Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KO 49/15
POSTANOWIENIE
Dnia 25 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski
w sprawie T. R.
skazanego z art. 210 § 1 d.k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 25 września 2015 r.,
wniosku skazanego
o wznowienie postępowania w sprawie Sądu Wojewódzkiego w Ł. zakończonej
prawomocnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 8 czerwca 1995 r.,
..na podstawie art. 545 § 3 k.p.k.,
p o s t a n o w i ł:
odmówić przyjęcia wniosku wobec jego oczywistej
bezzasadności.
UZASADNIENIE
T. R. skazany został wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Ł. z dnia 8 grudnia
1994 r. Po rozpoznaniu rewizji obrońcy oskarżonego, Sąd Apelacyjny wyrokiem z
dnia 8 czerwca 1995 r. częściowo zmienił zaskarżony wyrok.
W dniu 30 czerwca 2015 r. do Sądu Okręgowego w Ł. T. R. złożył plik pism
zatytułowanych „Pozew”, w których domaga się „ponowienia” przedmiotowej
sprawy.
Pisma te w dniu 31 lipca 2015 r. przekazano Sądowi Najwyższemu. Na
wezwanie tego sądu T. R. dodatkowo wyjaśnił w piśmie z dnia 12 sierpnia 2015 r.
(data wpływu do Sądu Najwyższego to 18 sierpnia 2015 r.), że domaga się
wznowienia postępowania w przedmiotowej sprawie i uniewinnienia. W swoich
pismach T. R. podkreślił, że sprawa ma charakter precedensowy oraz, że na
2
podstawie „badań w nowym systemie sądowym oraz badania snów” uznać należy,
że jest osobą niewinną.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek o wznowienie postępowania to jeden z nadzwyczajnych środków
zaskarżenia przewidzianych w Kodeksie postępowania karnego. Dotyczy on
prawomocnych orzeczeń i może doprowadzić do ich uchylenia i ponownego
rozpoznania sprawy, ale na podstawie ściśle określonych w ustawie podstaw o
wyjątkowym charakterze (zob. art. 540,k.p.k., art. 540a k.p.k., art. 540b k.p.k. i art.
542 § 3 k.p.k.). We wniosku należy wskazać (choćby ogólnie) na ewentualną
podstawę wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem.
Ustawa z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r., poz. 1247) wprowadziła do
postępowania o wznowienie nową regulację zawartą w treści art. 545 § 3 k.p.k.
Przepis ten, obowiązujący od dnia 1 lipca 2015 r. przewiduje obowiązek
przeprowadzenia kontroli treści wniosku o wznowienie postępowania pod
względem jego ewentualnej oczywistej bezzasadności. W wypadku stwierdzenia
oczywistej bezzasadności wniosku należy podjąć decyzję o odmowie jego
przyjęcia. W toku postępowania z art. 545 § 3 k.p.k. nie dochodzi zatem do
merytorycznego rozpoznania wniosku, ani do badania jego zasadności pod kątem
ewentualnych podstaw wznowienia, ale do badania wniosku o charakterze quasi
formalnym, wstępnym, choć pod kątem hipotetycznej możliwości wznowienia.
Dopiero po tym badaniu i stwierdzeniu braku podstaw do uznania wniosku za
oczywiście bezzasadny przechodzi się do dalszych czynności prowadzących do
merytorycznego rozpoznania wniosku.
Ustawodawca wprowadził do Kodeksu postępowania karnego w art. 545 § 3
k.p.k. wstępną kontrolę wniosku o wznowienie, chcąc wyeliminować konieczność
przeprowadzania różnego rodzaju czynności procesowych związanych z
wnioskiem, który w stopniu oczywistym nie może doprowadzić do wznowienia
postępowania. Przepis art. 545 § 3 k.p.k. przewiduje możliwość odmowy przyjęcia
wniosku i to bez wzywania do usunięcia jego braków formalnych. Ustawodawca
wskazał w treści tego przepisu okoliczności, które mogą świadczyć o oczywistej
bezzasadności wniosku, ale wskazanie to nie jest wyczerpujące, o czym świadczy
3
użyte w ustawie wyrażenie „w szczególności”. Chodzi zwłaszcza o odwoływanie się
do tych okoliczności, które były już rozpoznawane na skutek wniosku o wznowienie
postępowania lub z urzędu. Decydująca jednak jest sama treść wniosku o
wznowienie, która może być oczywiście bezzasadna z różnych powodów. Ta
oczywista bezzasadność wynikać może z tego, że we wniosku wskazano na
podstawy wznowienia, które nie są przewidziane w ustawie albo z tego, że w ogóle
nie wskazano żadnych podstaw wznowienia, ograniczając się do postulowania
przeprowadzenia kolejnej kontroli odwoławczej. Zauważyć przy tym trzeba, że w
Kodeksie postępowania karnego ustawodawca posługuje się terminem „oczywista
bezzasadność” w art. 535 § 3 k.p.k., a w przeszłości (do 1 lipca 2015 r.) było ono
zawarte w art. 457 § 2 k.p.k., odpowiednio w odniesieniu do oczywiście
bezzasadnych kasacji i apelacji, z tym, że do wniosku o oczywistej bezzasadności
kasacji (kiedyś apelacji) sąd dochodzi po przeprowadzeniu merytorycznej oceny
zasadności tego środka, a nie jak w odniesieniu do wniosku o wznowienie w wyniku
jego wstępnej kontroli. Rozumienie tego wyrażenia powinno być jednak tożsame,
bezzasadność oczywista to taka, która nie wymaga szczególnego badania, jest
widoczna na pierwszy rzut oka, jest niewątpliwa i wniosek obiektywnie nie może
doprowadzić do wzruszenia orzeczenia.
W przedmiotowej sprawie rozważenia wymagała przy tym możliwość
stosowania art. 545 § 3 k.p.k. w brzmieniu przewidzianym wskazaną wcześniej
ustawą z dnia 27 września 2013 r. Przepis art. 33 tej samej ustawy stanowi, że w
postępowaniu w przedmiocie wniosku o wznowienie postępowania wszczętym
przed dniem wejścia w życie ustawy, a więc przed dniem 1 lipca 2015 r., stosuje się
przepisy dotychczasowe. Przed 1 lipca 2015 r. zaś w ustawie nie było trybu
przewidzianego w art. 545 § 3 k.p.k. Odpowiedzieć w tej sytuacji należy na pytanie,
kiedy wszczęto postępowanie o wznowienie w przedmiotowej sprawie. Wniosek,
który ostatecznie uznany został za wniosek o wznowienie wpłynął do Sądu
Okręgowego w Łodzi w dniu 30 czerwca 2015 r., a do Sądu Najwyższego w dniu 31
lipca 2015 r. Początkowo jednak, wobec specyficznej treści nie można było bez
wątpliwości uznać, że pismo T. R. to wniosek o wznowienie. O charakterze tych
wątpliwości świadczy fakt, że Przewodniczący Wydziału Sądu Najwyższego zwrócił
się do autora pisma o wyraźne oświadczenie, czy zabiega o wznowienie
4
postępowania, czy domaga się wniesienia kasacji. Dopiero po odpowiedzi T. R.
wątpliwości te zostały usunięte i od dnia 18 sierpnia 2015 r. uznać można, że toczy
się postępowanie o wznowienie. W tej konkretnej sprawie zatem Sąd Najwyższy
uznał, że chwilą wszczęcia postępowania o wznowienie był dzień 18 sierpnia 2015
r., a tym samym zasadne jest stosowanie przepisu art. 545 § 3 k.p.k.
Wniosek skazanego nie zawiera żadnej argumentacji, która w jakikolwiek
sposób mogłaby być powiązana z podstawami wznowienia postępowania. Lektura
pism T. R. przekonuje, że złożony wniosek jest bezzasadny w stopniu oczywistym.
Podstawą wznowienia postępowania nie może być ani precedensowy charakter
orzeczenia, ani badanie w nowym systemie sądowym, ani badanie snów.
W tym stanie rzeczy postanowiono jak w części dyspozytywnej.