Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 191/15
POSTANOWIENIE
Dnia 25 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z powództwa W. K.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł.
o ustalenie nieistnienia, nieważności ewentualnie uchylenie uchwał,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 listopada 2015 r.,
na skutek skarg kasacyjnych powoda i strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 września 2014 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej powoda do
rozpoznania,
2. odmawia przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej
pozwanej,
3. znosi koszty postępowania kasacyjnego między stronami.
2
UZASADNIENIE
Powód zaskarżył dwie uchwały podjęte przez Walne Zgromadzenie
Spółdzielni, które odbyło się w dniach 22-26 i 29 kwietnia 2013 r., to jest uchwałę
nr 3/WZ/VI/2013 w sprawie uchwalenia Regulaminu obrad Walnego Zgromadzenia
i uchwalę nr 9/WZ/VI/2013 w sprawie wyborów do Rady Nadzorczej Spółdzielni;
domagał się ustalenia nieistnienia lub nieważności uchwały nr 3 oraz ustalenia
nieważności albo uchylenia uchwały nr 9. Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2013 r. Sąd
Okręgowy w Ł. ustalił nieważność uchwały nr 9, a w pozostałej części oddalił
powództwo. Apelacje wyroku złożyły obie strony i Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia
30 września 2014 r. apelacje te oddalił.
Wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżyli skargami kasacyjnymi tak powód jak
i pozwana, kierując je przeciwko rozstrzygnięciom obejmującym oddalenie ich
apelacji, a więc powód - w zakresie oddalenia apelacji od rozstrzygnięcia
oddalającego powództwo o ustalenie nieważności albo uchylenia uchwały nr 3
w sprawie uchwalenia Regulaminu obrad Walnego Zgromadzenia, pozwana
natomiast - w zakresie oddalenia jej apelacji od wyroku stwierdzającego
nieważność uchwały nr 3 w sprawie wyborów do Rady Nadzorczej.
Pozwana jako przesłankę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania
wskazała oczywistą zasadność skargi (art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.), powód twierdził,
że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni
przepisów budzących poważne wątpliwości a nadto skarga jest oczywiście
uzasadniona (art. 3989
§ 1 pkt 1, 2 i 4 k.p.c.).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dokonywana w toku postępowania kasacyjnego ocena skarg kasacyjnych
w ramach tzw. przedsądu ma na celu wybór takich spraw, które powinny zostać
rozpoznane ze względu na interes publiczny. Rozwiązanie to łączy się ściśle
z charakterem skargi kasacyjnej jako szczególnego środka zaskarżenia,
uruchamianego nie w ramach kontroli instancyjnej, lecz jako środka prawnego
nadzwyczajnego służącego do rozpatrzenia wyłącznie kwestii prawnych
(materialnych i procesowych) związanych z orzeczeniem wydanym przez sąd
drugiej instancji. W związku z tak ukształtowanym modelem zaskarżania
prawomocnych orzeczeń, skargę kasacyjną poddano szczególnym rygorom tak
3
w zakresie podstaw na jakich może być oparta jak i przesłanek, których istnienie
przesądza o jej przyjęciu do rozpoznania. Przesłanki te ustawodawca ujął w art.
3989
§ 1 k.p.c., w katalog zamknięty, a rzeczą skarżącego jest wykazać, że
przesłanka, na którą się powołuje, istotnie w sprawie wystąpiła. Argumentacja
skarżącego zawarta we wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
podlega badaniu i ocenie.
Ponieważ obie skargi powołują się na oczywistą zasadność każdej z nich,
przypomnieć należy, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu
Najwyższego, skargą można uznać za oczywiście uzasadnioną tylko wówczas gdy
trafność jej zarzutów jest dostrzegalna od razu, na pierwszy rzut oka, bez
przeprowadzania wnikliwej jurydycznej ich analizy. Chodzi więc o szczególne,
kwalifikowane wypadki naruszenia prawa przez sąd drugiej instancji dostrzegalne
w sposób oczywisty dla przeciętnego prawnika, a więc chodzi o sytuacje kiedy
wyrok może być uznany za bezprawny (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 10 stycznia 2003 r., V CZ 197/02, OSNC 2004, nr 3, poz. 49).
Pozwana oczywistej zasadności skargi upatrywała w wadliwej wykładni
przepisów statutu Spółdzielni. Biorąc pod uwagę, że ustalanie treści oświadczeń
woli wymaga wielu zabiegów interpretacyjnych, a dokonywały ich, obszernie
argumentując, Sądy obu instancji, ze skutkiem negatywnym dla skarżącej, brak
podstaw do twierdzenia, że „prima facie” wyrok jest wadliwy i to w stopniu
uzasadniającym przypisanie mu bezprawności. Dodać należy, że poszukiwanie
ochrony w trybie skargi kasacyjnej nie może być rozumiane jako jej wykorzystanie
jako trzeciej instancji. Z tych też względów brak było podstawy dla przyjęcia skargi
kasacyjnej pozwanej do rozpoznania.
Brak też było uzasadnionych podstaw do przyjęcia do rozpoznania skargi
kasacyjnej powoda. Skarżący nie dostrzegł, iż pomiędzy przesłankami przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania wymienionymi w art. 3989
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c.
a przesłanką wymienioną w punkcie 4 § 1 tego artykułu zachodzi stosunek
alternatywy rozłącznej, a zatem wykluczone jest łączne występowanie istotnego
zagadnienia prawnego i potrzeby wykładni przepisów budzących poważne
wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie i jednoczesnej
oczywistej zasadności skargi. Jeżeli bowiem w sprawie doszło do oczywistego,
4
rażącego i widocznego „na pierwszy rzut oka” naruszenia przepisów prawa
materialnego lub procesowego, to oznacza to, że zarzuty sformułowane w skardze
kasacyjnej są zasadne bez potrzeby rozstrzygania jakichkolwiek, a więc tym
bardziej istotnych, zagadnień jurydycznych. Tej przesłanki skarżący zresztą nie
uzasadnił należycie, nie stanowi bowiem takiego uzasadnienia ograniczenie się do
stwierdzenia, że przy wydaniu wyroku naruszono logiczne rozumowanie.
Nie jest wyłączone kumulatywne powoływanie się na przesłanki z art. 3989
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c., formułując jednak takie wnioski skarżący nie powinien był
zapominać, że każda z tych przesłanek rządzi się co do treści i sposobu jej
zredagowania innymi regułami, tymczasem w obu przypadkach skarżący zmierza
do zakwestionowania wykładni art. 83
ust. 9 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r.
o spółdzielniach mieszkaniowych (jedn. tekst Dz.U. z 2013 r., poz.1222 ze zm.)
dokonanej przez sądy orzekające w obu instancjach w sprawie niniejszej
i w sprawie poprzedniej, toczącej się miedzy stronami (oznaczonej sygn. …930/11
i sygn. … 459/12) obejmującej takie samo zagadnienie, które, jak się wydaje,
dotyczyło chwili w jakiej uchwałę w sprawie uchwalenia regulaminu obrad walnego
zgromadzenia można uznać za istniejącą w sytuacji gdy podejmuje ją walne
zgromadzenie podzielone na części i jednocześnie (czy też równolegle) to
zgromadzenie, niejako bez regulaminu obrad, podejmuje inne uchwały. W sprawie
mniejszej to zagadnienie zostało jednak wyartykułowane odmiennie, w sposób
następujący: „czy uchwała walnego zgromadzenia spółdzielni mieszkaniowej,
podzielonego na części obradującego w kolejnych dniach, może być traktowana
jako istniejąca w obrocie prawnym już od głosowania w trakcie obrad pierwszego
dnia”. Na tak jednak postawione pytanie odpowiedzi udziela wprost art. 83
ust. 9
powołanej ustawy i uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów z dnia
19 kwietnia 2011 r. III CZP 111/10 (OSNC 2011/10/106), przy czym podkreślić
należy, że sugestia, iżby sądy orzekające w sprawie zajęły stanowisko akceptujące
odpowiedź pozytywną jest nieprawdziwa.
Można dodać, że nie budzi wątpliwości, iż części walnego zgromadzenia nie
są organem Spółdzielni. Do wyrażenia woli przez ten organ dochodzi po odbyciu
wszystkich jego części. Ustawodawca, na zasadzie fikcji prawnej przyjął, że po
odbyciu wszystkich części walnego zgromadzenia - po przeprowadzeniu
5
głosowania w sposób przewidziany w art. 83
ust. 9 zdanie pierwsze in fine - mamy
do czynienia z sytuacją taką, jak przy walnym zgromadzenie obradującym
in corpore.
Ponieważ przedstawione zagadnienie prawne nie może być poczytane za
istotne w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., ta przesłanka nie mogła skutkować
przyjęciem skargi kasacyjnej powoda do rozpoznania.
W świetle powyższe należało odmówić przyjęcia obu skarg kasacyjnych do
rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.). Tej treści rozstrzygnięcie powodowało, że
o kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono z zastosowaniem art. 100 k.p.c.
uznając za uzasadnione wzajemne skompensowanie kosztów poniesionych przez
strony.
eb