IV CZ 45/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:19-01-2016
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 45/15
POSTANOWIENIE
Dnia 19 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Z. M.
przeciwko Agencji Rozwoju […] Spółce Akcyjnej
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 listopada 2015 r.,
zażalenia strony pozwanej
na wyrok Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 października 2014 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 28 października 2014 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok Sądu
Okręgowego w G. z dnia 9 października 2013 r. i przekazał do ponownego
rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania sprawę z
powództwa Z. M. przeciwko Agencji Rozwoju […] o zapłatę kwoty 191 415,06
złotych z tytułu dofinansowania inwestycji, przyznanego a niewypłaconego
powodowi przez pozwaną.
Uchylonym wyrokiem Sądu Okręgowego oddalone zostało powództwo
i zasądzone koszty postępowania na rzecz pozwanej, gdyż roszczenie powoda
jako pozostające w związku z działalnością gospodarczą i podlegające trzyletniemu
terminowi przedawnienia zostało - na podstawie zarzutu pozwanej - uznane za
przedawnione. Wskutek wniesionej apelacji, w której zarzucone zostało Sądowi
Okręgowemu naruszenie art. 118 k.c. oraz art. 217 § 2 w związku z art. 227 k.p.c. -
Sąd Apelacyjny uznał za nieskuteczne powołanie się przez pozwaną na
przedawnienie roszczenia, ale ze względu na uwzględnienie tego zarzutu przez
Sąd pierwszej instancji - stwierdził nierozpoznanie istoty sprawy. W świetle art. 386
§ 4 k.p.c. uzasadniało to, według Sądu Apelacyjnego uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż sprawa wymaga
przeprowadzenia postępowania dowodowego co do okoliczności spornych
w granicach wniosków dowodowych stron, a następnie dokonanie oceny dowodów
i konsekwencji prawnych ustalonych okoliczności, czyli w efekcie - rozstrzygnięcie
o żądaniu pozwu.
W zażaleniu strona pozwana wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego
wyroku Sądu Apelacyjnego, zarzucając naruszenie art. 373 w związku z art. 167
i art. 168 § 1 k.p.c. W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie
i zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 386 § 4 k.p.c. sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony
wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania
przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
3
Pełnomocnik pozwanej Agencji skupił uwagę w uzasadnieniu zażalenia od
wyroku Sądu Apelacyjnego wyłącznie na bezpodstawnym dowodzeniu wadliwości
przywrócenia terminu do wniesienia apelacji powoda. Nie odniósł się natomiast do
wskazanych przesłanek zastosowania art. 386 § 4 k.p.c., który to przepis był
podstawą uchylenia wyroku Sądu pierwszej instancji i zarzut naruszenia którego
stanowił o możliwości wniesienia zażalenia od wyroku Sądu Apelacyjnego.
Tymczasem Sąd Apelacyjny ustalił, że sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty
sprawy, co nastąpiło wskutek uznania, że w sprawie doszło do przedawnienia
roszczenia. Ze względu na odmienną ocenę prawną w tej kwestii uczynioną przez
sąd drugiej instancji, stało się oczywiste, że sprawa powinna być rozpoznana co do
meritum najpierw przez sąd pierwszej instancji, wraz z przeprowadzeniem całego
postępowania dowodowego, dotąd poniechanego. Dopiero w następstwie tego
wydane orzeczenie może zostać poddane kontroli instancyjnej.
Sąd drugiej instancji, mimo zasady apelacji pełnej nie może, rozpoznając
apelację wkraczać w prawa i obowiązki sądu pierwszo-instancyjnego tak dalece,
że przez wydanie po raz pierwszy w sprawie merytorycznego rozstrzygnięcia
pozbawi w rzeczywistości strony postępowania jednej instancji sądowej,
gdyż to naruszyłoby konstytucyjny porządek sprawowania przez sądy wymiaru
sprawiedliwości.
Nie można zatem uznać za uzasadnione zarzucenie w zażaleniu Sądowi
Apelacyjnemu naruszenia art. 386 § 4 k.p.c. Zauważyć jednocześnie należy,
że zażalenie to pomija w ogóle istotę rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego, skupiając
uwagę na kwestiach, które nie podlegają kontroli Sądu Najwyższego w związku
z zaskarżonym orzeczeniem.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
należało zażalenie oddalić, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie, co wynika wprost
z ustawy (art. 108 § 1 kpc).
kc
POSTANOWIENIE
Dnia 19 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Z. M.
przeciwko Agencji Rozwoju […] Spółce Akcyjnej
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 listopada 2015 r.,
zażalenia strony pozwanej
na wyrok Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 października 2014 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 28 października 2014 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok Sądu
Okręgowego w G. z dnia 9 października 2013 r. i przekazał do ponownego
rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania sprawę z
powództwa Z. M. przeciwko Agencji Rozwoju […] o zapłatę kwoty 191 415,06
złotych z tytułu dofinansowania inwestycji, przyznanego a niewypłaconego
powodowi przez pozwaną.
Uchylonym wyrokiem Sądu Okręgowego oddalone zostało powództwo
i zasądzone koszty postępowania na rzecz pozwanej, gdyż roszczenie powoda
jako pozostające w związku z działalnością gospodarczą i podlegające trzyletniemu
terminowi przedawnienia zostało - na podstawie zarzutu pozwanej - uznane za
przedawnione. Wskutek wniesionej apelacji, w której zarzucone zostało Sądowi
Okręgowemu naruszenie art. 118 k.c. oraz art. 217 § 2 w związku z art. 227 k.p.c. -
Sąd Apelacyjny uznał za nieskuteczne powołanie się przez pozwaną na
przedawnienie roszczenia, ale ze względu na uwzględnienie tego zarzutu przez
Sąd pierwszej instancji - stwierdził nierozpoznanie istoty sprawy. W świetle art. 386
§ 4 k.p.c. uzasadniało to, według Sądu Apelacyjnego uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż sprawa wymaga
przeprowadzenia postępowania dowodowego co do okoliczności spornych
w granicach wniosków dowodowych stron, a następnie dokonanie oceny dowodów
i konsekwencji prawnych ustalonych okoliczności, czyli w efekcie - rozstrzygnięcie
o żądaniu pozwu.
W zażaleniu strona pozwana wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego
wyroku Sądu Apelacyjnego, zarzucając naruszenie art. 373 w związku z art. 167
i art. 168 § 1 k.p.c. W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie
i zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 386 § 4 k.p.c. sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony
wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania
przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
3
Pełnomocnik pozwanej Agencji skupił uwagę w uzasadnieniu zażalenia od
wyroku Sądu Apelacyjnego wyłącznie na bezpodstawnym dowodzeniu wadliwości
przywrócenia terminu do wniesienia apelacji powoda. Nie odniósł się natomiast do
wskazanych przesłanek zastosowania art. 386 § 4 k.p.c., który to przepis był
podstawą uchylenia wyroku Sądu pierwszej instancji i zarzut naruszenia którego
stanowił o możliwości wniesienia zażalenia od wyroku Sądu Apelacyjnego.
Tymczasem Sąd Apelacyjny ustalił, że sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty
sprawy, co nastąpiło wskutek uznania, że w sprawie doszło do przedawnienia
roszczenia. Ze względu na odmienną ocenę prawną w tej kwestii uczynioną przez
sąd drugiej instancji, stało się oczywiste, że sprawa powinna być rozpoznana co do
meritum najpierw przez sąd pierwszej instancji, wraz z przeprowadzeniem całego
postępowania dowodowego, dotąd poniechanego. Dopiero w następstwie tego
wydane orzeczenie może zostać poddane kontroli instancyjnej.
Sąd drugiej instancji, mimo zasady apelacji pełnej nie może, rozpoznając
apelację wkraczać w prawa i obowiązki sądu pierwszo-instancyjnego tak dalece,
że przez wydanie po raz pierwszy w sprawie merytorycznego rozstrzygnięcia
pozbawi w rzeczywistości strony postępowania jednej instancji sądowej,
gdyż to naruszyłoby konstytucyjny porządek sprawowania przez sądy wymiaru
sprawiedliwości.
Nie można zatem uznać za uzasadnione zarzucenie w zażaleniu Sądowi
Apelacyjnemu naruszenia art. 386 § 4 k.p.c. Zauważyć jednocześnie należy,
że zażalenie to pomija w ogóle istotę rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego, skupiając
uwagę na kwestiach, które nie podlegają kontroli Sądu Najwyższego w związku
z zaskarżonym orzeczeniem.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
należało zażalenie oddalić, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego orzeczeniu kończącemu postępowanie w sprawie, co wynika wprost
z ustawy (art. 108 § 1 kpc).
kc