Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 85/15
POSTANOWIENIE
Dnia 18 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa Z.Z.
przeciwko Miastu W.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 18 września 2015 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 sierpnia 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej
zażalenie Z. Z.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 3 lipca 2014 roku (k. 710 akt) Sąd Apelacyjny
odrzucił skargę kasacyjną powódki Z. Z. reprezentowanej przez profesjonalnego
pełnomocnika procesowego, z uwagi na nie uiszczenie przez nią opłaty od tej
skargi, wynoszącej, po udzieleniu powódce częściowego zwolnienia od opłaty na
mocy postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 29 maja 2014 roku, kwotę 5 000
złotych.
W dniu 17 lipca 2014 roku pełnomocnik powódki wniósł zażalenie (k. 717 i n.)
na postanowienie w przedmiocie odrzucenia skargi kasacyjnej, wnosząc
jednocześnie o kontrolę postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 29 maja
2014 roku i jego uchylenie w części odmawiającej zwolnienia powódki od kosztów
postępowania kasacyjnego w całości, zgodnie z jej wnioskiem. Wniósł także
o zwolnienie powódki od kosztów postępowania zażaleniowego.
Wniosek pełnomocnika powódki o zwolnienie jej od kosztów postępowania
zażaleniowego został zwrócony zarządzeniem z dnia 23 lipca 2014 roku (k. 726 akt)
na podstawie art. 102 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych z uwagi na nie dołączenie do niego oświadczenia, o którym
mowa w art. 102 ust. 2 u.k.s.c. Mimo wezwania pełnomocnika powódki do
uiszczenia opłaty od zażalenia z dnia 17 lipca 2014 roku na odrzucenie skargi
kasacyjnej, doręczonego w dniu 31 lipca 2014 roku (k. 729) powódka nie uiściła
opłaty sądowej od tego zażalenia.
W tej sytuacji, postanowieniem z dnia 19 sierpnia 2014 roku (k. 757) Sąd
Apelacyjny odrzucił zażalenie powódki Z. Z. z dnia 17 lipca 2014 roku na
postanowienie z dnia 3 lipca 2014 roku o odrzuceniu skargi kasacyjnej jako
nieopłacone.
W zażaleniu z dnia 1 września 2014 roku (k. 769 i n. akt) na to
postanowienie z dnia 19 sierpnia 2014 roku, powódka zarzuciła art. 3986
§ 2 k.p.c.
w związku z art. 101 ust. 1 i 2 oraz art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c., art. 102
3
ust. 4, art. 101 ust. 1 i 2, art. 102 ust. 1, art. 95 ust. 2 pkt 1 u.k.s.c. oraz art. 6
Konwencji o ochronie prawa człowiek i podstawowych wolności.
W zażaleniu domagała się także, na podstawie art. 380 k.p.c. kontroli
postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 29 maja 2014 roku w przedmiocie
odmowy zwolnienia skarżącej od kosztów postępowania w całości.
Formułując powyższe zarzuty wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia
o odrzuceniu zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na postanowienie sądu drugiej instancji w przedmiocie wniosku strony
o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu kasacyjnym nie przysługuje
zażalenie. W sytuacji, gdy sąd nie uwzględnił wniosku o zwolnienie strony od tych
kosztów, a nieopłacenie skargi kasacyjnej stało się jedyną przyczyną jej odrzucenia,
Sąd Najwyższy, w ramach postępowania wywołanego zażaleniem strony na
odrzucenie skargi kasacyjnej, kontroluje także, na wniosek strony zgłoszony
w zażaleniu na podstawie art. 380 k.p.c., niezaskarżalne postanowienie sądu
drugiej instancji rozstrzygające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych
(por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 8 marca 2000 r. sygn. akt I CZ
259/99 niepubl., z dnia 17 stycznia 2003 r. I CZ 193/02, niepubl., z dnia 29 kwietnia
2003 r. V CZ 45/03, niepubl., z dnia 28 kwietnia 2004 r. III CZ 22/04 nie publ.
oraz z dnia 19 listopada 2009 r., IV CZ 75/09, niepubl.).
Przedmiotem rozpoznania nie jest jednak bezpośrednio postanowienie
o odrzuceniu skargi kasacyjnej z dnia 3 lipca 2014 roku, lecz postanowienie z dnia
19 sierpnia 2014 roku o odrzuceniu zażalenia Z.Z. na odrzucenie skargi z uwagi na
nie uiszczenie przez nią opłaty od tego zażalenia.
W związku z zarzutami wniesionego środka powstaje w pierwszym rzędzie
zagadnienie, czy zażalenie Z. Z. na odrzucenie skargi kasacyjnej podlegało opłacie
sądowej czy też skarżąca była zwolniona z ustawy od ponoszenia tej opłaty w
sytuacji utrzymującego się stanu kwestionowania przez nią zasadności odmowy
zwolnienia jej od kosztów sądowych w postępowaniu kasacyjnym, motywowanego
jej trudną sytuacją materialną i życiową. Stosownie do art. 95 ust. 2 punkt 1 ustawy
z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nie pobiera
4
się opłat od zażalenia na postanowienie sądu, którego przedmiotem jest odmowa
zwolnienia od kosztów sądowych.
W ocenie Sądu Najwyższego zażalenie skarżącej na odrzucenie skargi
kasacyjnej było z ustawy zwolnione od opłaty na podstawie przytoczonego wyżej
przepisu, albowiem w istocie skarżąca kwestionowała w tym zażaleniu, na
podstawie art. 380 k.p.c. i to było jego przedmiotem (oprócz odrzucenia skargi jako
konsekwencji odmowy zwolnienia), właśnie odmowę zwolnienia jej od kosztów
sądowych w postępowaniu kasacyjnym, wskazując na niemożność poniesienia
opłaty od skargi i jej nieuiszczenie, które stało się przyczyną odrzucenia skargi
kasacyjnej.
W takiej sytuacji odrzucenie przedmiotowego zażalenia przez Sąd z powodu
jego nieopłacenia naruszyło wskazany przepis, stąd na podstawie art. 3941
§ 3
w związku z art. 39815
k.p.c. orzeczono jak w sentencji.
eb
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13