Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 611/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 sierpnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
Protokolant Justyna Kosińska
w sprawie z powództwa C. D.
przeciwko G. A. sp. z o.o. w P.
o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 13 sierpnia 2015 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 października 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania
i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Powód C. D. wystąpił z powództwem przeciwko G. A. sp. z o.o., wnosząc o
uznanie za niedozwolone i zakazanie wykorzystywania w obrocie z konsumentami
następujących postanowień zamieszczonych we wzorcu umowy o nazwie
„Regulamin A." oraz „Załącznik nr 8 do Regulaminu A.":
1. art. 5 pkt 5.8 Regulaminu A. o treści: „Sprzedający zobowiązany jest określić
sposób zapłaty za Towar zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
W przypadku, gdy Sprzedający wskazał sposób zapłaty przelewem na rachunek
bankowy, zobowiązany jest udostępnić Kupującym realizację przelewu w ramach
usługi Płacę z A. za zakupy, na zasadach określonych w Załączniku Nr 8 do
Regulaminu, w szczególności Sprzedający jest zobowiązany wypełnić formularz
konfiguracyjny na stronach A., w sekcji Płacę z A., potwierdzając dane osobowe,
teleadresowe, nr konta bankowego oraz inne dane niezbędne do jego identyfikacji.”,
2. art. 1 pkt 1.5 Załącznika nr 8 do Regulaminu A. o treści: „W ramach usług
Płacę z A. za zakupy, Agent Rozliczeniowy posługuje się wyspecjalizowanymi
instytucjami finansowymi, które dobiera z zachowaniem należytej staranności
w wyborze. Do czasu udostępnienia środków Użytkownikowi, Agent Rozliczeniowy
rozporządza otrzymanymi środkami, według własnego uznania, zgodnie
z przepisami prawa polskiego.";
3. art. 2 punkt 2.2. Załącznika nr 8 do Regulaminu A. o treści: „Każda osoba
poprzez wyrażenie woli korzystania z usługi Płacę z A. za zakupy, wyraża zgodę na
automatyczne przekazanie danych osobowych przez G. A. Sp. z o.o. do Agenta
Rozliczeniowego, w celu prawidłowego świadczenia usług w ramach usługi Płacę z
A. za zakupy, a także oceny ryzyka zawieranej transakcji. Postanowienia art. 5
niniejszego Regulaminu stosuje się odpowiednio.";
4. art. 3 punkt 3.5 Załącznika nr 8 do Regulaminu A. o treści: „W przypadku
wypłat środków zgromadzonych przez Użytkownika, dokonywanych przekazem
pocztowym bądź przelewem na zagraniczny rachunek bankowy, zlecenia
realizowane są dwa razy w miesiącu tj. 14 dnia miesiąca oraz ostatniego dnia
miesiąca. Wypłaty, o których mowa w zdaniu poprzednim, poniżej kwoty 100 PLN,
3
realizowane są raz w miesiącu tj. ostatniego dnia miesiąca (jeżeli 14 dzień miesiąca
lub ostatni dzień miesiąca przypadają w sobotę lub niedzielę bądź dzień ustawowo
wolny od pracy, zlecenie wypłaty realizowane jest w kolejnym dniu roboczym).
Zastrzeżenie, o którym mowa w art. 4.2. pkt. c stosuje się odpowiednio.";
5. art. 5 pkt 5.9. Regulaminu A. o treści: „Wystawiając Aukcję Sprzedający
wyraża zgodę na jej publikację w celach promocyjnych w A. bądź innych serwisach
internetowych prowadzonych przez partnerów G. A..";
6. art. 6 pkt 6.13 Regulaminu A. o treści: „Do ceny ustalonej zgodnie
z niniejszym artykułem Sprzedający może doliczyć jedynie koszty przesyłki bądź
transportu Towaru w rzeczywistej wielkości. Poza powyższymi Sprzedający nie
może doliczać jakichkolwiek innych kwot podwyższających cenę należną od
Kupującego.";
7. art. 7 pkt 7.7 Regulaminu A. o treści: „Sprzedający nie mogą wyłączyć ani
ograniczyć praw do rękojmi przysługujących Kupującym, nawet w przypadku, gdy
sprzedaż nie ma charakteru sprzedaży konsumenckiej. Rękojmia nie rozciąga się
na wady Towaru, o których Kupujący wiedział, w szczególności na te, które
Sprzedający ujawnił w opisie Aukcji."
Wyrokiem z dnia 29 października 2012 r. Sąd Okręgowy w W. – Sąd
Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał wymienione wyżej postanowienia
Regulaminu A. oraz Załącznika nr 8 do Regulaminu A. za niedozwolone i zakazał
pozwanemu ich wykorzystywania w obrocie z konsumentami, a także orzekł o
kosztach postępowania oraz zarządził publikację prawomocnego wyroku
w Monitorze Sądowym i Gospodarczym na koszt pozwanego.
Wyrokiem z dnia 28 października 2013 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
pozwanego.
Sąd Apelacyjny wskazał, że ocena abuzywności spornych postanowień jest
dokonywana w płaszczyźnie relacji pomiędzy pozwanym, jako twórcą Serwisu
a potencjalnym konsumentem, którym w stosunku do G. A. jest zarówno
sprzedający, jak i kupujący korzystający z Serwisu. Podzielając ocenę Sądu
pierwszej instancji, Sąd Apelacyjny uznał, że treść wszystkich kwestionowanych
postanowień Regulaminu A. oraz Załącznika nr 8 do Regulaminu A. daje podstawy
4
do stwierdzenia, że są to klauzule kształtujące prawa i obowiązki konsumenta w
sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.
Oceniając pierwsze ze spornych postanowień, tj. art. 5 pkt 5.8 Regulaminu A.,
Sąd Apelacyjny wskazał, że chociaż usługa „Płacę z A." (dalej: PzA) jest dogodną
formą płatności, to abuzywność przedmiotowej klauzuli wiąże się z pośrednim
„przymuszaniem” sprzedającego do korzystania z tej formy płatności, wynikającym
z faktu, że usługi innych podmiotów są mniej atrakcyjne niż usługa PzA, bowiem
zakładają dłuższy okres oczekiwania na środki pieniężne lub wiążą się ze
zwiększonymi kosztami obsługi. Sprzeczność z dobrymi obyczajami i rażące
naruszenie interesów Sprzedającego wynika także z zobowiązania jego do
udostępnienia Kupującym usługi „Płacę z A." w każdym wypadku, gdy jako jeden ze
sposobów płatności wskazał przelew na rachunek bankowy. Fakt, że pozwany nie
zamyka użytkownikom możliwości korzystania z innych rozwiązań, także takich, do
których posiadanie rachunku bankowego nie jest konieczne (przekaz pocztowy,
płatność „za pobraniem" przy odbiorze przesyłki), zdaniem Sądu – nie zmienia
powyższej oceny.
Oceniając art. 5 pkt 5.9 Regulaminu A. Sąd Apelacyjny wskazał,
że niezależnie od faktu, iż cel tego postanowienia jest korzystny dla sprzedających,
to jego sprzeczność z dobrymi obyczajami oraz rażące naruszenie interesów
konsumenta wiąże się z ograniczeniem zasady swobody umów na korzyść
pozwanego. Chociaż omawiany przepis Regulaminu ma na celu promowanie oferty
użytkownika występującego w roli sprzedawcy, to nie w każdym przypadku
sprzedającemu musi zależeć na publikacji jego transakcji z zamiarem promocji.
Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że w zakresie, w jakim wspomniane postanowienie
dotyczy „innych serwisów internetowych prowadzonych przez partnerów G. A."
może ono służyć jednocześnie promocji pozwanego. Wątpliwości Sądu
Apelacyjnego wzbudziło także użycie przez pozwanego niejednoznacznego
sformułowania „innych serwisów" bez ich wymienienia, a także brak wskazania
cezury czasowej możliwych, narzuconych odgórnie sprzedającemu działań
promocyjnych.
5
Sąd Apelacyjny podzielił także ocenę Sądu pierwszej instancji co do uznania
za abuzywne postanowień zawartych w art. 6 pkt 6.13 Regulaminu A. Sprzeczność
z dobrymi obyczajami oraz rażące naruszenie interesów konsumenta w przypadku
tej klauzuli wynikać ma z faktu, iż jej adresatem jest wyłącznie Sprzedający i,
wbrew ocenie skarżącego, może nim być także indywidualny sprzedawca towaru
lub usługi, czyli konsument. Przedmiotowa klauzula ogranicza możliwość
swobodnego kształtowania przez użytkowników serwisu allegro.pl warunków
transakcji związanych z ustaleniem kosztów przesyłki, zwłaszcza że cena ta jest z
reguły zależna od wyboru sposobu dostarczenia przesyłki przez kupującego, który
nie zawsze musi być konsumentem. Wątpliwości Sądu Apelacyjnego budził także
fakt, że ograniczenie uprawnień sprzedającego nastąpiło poprzez użycie zbyt
szerokiej znaczeniowo formuły, iż „nie możliwe jest doliczenie jakichkolwiek innych
kosztów podwyższających cenę należną od kupującego", co uznać należy za
nadmierne ograniczenie swobody kontraktowej, stawiające sprzedającego z góry, tj.
w oderwaniu od konkretnych okoliczności zawieranej transakcji, w gorszym
położeniu. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, skoro konsumentem korzystającym z
serwisu allegro.pl – w stosunku do pozwanego – może być zarówno sprzedający
jak i kupujący, różnicowanie sytuacji obu konsumentów (sprzedającego kosztem
kupującego) należy uznać za nieuzasadnione.
Sąd Apelacyjny uznał także za abuzywne postanowienie art. 7 pkt 7.7
Regulaminu A. W ocenie Sądu Apelacyjnego, postanowienie, zgodnie z którym
„rękojmia nie rozciąga się na wady towaru, o których kupujący wiedział,
w szczególności na te, które sprzedający ujawnił w opisie aukcji" jest mniej
korzystne dla kupujących będących konsumentami w porównaniu do przepisów
ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży
konsumenckiej i oraz zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. nr 114, poz. 1176 ze zm.).
Postanowienie Regulaminu A. mylnie bowiem informuje kupujących, że reklamacja
towaru nie zostanie uwzględniona przez sprzedającego, jeżeli dotyczyć będzie wad,
które zostały wskazane w treści aukcji.
Oceniając postanowienie art. 2 pkt 2.3 Załącznika nr 8 Regulaminu A. Sąd
Apelacyjny wskazał, iż ukształtowanie stosunku pomiędzy pozwanym a kupującym,
skutkujące automatycznym powstaniem po stronie pozwanego uprawnienia do
6
przekazywania danych osobowych konsumenta bez jego wyraźnej deklaracji, przy
jednocześnie nie dość precyzyjnym, zdaniem Sądu Apelacyjnego, wskazaniu celu,
w jakim przedmiotowe dane zostają przekazane Agentowi Rozliczeniowemu,
spełnia przesłanki abuzywności, o których mowa w art. 3851
§ 1 k.c.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, sprzeczność z dobrymi obyczajami oraz
rażące naruszenie interesów konsumentów w związku ze stosowaniem przez
pozwanego art. 3 pkt 3.5 Załącznika nr 8 do Regulaminu A. wynika z kolei
z jednostronnego zastrzeżenia przez pozwanego niekorzystnych dla
sprzedającego – konsumenta terminów w przypadku przekazów pocztowych
i przelewów na zagraniczny rachunek bankowy. Podzielając pogląd Sądu
pierwszej instancji, Sąd Apelacyjny wskazał, że szczególne zastrzeżenia budzi
częstotliwość realizacji przedmiotowych płatności oraz uzależnienie terminów
przelewów od wysokości kwoty dokonywanego przelewu (poniżej 100 zł – jedynie
raz w miesiącu). Stanowi to, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nieuzasadnione,
niekorzystne dla sprzedającego ograniczenie korzystania przez niego ze środków
finansowych. Takie jednostronne zastrzeżenie przez pozwanego na swoją rzecz
prawa do uzależnienia terminów przelewów od wysokości kwoty oraz ich realizacji
co najwyżej dwa razy w miesiącu stanowi zachowanie wypełniające hipotezę art.
3851
§ 1 k.c.
Sąd Apelacyjny podzielił także stanowisko Sądu Okręgowego co do
niedozwolonego charakteru postanowienia z art. 1 pkt 1.5 Załącznika nr 8 do
Regulaminu A. Wskazał, że w przypadku płatności kartą sprzedawca otrzymuje
pieniądze na swój rachunek bankowy zanim otrzyma je spółka P., natomiast w
przypadku pozostałych form płatności, realizacja trwa zdecydowanie dłużej, co
sprawia, że Agent Rozliczeniowy faktycznie ma możliwość rozporządzania tymi
środkami bez wiedzy ich właściciela w dłuższym okresie czasu. Zdaniem Sądu
Apelacyjnego, Agentowi Rozliczeniowemu przyznano zbyt dużą swobodę w
dysponowaniu środkami użytkowników w porównaniu z zakresem określonym w art.
78 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych. Użyty przez pozwanego zwrot „według
własnego uznania” sprawia, że kwestionowane postanowienie umowy reguluje
sytuację konsumenta – sprzedającego w sposób mniej korzystny niż przepisy
ustawowe, co sprawia, że mają one charakter abuzywny.
7
Wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżył pozwany. W skardze kasacyjnej opartej
na podstawie naruszenia przepisów prawa materialnego (art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.)
zarzucił naruszenie art. 3531
k.c. poprzez błędną wykładnię pojęcia zasady
swobody umów oraz naruszenie art. 3851
§ 1 k.c. poprzez nieprawidłowe
zastosowanie i uznanie poszczególnych postanowień wzorca za abuzywne. Na tej
podstawie wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 3851
§ 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej
z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie – poza postanowieniami
określającymi główne świadczenia stron – nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa
i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego
interesy.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wypracowane zostały kryteria według
których powinno się oceniać abuzywność postanowień wzorców umownych
w rozumieniu tego przepisu (por. wyrok z dnia 19 marca 2007 III SK 21/06, OSNP
2008, nr 11 – 12, poz. 181, czy wyrok z dnia 29 sierpnia 2013 r., I CSK 660/12,
niepubl. i podane tam dalsze judykaty). Zgodnie z zawartymi w tych orzeczeniach
wskazaniami, przez działanie wbrew dobrym obyczajom należy rozumieć
wprowadzenie do wzorca klauzul umownych, które godzą w równowagę
kontraktową stron, zaś rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza
nieusprawiedliwioną dysproporcje na jego niekorzyść praw i obowiązków
wynikających z umowy. Kierując się tymi wskazaniami, trzeba stwierdzić,
że wnikliwa analiza treści zakwestionowanych postanowień regulaminu i
załącznika prowadzi do wniosku, że generalne zakwalifikowanie ich przez Sąd
Apelacyjny jako klauzul abuzywnych w rozumieniu art. 3851
§ 1 k.c., jest oceną zbyt
rygorystyczną. Odnosząc się do szczegółowych zarzutów skargi kasacyjnej, należy
stwierdzić, co następuje.
1. Artykuł 5 pkt 5.8 regulaminu adresowany jest do tej grupy sprzedawców
internetowych - zresztą zdecydowanie najliczniejszej - która zadeklarowała sposób
8
zapłaty z oferowany towar przelewem na ich rachunek bankowy. Zobowiązani są
oni wtedy udostępnić kupującemu realizację przelewu w ramach usługi Płacę z A.
na zasadach określonych w Załączniku nr 8 do regulaminu. Sąd Apelacyjny ocenił
wprawdzie, że ta forma transakcji jest dogodna dla obu jej stron, ale niestosowność
tego postanowienia dostrzegł w tym, że pośrednio wymusza ono na sprzedającym
korzystanie z przewidzianej w nim formy płatności. Ocenę taką można byłoby
ewentualnie podzielić, gdyby to była forma jedyna, a więc narzucona
sprzedającemu. Tymczasem sprzedający ma wybór, gdyż może zdecydować się na
realizację zapłaty w innej formie, np. tradycyjnym przekazem pocztowym. Fakt, że
jest to forma mniej dogodna i trwająca dłużej w realizacji jest konsekwencją
dokonanego wyboru, wobec czego trudno jest tu doszukać się jakichś treści
dyskryminujących.
2. Sąd Apelacyjny uznał, że treść art. 5 pkt 5. 9 regulaminu jest sprzeczna
z art. 3851
§ 1 k.c. z dwóch powodów. Po pierwsze dlatego, że ogranicza zasadę
swobody umów na korzyść pozwanego i po wtóre, że używa niejednoznacznego
określenia „innych serwisów”, bez ich wymienienia i sprecyzowania. Pierwsze
z tych zastrzeżeń nie jest przekonujące. Sąd bowiem sam przyznaje, że celem tej
regulacji jest przede wszystkim promowanie oferty sprzedawcy w większej ilości
serwisów internetowych prowadzonych przez partnerów pozwanego, co, rzecz
jasna, prowadzi także do promocji jego samego. W takim układzie nie widać jednak
zagrożeń dla interesów sprzedawcy. Natomiast, wbrew stanowisku skarżącego,
budzi z tego punktu widzenia wątpliwości brak wymienienia i określenia
dodatkowych serwisów, na których mogą być publikowane oferty sprzedawcy. Biorą
się one stąd, że może się okazać, iż sprzedawca ma uzasadnione zastrzeżenia do
korzystania z konkretnego serwisu, o którym wczas go nie uprzedzono. Kwestia ta
powinna więc być dodatkowo bliżej wyjaśniona przez Sąd Apelacyjny, czy w takiej
sytuacji sprzedawca może skutecznie sprzeciwić się umieszczaniu jego oferty na
takim serwisie.
3. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, przewidziane w art. 6 pkt 6. 13 ograniczenie
możliwości dodatkowych kosztów wpływających na wysokość ceny, poza kosztami
przesyłki lub transportu, jest zbyt radykalne i nie uwzględnia tego, że kupującym
może być także przedsiębiorca, w stosunku do którego ochrona konsumencka nie
9
jest uzasadniona. W związku z tym Sąd sugeruje, aby w regulaminie zawrzeć różne
warianty tego rozwiązania tak, aby, w połączeniu z weryfikacją użytkowników
serwisu, można było mieć pewność, że konkretne postanowienia będą rzeczywiście
chronić konsumenta – kupującego, a nie prowadzić do nieuzasadnionej
dyskryminacji jednej ze stron, co może mieć miejsce w sytuacji, gdy sprzedający
jest konsumentem, a kupujący profesjonalistą.
Oceniając zaskarżone orzeczenie w tym zakresie, trzeba przyznać rację
skarżącemu, że Sąd Apelacyjny, badając legalność tego punktu regulamin, nie
uwzględniał w sposób dostateczny specyfiki usług świadczonych przez pozwanego.
Polega ona na tym, że pozwany jest organizatorem aukcji internetowych
i pośrednikiem w sprzedaży towarów oferowanych tą drogą przez sprzedających.
Masowość dokonywanych transakcji praktycznie uniemożliwia rozróżnianie
i identyfikację statusu zawierających umowę sprzedaży pod kątem, czy są oni
przedsiębiorcami czy konsumentami, zwłaszcza, że w grę może wchodzić obrót
rzeczami niezwiązanymi z prowadzeniem bieżącej działalności gospodarczej. W tej
sytuacji, uwzględniając fakt, że wśród kupujących zdecydowanie przeważają
konsumenci, trzeba generalnie zaakceptować widoczną w treści niektórych
postanowień regulaminu aukcji, w tym także w tu omawianym, dążność do
zapewnienia należytej ochrony konsumenta – kupującego, mimo że w stosunku do
pozwanego obie strony umowy sprzedaży aukcyjnej występują w roli konsumenta.
Dodać też należy, że przepis ten ma na celu wyeliminowanie spotykanej nierzadko,
a nagannej praktyki doliczania różnych innych opłat, podwyższających w rezultacie
cenę oferowanego towaru, co trzeba uznać raczej za rozwiązanie wspomagające
zachowanie dobrych obyczajów w obrocie towarowym.
4. Treść zakwestionowanego przez Sądy art. 7 pkt 7. 7 regulaminu składa
się z dwóch zdań. Zdanie pierwsze stanowi o zakazie wyłączania lub ograniczania
praw do rękojmi przysługującej kupującemu, nawet gdy sprzedaż nie ma charakteru
sprzedaży konsumenckiej, co jak się wydaje, nie zawiera w sobie treści
o charakterze abuzywnym. W każdym razie Sąd Apelacyjny nie wykazał, aby
postanowienie to naruszało dobre obyczaje i rażąco interesy konsumenta.
Okoliczność, że w tamtym okresie sprzedaż konsumencka została wyłączona spod
działania przepisów o rękojmi na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy z dnia 27 lipca
10
2002r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie
kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176, ze zm.) sama przez się nie stanowi
o abuzywności tego postanowienia regulaminu. Jeśli zaś chodzi o zdanie drugie
regulaminu w brzmieniu „Rękojmia nie rozciąga się na wady towaru, o których
kupujący wiedział, w szczególności na te, które sprzedający ujawnił w opisie aukcji”,
to zgodzić się należy ze skarżącym, iż nie pozostaje ono w sprzeczności z art. 7
powołanej ustawy, który wyłączał m. in. odpowiedzialność sprzedawcy za
niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową, gdy kupujący w chwili zawarcia
umowy wiedział o tej niezgodności.
5. Nieprzekonujące jest orzeczenie o abuzywności postanowienia art. 2 pkt 2.
3 załącznika nr 8 do Regulaminu. Jeżeli bowiem sprzedający zdecyduje się na
wybór zapłaty ceny w drodze skorzystania z usługi Płacę z A., to oczywistą
konsekwencją takiego wyboru jest zgoda na przekazanie jego danych Agentowi
Rozliczeniowemu w celu wykonania świadczenia w ramach tej usługi. Należy przy
tym zaznaczyć, że postanowienie to odwołuje się do art. 5 załącznika do
regulaminu, który z kolei zobowiązuje agenta do przetwarzania uzyskanych danych
zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst
jedn. Dz. U. z 2002 r., Nr 102, poz. 926, ze zm.). Nieuzasadnione jest zatem
stanowisko Sądu, który nie przywiązał należytej wagi do tego odwołania do
przepisów ustawy.
6. W tym punkcie skarżący kwestionuję ocenę Sądu, który uznał,
że niedopuszczalne jest różnicowanie terminu przekazania ceny sprzedawcy,
w zależności od dokonanego przez niego sposobu uiszczenia tej zapłaty. O ile
można zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego, że różnica ta musi występować,
gdyż realizacja świadczenia w formie przekazu pocztowego jest operacją
przeprowadzaną ręcznie, a więc, siłą rzeczy, trwa dłużej niż przekaz dokonywany
drogą elektroniczną, o tyle trzeba przyznać rację Sądowi, że ustanowione w tej
mierze terminy czternastodniowy i miesięczny realizacji przekazów pocztowych
mogą nasuwać zastrzeżenia. Argumentacja Sądu nie została jednak w tej mierze
dostatecznie pogłębiona i ma raczej charakter intuicyjny. Dlatego też wydaje się,
że wątpliwości w tej mierze mogłyby zostać wyjaśnione przy pomocy
odpowiedniego biegłego.
11
7. Należy przyznać rację skarżącemu, iż Sąd Apelacyjny nie uzasadnił
należycie w czym upatruje abuzywnej treści w zdaniu pierwszym art. 1 pkt 1. 5
załącznika nr 8 do regulaminu w brzmieniu „ W ramach usługi Płacę z A. za zakupy,
Agent Rozliczeniowy posługuje się wyspecjalizowanymi instytucjami finansowymi,
które dobiera z zachowaniem należytej staranności”. Nieco inaczej przedstawia się
ocena pod tym kątem zdania drugiego tego przepisu o następującej treści. „Do
czasu udostępnienia środków użytkownikowi, Agent Rozliczeniowy rozporządza
otrzymanymi środkami według własnego uznania, zgodnie z przepisami prawa
polskiego”. Jest ono w pewnej mierze rzeczywiście niefortunne z powodu użytego
w nim sformułowania „według własnego uznania”, które może sugerować
dowolność działania Agenta, co byłoby niedopuszczalne. Jeżeli jednak sens tego
zdania odczytywać całościowo, to należałoby je rozumieć jako obowiązek
dokonywania wyboru wyspecjalizowanej instytucji finansowej przez Agenta zgodnie
z przepisami prawa, a więc przede wszystkim z art. 78 ustawy z dnia 19 sierpnia
2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. 2014 r. poz. 873). Wymaga zatem ponownej
oceny Sądu, czy to sformułowanie, mogące być źródłem nieporozumień, a tym
samym całość zdania drugiego, spełnia kryteria abuzywności z art. 3851
§ 1 k.c.
Z podanych przyczyn na podstawie art. 39815
§ 1 w zw. z art. 108 § 2 k.p.c.
orzeczono jak na wstępie.