Powyższe rozważania prowadzą więc do wniosku, że strażnik leśny,
działając w postępowaniu karnym na podstawie art. 47 ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 28
września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2014 r., poz. 1153), a także osoba, której
przysługują takie uprawnienia (art. 48 tej ustawy) są uprawnieni do dołączenia do
wnoszonego aktu oskarżenia wniosku o wydanie wyroku i orzeczenie uzgodnionych
11
z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych w Kodeksie karnym, o którym
mowa w art. 335 k.p.k.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł, jak w uchwale.