Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SO 5/15
POSTANOWIENIE
Dnia 11 sierpnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Maciej Pacuda (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dawid Miąsik
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z protestu B. W.
przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 11 sierpnia 2015 r.,
odrzuca nazwane "Protest przeciwko ważności wyboru
Prezydenta Rzeczypospolitej" pismo B. W. z dnia 25 czerwca
2015 r. oraz jego kolejne pisma z dnia 13 lipca 2015 r. i 4 sierpnia
2015 r.
UZASADNIENIE
Wyborca B. W. wniósł do Sądu Najwyższego pismo z dnia 25 czerwca 2015
r. określone przez niego jako „protest przeciwko ważności wyboru Prezydenta RP”,
a nadto pisma z dnia 13 lipca 2015 r. i z dnia 4 sierpnia 2015 r.
W piśmie z dnia 25 czerwca 2015 r. jego autor podniósł, że „na podstawie
art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej
Polskiej zaskarża ważność wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23 czerwca
2015 r., która według art. 129 ust. 2 Konstytucji RP nie może być zakończona, bo z
uwagi na brak ustawowego określenia zasad zgłoszenia protestu konstytucyjnego
przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, przepis ten nie może być
zrealizowany”.
2
Zdaniem autora protestu, art. 129 ust. 2 Konstytucji RP nie jest
samowykonalny, w efekcie czego Sąd Najwyższy nie może w ogóle rozstrzygać o
ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej przed wydaniem ustawy
wykonawczej do art. 129 ust. 2 Konstytucji RP. W jego ocenie, z systematyki
art. 129 Konstytucji RP i sekwencji treści jego dwóch pierwszych ustępów wynika
konstytucyjne wymaganie, jakie spełniać musi rozstrzygająca ważność wyboru
Prezydenta Rzeczypospolitej (wiążąca prawnie) w postępowaniu przed Sądem
Najwyższym. Protest przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej jest
określony jako drugi w kolejności; pierwszą, rozpoczynającą postępowanie jest
stwierdzenie ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej przez Sąd Najwyższy
określone w art. 129 ust. 1 Konstytucji RP.
Wnoszący „protest” dodał też, że brak ustawy wykonawczej do art. 129 ust. 2
Konstytucji RP stanowi przesłankę wadliwości postępowania, w którym doszło w
dniu 23 czerwca 2015 r. do stwierdzenia ważności wyboru Prezydenta RP i jest to
wadliwość na tyle istotna, iż z tej przyczyny jest ono nieważne.
Nieważne jest zatem postępowanie z udziałem osób nieuprawnionych do
orzekania w Sądzie Najwyższym. Powołanie ich na sędziego Sądu Najwyższego,
które nie było przedmiotem wykonywania przez suwerena swoich uprawnień
wynikających z art. 4 ust. 2 Konstytucji RP, jest nieistniejące (art. 39 k.c.). To
właśnie związek art. 179 z art. 4 Konstytucji RP określa demokratyczną legitymację
sędziego. Z jej braku wynika skutek przewidziany w art. 379 pkt 4 k.p.c. w zw. z
art. 13 § 2 k.p.c. oraz w art. 227 k.k.
W piśmie z dnia 13 lipca 2015 r. B. W. powielił zarzuty wskazane w piśmie z
dnia 25 czerwca 2015 r. Natomiast w piśmie z dnia 4 sierpnia 2015 r. zarzucił
bezczynność polegającą na braku rozpatrzenia do chwili obecnej protestu
konstytucyjnego zgłoszonego listem poleconym w dniu 25 czerwca 2015 r. do Sądu
Najwyższego przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23
czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Konstytucja RP w art. 129 ust. 1 i 2 przyjęła zasadę, że ważność wyboru
Prezydenta stwierdza Sąd Najwyższy, a protest przeciwko ważności tego wyboru
przysługuje wyłącznie na zasadach określonych w ustawie, przez którą należy
rozumieć aktualnie obowiązującą ustawę z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks
wyborczy (Dz.U. Nr 21, poz. 1510 ze zm., dalej Kodeks wyborczy), a nie – jak
sugeruje autor ocenianego „protestu” – nieobowiązującą już ustawę z dnia 27
września 1990 r. o wyborze Prezydenta RP. Przepisy Kodeksu wyborczego
przyznają wyborcy prawo zgłaszania do Sądu Najwyższego w terminie określonym
w art. 321 § 1 protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta z przyczyn
wymienionych w art. 82 § 1. Rozstrzygając o ważności wyboru Sąd Najwyższy, z
mocy art. 324 § 1 i 2 Kodeksu wyborczego, podejmuje uchwałę na podstawie,
między innymi, opinii wydanych w wyniku rozpoznania tych protestów, stosując w
postępowaniu odpowiednio przepisy ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie
Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.). Uchwałę Sądu Najwyższego
przedstawia się niezwłocznie Prezydentowi Rzeczypospolitej oraz Marszałkowi
Sejmu, a także przesyła Państwowej Komisji Wyborczej i ogłasza w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (art. 324 § 3 Kodeksu wyborczego). Już tylko te
przepisy jasno wskazują na „ostateczny charakter władczy” uchwały Sądu
Najwyższego rozstrzygającej o ważności wyborów.
Skarżący przedstawia natomiast własną interpretację art. 129 ust. 2
Konstytucji RP, w ramach której wywodzi, że Kodeks wyborczy nie mieści się w
granicach upoważnienia art. 129 ust. 2 Konstytucji RP oraz że dla zgłoszenia
protestu konstytucyjnego przeciwko ważności wyboru Prezydenta RP i
zainicjowania postępowania przed Sądem Najwyższym konieczne jest uprzednie
podjęcie przez Sąd Najwyższy uchwały o ważności wyboru Prezydenta RP.
Sąd Najwyższy stoi jednakże na stanowisku, iż nie ma czegoś takiego jak
„protest konstytucyjny”, który wyborca mógłby wnieść od uchwały stwierdzającej
ważność wyboru. Wbrew wywodom autora pisma, z art. 129 ustawy zasadniczej nie
wynika bowiem prawo wyborcy do „protestu konstytucyjnego”. Powołany przepis
pozostawia stwierdzenie ważności wyboru Sądowi Najwyższemu, natomiast
określenie zasad zgłoszenia przez wyborcę protestu przeciwko ważności wyboru -
ustawie. Co już wcześniej zostało zaś podniesione, delegacja zawarta w art. 129
4
ust. 2 Konstytucji RP została zrealizowana właśnie przez uchwalenie Kodeksu
wyborczego. Przepisy tej ustawy (Kodeksu wyborczego) nie przewidują z kolei
„protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta RP”, którą stwierdził już Sąd
Najwyższy, podejmując w tym przedmiocie uchwałę i podając ją do wiadomości
publicznej, a protest w niej przewidziany jest rozpoznawany wyłącznie na zasadach
określonych w art. 321-323 w związku z art. 82 Kodeksu wyborczego.
Należy również zauważyć, że wcześniej wniesiony przez B. W. protest
wyborczy został pozostawiony bez dalszego biegu, zgodnie z postanowieniem
Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2015 r., III SW 56/15, wydanym na
podstawie art. 322 § 1 Kodeksu wyborczego.
Ze wskazanych względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji.
kc