Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2013r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2013r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa G. L.

przeciwko A. L.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 27 lutego 2013r. sygn. akt II C 1587/12

1.  oddala apelację;

2.  nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz adwokata M. J. z indywidualnej Kancelarii Adwokackiej w Ł. kwotę 3.321 (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden) zł, w tym podatek VAT, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt I ACa 473/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił powództwo G. L. przeciwko A. L. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (pkt 1) i przyznał pełnomocnikowi z urzędu powódki zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej w kwocie 4.428 złotych (pkt 2).

Z ustaleń faktycznych, które stały się podstawą tego rozstrzygnięcia wynika, że strony były małżeństwem. Przed Sądem Rejonowym dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi, pod sygnaturą II Ns 143/07, toczyła się sprawa o podział ich majątku wspólnego. W ramach tego postępowania zapadło orzeczenie o podziale majątku wspólnego, mocą którego powódka została zobowiązana – między innymi – do uiszczenia na rzecz pozwanego spłaty w kwocie 114.947,73 zł z ustawowymi odsetkami w razie przekroczenia terminu zapłaty, wyznaczonego na trzy miesiące od uprawomocnienia się postanowienia. Apelacja powódki od tego orzeczenia została oddalona postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 23 czerwca 2009 roku, które zapadło w sprawie III Ca 542/09. Skargę powódki o wznowienie postępowania zakończonego orzeczeniem oddalającym apelację prawomocnie odrzucono.

W dniu 16 września 2009 roku postanowienie wydane w sprawie II Ns 143/07 zostało opatrzone klauzulą wykonalności. Na podstawie tego tytułu wykonawczego pozwany wszczął egzekucję komorniczą, która toczy się pod sygnaturą KM 3228/09 w kancelarii komornika J. K..

Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe powódki zawarte w pismach z dnia 8 lutego 2013 roku (k. 48-50) oraz w punktach 3, 4 i 6 pozwu jako zmierzające jedynie do przewlekania postępowania, gdyż nie dotyczyły one okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia.

W rozważaniach prawnych Sąd pierwszej przyjął, że w stanie faktycznym tej sprawy nie zostały spełnione przesłanki do zastosowania art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. Powódka nie powoływała się na żadne zdarzenie niweczące zobowiązanie w całości lub w części, które nastąpiło po zamknięciu rozprawy w sprawie sądowej zakończonej wydaniem tytułu egzekucyjnego ani na spełnienie świadczenia. Przedmiotowe powództwo zmierzało do ponownego zbadania zasadności postanowienia o podziale majątku wspólnego. Tymczasem powództwo przeciwegzekucyjne nie jest nadzwyczajnym środkiem odwoławczym, nie pozwala badać ewentualnych wadliwości postępowania, w którym powstał tytuł egzekucyjny.

/wyrok z uzasadnieniem k. 82-85/

Apelację od powyższego wyroku złożyła powódka, która zaskarżyła orzeczenie w całości. Powódka zarzuciła Sądowi pierwszej instancji naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, to jest:

1.  art. 217 § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych zawartych w punktach 3 i 6 pozwu, chociaż przeprowadzenie tych dowodów było konieczne dla właściwego rozstrzygnięcia sprawy, dowody te wskazywałyby bowiem na rażące uchybienia, które miały miejsce podczas wyrokowania w sprawie o podział majątku wspólnego stron,

2.  art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. przez błędne przyjęcie, że nie zachodzą przesłanki pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, podczas gdy w przedmiotowej sprawie istnieją okoliczności, które powodują, że zasądzone świadczenie nie może być egzekwowane.

Na powyższych podstawach skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie tego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji, a także o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

/apelacja k. 97-99/

Pozwany wnioskował o oddalenie apelacji.

/protokół rozprawy apelacyjnej k. 108/

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest całkowicie bezzasadna.

Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które zostały przyjęte przez Sąd odwoławczy za własne. Właściwie ustalone fakty zostały niewadliwie ocenione pod względem prawnym.

Apelująca, chociaż nie kwestionuje w żadnym zakresie ustaleń podstawy faktycznej zaskarżonego rozstrzygnięcia, zarzuca Sądowi pierwszej instancji błędy w sposobie przeprowadzenia postępowania dowodowego. Stanowisko apelującej abstrahuje od istoty powództwa przeciwegzekucyjnego.

Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, jeżeli po zamknięciu rozprawy nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Dłużnik może także oprzeć takie powództwo na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie. Z brzmienia tej normy wynika, że powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego stanowi jedną z form merytorycznej obrony dłużnika przed egzekucji, ale nie służy ponownemu merytorycznemu rozpoznaniu sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem. Dlatego podstawą powództwa opozycyjnego z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. mogą być jedynie takie zarzuty, których powołanie nie było możliwe w postępowaniu, w którym doszło do wydania tytułu egzekucyjnego (tak, słusznie SA w Krakowie w wyroku z dnia 18 grudnia 2012 roku, I ACa 1215/12, Legalis). Trzeba przy okazji podkreślić, że przeciwko możliwości ponownego analizowania okoliczności, podlegających zbadaniu w postępowaniu rozpoznawczym, przemawia także fakt, iż orzeczenie sądowe, które stanowi podstawę tytułu wykonawczego korzysta z powagi rzeczy osądzonej (por. wyrok SN z dnia 16 września 1999 roku, II CKN 475/98, Legalis).

Wszystkie podniesione wyżej argumenty miał na uwadze Sąd Okręgowy, który szeroko i wielowątkowo uzasadnił swoje stanowisko. Nie ma potrzeby powtarzania tej zasadnej argumentacji. Wystarczy powiedzieć, że powódka ewidentnie oczekiwała ponownego zbadania słuszności orzeczenia, które stało się podstawą tytułu wykonawczego. Podnosiła, że zarówno w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jak i na etapie apelacji doszło do uchybień proceduralnych, które chciała udowadniać w niniejszej sprawie. Zamierzała także wykazać błędy w ustaleniach dotyczących majątku wspólnego stron. Apelująca nie powołała się na żadną nową okoliczność, której nie mogły zbadać sądy dwóch instancji w sprawie działowej. Prawidłowość oceny tych okoliczności możliwa była tylko w ramach kontroli instancyjnej i apelująca z tej możliwości skorzystała. Sam fakt, że nie jest zadowolona z wyniku tamtego postępowania, nie uzasadnia powództwa przeciwegzekucyjnego.

W konsekwencji powyższych rozważań trzeba przyjąć, że nie doszło do zarzucanego w apelacji naruszenia art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. i równie bezzasadny był zarzut dotyczący sposobu zastosowania przez Sąd Okręgowy art. 217 § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. Przywołane w apelacji wnioski dowodowe, zawarte w punktach 3. i 6. pozwu, zmierzały do wykazania błędów sądów działowych (dwóch instancji), które miały doprowadzić do wydania niesłusznego orzeczenia. Były to okoliczności nieistotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a więc nie było potrzeby przeprowadzania tych dowodów.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 385 k.p.c., apelacja podlegała oddaleniu.

Rozstrzygnięcie o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym wynika z § 2 ust. 3 w zw. z § 6 pkt 6, § 13 ust. 1 pkt 2 i § 19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).