Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CSK 238/15
POSTANOWIENIE
Dnia 30 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wojciech Katner
w sprawie z powództwa E. G. sp. z o.o. w W.
przeciwko S. sp. z o.o. - spółce komandytowo akcyjnej w K.
i SE. S.A. w K.
o ustalenie nieważności umowy,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 30 października 2015 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej SE. S.A. w K.
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 grudnia 2014 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania
i zasądza od pozwanej SE. S.A. w K. na rzecz strony powodowej
kwotę 3600,- (trzy tysiące sześćset) złotych z tytułu kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 23 grudnia 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację strony
pozwanej S. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – spółki komandytowo-
akcyjnej w K., uprzednio M. I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – spółka
komandytowo-akcyjna w K. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 2 kwietnia
2013 r., mocą którego powództwo zostało uwzględnione i ustalona nieważność
umowy z dnia 19 października 2009 r., zawartej między spółką M. I. spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna w K. a SE. S.A. w K.,
w formie aktu notarialnego, na podstawie której ustanowiona została na rzecz SE.
S.A. hipoteka kaucyjna łączna, ujawniona we wskazanych księgach wieczystych,
prowadzonych na rzecz nieruchomości stanowiących własność pozwanej spółki.
Uwzględnienie powództwa wyniknęło z uznania wskazanej umowy między stronami
jako sprzecznej z zasadami współżycia społecznego w warunkach niegodziwości i
zmowy podmiotów podejmujących tę czynność, po to, by w istocie uniemożliwić
zaspokojenie wierzytelności powódki. W tej sytuacji czynność prawna była
nieważna na podstawie art. 58 § 2 k.c., a uwzględnienie powództwa nastąpiło na
podstawie art. 189 k.p.c.
Rozpoznając apelację strony pozwanej Sąd Apelacyjny sformułował
zagadnienie prawne i przedstawił je Sądowi Najwyższemu, który podjął w dniu
14 marca 2014 r. uchwałę w sprawie III CZP 121/13. Będąc związany treścią tej
uchwały i wyrażonym w niej stanowiskiem prawnym, Sąd drugiej instancji uznał, że
żaden z zarzutów zawartych w apelacji pozwanej nie znajduje usprawiedliwienia,
a objęte nią rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji odpowiada prawu.
W skardze kasacyjnej pozwana SE. S.A. zarzuciła Sądowi Apelacyjnemu
naruszenie w zaskarżonym wyroku, w przedstawionej kolejności: art. 189
w związku z art. 390 § 2 k.p.c. i art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach
wieczystych i hipotece przez ich błędną wykładnię; art. 189 k.p.c. przez jego
niewłaściwe zastosowanie; art. 58 § 2 k.c. w związku z art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c.
przez ich niewłaściwe zastosowanie; art. 58 § 2 w związku z art. 5 k.c. przez błędną
wykładnię; art. 58 § 2 w związku z art. 527 § 1 k.c. przez błędną wykładnię
i niewłaściwe zastosowanie; art. 278 § 1 w związku z art. 227 i art. 229 k.p.c.; art.
58 § 2 k.c. przez niewłaściwe zastosowanie; art. 454 k.c. przez niewłaściwe
3
zastosowanie oraz art. 328 § 2 w związku z art. 229 i art. 230 k.p.c. Skarżąca
wniosła o przyjęcie skargi do rozpoznania a następnie uchylenie zaskarżonego
wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie po
uchyleniu wyroku orzeczenie co do istoty sprawy i oddalenie powództwa w całości.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona powodowa wniosła o odmowę
przyjęcia skargi kasacyjnej oraz jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie mogła zostać przyjęta do rozpoznania ze względu
na nie spełnienie przesłanek określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c.
We wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania wskazana została potrzeba
wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości, to znaczy ustalenie relacji
między art. 527 a art. 58 § 2 k.c. oraz potrzeba rozważenia istotnych zagadnień
prawnych. Pierwsze z nich odnosi się do przesłanek ustalenia nieważności
czynności prawnej zdziałanej ze względu na dokonanie jej w szczególnych
warunkach z pokrzywdzeniem innego wierzyciela. Drugie zagadnienie dotyczy
zawarcia umowy ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności powstałej
wcześniej, wymagalnej i podlegającej egzekucji, a trzecie zawarcia umowy
ustanowienia hipoteki w sytuacji występowania zamiaru pokrzywdzenia wierzyciela.
Zasygnalizowanie tych zagadnień, bez szczegółowego ich prezentowania wynika
stąd, że zagadnienia te albo nie mają żadnego związku z rozpoznawaną sprawą
(zagadnienie pierwsze i drugie), poza wyobrażeniem skarżącej, albo ich
rozpatrzenie pozostanie bez wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. W drugiej
podniesionej kwestii odpowiedź zależy w istocie od okoliczności konkretnie
rozpoznawanej sprawy. Z kolei, nie ma potrzeby dokonywać wskazywanej przez
skarżącą wykładni przepisów, gdyż skarżący nie wykazał dostatecznie, aby był to
przedmiot kontrowersji w orzecznictwie i przywołać można orzeczenia Sądu
Najwyższego wskazane w odpowiedzi na skargę. Należy ponadto przywołać
uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2014 r., III CZP 121/13, będącą
odpowiedzią na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Apelacyjny w niniejszej
sprawie, którą skarżąca, mimo związania Sądu poglądem wyrażonym w uchwale,
kwestionuje w skardze kasacyjnej i w uzasadnieniu wniosku o jej przyjęcie.
4
W rezultacie, mimo obszerności skargi kasacyjnej i samego uzasadnienia
wniosku o jej przyjęcie nie spełnia on przesłanek wymaganych przez art. 3984
§ 2
k.p.c. To prowadzi do konkluzji o konieczności zastosowania art. 3989
§ 2 k.p.c.
i orzeczenia jak w postanowieniu, z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania
kasacyjnego zgodnie z art. 98 w związku z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.
eb